تحقیق درباره قالب شعری مسمط و انواع آن

تحقیق درباره قالب شعری مسمط و انواع آن : برای مشاهده ویژگی ها و انواع این قالب شعری در ادامه با تحقیق ماگرتا همراه باشید.

مطلب پیشنهادی: تحقیق قالب شعری ترکیب بند

قالب شعری مسمط چیست؟

هنگامی که شاعر چند مصراع را با یک قافیه می‌سراید و بعد یک مصراع با قافیه متفاوت از آن‌ها می‌آورد دو باره چند مصراع هم قافیه سپس یک مصراع با قافیه متفاوت شعر مسمط می‌گویند. مصراع‌های هم قافیه را رشته و مصراع آخر که قافیه آن متفاوت است بند می گویند، برای درک بهتر به قالب شعری زیر توجه کنید:

ـــــــــــــــــــ 🌿 ـــــــــــــــــــ 🌿
ـــــــــــــــــــ 🌿 ـــــــــــــــــــ 🌿
ـــــــــــــــــــ 🌿 ـــــــــــــــــــ 🍂

اولین کسی که این نوع شعر را سرود منوچهری دامغانی بود، البته ملک الشعرای بهار، ناصر خسرو، شیخ بهائی، قاآنی در این زمینه شعرهایی سروده‌اند.

انواع قالب شعری مسمط

• مسمط مسدس

مسمط مثلث مسمطی است که بند مسمط و رشته مسمط در کل سه مصراع است در حالی که مسمط مربع دارای چهار مصراع است و مسمط دارای پنج مصراع می‌باشد و مسمط مسدس نیز دارای ۶ مصراع است به طوری کلی مسمط به حداقل مثلث و حداکثر مسدس می‌گویند.

• مسمط تضمینی

مسمط تضمینی به نوعی مسمط می‌گویند که شاعر ابیاتی از شعرهای دیگر شاعران تضمین می‌کند، به طور مثال قطعه‌ای در دیوان سعدی است که ملک الشعرای بهار با اضافه کردن چند بیت آن را زیباتر کرده و در دیوان خود چاپ کرده است به چنین مسمط هایی، مسمط تضمینی می‌گویند.

• تضمین بر غزل

معمولا دو مصراع آخر مسمط از یک غزل مشهور برگرفته شده است که به آن تضمین بر غزل می‌گویند.

• مسمط نو

مسمط نو شامل تکنیک و زبان و مضامین نو می‌شود و معمولا مضامین آن اجتماعی است.

نمونه اشعار مسمط

قسمتی از مسمط مخمس شیخ بهایی:
تاکی به تمنای وصال تو یگانه
اشکم شود از هر مژه چون سیل روانه
خواهد به سر آید، شب هجران تو یا نه؟
ای تیر غمت را دل عشاق نشانه
جمعی به تو مشغول و تو غایب ز میانه
رفتم به در صومعه عابد و زاهد
دیدم همه را پیش رخت راکع و ساجد
در میکده رهبانم و در صومعه عابد
گه معتکف دیرم و گه ساکن مسجد
یعنی که تو را می‌طلبم خانه به خانه
روزی که برفتند حریفان پی هر کار
زاهد سوی مسجد شد و من جانب خمار
من یار طلب کردم و او جلوه‌گه یار
حاجی به ره کعبه و من طالب دیدار
او خانه همی‌جوید و من صاحب خانه

قسمتی از مسمط مسدس منوچهری دامغانی:
خیزید و خز آرید که هنگام خزانست
باد خنک از جانب خوارزم وزانست
آن برگ رزان بین که بر آن شاخ رزانست
گویی به مثل پیرهن رنگ‌رزانست
دهقان به تعجب سر انگشت گزانست
کاندر چمن و باغ، نه گل ماند و نه گلنار
طاووس بهاری را، دنبال بکندند
پرش ببریدند و به کنجی بفکندند
میان باغ به زاریش پسندند
با او ننشینند و نگویند و نخندند
وین پر نگارینش بر او باز نبندند
تا بگذرد آذر مه و آید (سپس) آذار

مقالات پیشنهادی: تحقیق درباره قالب شعری تک بیتی
و
تحقیق درباره قالب شعری غزل
و
تحقیق درباره قالب شعری ترجیع بند

✳️ به پایان تحقیق درباره قالب شعری مسمط رسیدیم، اگر دیدگاهی در این رابطه دارید حتما آن را از بخش نظرات با ما و سایر کاربران به اشتراک بگذارید.