آیا فرزند شما نیز از رفتن به مدرسه امتناع می کند؟ آیا شما نیز از نرفتن کودک خود به مدرسه نگران و ناراحت هستید؟ اگر فرزند شما نیز از مدرسه رفتن یا مهد کودک رفتن امتناع می کند و شما را کلافه کرده است، نگران نباشید، شما تنها نیستید. بسیاری از والدین شکایت از این دارند که دخترم مدرسه نمیره یا پسرم از مهد کودک رفتن می ترسه! به احتمال زیاد دلیل این رفتار وابستگی شدید کودک به مادر است. وابستگی دانش آموزان به والدین اگر خیلی زیاد باشد و باعث مختل کردن زندگی روزمره آنها شود نوعی اختلال اضطراب نام خواهد گرفت. اختلال اضطراب جدایی در دانش آموزان، نوعی اختلال است که باعث وابستگی کودک به مادر یا پدر می شود.
وابستگی کودک به مادر در مهد کودک یا مدرسه به شدت آسیب زننده و خسته کننده است. مادرانی که کودکان وابسته دارند باید حتی در مهد کودک یا مدرسه نیز همراه با فرزندان خود باشند. اگر کودک شما نیز اختلال اضطراب جدایی دارد، باید به فکر راه هایی برای درمان اضطراب جدایی در مدرسه و کاهش وابستگی کودک به مادر باشید. مشاوران مرکز مشاوره خانواده آویژه به دلیل سوالات مکرر شما عزیزان در رابطه با راه های تشویق کودک برای رفتن به مدرسه، کاهش هراس از مدرسه و اضطراب جدایی کودکان کلاس اولی و … به بررسی و تحقیق در این باره پرداخته اند. نتایج تحقیقات و مطالعات مشاوران ما را می توانید در این مقاله جامع و کاربردی مطالعه بفرمایید. شما با مطالعه این مقاله در رابطه با علاقه مند کردن کودک به مدرسه و کاهش وابستگی دانش آموزان اطلاعات مفیدی را خواهید آموخت.
اختلال اضطراب جدایی چیست؟
کودکان در سن های مختلف اضطراب و استرس های مختلفی را تجربه خواهند کرد. یکی از انواع شایع اضطراب و استرس هایی که می تواند کودکان را درگیر خود کند، اضطراب جدایی است. طبق انجمن روانپزشکی آمریکا، فرد مبتلا به اختلال اضطراب جدایی به شدت از جداشدن از افرادی که به آنها احساس وابستگی می کند، می ترسد یا مضطرب می شود. اضطراب جدایی در کودکان کوچک مانند کودکان یک تا 3 ساله امری طبیعی است. این رفتار معمولی است که کودکان کوچک در این سن به والدین خود می چسبند، گریه می کنند و هنگام رفتن نزد مراقب دیگر (مثلاً مهد کودک، پرستار بچه و …) مقاومت می کنند.
اضطراب جدایی هنگامی یک اختلال شناخته می شود که کودک احساسات اضطرابی در مورد جدایی داشته باشد که متناسب با سن او نیست و اصلا از او انتظار چنین رفتارهایی نباید داشت. همچنین احساسات در رابطه با مضطرب شدن هنگام جدایی از والدین باید حداقل به مدت چهار هفته در کودک باقی بماند و باعث ایجاد مشکل در عملکرد او شود. در این صورت است که اضطراب جدایی را نوعی اختلال می دانیم. به یاد داشته باشید که فقط یک متخصص آموزش دیده مانند یک متخصص اطفال، روانپزشک یا روانشناس می تواند اختلال اضطراب جدایی را تشخیص دهد. پس هرگونه وابستگی کودک به مادر یا پدر را نمی توان اختلال اضطراب جدایی دانست.
