دیابت بارداری چیست؟ تشخیص و درمان دیابت حاملگی

نمکستان : در دوران بارداری، برخی از خانم ها قند خون بالایی دارند. این بیماری به عنوان دیابت بارداری (GDM) یا دیابت حاملگی شناخته می شود. دیابت حاملگی به طور معمول بین هفته های ۲۴ و ۲۸ بارداری ایجاد می شود. اگر در حین بارداری دچار دیابت حاملگی هستید، به این معنی نیست که قبل از بارداری مبتلا به دیابت بوده اید یا بعداً این بیماری با شما خواهد ماند. اما دیابت حاملگی خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را در آینده افزایش می دهد. در صورت عدم مدیریت کافی، می تواند خطر ابتلا به دیابت فرزند شما را افزایش داده و خطر عوارض را برای شما و کودک در دوران بارداری به همراه خواهد داشت.

علائم دیابت بارداری چیست؟

دیابت حاملگی معمولا با علائم خاصی همراه نیست. اگر علائمی را تجربه کنید، احتمالاً خفیف هستند. این علائم خفیف شامل موارد زیر است:

• خستگی
• تاری دید
• تشنگی بیش از حد
• تکرر ادرار
• خر و پف در خواب

چه عواملی باعث دیابت حاملگی می شود؟

علت دقیق دیابت بارداری ناشناخته است، اما به احتمال هورمون ها نقش زیادی در این زمینه دارند. هنگامی که باردار هستید، بدن شما مقادیر بیشتری از برخی هورمون ها را تولید می کند، از جمله:

لاکتوژن جفت انسان (hPL) ، هورمون هایی که مقاومت به انسولین را افزایش می دهند. این هورمون ها روی جفت تأثیر می گذارند و به پایداری بارداری کمک می کنند. با گذشت زمان، میزان این هورمون ها در بدن افزایش می یابد. این هورمون ممکن است بدن را در برابر انسولین مقاوم کند، یعنی هورمونی که قند خون را تنظیم می کند، مقاوم شود.

انسولین به انتقال گلوکز از خون به سلول های کمک می کند، موادی که برای انرژی استفاده می شوند. در دوران بارداری بدن به طور طبیعی کمی مقاومت به انسولین ایجاد می کند، به طوری که گلوکز بیشتری در جریان خون قرار می گیرد تا به کودک منتقل شود. اگر مقاومت به انسولین خیلی قوی شود، ممکن است قند خون به طور غیر طبیعی افزایش یابد. این می تواند باعث دیابت حاملگی شود.

چه کسانی در معرض خطر دیابت حاملگی قرار دارند؟

• مادران بالای ۲۵ سال
• مادرانی که فشار خون بالا دارند
• مادرانی که قبل از بارداری اضافه وزن داشتند.
• مادرانی که در حین بارداری، از وزن بیشتر از حد معمول بدست می آورند.
• مادرانی که سقط جنین را تجربه کرده اند.
• مادرانی که در گذشته دیابت حاملگی داشته اند.
• مادرانی که دارای سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) ، آکانتوز نیگریکان یا سایر شرایطی که با مقاومت به انسولین همراه است را داشته اند.

چگونه دیابت حاملگی تشخیص داده می شود؟

انجمن دیابت پزشکان را تشویق می کند که به طور مرتب زنان باردار را به دلیل علائم دیابت بارداری مورد غربالگری قرار دهند. اگر در ابتدای بارداری هیچ سابقه شناخته شده ای از دیابت و قند خون را نداشته باشید، احتمالاً وقتی که ۲۴ تا ۲۸ هفته باردار هستید، پزشک شما را برای ابتلا به دیابت حاملگی مورد آزمایش های زیر قرار می دهد:

تست چالش گلوکز ممکن است برخی از پزشکان با آزمایش چالش گلوکز شما را مورد آزمایش قرار دهند. هیچ آمادگی برای این آزمایش لازم نیست. در این آزمایش شما باید یک محلول گلوکز بنوشید. بعد از یک ساعت ، آزمایش خون دریافت خواهید داد. اگر سطح قند خون شما زیاد باشد، پزشک ممکن است آزمایش تحمل گلوکز خوراکی سه ساعته را انجام دهد. این تست دو مرحله ای محسوب می شود.

برخی از پزشکان تست چالش گلوکز را به طور کامل رد می کنند و فقط آزمایش دو ساعت تحمل گلوکز را انجام می دهند. این تست یک مرحله ای محسوب می شود.

