روان ، راه های درمان افسردگی پاییزی در خدمت شما هستیم. با ما همراه باشید.
افسردگی فصلی در زنان ، درمان افسردگی پاییزی
چه طور با «افسردگی پاییزه» کنار بیاییم؟
«من هیچ وقت زیبایی پاییز را نفهمیدم. مگر تاریک تر شدن هوا و زرد شدن و ریختن برگ های زیبای سبز هم قشنگی دارد که این همه درباره اش داستان می بافند؟! برای من پاییز، فصل غم و غصه است. فصل خداحافظی با آفتابی که تا دیروقت در آسمان می ماند و با نور زیبایش گرمم می کرد.
پاییز اما گرفته ام می کند؛ با رنگین شدن درخت ها، من انگار بی رنگ می شوم؛ دوست دارم بخزم در گوشه ای و پاهایم را در آغوش بگیرم و برای خورشید و نور دلنوازش دلتنگی کنم. دوست دارم بغض کنم و بی خود و بی جهت برای رفتن تابستان دوست داشتنی ناراحتی کنم. من که هیچ وقت نفهمیدم چه طور می شود پاییز را دوست داشت؟»
چرا افسردگی پاییزه؟
ممکن است خیلی ها این احساس را داشته باشند که اگرچه پاییز، از دید دیگران زیباست، برای آن ها حال و هوای دیگری دارد. انگار که هم زمان با پوشیدن لباس های بیشتر، فشار و استرس بیشتری را هم تحمل می کنند. البته این موضوع زیاد دور از ذهن هم نیست.
استرس بیشتر
با شروع پاییز مدرسه و دانشگاه دوباره فعال می شوند؛ کار و بار ممکن است سنگین تر شود و در عین حال احتمال لذت بردن از طبیعت و گشت و گذار کمتر می شود. اگرچه بعضی ها نفسی از سر راحتی می کشند و از اینکه گرمای تابستان را از سر گذرانده اند، خوشحال می شوند، دیگران احساس می کنند که به دغدغه ها، نگرانی ها، غم و غصه ها و ناراحتی های آن ها اضافه شده است.
در این روزها ممکن است بعضی از ما احساس کنیم که سخت تر از خواب بیدار می شویم؛ در طول روز بی دلیل گرفته و غمگین هستیم؛ ممکن است به نظر زودرنج تر از قبل بیاییم و زودتر از قبل عصبانی بشویم؛ بی دلیل احساس بی قراری کنیم؛ نسبت به زندگی بی تفاوت بشویم و یا کمتر از آن لذت ببریم. برای خیلی ها این علائم زیاد شدید نیست و روی هم رفته می شود آن را تحمل کرد. اما برای بعضی دیگر موضوع جدی تر از این حرف هاست.
کاهش نور آفتاب
دلیل اصلی ین موضوع هنوز برای دانشمندان کاملا مشخص نیست که چرا بعضی از ما در فصل پاییز خلق پایین تری داریم، اما برخی پژوهشگران حدس می زنند که میزان ترشح مواد شیمیایی خاصی در مغز که ما به آن ها پیک های عصبی می گوییم، با تغییر فصل، در مغز تغییر می کند.
یک نظریه این است که کاهش نور خورشید در ماه های پاییز و زمستان باعث می شود که تولید سروتونین، یک پیک عصبی بسیار مهم که روی حال و هوای ما تاثیر می گذارد، کاهش پیدا می کند. وقتی که میزان ترشح سروتونین در مغز ما کاهش پیدا می کند، علائمی شبیه غم و غصه را تجربه خواهیم کرد.
افزایش ملاتونین
یکی دیگر از دلایلی که برای به وجود آمدن چنین شرایطی عنوان شده است، این است که با کوتاه شدن طول روز و کاهش تابش نور خورشید و به دنبال آن افزایش تولید ملاتونین در ایجاد این شرایط نقش دارد و زمینه بروز خلق پایین در فصل پاییز و زمستان را خصوصا در افرادی که آسیب پذیری بیولوژیک بیشتری دارند، ایجاد می کند. ملاتونین همان هورمونی است که در نور کم ما را خواب آلوده و آماده استراحت می کنید. انگار در فصل های کم نور مثل پاییز و زمستان بدن ما گول می خورد و انرژیش کم می شود.
چه کنیم؟
اما با این شرایط چه کار باید کرد؟ توصیه هایی که می خواهم در این جا به شما بکنم را می توانید در همه زمان هایی که حال و هوای گرفته ای دارید، مورد استفاده قرار بدهید، اما این توصیه در چنین روزهایی بیشتر از روزهای معمول زندگی به دردتان خواهندخورد:
این نیز بگذرد
یادتان باشد در هر شرایطی که باشید، این را با اطمینان می توانید به خودتان بگویید که این شرایط خواهدگذشت و ماندگار نیست. یکی از مهم ترین خطاهایی که انسان ها در شرایط سخت انجام می دهند این است که با خودشان فکر می کنند، نکند این سختی و ناراحتی برای همیشه با من باقی بماند؟!