رفتارهای مرتبط با اختلال اضطراب جدایی در دانش آموزان
وابستگی کودک به مادر در مدرسه یا مهد کودک باعث می شود که فرزند شما هرگز نخواهد از والدینش جدا شود. هنگامی که شما فرزندتان را به مرسه یا مهد کودک می برید او اصراربه ماندن شما در کنار خودش دارد. یا اگر به خانه برگردید با بهانه های مختلف می خواهد مدرسه را ترک کند. برخی از رایج ترین رفتارهای مرتبط با اختلال اضطراب جدایی در دانش آموزان عبارت است از:
چگونه فرزند خود را از اضطراب جدایی در مدرسه نجات دهیم؟
وادار کردن کودک مبتلا به اضطراب جدایی به مدرسه رفتن با زور و استفاده از تنبیه و .. می تواند به سلامت عاطفی فرزند شما آسیب برساند. برای نجات دانش آموزان وابسته، کاهش وابستگی دانش آموزان ابتدایی به والدین و رفتن بچه به مدرسه باید از مهربانی و راه های تشویقی استفاده کنید. برای کودکان این کاملا طبیعی است که وقتی به مدرسه می روند در ابتدا احساس ناراحتی و یا حتی هراس داشته باشند. خوشبختانه راه های زیادی برای آماده کردن کودک برای رفتن به مدرسه وجود دارد. شما می توانید بااستفاده از این راهکارها فرزندان خود را ترغیب و تشویق کنید تا به مدرسه بروند. در زیر راهکارهایی برای افزایش تمایل کودک به مدرسه رفتن و کاهش وابستگی به والدین گفته شده است.
در مورد آنچه باعث اضطراب و ترس آنها از مدرسه می شود صحبت کنید
با آرامش و مهربانی از فرزندتان بپرسید که چه چیزی او را از مدرسه رفتن یا مهد
کودک می ترساند؟ کودک خردسال شما ممکن است بگوید هنگامی که شما او را ترک خواهید کرد او می ترسد. زیرا فکر می کند دیگر برنمی گردید. کودکان بزرگتر ممکن است از مسخره شدن و یا طرد شدن توسط همکلاسی ها بترسند و مضطرب شوند. هنگامی که شما بدانید کودکتان از چه چیزهای می ترسد و چه چیزی باعث ترس و اضطراب او در مدرسه یا مهد کودک می شود. می توانید با هم راه حل هایی را برای رفع این مشکلات پیدا کنید. مثلا با فرزندتان در رابطه با نگرانی اش از اینکه شما برنمی گردید صحبت کنید. با حرف هایتان به او این اطمینان را بدهید که هر روز در ساعت مقرر به دنبالش می روید. یا در رابطه با نحوه برخورد با متلک های هم کلاسی هایش با او صحبت کنید.
به فرزندتان فرصت صحبت بدهید، اما موضوعاتی که باعث اضطراب در فرزندتان می شود را زیاد مطرح نکنید. زیرا ممکن است او را وادار کنید بیشتر روی ترس خود تمرکز کند.
احساسات فرزندتان را بپذیرید
این موضوع که فرزندتان از مدرسه رفتن هراس داشته باشد و یا احساس اضطراب داشته باشد را بپذیرید. سعی کنید احساسات فرزندتان را جدی گرفته و آنها را درک کنید. به حرف های فرزندتان و بیان احساساتش گوش دهید. اگر کودکتان احساس کند که مورد احترام قرار گرفته و شما او را درک می کنید. بهتر می تواند با شما ارتباط برقرار کرده و در رابطه با مشکلات و اضطراب هایش صحبت کند. مثلا به او بگویید که می دانم وقتی با هم خداحافظی می کنیم تو غمگین هستی! اما تو می توانی اوقات خوبی را در مدرسه داشته باشی و خوش بگذرانی. به کودک خود موضوعات و چیزهایی که می تواند در مدرسه برای او خوشایند بوده و لذت ببرد را یادآوری کنید. مثلا صحبت کردن با دوستان، بازی کردن و یا خوردن ناهار مورد علاقه در مدرسه و …
کتاب‌هایی برای کودکان بخوانید که اضطراب جدایی را کاهش می دهد
با داستان خواندن به فرزندتان کمک کنید تا با ترس و اضطراب خود در رابطه با مدرسه رفتن کنار بیاید. می توانید خاطره اولین روز مدرسه رفتن خود را تعریف کنید. یا کتاب هایی با شخصیت هایی تهیه کنید که از رفتن به مدرسه می ترسیدند. اما با ترس خود مقابله کرده اند. داستان ها می توانند باعث شوند که کودک برای رویارویی با ترس خود احساس قدرت کند.
استراتژی های آرامش بخش را با کودک خود تمرین کنید
به فرزندتان تکنیک هایی را برای آرام سازی ومدیریت اضطراب خود آموز بدهید. مثلا به او بگویید هر موقع مضطرب می شود نفس عمیق بکشد. یا مثلا اضطراب خود را مانند یک بادکنک در حال پرواز تصور کند و از تجسم سازی و خیال پردازی برای مقابله با اضطراب هایشان استفاده کند. حتی با نقاشی کشیدن نیز می تواند ترس های خود را مهار کند. گاهی اوقات، این موارد می تواند حواس کودک شما را از اضطراب جدایی در مدرسه دور کند. در رابطه با استراتژی های آرامش بخش برای کودک خود می توانید از یک مشاوره کودک کمک بگیرید.
