عجیب و قابل تامل ترین ها؛ بدهی بانکها به خودشان!
معرفی و شناخت ابر بدهکار ترین بانکهای ایران
بانکها به خودشان وام می‌دهند، خودشان اقساط را پرداخت نمی‌کنند و خودشان بزرگترین بدهکار بانکی خودشان می‌شوند. اگر از این زاویه به موضوع نگاه کنیم دلیل امتناع بانکها از انتشار لیست ابربدهکاران بانکی مشخص می‌شود.
بانک مرکزی به تازگی لیست بدهکاران کلان بانکی در فصل نخست سال را منتشر کرده است. در لیست منتشرشده، جالب‌ترین نکته بدهی کلان معوق‌شده بانکها به خودشان است.
نمونه بارز آن بانک دی با شش هزار و 243 میلیارد تومان مطالبه معوق است که 85% معوقاتش یعنی عددی بیشتر از پنج هزار و 352 میلیارد تومان مربوط به گروه مالی و اقتصادی دی است.
بانک دی زیرمجموعه‌هایی مانند خدمات ارزی و صرافی، کارگزاری، توسعه دیدار ایرانیان، توسعه دنیا شهر کهن، عمران و مسکن آباد دی و لیزینگ دی دارد که هر یک تسهیلات کلانی از بانک دی دریافت کرده اما پرداخت نکرده‌اند.
به این ترتیب بانک دی تبدیل به ابربدهکار خودش شده است. بانک آینده هم در دو نمونه مشخص یعنی شرکت توسعه بین‌الملل ایران‌مال و شرکت ارزش‌آفرینان آینده بیش از دوهزار و 289 میلیارد تومان معوقات دارد.
یعنی 28% از مجموع هشت هزار میلیارد تومان مطالبات معوق این بانک مربوط به دو شرکت زیرمجموعه خودش است.
خفن‌ترین ابربدهکاران بانکی ایران
در بین سایر بدهکاران دانه‌درشت این بانک هم ممکن است شرکت‌های دیگر وابسته وجود داشته باشد که مشخص شدن ارتباط آنها با بانک نیازمند بررسی‌های مفصل از سوی مراجع ذیربط است.
آخرین ضوابط ابلاغی می‌گوید بانکها بیش از سه درصد از سرمایه پایه خود حق ندارند به ذینفع واحد یعنی افرادی که به نحوی به بانک مرتبط هستند تسهیلات پرداخت کنند.
این افراد مرتبط می‌توانند مدیران یا سهامداران یا شرکت‌های زیرمجموعه باشند. هرچند قرار بود سامانه‌ای برای شناسایی ذینفع واحد ایجاد شود، اما هنوز زیرساخت‌های آن مهیا نشده بنابراین مشخص نیست چه مقدار از تسهیلات بانکی به زیرمجموعه‌های خود آنها یا به اصطلاح قانون، ذینفع واحد پرداخت شده است.
بدهی 1.8 هزار میلیارد تومانی مخابرات به چهار بانک
یکی از دانه‌درشت‌های لیست بدهکاران بانکی، شرکت مخابرات ایران است. مخابرات از چهار بانکی که لیست معوقات‌شان را اعلام کرده‌اند تسهیلاتی دریافت کرده که عمدتا معوق شده است.
مجموع بدهی معوق‌شده مخابرات با زیرمجموعه‌ها و وابستگان به یک‌هزار و 838 میلیارد تومان رسیده است. 5 مهر سال 1388، کنسرسیوم توسعه مبین ایرانیان 51% از سهام شرکت مخابرات ایران را به ارزش 7800 میلیارد تومان خریداری کرد.
کنسرسیومی که متشکل از سه شرکت «شرکت شهریار مهستان»، «شرکت سرمایه‌گذاری توسعه اعتماد» متعلق به بنیاد تعاون سپاه و «شرکت گسترش الکترونیک مبین ایران» متعلق به ستاد اجرایی فرمان امام است.