چرا من این طوری شده ام؟ نکند همیشه این طوری بمانم؟ با اعتقاد راسخ و با اطمینان به شما می گویم که حتی اگر کاری به کار حال و هوایتان نداشته باشید، بعد از مدتی حال بهتری خواهیدداشت. با این حال می توانید رسیدن به حال خوب را با پیشنهادات زیر تسریع کنید.
به خودتان رسیدگی کنید
می دانم که ممکن است به اندازه قبل ها برای رسیدگی به خودتان حوصله نداشته باشید، اما تا جای ممکن تلاش کنید و برای رسیدگی به خودتان وقت بگذارید. پژوهش ها ثابت کرده اند که رسیدگی به خودتان باعث تقویت نواحی مهمی در مغزتان می شوند.
هر روز حمام کردن، خواب منظم و به اندازه کافی، کمی نرمش و فعالیت بدنی، پیش گیری از پرخوری (که ممکن است این روزها بیشتر هوایش به سرتان بزند)، حتی رسیدگی بیشتر به لباس هایی که می پوشید و سر و وضعتان باعث می شود که حال و روز بهتری داشته باشید.
درباره اش حرف بزنید
پژوهشگرانی که توانایی های مغز انسان را بررسی می کنند، می گویند کسانی که حال و هوای خودشان را بهتر می شناسند و بهتر می توانند درباره خودشان حرف بزنند، کنترل بهتری روی احساسات خودشان دارند. وقتی که حال و هوای فصل عوض می شود و خلقشان تنگ می شود، بهتر از دیگران می توانند بر خودشان مسلط شوند و حال خودشان را بهتر کنند.
پس یک گوش مهربان و صبور پیدا کنید و تلاش کنید تا جای ممکن حالتان را برای او شرح بدهید. به او بگویید که نیازی نیست که لزوما برای شما راه حلی پیدا کند. همین که یاد می گیرید خودتان را توصیف کنید، حالتان را بهتر خواهدکرد.
طور دیگری تعبیرش کنید
وقتی که حال و حوصله ندارید و ناراحت هستید، خیلی سخت است که درباره مسائل مثبت فکر کنید. انگار ذهنتان عمدا به دنبال تعبیر و تفسیرهای غمگین کننده می گردد. این مهارت خیلی مهمی است که یاد بگیرید هر تفسیری را یک بار دیگر مرور کنید و ببینید که می شود طور دیگری فکر کرد یا خیر. یکی از افکار آزاردهنده ای که ممکن است به ذهنتان برسد این است که چرا من این طوری شدم؟ چرا این قدر ضعیف شده ام که بگذارم حالم بد شود و نتوانم برایش کاری کنم.
در این روزها باید کمی انرژی بیشتری صرف کنید و خودتان را مجبور به مثبت اندیشی کنید. مثلا با خودتان بگویید که دلیل اینکه چنین حالی دارم ممکن است تغییر فصل یا هر چیز دیگری باشد و لزوما به دلیل ضعف من نیست.
برنامه ریزی کنید و خودتان را مجبور به اجرایش کنید
وقتی که حال و هوای غمگین پاییزی شما را در بر می گیرد، خیلی احتمال دارد که دور برنامه های تفریحی تان را خط بکشید و تصمیم بگیرید که در خانه بمانید. اما اشتباه اصلی این جاست. فعالیت کردن و تفریح کردن، حتی اگر یک پیاده روی ساده در پارک باشد، یکی از بهترین روش هایی است که می توانید برای بهتر شدن حالتان از آن استفاده کنید.
بیشتر افراد به درونشان نگاه می کنند و می بینند که به اصطلاح حالش را ندارند که تفریح کنند. اگر شما هم این طوری هستید، پیشنهاد ما برای این است که حتما خودتان را مجبور کنید که به زور هم شده به فعالیت های تان، به خصوص آن هایی که مهم یا لذت بخش هستند، ادامه بدهید. تضمین می کنیم که بعد از مهمانی حال بسیار بهتری خواهیدداشت.
*کارشناس ارشد روان شناسی بالینی
اوج افسردگی پاییزی چه زمانی است؟
برای تشخیص افسردگی فصلی، باید دست کم دو دوره افسردگی عمده در فصل معین روی داده باشد. به این ترتیب با توجه به زمان آغاز این دو دوره افسردگی، میتوان از دو تا سه هفته پیش از موعد احتمالی، درمان دارویی را به منظور پیشگیری آغاز کرد.