قبل از رسیدن به سن مدرسه، جدا بودن از والدین را تمرین کنید
سعی کنید در دوران کودکی و نوزادی گاهی فرزندتان را نزد یک مراقب یا اعضای دیگر خانواده بگذارید. این کار کمک می کند تا فرزند شما عادت کند وقتی شما نیستید باید توسط شخصی دیگر مراقبت شود. مثلا می توانید به بهانه های مختلف مانند سرکار رفتن، ورزش کردن یا رفتن به خرید، فرزندتان را پیش پدر و مادر خود یا خاله و عمه بگذارید. این کار به فرزندتان فرصت می دهد تا با غیبت و نبود شما راحت تر کنار بیاید. همچنین به فرزندتان نشان می دهد که شما همیشه بر می گردید و هرگز او را ترک نمی کنید. اجازه ندهید که از همان دوران نوزادی و کودکی، فرزندتان به شما وابستگی شدید پیدا کند. جدا شدن از فرزند را به طور منظم انجام دهید و به تدریج مدت زمان نبودن خود را افزایش بدهید. به این ترتیب فرزندتان به نبود شما برای ساعات طولانی نیز عادت می کند.
فرزندتان را با مدرسه یا مهد کودک آشنا کنید
با هم در مدرسه یا مهد کودک قدم بزنید و از کلاس ها دیدن کنید. این کار را قبل از رفتن فرزندتان به مهد کودک یا مدرسه انجام دهید. سعی کنید او را از قبل با محیط مدرسه یا مهد کودک آشنا کنید. اگر می توانید، با معلمان صحبت کنید و کمی وقت خود را در کلاس بگذرانید. دیدن شما در این فضا می تواند به فرزندتان کمک کند تا مدرسه را با احساسات مثبت در ذهنش مرتبط سازد. اگر وقت دارید، در زمین بازی مدرسه با فرزندتان بازی کنید. با این کار فرزندتان می فهمد که مدرسه جای بد و وحشتناکی نیست و به او خوش می گذرد.
به فرزندتان یک هدیه یا یادگاری بدهید تا احساس آرامش کند
به فرزندتان یک هدیه یا یک وسیله آرامش بخش مناسب بدهید و اجازه دهید آن را با خود به مدرسه ببرد. اگر کودک شما خیلی کوچک است می توانید او را با یک حیوان عروسکی و دوست داشتنی به مهد کودک بفرستید. برای کودکان بزرگتر این آیتم می تواند یک کتاب مورد علاقه یا عکسی کوچک از خانواده باشد. که با خود به مدرسه می برند. هنگامی که کودکتان احساس ناراحتی و اضطراب کرد، می تواند یادگاری را بیرون بیاورد و به یاد والدین خود بیفتد و آرامش از دست رفته خود را مجدد بدست آورد.
یک خداحافظی عالی و پر از آرامش با فرزند خود داشته باشید
هنگام خداحافظی با فرزند خود آرام و با چهره ای شاد رفتار کنید. بچه ها می توانند اضطراب والدین خود را بفهمند و درک کنند. اگر هنگام خداحافظی چهره شما نگران و یا مضطرب باشد، کودک این موضوع را متوجه خواهد شد. به کودک خود نشان دهید که شما از مدرسه رفتن او خوشحال هستید و می دانید که روز خوبی را خواهد داشت. خداحافظی خود را کوتاه کنید و زمان زیادی را صرف نکنید. زیرا این کار به کودک شما زمان کمتری برای احساس اضطراب در رابطه با خداحافظی می دهد.