این شرکت چهار فقره تسهیلات به ارزش 397میلیارد تومان از بانک اقتصاد نوین گرفته که دو فقره متعلق به مخابرات Telecommunications ، یک فقره متعلق به شرکت سلامت الکترونیک برکت و یک فقره متعلق به خود کنسرسیوم بوده است.
بدهی معوق مخابرات به بانک سینا نیز 380میلیارد تومان گزارش شده است.
مسکن کارکنان مخابرات هم به بانک کشاورزی 344 میلیارد تومان بدهی معوق دارد و از بانک ملت نیز تسهیلاتی گرفته که 717 میلیارد تومان از آن معوق شده است.
خرید خودروی لوکس به‌جای پرداخت بدهی
هواپیمایی ماهان بیش از یک‌هزار و 200 میلیارد تومان از بانک اقتصاد نوین تسهیلات دریافت کرده است. در لیست منتشرشده هفته گذشته آمده بود که هواپیمایی ماهان 69میلیارد تومان از تسهیلات دریافت شده را پرداخت نکرده و به بانک اقتصاد نوین بدهکار است.
این خبر وقتی جالب می‌شود که در کنار خبر برنده شدن ماهان در مزایده خودروهای لوکس توقیفی قرار می‌گیرد. هواپیمایی ماهان هفته گذشته در مزایده خودروهای لوکس توقیفی برنده 179دستگاه خودرو شد.
درخواست‌های ماهان عمدتا برای خودروهای سوناتا و کیا اپتیما با میانگین قیمت دو میلیارد تومان ثبت شده است.
به عبارت دیگر هواپیمایی ماهان از یک طرف 1200میلیارد تومان از اقتصاد نوین تسهیلات دریافت کرده و 69میلیارد تومان بدهی معوق‌شده دارد، اما از سوی دیگر مبلغی حدود 400میلیارد تومان برای خرید خودروهای لوکس هزینه کرده است.
صدا و سیما در لیست بدهکاران
تعاونی مسکن کارکنان اخبار خارجی صداوسیما نیز 232میلیارد تومان بدهی پرداخت‌نشده دارد. این تعاونی جزو بدهکاران کلان بانک آینده است.
اصل مبلغ پرداختی به این تعاونی 95میلیارد تومان عنوان شده است که احتمالا با لحاظ سود تسهیلات و جرایم در نظر گرفته شده برای عدم پرداخت، به مبلغ 232میلیارد تومان رسیده است.
تنها 40 هزار میلیارد تومان
هفته گذشته بانک مرکزی لیست بدهکاران کلان 15بانک و یک موسسه اعتباری غیربانکی را منتشر کرد. این لیست که مربوط به فصل اول سال جاری‌ست، نشان می‌دهد این بانکها در مجموع 40هزار و 390 میلیارد تومان مطالبات معوق‌شده دارند.
این در حالی ست که میزان مطالبات معوق بانکها عددی بالغ بر 300 هزار میلیارد تومان است. به عبارت دیگر تنها لیست 13درصد از مطالبات معوق منتشرشده و کماکان نام بدهکاران 87 درصد از معوقات اعلام نشده و پنهان مانده است.
بیشترین معوقات اعلامی نیز متعلق به بانک کشاورزی است که عمدتا برای تامین کالاهای اساسی، تسهیلاتی به شرکت‌های دولتی پرداخت کرده، ولی این شرکت‌ها مطالبات بانک را تسویه نکرده‌اند.
برخی نکات مهم در لیست بدهکاران کلان این بانکها در ادامه اشاره می‌شود.
خاورمیانه:
این بانک 933 میلیارد تومان مطالبات معوق دارد. در لیست بدهکاران بانک خاورمیانه شخص حقیقی نقش پررنگی دارد. بانک خاورمیانه 134 میلیارد تومان به فردی با نام علی آقاسردار تسهیلات داده که ۹۱میلیارد تومان آن معوق شده است.
معوقات آقاسردار 10% از مجموع مطالبات معوق این بانک را شامل می‌شود. اما بزرگترین شرکت بدهکار به این بانک کشت و صنعت اکسون با 400 میلیارد تومان بدهی است. 306 میلیارد تومان نیز گروه نوین آبان فناور به بانک خاورمیانه بدهکار است.
