درمان کاهش تراکم استخوان و شناخت عوامل موثر بر کاهش آن

درمان کاهش تراکم استخوان و شناخت عوامل موثر بر کاهش آن


منبع: آرگا

89

1401/7/5

18:23


اغلب افراد با بالا رفتن سن به کاهش تراکم استخوان یا بیماری استئوپنی دچار می شوند. اگر به دنبال درمان کاهش تراکم استخوان هستید، پیشنهاد می کنیم با این مطلب از آرگا همراه ما باشید.

کاهش تراکم استخوان حالتی است که در آن استخوان شکننده شده و به شکستگی حساس می شود از این رو باید نسبت به تقویت استخوان ها اقدام نمود. در این مطلب قصد داریم شما را با روش های درمان کاهش تراکم استخوان آشنا نماییم.

روش های درمان کاهش تراکم استخوان

کاهش تراکم استخوان یا بیماری استئوپنی به منزله بروز تخلخل در استخوان است. حالتی که در آن استخوان شکننده شده و به شکستگی حساس می شود. این موضوع توان استخوان ها را تحت تاثیر قرار داده به ویژه در مفصل ران، مچ دست، ستون فقرات و شانه، کاهش تراکم استخوان با افزایش سن بیشتری روی می دهد. به این ترتیب در افراد مسن بیشتر از افراد جوان استئوپنی مشاهده می شود.

  •  بلیط کیش

  •  تصفیه آب خانگی

در افراد بالای ۳۵ سال؛ کاهش تراکم استخوان، حساسیت به شکستگی را افزایش داده و استخوان های پوک شده توان و چگالی شان را از دست می دهند که در نتیجه استخوان ضعیف و نازک تر می شود. هدف از معالجه کاهش تراکم استخوان تقویت استخوان ها و پیشگیری از شکستگی آن می باشد.

در صورتی که خطر شکستگی استخوان بالا نباشد، پزشک به پیشگیری از تحلیل رفتن استخوان متمرکز می شود. و برای تقویت استخوان ها، دارو، هورمون پاراتیروئید، مکمل ویتامین دی و داروهایی مثل پاراتید را تجویز می نماید. چنانچه دچار کاهش تراکم استخوان شده اید، باید به ورزش و رژیم غذایی مناسب اهمیت دهید.

قابل ذکر است در بیماری استئوپنی استحکام استخوان ها کاهش یافته و همانطور که اشاره شد بسیار نازک شده و خیلی راحت مستعد شکستگی می گردد. اگرچه این بیماری با کاهش تراکم استخوان همراه بوده ولی این تغییر به اندازه ای نیست که فرد به پوکی استخوان مبتلا گردد. اگر استخوان ها به تدریج نازک تر شوند، کاهش تراکم استخوان یا استئوپنی به سمت پوکی استخوان یا استئوپروزیس پیش می رود.

به عبارتی تراکم مواد معدنی استخوانی به سطح مواد معدنی موجود در استخوان ها باز می گردد که نشان از قدرت و تراکم آن ها دارد. تراکم مواد معدنی استخوان که به کمتر از حد عادی برسد، ولی به اندازه ای نباشد که در قالب پوکی استخوان طبقه بندی گردد، به اسم استئوپنی شناخته می شود.

عوامل موثر بر کاهش تراکم استخوان

کاهش تراکم استخوان یا استئوپنی به صورت کلی با درد یا نشانه های دیگری همراه نمی شود ولی درک چگونگی پیشگیری و معالجه آن اهمیت دارد زیرا می تواند منجر به پوکی استخوان گردد. و در این حالت به اندازه ای استخوان ضعیف می شود که خیلی راحت شکسته می شوند.

عامل سن یکی از موارد اصلی کاهش تراکم استخوان می باشد. با افزایش سن، روند حجم و ساختار مواد معدنی استخوان ها کاهش می یابد که سبب تضعیف استخوان شده و آن را در برابر شکستگی آسیب پذیر تر می نماید. همچنین عوامل دیگری مانند اختلال در خوردن، مشکلات سوخت و ساز، قرار گرفتن در معرض تابش اشعه، شیمی درمانی، ساختار بدنی ضعیف، سابقه خانوادگی، کم تحرکی، سیگار، مصرف مداوم نوشابه های گاز دار و نوشیدنی های الکلی در پایین آمدن تراکم استخوانی تاثیر می گذارند.

