بیماری هپاتیت اتوایمیون و علل اصلی ابتلا به آن

به طور کلی بیماری هپاتیت اتوایمیون یکی از مشکلات شایع کبد می باشد که در صورت بروز آن سیستم ایمنی بدن به لول های کبد حمله کرده و موجب التهاب سلول های کبدی و در صورت عدم کنترل و درمان به تدریج موجب بروز مشکلات جدی تر در کبد خواهد شد.

آشنایی با بیماری هپاتیت اتوایمیون

بهتر است بدانید هپاتیت خودایمنی یا هپاتیت اتوایمیون یک بیماری غیر واگیر، مزمن و خودایمنی به شمار می آید که در آن سیستم ایمنی بیمار به سلول های سالم و طبیعی کبد حمله می کند. علت این واکنش غیر طبیعی در بیماران مبتلا به هپاتیت اتوایمن دقیقا مشخص نیست اما بسیاری از محققان دلیل آن را بر هم خوردن تعادل سیستم ایمنی می دانند.

به صراحت می توان گفت که التهاب مداوم و مزمن در کبد می تواند موجب جراحت، سیروز، نارسایی کبد و حتی نیاز به پیوند کبد شود. شیوع این بیماری در زنان تقریبا ۴ برابر بیشتر از مردان است و اغلب با سایر بیماری های خود ایمنی از جمله دیابت نوع یک، تیروئیدیت هاشیموتو و بیماری سلیاک در ارتباط خواهد بود. در واقع ۲۵ تا ۵۰ درصد از بیماران مبتلا به این بیماری در طول زندگی خود به یک بیماری خودایمنی دیگر نیز مبتلا می شوند.

انواع هپاتیت اتوایمیون

به طور کلی این بیماری در انسان ها می تواند انواع مختلفی را شامل شود که در ادامه سعی داریم به بیان آن ها پرداخته ایم.

• هپاتیت اتوایمیون نوع ۱ :

این نوع از هپاتیت شایع ترین نوع بیماری بوده که می تواند در هر سنی رخ دهد. حدود نیمی از افراد مبتلا به هپاتیت اتوایمیون نوع ۱ دارای اختلالات خود ایمنی دیگری مانند بیماری سیلیاک، آرتریا روماتوئید یا کولیت اولسراتیو خواهد بود.

• هپاتیت اتوایمیون نوع ۲ :

این نوع از بیماری در کودکان و نوجوانان شایع تر است اگرچه که بزرگسالان نیز می توانند به هپاتیت اتوایمیون نوع ۲ نیز مبتلا شوند. سایر بیماری های خود ایمنی نیز ممکن است همراه با این نوع هپاتیت در فرد بیمار دیده شوند.

نشانه های شایع بیماری

در افراد مبتلا به بیماری هپاتیت خودایمن ممکن است برخی از علائم فوق بروز کنند:

• احساس خستگی
• کاهش اشتها
• درد مفاصل
• درد شکم در ناحیه کبد
• حالت تهوع
• متمایل شدن چشم و پوست به زردی
• تیره شدن ادرار
• تغییر رنگ مدفوع

توجه داشته باشید که علائم هپاتیت خودایمنی از خفیف تا شدید متغیر است. برخی افراد مبتلا به این بیمار هیچ علائمی ندارند. در چنین مواردی پزشکان از طریق آزمایشات چکاپ و یا آزمایش خون که برای مشکلات دیگری تجویز شده است به صورت اتفاقی به این عارضه پی می برند.

افرادی که در زمان تشخیص بیماری بدون علامت هستند و معمولا در اوایل بیماری قرار دارند، اگر تحت درمان قرار نگیرند در زمانی نه چندان طولانی عوارض و علائم مربوط به این بیماری را بروز خواهند داد. برخی از افراد مبتلا به این بیماری تا زمان دچار شدن به سیروز کبدی علائمی ندارند اما با این حال در صورت درگیر شدن بافت کبد و ایجاد اسکار علائم به صورت فوق خواهند بود:

• کاهش وزن قابل توجه
• احساس ضعف
• تورم پاها
• تورم شکم ناشی از تجمع مایع در بدن
• خارش پوست
• زردی پوست

علل اصلی ابتلا به هپاتت اتوایمیون

با وجود اینکه علت دقیق این بیماری مشخص نیست اما مطالعات نشان می دهد که برخی از ژن ها در ابتلای افراد به بیماری های خودایمنی از جمله هپاتیت اتوایمیون دخیل بوده و عامل اصلی برانگیختن سیستم ایمنی علیه سلول های کبدی خواهند بود.

