از جمله مهم‌ترین حقوق زن بعد از عقد نکاح نفقه است. موارد عدم تعلق نفقه به زن در قانون بیان شده است. بر اساس ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی: “نفقه زوجه، عبارت است از همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن، البسه، نان، اثاث منزل و هزینه‌های درمانی و بهداشتی و خادم، در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض.” همراه مجله اینترنتی دلتا باشید.
نفقه
اموالی که می‌تواند به عنوان نفقه در اختیار زن قرار گیرد عبارت است از:
- اموالی که بعد از استفاده و مصرف شدن از بین رفته و تمام می‌شوند. این مواد مانند خوراکی، لوازم آرایشی هستند. ادعای مرد برای پس گرفتن این موارد تاثیری ندارد و غیر قابل برگشت هستند.
- اموالی که با مصرف و استفاده شدن از بین نمی‌روند. این موارد دو حالت دارند: حالت اول اموالی هستند که مرد به عنوان هدیه به زن داده است. که این اموال نیز ملک زن محسوب می‌شود. حالت دوم، اموالی است که زن اجازه استفاده از آن را دارند و در مالکیت وی نیست. همچنین هدیه نیز به حساب نمی‌آیند.
برخی امتیازات نفقه
نفقه زوجه در قانون امتیازاتی دارد برخی از این امتیازها بدین شرح است:
- زن توانایی دریافت نفقه زمان گذشته خود را نیز دارد.
- اگر زن شاغل باشد و توانایی تامین نیازهای مالی خود را داشته باشد، باز هم مرد ملزم به پرداخت نفقه او است.
- توانایی مالی شوهر برای پرداخت نفقه شرط نیست. زیرا پرداخت نفقه به وضعیت اقتصادی مرد ارتباطی ندارد بلکه نیازهای متعارف و متناسب زن معیار پرداخت نفقه است.
- نفقه طلب ممتاز است به این معنا که اگر شوهر ورشکسته یا فوت شود، نفقه زن مقدم بر سایر دیون مرد است.
موارد عدم تعلق نفقه به زن
- طبق ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی هرگاه زنی بدون داشتن مانعی مشروع از ادای وظایف زوجیت ممانعت کند مستحق دریافت نفقه نخواهد بود بنابراین انجام ندادن وظایف زوجیت یکی از موارد عدم تعلق نفقه به زن است؛ در نتیجه در شرایط زیر نفقه به زن تعلق نمی‌گیرد:
عدم تمکین: تمکین در معنای خاص آن یعنی رفع نیازهای جنسی همسر. بنابراین طبق قانون زن باید نیازهای جنسی همسر خود را رفع کند مگر در شرایط خاص یا بیماری. از موارد دیگر زمانی که درخواست‌هایی خلاف شئون اخلاقی یا مغایر با روحیات زن باشد می‌تواند از تمکین جلوگیری کند.
نشوز و نافرمانی: اگر زنی در خانه دائمی همسر خود زندگی نکند، این منزل را ترک کرده باشد، رفتارهای بد با همسر خود داشته باشد، شغلی داشته باشد که خلاف شئون اخلاقی است و از انجام وظایف زناشویی سر باز زند، ناشزه محسوب شده و در این صورت مرد می‌تواند نفقه پرداخت نکند و هم آن که از دادگاه تقاضای طلاق کند و مجدداً ازدواج کند.
- در ازدواج موقت طبق ماده ۱۱۱۳ قانون مدنی، زن مستحق دریافت نفقه نیست مگر اینکه در عقد شرط شده باشد یا عقد بر مبانای نفقه جاری شده باشد. ازدواج موقت یکی از موارد عدم تعلق نفقه به زن است
- نفقه در دوران عقد به زن تعلق نمی‌گیرد زیرا یکی از شرایط تعلق گرفتن نفقه تمکین از شوهر است که در دوران عقد طبق عرف تمکین خاص صورت نمی‌گیرد. دوران عقد یکی از موارد عدم تعلق نفقه به زن است
- بعد از طلاق از آن‌جا که تمکین عام و خاص از شوهر انجام نمی‌شود پس مرد می‌تواند به زن نفقه پداخت نکند مگر آن‌که زن باردار باشد (تا پایان وضع حمل) یا طلاق از نوع رجعی باشد (تا پایان عده زن در حکم همسر مرد است) که در این دو مورد حتی بعد از طلاق نیز به زن نفقه تعلق می‌گیرد. بنابراین طلاق یکی از موارد عدم تعلق نفقه به زن است مگر در شرایط خاص.
پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر مطلب آیا زن را بدون دلیل می‌توان طلاق داد؟ را مطالعه کنید.