لازم به ذکر است خانم ها بیشتر در معرض ابتلا به کاهش تراکم استخوان و پوکی استخوان می باشند. علائم تعریف شده ای برای استئوپنی وجود ندارد و ممکن است فرد هیچ درد یا تغییرات دیگری را در طول روند نازک تر شدن استخوان تجربه نکند. از این رو انجام آزمایش تراکم مواد معدنی بعد از سن ۳۵ سالگی و هر چند سال یک مرتبه اهمیت دارد.

درمان کاهش تراکم استخوان

همانطور که پیشتر اشاره شد اغلب افراد با افزایش سن به کاهش تراکم استخوان دچار می شوند. اگر در گروه با خطر بالا برای ابتلا به این بیماری قرار دارید، می توانید با بکارگیری روش های زیر از کاهش تراکم استخوان پیشگیری نمایید. چرا که در غیر این صورت ریسک ابتلا به پوکی استخوان افزایش پیدا می کند.

رژیم سرشار از کلسیم و ویتامین دی

برای این که استخوان هایی قوی داشته باشید به رژیمی سرشار از کلسیم، ویتامین دی نیاز است. محصولات لبنی نظیر ماست، شیر کم چرب و پنیر و سبزیجاتی مانند کلم بروکلی و ماهی های ساردین و سالمون منابع خوب کلسیمی می باشند. کلسیم یکی از مهمترین مواد مغذی برای بالا رفتن تراکم استخوان می باشد. و در صورت عدم رژیم غذایی متعادل باید با پزشک تان درباره استفاده از مکمل های کلسیمی مشورت نمایید.

استخوان ها به صورت عمده از کلسیم تشکیل شده اند. در نتیجه این ماده مغذی؛ جهت پیشگیری از هر نوع بیماری مرتبط با استخوان حیاتی می باشد. در واقع رژیم غذایی که در آن سطح کلسیم پایین باشد، کاهش تراکم استخوانی و به دنبال آن پوکی استخوان را سبب می شود. از این رو افرادی که در سنین ۱۹-۵۰ سال قرار دارند باید روزانه حدود هزار میلی گرم کلسیم مصرف نمایند. در خانم ها این میزان ۱۲۰۰ میلی گرم در روز می باشد.

ضمنا اگر روزانه ۱۰-۱۵ دقیقه ای را بیرون از منزل و زیر نور خورشید طی کنید، حداقل مقداری از ویتامین دی مورد نیاز بدن را تامین می کنید. همچنین غذاهایی مانند غلات و لبنیات به طور طبیعی دارای این ویتامین هستند. روغن کبد ماهی، جگر گاو، زرده تخم مرغ، مارگارین، آب پرتقال از منابع خوب ویتامین دی محسوب می شوند.

به این ترتیب برای تقویت استخوان ویتامین دی بیشتری مصرف کنید. این ویتامین یکی دیگر از مواد مغذی برای حمایت از سلامت استخوان ها بوده و نقش مهمی در کاهش خطر ابتلا به استئوپنی ایفا می کند. ضمنا ویتامین دی به بدن در استفاده بهینه از کلسیم نیز کمک خواهد کرد. میزان مصرف روزانه توصیه شده ویتامین دی دو هزار واحد بین المللی برای افراد بزرگسال می باشد.

مصرف کمتر کافئین

هنگامی که قهوه در مقادیر کم مصرف شود دارای برخی فواید سلامتی هم می باشد ولی متاسفانه کافئین در هر شکلی سلامت استخوان ها را تهدید می کند. مصرف بیش از اندازه این ماده می تواند توانایی بدن برای جذب کلسیم را با اختلال مواجه کند. و همانطور که اشاره شد کلسیم ماده مغذی مهمی برای سلامت استخوان ها است. از این رو سعی کنید محصولات حاوی کافئین زیاد مانند چای و قهوه را کمتر مصرف کنید. و به جای آن از نوشیدنی های طبیعی دیگر مانند آب پرتقال، شربت لیمو و … بهره بگیرید.

