نمونه سوالات متن درس ۶ ششم «امکان شناخت» کتاب فلسفه پایه یازدهم رشته علوم انسانی متوسطه دوم را می توانید در ادامه این مطلب از بخش آموزش و پرورش ماگرتا ، مشاهده نمایید.
همچنین بخوانید: سوالات متن درس پنجم فلسفه یازدهم انسانی
نمونه سوال های متن امتحانی درس 6 ششم فلسفه یازدهم
۱) یکی از ویژگی های انسان، توانایی شناختن است، آن را توضیح دهید؟
پاسخ: ما اشیا و پدیده‌های پیرامون خود را شناسایی می‌کنیم و از طریق این شناخت با آنها ارتباط برقرار کرده و از آنها استفاده می‌نماییم. ما اشیا و افراد را می‌بینیم، صدای آنها را می‌شنویم و بسیاری از ویژگی‌های دیگر آنها را درک می‌کنیم. اینکه ما با دیگری سخن می‌گوییم، اینکه به سمت چیزی می‌رویم یا از چیزی دور می‌شویم و اینکه می‌کوشیم از خطرها فاصله بگیریم همه اینها نشانه توانایی ما در دانستن است.
۲) آیا ما از خود و جهان پیرامون خود شناختی داریم؟
پاسخ: گاهی هم به مسائلی فراتر از مسائل محسوس و پیرامونی فکر می‌کنیم؛ مثلاً دربارۀ گذشته و آینده، یا دربارۀ موجودات نامحسوس و جهانی غیر از جهان مادی می‌اندیشیم و برای خود نظر و باوری هم داریم. پس شکی نیست که ما موجودی هستیم که از خود و جهان پیرامون خود شناختی داریم.
۳) آیا شناخت ما تدریجی است یا دفعی؟
پاسخ: شناخت ما به تدریج افزایش می‌یابد. ما در آغاز تولد چیزی نمی‌دانیم، بلکه گام‌به‌گام با پدیده‌های جهان آشنا می‌شویم؛ یعنی با عمل آموختن و یادگیری، در مسیر شناخت بیشتر پیش می‌رویم.
۴) آیا شناخت ما محدود است یا نامحدود؟ توضیح دهید؟
پاسخ: علی‌رغم گستردگی شناخت و فهم ما از جهان و خود، باز هم شناخت ما بسیار محدود است؛ یعنی ما آگاه هستیم که در کنار دانسته‌ها و آموخته‌ها، حقایق فراوان دیگری هم در عالم هست که آنها را نمی‌دانیم و نمی‌شناسیم.
۵) وقتی متوجه می شویم که افراد مختلف درباره موضوع واحد نظرها و باورهای متفاوت دارند وظیفه ما چیست؟
پاسخ: ما می‌کوشیم که بدانیم از میان آن نظرهای متفاوت کدام درست و کدام غلط است.
۶) تامل درباره، مسائل مربوط به شناخت، به طرح پرسش هایی درباره آن انجامیده است. چند مورد از آنها را نام ببرید؟
پاسخ: پرسش‌هایی از این قبیل که: شناخت چیست؟ آیا شناخت اساساً ممکن است؟ شناخت‌های ما تا چه اندازه ارزش دارند؟ راه‌های شناخت کدام‌اند؟ حدود و قلمرو شناخت چقدر است؟ چرا میان شناخت افراد از یک موضوع تفاوت وجود دارد؟ این قبیل سؤال‌ها منجر به شکل‌گیری دانشی به نام «معرفت شناسی» شده است.
۷) معرفت شناسی چیست؟
پاسخ: «معرفت شناسی» بخشی از فلسفه است که به پدیده شناخت می‌پردازد.
۸) آیا معرف شناسی جزئی از فلسفه است؟ توضیح دهید؟
پاسخ: معرفت شناسی همیشه جزئی از فلسفه بوده است. هنگامی که فیلسوفی درباره موضوعاتی مانند هستی، جهان و انسان می‌اندیشد، ناگزیر درباره خود اندیشیدن و شناخت نیز دیدگاهی دارد.
۹) کدام فیلسوفان درباره معرفت و شناخت بشر نظر داده اند؟
پاسخ: افلاطون و ارسطو در یونان باستان، همچنین ابن سینا، شیخ اشراق، ملاصدرا و علامه طباطبایی، از فیلسوفان دوره اسلامی و نیز دکارت، هیوم و کانت از فیلسوفان دوره جدید اروپا، همه درباره معرفت و شناخت بشر نظر داده‌اند.