تست یک مرحله ای

پزشک با یک آزمایش، میزان قند خون را به صورت ناشتا مورد بررسی قرار می دهد. پزشک از شما می خواهد یک محلول حاوی ۷۵ گرم کربوهیدرات بنوشید. بعد از یک تا دو ساعت دوباره قند خون شما را آزمایش می کنند. اگر شما هر یک از مقادیر قند خون زیر را داشته باشید، احتمالاً پزشک دیابت حاملگی تشخیص می دهد:

• میزان قند خون ناشتا بیشتر یا مساوی ۹۲ میلی گرم در هر میلی لیتر باشد.
• میزان قند خون یک ساعته بیشتر یا معادل ۱۸۰ میلی گرم در لیتر باشد.
• میزان قند خون دو ساعته بیشتر یا معادل ۱۵۳ میلی گرم در لیتر باشد.

تست دو مرحله ای

برای آزمایش دو مرحله نیازی به ناشتا بودن نیست. از شما می خواهند که یک محلول حاوی ۵۰ گرم شکر بنوشید. بعد از یک ساعت قند خون شما را آزمایش می کنند.

اگر در آن مرحله میزان قند خون شما بیشتر یا مساوی با ۱۳۰ میلی گرم در لیتر باشد، یک آزمایش پیگیری دوم انجام می شود. آستانه تعیین این موضوع توسط پزشک شما تعیین می شود.

در طول آزمایش دوم، پزشک با آزمایش قند خون ناشتا شروع می کند. در این آزمایش از شما درخواست می کنند که یک محلول با ۱۰۰ گرم شکر موجود در آن بنوشید.  یک، دو و سه ساعت بعد قند خون شما را کنترل می کنند. اگر حداقل دو مقدار از این موارد را داشته باشید، پزشک دیابت حاملگی تشخیص می دهند:

• مقدار قند خون ناشتا بیشتر یا معادل ۹۵ میلی گرم در لیتر باشد.
• میزان قند خون یک ساعته بیشتر یا مساوی با ۱۸۰ میلی گرم در لیتر یباشد.
• میزان قند خون دو ساعته بیشتر یا معادل ۱۵۵ میلی گرم در لیتر باشد.
• میزان قند خون سه ساعته بیشتر یا معادل ۱۴۰ میلی گرم در لیتر باشد

آیا باید نگران دیابت نوع ۲ نیز باشم؟

پزشکان معمولا ک در ابتدای بارداری زنان را برای ابتلا به دیابت نوع ۲ معاینه می کنند. اگر عوامل ایجاد دیابت نوع ۲ را دارید، پزشک به احتمال زیاد شما را در اولین هفته های بارداری از این نظر آزمایش می کند.

این عوامل شامل موارد زیر است:

• اضافه وزن
• بی تحرکی
• فشار خون بالا
• داشتن سطح پایین کلسترول خوب (HDL) در خون
• داشتن مقدار زیادی تری گلیسیرید در خون
• سابقه بیماری دیابت در خانواده

آیا اشکال مختلف دیابت بارداری وجود دارد؟

دیابت حاملگی به دو دسته تقسیم می شود. از کلاس A1 برای توصیف دیابت حاملگی استفاده می شود که تنها از طریق رژیم غذایی قابل کنترل است. افراد مبتلا به دیابت بارداری کلاس A2 برای کنترل وضعیت خود به انسولین یا داروهای خوراکی نیاز دارند.

چگونه دیابت حاملگی درمان می شود؟

اگر به دیابت حاملگی مبتلا شده باشید، برنامه درمانی شما به میزان قند خون شما در طول روز بستگی دارد. در بیشتر موارد، پزشک به شما توصیه می کند قبل و بعد از غذا قند خون خود را آزمایش کنید و با خوردن سالم و ورزش منظم، وضعیت خود را مدیریت کنید. در بعضی موارد، در صورت لزوم ممکن است تزریق انسولین نیز توصیه شود. براساس تحقیقات به عمل آمده، فقط ۱۰ تا ۲۰ درصد از زنان مبتلا به دیابت حاملگی به انسولین نیاز دارند تا به کنترل قند خون کمک کنند.

آیا می توان از دیابت حاملگی جلوگیری کرد؟

جلوگیری از دیابت حاملگی به طور کامل امکان پذیر نیست. با این وجود، رعایت عادات سالم می تواند شانس ابتلای به دیابت بارداری را کاهش دهد. اگر باردار هستید و یکی از عوامل ایجاد کننده دیابت بارداری را دارید، سعی کنید رژیم غذایی سالم مصرف کنید و مرتباً ورزش کنید. حتی فعالیت سبک مانند پیاده روی نیز ممکن است مفید باشد. اگر قصد دارید در آینده نزدیک باردار شوید و اضافه وزن دارید، یکی از بهترین کارهایی که می توانید انجام دهید کاهش وزن است. حتی از دست دادن مقدار کمی وزن می تواند به شما در کاهش خطر دیابت حاملگی کمک کند.