اقتصاد نوین:
مجموع مطالبات معوق بانک اقتصاد نوین چهارهزار و 251 میلیارد تومان است. هواپیمایی ماهان در لیست بدهکاران این بانک است.
ماهان 69 م تومان بدهی معوق دارد. اورینال اویل کیش که شرکت مهندسی و ساخت تاسیسات دریایی است نیز بیش از یک‌هزار میلیارد تومان بدهی معوق دارد.
توسعه مبین ایرانیان (مالک ۵۱درصد از سهام مخابرات ایران) هم 397 میلیارد تومان مطالبات معوق دارد.
ایران‌زمین:
مجموع مطالبات معوق بانک ایران‌زمین یک‌هزار و 12 میلیارد تومان گزارش شده است. 78% از معوقات این بانک متعلق به دو شرکت نفت پترو تار فراساحل و پالایشگاه نفت پترو ماد کیش است. میزان معوقات این دو شرکت به ترتیب 498 و 306 میلیارد تومان است.
آینده:
مطالبات معوق بانک آینده هشت هزار و سه میلیارد تومان برآورد شده است. شرکت ارزش‌آفرینان آینده سهامی خاص یکی از بدهکاران بزرگ این بانک است. این شرکت 985 میلیارد تومان به بانک آینده بدهی معوق دارد.
اما شرکت توسعه بین‌الملل ایران‌مال بدهی بیشتری دارد. بدهی معوق این شرکت به یک‌هزار و 304 میلیارد تومان می‌رسد. بانک آینده بیش از 49 فقره تسهیلات به شرکت ماتریس خاورمیانه سهامی خاص به ارزش 335 میلیارد تومان پرداخت کرده که امروز میزان بدهی معوق این شرکت 530 میلیارد تومان گزارش شده است.
نانوتجارت خاورمیانه سهامی خاص نیز 534 میلیارد تومان بدهی معوق دارد. بدهی شرکت توسعه فرآورده‌های غذایی مانی سهامی خاص نیز 493میلیارد تومان گزارش شده است.
تعاونی مسکن کارکنان اخبار خارجی صداوسیما نیز 232 میلیارد تومان معوقات دارد. همچنین شرکت سهامی عام کیسون 175 میلیارد تومان به بانک آینده بدهی معوق دارد.
پست‌بانک:
مطالبات معوق پست‌بانک در مجموع 635 میلیارد تومان اعلام شده که تمامی این معوقات متعلق به شرکتی به نام تولید و بهره‌برداری آتیه گیلاب صنعت است. پست‌بانک در فصل گذشته 325 میلیارد تومان مطالبات معوق داشت که متعلق به شرکت ارتباطات سیار بود.
دی:
بانک دی شش هزار و 243 میلیارد تومان بدهی معوق دارد که پنج هزار و 352 میلیارد تومان از این معوقات مربوط به گروه مالی و اقتصادی دی است. یعنی 85% از مطالبات معوق این بانک به گروه مالی و اقتصادی دی تعلق دارد.
خدمات ارزی و صرافی، کارگزاری، توسعه دیدار ایرانیان، توسعه دنیا شهر کهن، عمران و مسکن آباد دی و لیزینگ دی شرکت‌های زیرمجموعه گروه مالی و اقتصادی دی است که از تسهیلات این بانک بهره‌مند شده ولی اقساط تسهیلات را پرداخت نکرده‌اند.
سینا:
بانک سینا 436 میلیارد تومان مطالبات معوق دارد. از این میزان 380 میلیارد تومان معوقات مخابرات است که بخش مهم آن یعنی 300 میلیارد تومان از آن توسعه اعتماد مبین است.
شهر:
مطالبات معوق بانک شهر سه هزار و 246 میلیارد تومان عنوان می‌شود. این بانک 368 میلیارد تومان از شرکت‌های تابعه خود طلب دارد که دو شرکت ساختمان و عمران شهر پایدار و شرکت توسعه بازرگانی بین‌المللی شهر هستند.