افسردگی فصلی ویکی پدیا
زمان آن رسیده که جشنواره رنگهای پاییزی بر پا و هر روز بر تنوع رنگ هایش افزوده شود اما چه حیف که این فصل سراسر زیبایی، در نظر همه افراد یکسان جلوه نمیکند. از بیماریهای جسمی متفاوتی که محصول این فصل است بگذریم؛ آزردگی روح، احساس کرختی، پوچی و ناامیدی حالتهایی است که برخی افراد با آغاز فصل پاییز، کوتاه شدن روزها و تاریک شدن زودهنگام آسمان تجربه میکنند، غافل از اینکه رنگهای روح بخش همین فصل و هوای دلنواز آن بهترین راهکار برای حس سرزندگی و لمس لحظههای ناب زندگی است و کمی درایت و توجه کافی است تا براین احساسات ناحوشایند غلبه کرد.
افسردگی فصلی در پاییز و راهکارهای رهایی از آن را در گفتوگو با دکتر فدایی روانپزشک ، زیر ذره بین قرار دادهایم.
افراد با چه خلق و خویی در پاییز بیشتر افسرده میشوند؟
برخی افراد به صورت زیست شناختی مستعد بروز افسردگی در پاییز هستند که تحت عنوان «نابسامانی عاطفی فصلی» قابل طبقهبندی است. البته باید در دو سال گذشته دست کم دو دوره افسردگی عمده در پاییز در این افراد دیده شده باشد که ارتباطی با رویدادهای محیطی نداشته باشد. به علاوه بهبود کامل نیز در یک زمان مشخص سال روی دهد (برای نمونه، در بهار).
نقش عوامل محیطی و اجتماعی در افسردگی پاییزی چیست؟
گاهی عوامل روانی – اجتماعی در بروز افسردگی در فصل پاییز مؤثر است. برای نمونه، افرادی که مشاغلی دارند که در تعطیلات تابستان فعال است، ممکن است با آغاز پاییز و اتمام تعطیلات به علت رکود شغلی افسرده شوند برای نمونه، فردی که در یک شهر ساحلی شمالی بستنی فروشی دارد و در طول تابستان با ازدحام مشتریان روبهرو است، ناگهان در پاییز با کاهش مشتریان و بیکاری روبهرو و در نتیجه مستعد افسردگی در پاییز میشود.
برای کاهش بیحوصلگی و تنگ شدن خلق و خو در پاییز چه باید کرد؟
اگر افسردگی عمده و شدید در اثر پاییز روی دهد طبعاً باید به روانپزشک مراجعه کرد. اما اگر افسردگی خفیف باشد در آن صورت داشتن برنامه منظم زندگی که شامل سحرخیزی، خوابیدن در ابتدای شب، ورزش، داشتن هدف و برنامه در زندگی، معاشرت با دوستان و انجام کارهای خیر باشد در رفع افسردگی خفیف مؤثر است.
هر سال از چه زمانی باید برای کاهش مشکلات افسردگی فصلی، روند پیشگیری و درمان را آغاز کرد؟
برای تشخیص افسردگی فصلی، باید دست کم دو دوره افسردگی عمده در فصل معین روی داده باشد. به این ترتیب با توجه به زمان آغاز این دو دوره افسردگی، میتوان از دو تا سه هفته پیش از موعد احتمالی، درمان دارویی را به منظور پیشگیری آغاز کرد.
چه توصیههایی برای کاهش افسردگی فصلی برای مادران باردار دارید؟
رابطه صمیمانه شوهر با زن باردار بسیاری از فشارهای روانی زن باردار را کم میکند. کمک در کارهای منزل، مراقبت از فرزندان، نمایش عشق و علاقه به زن باردار چه در کلام و چه در عمل با کاهش فشار روانی (استرس) در زن، احتمال بروز افسردگی را میکاهد. زنان باردار نیز خود با برنامهریزی جهت بارداری و پرهیز از بارداری ناخواسته، با داشتن برنامه مرتب روزانه که شامل ورزش، دیدار دوستان و خویشان باشد میتوانند احتمال افسردگی فصلی را در خود بکاهند.
نقش رنگها در کاهش افسردگی پاییزی چیست؟
پژوهشها حاکی است که رنگهای طیف سرخ سبب احساس برانگیختی و هیجان و تحرک میشود و برعکس رنگهای طیف آبی با احساس آرامش و سکون همراه میشود. امکان دارد این امر ناشی از تأثیر رنگها بر میانجیهای عصبی باشد که پیامهای عصبی را انتقال میدهند. تاریکی و سیاهی عموماً معادل با افسردگی شناخته میشود و افراد افسرده هم در رنگهای تیره و سیاه خود را احاطه میکنند. طبعاً با این اطلاعات میتوان نتیجه گرفت که کاربرد رنگهای طیف سرخ در کاهش علائم افسردگی نقش دارد.