مصرف بیشتر مواد غذایی پتاسیم و منیزیم دار

باید بدانید که پتاسیم و منیزیم برای حفظ سلامت عضلات مواد مغذی مهمی به حساب می آیند و به حفظ سلامت استخوان ها نیز کمک می کنند. ماده معدنی پتاسیم قادر است اسیدهایی که کلسیم را در بدن نابود می کنند، خنثی نماید. از مواد غذایی که سرشار از پتاسیم هستند می تون به میوه هایی مانند موز، توت فرنگی، پرتقال، انبه، کیوی، خرما و سبزیجاتی مانند هویج، کلم بروکلی، چغندر سوئیسی و فلفل قرمز اشاره نمود. دوز مصرفی روزانه پتاسیم برابر با ۴.۷۰۰ میلی گرم برای افراد بزرگسال تعیین شده است.

منیزیم نیز برای بیشتر از ۳۲۵ آنزیمی که در بدن هزاران واکنش های شیمیایی را کنترل می کنند، و ضمنا سلامت استخوان ها ضروری می باشد. این ماده معدنی سبب تحریک هورمون اکسی تونین شده که موجب حفظ ساختار استخوانی می گردد. از جمله منابع غذایی سرشار از منیزیم می توان به بادام، آواکادو، توفو، دانه کدو تنبل، گردو، شیر سویا، ماست، سیب زمینی با پوست، غلات کامل و سبزیجات برگ سبز اشاره نمود. در ضمن در صورت تجویز پزشک می توانید از مکمل های منیزیمی استفاده کنید.

مصرف بیشتر ویتامین های K ,C

برای ارتقا سطح تراکم مواد معدنی استخوان به مصرف ویتامین های K ,C نیز باید توجه کرد. ویتامین K در بدن برای تولید پروتئین هایی که سلامت استخوان ها را سبب می شوند، ضروری بوده و به کاهش میزان کلسیم دفع شده از بدن کمک خواهد کرد. این ویتامین در مواد غذایی مانند جوانه بروکلسل، کلم کیل، برگ شلغم؛ آلو؛ لبنیات تخمیر شده و بروکلی وجود دارد.

ویتامین سی نیز از کاهش تراکم استخوانی جلوگیری کرده و نقش مهمی در تولید کلاژن که پروتئین اصلی استخوان ها است، ایفا می کند. مصرف این ویتامین می تواند موجب افزایش تراکم استخوانی و شکل گیری استخوان هایی قوی تر شده، همچنین خطر شکستگی استخوان را کاهش دهد.

لازم به ذکر است برای دریافت ویتامین سی می توانید از میوه ها و سبزیجات سرشار از این ویتامین شامل پرتقال، کلم بروکلی، فلفل دلمه ای، آناناس، توت فرنگی، کیوی، طالبی، جوانه بروکسل بهره بگیرید. در ضمن می توانید بعد از مشورت با پزشک از مکمل های ویتامین سی استفاده نمایید.

کاهش مصرف نمک

نمک یکی از عوامل دفع بیش از حد کلسیم از سوی کلیه ها محسوب می شود.  در واقع سدیم بیش از حد، یک عامل خطر برای شکنندگی استخوان ها است. از این رو جهت بهبود سلامت استخوانی و تراکم آن، مصرف نمک و مواد غذایی مانند شوریجاتی همچون خیارشور را محدود نمایید. ناگفته نماند مطابق پیشنهاد انجمن قلب امریکا، باید روزانه کمتر از ۱۵۰۰ میلی گرم نمک مصرف شود.