۱۰) معرفت شناسی یا نظریه معرفت چگونه به صورت شاخه مستقلی درآمده است؟
پاسخ: در گذشته برخی از مباحث معرفت شناسی در ضمنِ مباحث فلسفی طرح می‌شد امّا امروزه به علت طرح پرسش‌های جدّی و جدید درباره معرفت و ظهور دیدگاه‌های گوناگون، این بخش از فلسفه به صورت شاخه مستقلی درآمده که به آن «معرفت شناسی» یا «نظریه معرفت» می‌گویند.
۱۱) چیستی معرف را با ذکر مثالی توضیح دهید؟
پاسخ: معنا و مفهوم معرفت و شناخت، روشن است و نیازی به تعریف ندارد. وقتی که از کودکی می‌پرسیم «می‌دانی توپت کجاست؟» و او می‌گوید «آری، می‌دانم»، نسبت به معنای «می‌دانم» آگاه است. اگر ابهامی هم از جهت کلمه و لغت باشد، حداکثر با بیان معادلی ابهام رفع می‌شود؛ مثلاً می‌گوییم معرفت، همان دانستن و آگاهی نسبت به چیزی است.
۱۲) آیا می توانیم اشیا و موجودات جهان را بشناسیم و به آنها علم پیدا کنیم؟
پاسخ: این یک امر بدیهی و روشن است و نیازی به تحقیق و پیدا کردن دلیل ندارد. همین که ما با طرف مقابل خود صحبت می‌کنیم، یا لیوان آبی را برمی‌داریم و می‌نوشیم، یا از عمل کسی خوشحال یا عصبانی می‌شویم، گویای آن است که ما به امکان شناخت خود پی برده‌ایم.
۱۳) چرا سوفیست ها به این نظر رسیدند که انسان توانایی رسیدن به حقیقت را ندارد؟
پاسخ: سوفیست‌ها که به علت استفاده از مغالطه‌های مختلف در گفت‌وگوها و در محاکم قضایی هر باطلی را حق جلوه می‌دادند، به تدریج به این نظر رسیدند که انسان توانایی رسیدن به حقیقت را ندارد و نمی‌تواند به علمی که مطابق با واقع باشد، برسد.
۱۴) عقیده گرگیاس درباره شناخت و امکان معرفت را بنویسید؟
پاسخ: او که در فن سخنوری بسیار توانا بود، می‌گوید: «اولا چیزی وجود ندارد. ثانیا اگر هم چیزی وجود داشته باشد، برای انسان قابل شناخت نیست و انسان ابزار شناخت آن را ندارد. ثالثا اگر برای انسان قابل شناخت باشد، نمی‌تواند آن را به دیگری بیاموزد و منتقل نماید.
۱۵) آیا شکاکیت مطلق امکان پذیر است؟ توضیح دهید.
پاسخ: هم معنای معرفت و هم امکان رسیدن به آن برای هر انسانی روشن است و شکّاکیت مطلق، یعنی شک در اصل دانستن و همۀ دانسته‌ها، امکان‌پذیر نیست و اگر کسی چنین نظری بدهد، گرفتار یک تناقض شده و همین نظر او با شک مطلق سازگار نیست.
۱۶) نتیجه تلاش بشر برای درک خود و جهان پیرامون خویش چه نتیجه ای داشته است؟
پاسخ: نتیجه این تلاش مستمر، دستیابی انسان به دانش‌های مختلف در رشته‌ها و شاخه‌های گوناگون علم است. همین پیشرفت، خود دلیلی بر توانایی بشر برای رسیدن به معرفت است.
۱۷) دانش بشر به دو صورت پیشرفت می کند و کامل می شود، آن دو روش کدام اند؟
پاسخ: ۱- از طریق حل مجهولات و دستیابی به اطلاعات جدید در مورد عناصر و پدیده‌های جهان و گشودن شاخه‌های جدید دانش.
۲- از طریق پی بردن به اشتباهات گذشتگان و تصحیح آنها
۱۸) دانش ما درباره کیهان و سیاره ها چه زمانی در حال تکمیل شدن است؟
پاسخ: از جهت تکمیل، منجّمان به تدریج ستارگان و سیارات بیشتری را شناسایی کرده‌اند و انتظار دارند که در آینده نیز کرات دیگری را بشناسند.