معمولا افرادی که این ژن ها را در ژنوم خود دارند در معرض ابتلا به واکنش خود ایمنی می باشند. همچنین علاوه بر ژن ها برخی از محرک های محیطی نیز در ابتلای به هپاتیت خودایمنی نقش اساسی دارند.

در حالت کلی از این محرک ها می توان به عفونت های ویروسی و داروهای خاص اشاره کرد که برخی از داروها می توانند موجب ایجاد آسیب کبدی مشابه هپاتیت خود ایمنی شوند. در چنین مواردی آسیب کبدی با قطع مصرف دارو از بین می رود. شناخته شده ترین داروهایی که موجب هپاتیت خودایمنی می شوند شامل مینوسیکلین برای درمان آکنه و نیتروفورانتوئین برای درمان عفونت های ادراری خواهند بود.

چگونگی تشخیص بیماری

هپاتیت اتوایمیون عمدتا بر مبنای علائم بیمار، سابقه پزشکی شخص، یک سری آزمایش خون و نمونه برداری از بافت کبد تشخیص داده می شود. معمولا در آزمایش هایی که انجام می شود با اندازه گیری فاکتور ای خونی مانند ALT و بیلی روبین می توان به آسیب بافت کبد پی برد. همچنین با بررسی برخی فاکتور های مرتبط با دستگاه ایمنی مانند ANA می توان به خود ایمنی بودن علت هپاتیت پی برد.

معمولا در نمونه برداری از بافت کبد و بررسی آن، آسیب سلول های کبدی مشخص می شود و می توان تشخیص آن را تایید نمود.

روش های درمان هپاتیت اتوایمیون

معمولا توصیه می شود که درمان این بیماری زیر نظر متخصص بیماری های گوارش انجام شود. در هپاتیت اتوایمیون، سیستم ایمنی بدن به کبد حمله می کند و بنابراین اساس درمان سرکوب سیستم ایمنی می باشد. در برخی افراد که بیماری آن ها زود تشخیص داده شود با درمان صحیح می توان سیر بیماری را بسیار کند کرد و حتی آسیب های ایجاد شده را کامل درمان نمود. افرادی که بیماری آن ها کند پیش می رود و علائمی ندارند ممکن است نیاز به ردمان نداشته باشند. مهم ترین داروهای کاربردی برای درمان هپاتیت اتوایمیون شامل موارد فوق هستند:

• کورتیکواستروئید ها
• آزاتیوپرین
• سیکلوسپورین
• میکوفنولات موفتیل
• تاکرولیموس

معمولا خط اول درمان هپاتیت اموایمیون ترکیب یک کورتیکواستروئید مانند پردنیزون با آزاتیوپرین است. این داروها هر کدام به طریقی موجب مهار یا کاهش فعالیت بخشی از سیستم ایمنی می شوند که منجر به کاهش فعالیت بیماری و کند شن سیر بیماری می شود.

رژیم غذایی مناسب برای بیماران مبتلا به هپاتیت خودایمنی

به طور کلی پرهیز از مصرف مواد غذایی مضر برای کبد مانند غذاهای فرآوری شده، مشروبات الکلی و مقادیر زیاد کافئین بسیار ضروری است. اگر مبتلا به چاقی هستید بایستی برای تنظیم یک برنامه غذایی سالم با متخصص تغذیه مشورت نمایید زیرا چاقی یکی از فاکتور های تشدید کننده بیماری های کبدی است. همچنین لازم به ذکر است که تاکنون رژیم غذایی اختصاصی برای هپاتیت خودایمنی مطرح نشده است.

معمولا پیروی از یک رژیم غذایی سالم و متعادل برای بیماران مبتلا به هپاتیت خودایمنی حائز اهمیت است. مصرف متعادل ترکیبی از غلات کامل، میوه ها، سبزیجات، آجیل، گوشت بدون چربی و ماهی برای تامین نیاز های تغذیه ای و رسیدن به وزن مناسب بهترین راهکار می باشد. به ویژه رژیم غذایی سرشار از فیبر نیز می تواند به عملکرد بهتر کبد کمک شایانی بکند.

به منظور آشنایی با اطلاعات مرتبط با مشکلات کبد نظیر عوارض کبد چرب و علائم کبد ناسالم می توانید از این مطالب بازدید نمایید.