شهرداری قزوین با 658 میلیارد تومان معوقات نیز جزو بدهکاران بزرگ این بانک است.
کارآفرین:
بانک کارآفرین 53 م تومان مطالبات معوق دارد. مطالبات معوق این بانک فقط مربوط به یک شرکت به نام نفت پترو تار فراساحل است. شرکت نفت پترو تار فراساحل 489 میلیارد تومان نیز به بانک ایران‌زمین بدهکار است.
کشاورزی:
بین بانک‌هایی که مطالبات معوق خود را اعلام کرده‌اند بانک کشاورزی بیشترین معوقات را دارد. ۱۳ هزار و ۶۷۳ میلیارد تومان به عنوان معوقات این بانک گزارش شده است.
بیشترین معوقات بانک کشاورزی نیز مربوط به شرکت‌های دولتی به‌منظور تامین کالاهای اساسی است. شرکت پشتیبانی امور دام با سه هزار و 853 میلیارد تومان جزو بدهکاران بزرگ این بانک است.
شرکت مادرتخصصی بازرگانی دولتی ایران هم با چهار هزار و 400 میلیارد تومان از بدهکاران بزرگ بانک کشاورزی محسوب می‌شود. در واقع 60% از مطالبات معوق بانک کشاورزی متعلق به همین دو شرکت دولتی است.
در بین بدهکاران بزرگ این بانک، سازمان تعاون روستایی هم نام آشنایی دارد. این سازمان یک‌هزار و 176 میلیارد تومان معوقات دارد. مطالبات معوق اتحادیه مرکزی تعاونی‌های روستایی کشور نیز 158 میلیارد تومان گزارش شده است. بانک کشاورزی که با مسئولیت تامین مالی برای بخش کشاورزی تاسیس شده است؛ پرداخت تسهیلات کلانی به مجموعه‌های غیرکشاورزی نیز دارد.
در بین مجموعه‌های غیرکشاورزی، صنایع فیلم و کاغذ آریا با 422 میلیارد تومان بدهی معوق‌شده، در لیست بدهکاران بزرگ این بانک قرار دارد. بانک کشاورزی همچنین به مسکن کارکنان مخابرات نیز تسهیلات پرداخت کرده است.
از تسهیلات پرداخت‌شده این بانک به مسکن کارکنان شرکت مخابرات 344 میلیارد تومان معوق شده است. کارخانه سیمان آذرآبادگان خوی هم با 164 میلیارد تومان بدهی معوق جزو بدهکاران غیرکشاورزی این بانک است.
گردشگری:
بانک گردشگری با سه فقره تسهیلات معوق میزان مطالباتش 447 میلیارد تومان برآورد شده است. نوآوران ترلان طلوع کیش با 245 میلیارد تومان بدهی، بدهکار بزرگ این بانک محسوب می‌شود.
ملت:
مطالبات معوق بانک ملت یک‌هزار و 467 میلیارد تومان اعلام شده است. مطالبات معوق‌شده این بانک متعلق به دو شرکت مادرتخصصی بازرگانی دولتی ایران و مخابرات است. شرکت مادرتخصصی بازرگانی دولتی ایران 750 میلیارد تومان و مخابرات ایران ۷۱۷میلیارد تومان معوقات دارند.
همدستی 15 بانک با دانه‌درشت‌ها
در آخرین بروزرسانی لیست ابربدهکاران بانکی، از مجموع 31 بانک و موسسه اعتباری غیربانکی، تنها 15 بانک و یک موسسه حاضر به ارائه لیست شدند و 15 بانک و موسسه دیگر از انتشار لیست خودداری کردند.
در بین بانک‌هایی که لیست بدهکاران خود را منتشر نکردند نام بانک ملی، صادرات، تجارت، پارسیان و پاسارگاد به چشم می‌خورد.
انتشار لیست بدهکاران بانکی یک تکلیف قانونی است. جز 1 بند د تبصره 16 قانون بودجه سال 1401 تکلیف کرده است که بانکها هر فصل لیست تسهیلات غیرجاری خود را اعلام کنند.