۱۹) دانش ما درباره کیهان و سیاره ها چه زمانی در حال تصحیح شدن است؟
پاسخ: در جهت تصحیح نیز ستاره شناسان و کیهان شناسان به طور پیوسته برخی از دانش‌های گذشتگان را اصلاح نموده‌اند. مثلاً منجّمان قدیم، عموماً فکر می‌کردند که خورشید به دور زمین می‌گردد و زمین مرکز جهان است. اما منجّمان جدید پی‌بردند که این نظر اشتباه بوده و زمین به دور خورشید در حرکت است.
۲۰) شناخت حسی را تعریف کرده و مثال بزنید.
پاسخ: شناختی که ما با حواس پنجگانه نسبت به اشیاء و موجودات پیرامون خود پیدا می کنیم شناخت حسی نام دارد برای مثال می دانیم آب چیست و تفاوت درخت را با ماشین می دانیم و با صدای خروس را از صدای گوسفند تشخیص می دهیم.
۲۱) شناخت فرا حسی چیست؟ مثال بزنید.
پاسخ: اندیشه و تفکر در باره ی مسائلی که فراتر از پیرامون و حواس ما هستند مثلا اندیشه در باره ی جهانی دیگر یا گذشته و آینده ، روح ، خدا و …
۲۲) ویژگی های شناخت را بنویسید و توضیح دهید.
پاسخ: الف) تدریجی بودن: شناخت ما به تدریج افزایش می یابد. ما در آغاز تولد چیزی نمی دانیم بلکه گام به گام با پدیده های جهان آشنا می شویم یعنی با آموختن و یادگیری در مسیر شناخت بیشتر پیش می رویم.
ب) محدود بودن: علی رغم گستردگی شناخت و فهم ما از جهان و خود باز هم شناخت ما بسیار محدود است یعنی ما آگاه هستیم در کنار دانسته ها و آموخته ها ، حقایق فراوان دیگری در عالم هست که آنها را نمی دانیم و نمی شناسیم.
ج) خطا پذیری: گاهی متوجه می شویم که بعضی از دانسته های ما درست نبوده و دچار خطا شده ایم یا می بینم که افراد مختلف در باره ی یک موضوع واحد نظرات و باورهای متفاوتی دارند.
۲۳) شکاکیت مطلق به چه معناست؟
پاسخ: یعنی شک در اصل دانستن و همه دانسته ها.
۲۴) عقیده ی گرگیاس درباره امکان شناخت را بیان کنید.
پاسخ: اولا چیزی وجود ندارد ثانیا اگر هم چیزی وجود داشته باشد برای انسان قابل شناخت نیست ثالثا اگر برای انسان قابل شناخت باشد نمی تواند آن را به دیگری بیاموزد و منتقل نماید.
۲۵) کدام گروه امکان شناخت برای انسان را انکار کردند ؟ چرا؟
پاسخ: سوفیست ها ، آنان به علت استفاده از مغالطه های مختلف در گفت وگوها و محاکم قضایی هر باطلی را حق جلوه می دادند و به تدریج به این نظر رسیدند که انسان توانایی رسیدن به حقیقت را ندارد و نمی تواند به علمی که مطابق واقع باشد برسد.
نکته مهم: دانش آموزان عزیز، تنها به خواندن این سوالات اکتفا نکنید و حتما متن درس را هم به دقت مطالعه کنید.
همچنین بخوانید: جواب سوالات درس ششم فلسفه یازدهم
و
سوالات متن درس چهارم فلسفه یازدهم انسانی
توجه: شما دانش آموز پایه یازدهم رشته علوم انسانی می توانید برای دسترسی سریع و آسان تر به جواب تمرینات و فعالیت های دروس کتاب فلسفه یازدهم متوسطه دوم ، در انتهای عنوان خود عبارت «ماگرتا» را نیز در گوگل جستجو کنید.
✅ در انتها امیدواریم که مقاله نمونه سوالات متن درس ۶ ششم کتاب فلسفه پایه یازدهم متوسطه دوم ؛ برای شما دانش آموزان عزیز مفید بوده باشد. شما می توانید سوالات خود را در بخش نظرات بیان کنید. 🌹