رایحههای خوش مانند اسطوخودوس تا چه حد در کاهش افسردگی مؤثر است؟
با توجه به رابطه لبهای بویایی با مراکز قشری مغز، به نظر میرسد بوها در تنظیم هیجانات و عواطف مؤثر باشند. برخی پژوهشها حاکی از رابطه روایح خوش با احساس شادمانی است.
ورزش و پیادهروی و نیز شبنشینی درشبهای طولانی پاییز آیا موجب کاهش افسردگی پاییزی میشود؟
همانگونه که فرد شاد تمایل به تحرک و جستوخیز دارد، میتوان انتظار داشت که اگر فرد افسرده نیز خود را مجبور به تحرک و ورزش کند، روحیه بهتری پیدا کند. تجارب متعددی به نفع این فرضیه انجام شده است. از سوی دیگر یک شب بیدار ماندن سبب بهبود قابل توجه در علائم افسردگی میشود، اما این امر در شبهای بعد عملی نیست. اصولاً خواب در آغاز شب و برخاستن صبح زود روش بهتری برای غلبه بر علائم افسردگی است.
نورپردازی درون خانهها در پاییز چگونه باشد؟
پنجرهها را باز کنید، پردهها را کنار بزنید، بگذارید نور آفتاب همه چیز را روشن کند. احتمال دارد یکی از علل افسردگی فصلی در پاییز، روزهای کوتاه و ابری باشد، بنابراین بهرهگیری بیشتر از نور طبیعی یا مصنوعی برای کاهش چنین نوع افسردگی مفید است.
نقش تغذیه در کاهش افسردگی چیست؟
رژیم غذایی متعادل طبعاً در سلامت عمومی مؤثر است. گاهی کمبود ویتامینها با حالات شبه افسردگی همراه است. مواد نشاستهای از قدیم به عنوان مواد شادیآور شناخته شده است. ماکارونی، شکلات، زعفران (به مقدار کم) از موادی هستند که بشر بر حسب تجربه متوجه تأثیر ضدافسردگی آنها شده است. نوشیدن آب فراوان نیز در ایجاد حس شادابی مؤثر است. کاهش مصرف چربیهای حیوانی و پروتئین گوشت قرمز نیز توصیهای کلی برای سلامت است.
اطرافیان و دوستان در کاهش پژمردگی پاییزی چه نقشی دارند؟
پژوهشهای علمی نشان میدهد افسردگی در افراد مجرد و اشخاص منزوی و گوشهگیر بیشتر است. وجود همسر و فرزند و ارتباط با خویشان (صله رحم) سبب کاهش افسردگی می شود. دستگیری از بینوایان سبب احساس رضایت میشود. حمایت از جانوران و دادن آب و غذا به آنان در کاهش افسردگی مؤثر است. به طور کلی هر چیز که سبب افزایش ارتباطهای عاطفی شود افسردگی را میکاهد. پرورش گیاهان و آب دادن به آنها نیز احساس خوبی در فرد پدید میآورد.
روزهای کوتاهتر و آسمان تیره و ابری در افزایش حس افسردگی تأثیر دارد.
آیا افراد افسرده در پاییز با مشکلات بیشتر مواجهند؟
به علت اینکه در فصلهای سرد مردم عموماً به خانه پناه میبرند و ارتباطها و حضور در مکانهای عمومی کمتر میشود و به علت آغاز سال تحصیلی خانوادهها از معاشرت استقبال کمتری میکنند، احساس تنهایی و انزوا که از نشانههای افسردگی است افزایش مییابد.
آیا افسردگی فصلی با جنسیت مرتبط است؟
به طور کلی میزان انواع افسردگی در زنان دو برابر مردان است. بنابراین، چنین نسبتی در افسردگی پاییزی هم وجود دارد. در عین حال در نابسامانی خلقی علاوه بر دورههای افسردگی (که آن هم ممکن است جنبه فصلی داشته باشد) دورههای شیدایی و نیمه شیدایی نیز وجود دارد که درآن نسبت ابتلای زنان و مردان یکسان است.
آخرین یافتههای علمی برای کاهش افسردگی پاییزی چیست؟
این نوع افسردگی برایند عوامل گوناگون زیستی، روانی و اجتماعی است. بنابراین ابتدا باید تشخیص توسط روانپزشک به عمل آید و سپس بر حسب میزان سهم هر یک از این عوامل، درمانهای دارویی، رواندرمانی، مشاوره، یا توصیه برای تغییر عوامل یا بخش محیطی انجام شود.
درمان افسردگی فصلی
درمان افسردگی پاییزی | علل و راه های درمان افسردگی فصلی
منبع:روزنامه ایران /برترین ها / بیتوته / ماهنامه سپیده دانایی