پرهیز از مصرف سیگار

یکی دیگر از روش های موثر در معالجه کاهش تراکم استخوان، پرهیز از سیگار کشیدن می باشد. نتایج بررسی ها نشان می دهد بین سیگار کشیدن و پایین آمدن تراکم استخوانی رابطه مستقیمی وجود دارد. استعمال سیگار برای سلامت کلی بدن بخصوص سلامت استخوان ها مضر می باشد. این ماده می تواند مانع از جذب کارامد کلسیم در بدن شده و سبب کاهش توده استخوانی می گرد. افرادی که سیگار می کشند بیشتر در معرض شکستگی استخوانی قرار می گیرند.

ورزش و فعال بودن

جالب است بدانید که استخوان ها هم مانند ماهیچه ها در صورت استفاده بیشتر، قوی تر شده و بهترین حرکت برای تقویت استخوان ها، تمرینات قدرتی می باشد. که بدن را مجبور به حرکت در برابر گرانش زمین خواهد کرد. این ورزش ها شامل راه رفتن، بالا رفتن از پله ها و بلند کردن وزنه است. ورزش منظم علاوه بر سلامت استخوان برای سلامت تمام بدن مفید است. استخوان در واکنش به استرس جسمانی شکل می گیرد. به این ترتیب فعالیت جسمانی منظم جهت پیشگیری از کاهش تراکم مواد معدنی استخوان موثر است.

در واقع داشتن سبک زندگی فعال و پر تحرک از بروز این بیماری جلوگیری می کند. به این ترتیب برای حفظ سلامت استخوان ها روزانه حداقل نیم ساعت فعالیت جسمانی سبک داشته باشید و مواردی مانند دویدن آهسته، کوهنوردی، ایروبیک و انتخاب های خوبی برای تمرین دادن بدن و جلوگیری از ابتلا به استئوپتونی محسوب می شوند.

مصرف دارو

در برخی موارد به ویژه اگر استخوانی قبلا شکسته شده باشد، احتمالا پزشک برای کاهش ابتلا به پوکی استخوان و پیشگیری از شکستگی های بیشتر دارو تجویز نماید. داروهایی مانند بیس فسفونات که روند طبیعی شکستگی استخوان ها را در بدن کم کرده و سبب افزایش تراکم استخوانی می شود. رالوکسیفن نیز یکی داروی پیشگیری و درمان پوکی استخوان بوده و یا هورمون درمانی که معمولا به علت افزایش احتمال لخته شدن خون در ریه و پاها به ندرت استفاده می شود هم می تواند استئوپنی را درمان یا از پوکی استخوان پیشگیری کند.

قابل ذکر است هورمون پاراتیروئید در بدن به صورت طبیعی تولید شده و میزان کلسیم در استخوان را تنظیم می کند. از درمان هورمون پاراتیروئید برای تحریک سلول هایی که استخوان جدید تولید می کنند استفاده می شود. آن ها به طور تزریقی تجویز می گردند. در حالی که دیگر داروها تنها می توانند سرعت نازک شدن استخوان را پایین بیاورند. این کار می تواند تراکم استخوانی را بیشتر کند.

با این وجود این دارو تنها در برخی افراد استفاده می شود که تراکم استخوانی آن ها شدیدا کاهش یافته و دیگر روش های درمانی موثر نیستند. درمان با هورمون تستوسترون برای مردها هنگامی مفید است که پوکی استخوان به علت تولید ناکافی هورمون های جنسی مردانه ایجاد شده باشد.

درمان جایگزینی هورمون

ابتدا باید اشاره کرد این درمان برای خام های یائسه استفاده می شود؛ زیرا می تواند به کنترل علائم کمک نماید. همچنین نشان داده شده که درمان مذکور؛ تراکم استخوانی را حفظ کرده و خطر شکستگی در طول درمان را پایین می آورد. با این وجود به طور خاص به عنوان درمانی برای پوکی استخوان توصیه نشده است و تقریبا در حال حاضر اصلا استفاده نمی شود.

به این دلیل که درمان جایگزینی هورمون بیشتر از این که خطر پوکی استخوان را کاهش بدهد، ریسک ابتلا به سرطان سینه، سرطان تخمدان و سرطان آندومتر را افزایش می دهد.

مطالب مشابه


نظرات


تصویری


ویدئو