با معلم فرزندتان در مورد اضطراب کودکتان صحبت کنید
در رابطه با وابستگی کودک به مادر در مدرسه، اضطراب جدایی کودک در مدرسه و ترس های فرزند خود با معلم صحبت کنید. هنگامی که معلم در رابطه با اختلال اضطراب جدایی دانش آموز بداند می تواند به فرزندتان کمک کند تا با هراس از مهد کودک یا مدرسه مقابله کند. هنگامی که کودک شما مضطرب است، خداحافظی برایش سخت ترین کار دنیا است. اما اگر معلم در این رابطه بداند، می تواند به او کمک کند تا با احساسات منفی خود مبارزه کند. معلمان تجربه های زیادی در رابطه با اضطراب جدایی کودکان دارند. پس مسلما بهتر از شما می توانند به فرزندتان کمک کنند. اگر اضطراب جدایی فرزندتان دائمی است، از مشاور مدرسه بپرسید که آیا می تواند او را بررسی کرده و با فرزندتان در این باره صحبت کند؟
وقتی فرزندتان به مدرسه می رود، او را تحسین کنید
با تشویق کردن و تحسین فرزندتان، عزت نفس او را تقویت می کنید. کودک اگر هنگام رفتن به مدرسه، احساس اعتماد به نفس و عزت نفس بالایی داشته باشد بهتر می تواند با محیط جدید مدرسه یا مهد کودک ارتباط برقرار کند. همچنین اضطراب واسترس کمتری خواهد داشت. شما با این کار اضطراب جدایی را در فرزندتان کاهش می دهید. به کودک خود بگویید که از اینکه او مدرسه می رود چقدر خوشحال هستید و به او افتخار می کنید. شما می توانید برای فرزند خود هدیه بخرید و او را تشویق کنید که به مدرسه برود. البته حواستان باشد که این کار باعث نشود فرزند شما یک کودک شرطی شود.
یک برنامه روزانه برای بعد از مدرسه کودکتان تنظیم کنید
با کمک و مشورت فرزندتان، برای او یک برنامه روزانه داشته باشید. با سازماندهی کردن و برنامه ریزی کردن برای کودک خود، او احساس حمایت می کند. هنگامی که فرزندتان از مدرسه به خانه می آید روتینی را در نظر بگیرید که هم برای شما و هم کودکتان مفید باشد. لازم نیست که کار فوق العاده سختی را برنامه ریزی کنید. دانستن اینکه قرار است چگونه روز خود را بگذراند می تواند به کودکتان کمک کند تا با استرس و اضطراب های خود کنار بیاید. سعی کنید برنامه های تفریحی و استراحت را در برنامه ریزی های خود قرار دهید تا کودکتان احساس شادی و خوشحالی را جایگزین استرس و نگرانی هایش بکند.
از یک مشاور تحصیلی کمک بگیرید
اگر همچنان ناراحت هستید و می گویید هر کاری کردم دخترم یا پسرم به مدرسه نمیره! و نتوانسته اید میزان وابستگی فرزندتان و اضطراب جدایی او را کاهش دهید. بهتر است از یک مشاوره خانواده یا مشاوره تحصیلی در این باره کمک بگیرید. مشاور در ابتدا مشکل فرزندتان را بررسی کرده و اگر اختلال اضطراب جدایی دارد آن را تشخیص می دهد. سپس به شما راهکارهای موثر و مفیدی ارائه می دهد که به کاهش هراس از مدرسه و کاهش اضطراب جدایی کودک شما کمک بسیار زیادی می کنند.
سخنی از مشاوران آویژه
برای کاهش وابستگی کودک به مادر و کمک به رفتن بچه به مدرسه باید صبور باشید و آرامش خود را حفظ کنید. کاهش اضطراب جدایی در کودکان امری است که نیاز به صرف زمان و وقت دارد. شما به یکباره نمی توانید کودک خود را از وابستگی ها نجات دهید. بلکه با تلاش و انجام راهکارهای ساده ای که در بالا گفته شد آن هم برای مدت چند هفته، می توانید وابستگی کودک به والدین را کاهش دهید. هرگز از زور، سرزنش کردن، مقایسه و یا تنبیه کودک خود برای رفتن بچه به مدرسه استفاده نکنید. این عملکردها نه تنها مسمر ثمر نیست بلکه باعث بدتر شدن اوضاع و افزایش اضطراب و استرس کودک می شود. پس سنجیده و با آرامش عمل کنید.
تشویق کودک برای رفتن به مدرسه و علاقه مند کردن کودک به مدرسه نیاز به تلاش شما دارد. شما باید سعی کنید که فرزندتان را از منفی نگری و خیال بافی های منفی در رابطه با مدرسه و هراس از مدرسه دور کنید. می توانید از خاطرات شیرین خود در دوران تحصیل استفاده کنید و فرزندتان را مشتاق رفتن به مدرسه یا مهد کودک کنید.
سوالات متداول
چرا فرزندم نگران مدرسه رفتن است؟
آیا باید کودک مبتلا به اضطراب جدایی را مجبور به مدرسه رفتن کرد؟
