شهر باستانی گوردیون کجاست؟

گوردیون (Gordion) زمانی پایتخت بزرگ سلسله فریگیه بوده و در نزدیکی روستای Yassihöyük در حدود ۱۰۰ کیلومتری جنوب غربی آنکارای ترکیه قرار دارد. امروزه کاوش‌های متعددی در اینجا انجام شده که نشان می‌دهد انسان‌ها در اینجا از اوایل عصر برنز یعنی ۲۵۰۰ سال پیش از میلاد سکونت داشتند. در ادامه همراه با ما باشید تا بیشتر با این شهر باستانی آشنا شوید.

تاریخچه شهر گوردیون

به عقیده محققان، فریگیه‌ها یکی از مردمانی بودند که از آن‌ها به عنوان مردم دریا یاد می‌شد و در حدود ۱۲۰۰ پیش از میلاد در مجموعه حملاتی بر آسیای صغیر تسلط یافتند. در منابع آشوری که مربوط به ۱۱۰۰ سال پیش از میلاد هستند، از آن‌ها به عنوان موشکی یا موشر یاد می‌کنند و اظهار می‌دارند که آن‌ها در دو طرف رودخانه کیزیلیرماک (Kizilirmak) در آناتولی مستقر شدند و شروع به تهدید همسایگان شرقی خود کردند.

اسناد حاکی از آن هستند که در میانه قرن نهم پیش از میلاد، شهر گوردیون توسط سلسله فریگیه تاسیس شد. با این حال سلسله فریگیه دوام چندانی نیاورد و بین سال‌های ۷۰۰ تا ۶۷۰ قبل از میلاد توسط کیمریان و سکاها تسخیر شدند و از زیر ویرانه‌های پادشاهی فریگیه نیز امپراتوری لیدیا پدید آمد.

در سال ۵۴۶ پیش از میلاد، امپراتوری هخامنشیان توانست لیدیا را شکست بدهد و شهری تازه در گوردیون دایر کند. با این حال، زمین‌لرزه‌ای در حدود سال ۴۰۰ پیش از میلاد این شهر را نابود کرد و به هنگام ورود اسکندر در سال ۳۳۴ پیش از میلاد، گوردیون تنها روستایی بزرگ بوده است.

مجموعه ارگ شهر گوردیون

در لبه غربی روستای Yassihöyük ویرانه‌های حفاری شده مجموعه ارگ شهر گوردیون دیده می‌شود که از بالای تپه سکونتگاه، می‌توان شاهد نمایی بسیار زیبا نسبت به مناطق اطراف بود، مناطقی که در هر نقطه از آن، تپه‌هایی مخروطی شکل به چشم می‌خورند.

در بخش بالای شهر مجموعه ارگ، باستان‌شناسان دروازه شهری باشکوهی متعلق به قرن هشتم قبل از میلاد را از زیر خاک بیرون آورده‌اند. این دروازه که حدود ۹ متر ارتفاع دارد، گواهی از پیچیدگی معماری سنگی فریگیه بوده است.

از دیگر یافته‌های آن دوران نیز می‌توان به پایه‌های سنگی مجموعه کاخ اشاره کرد که زمانی دیوارهای آجری و گلی روی آن‌ها برپا شده بودند. در سه تا از چهار ساختمان ساخته شده به سبک مگارون، یک آتشدان، اتاق پیش‌رو، سالن اصلی و همچنین موزاییک‌کاری‌های مختلف پیدا شد. دروازده دومی نیز در اینجا کشف شده بود که قدمت آن مربوط به دوره ایرانی شهر بوده است.

مقبره میداس

مقبره میداس (Midas Tomb) در لبه شرقی روستای قرار Yassihöyük دارد و برای گردشگران یکی از برترین جاذبه‌های شهر باستانی گوردیون به شمار می‌رود که حتما باید از آن دیدن کنند. این مقبره در ابتدای قرن هفتم پیش از میلاد ساخته شده و در ساخت آن نیز از چوب و عمدتا چوب سرو استفاده شده و سپس روی آن را پر از خاک کردند تا به شکل تپه در بیاید. ارتفاع این تپه به ۵۳ متر می‌رسد و قطر آن ۲۵۰ متر است که آن را به بزرگترین تپه ساخت دست بشر در آناتولی تبدیل می‌کند.

در بخش جنوب غربی آن نیز راهرویی به طول ۷۰ متر وجود دارد که به داخل اتاق تدفین می‌رود، اتاقی که ۳۹ متر زیر خاک قرار دارد. این اتاقک که زیر توده‌ای از بلوک‌های سنگ آهکی پنهان شده بود، در سال ۱۹۵۷ میلادی کشف شد و دیوارهای چوبی اصلی و سقف شیروانی آن نیز هنوز دست نخورده‌اند.

زمانی که باستان‌شناسان وارد مقبره شدند، اسکلت دست نخورده مردی را پیدا کردند که تقریبا ۶۰ سال سن داشته و لباس‌هایش نیز حفظ شده بودند. پیرامون جسد نیز میزهایی مملو از هدایای مختلف دیده می‌شد. در مجموعه ۱۷۵ مورد شیء برنزی در این مقبره کشف شد.

دیگر مقبره‌های شهر باستانی گوردیون

در شهر باستانی گوردیون،‌ تپه‌های کوچکتر دیگری نیز دیده می‌شوند که در زیر آن‌ها مقبره‌هایی قرار دارند و قدمت آن‌ها به سال‌های بین ۷۲۵ تا ۵۵۰ پیش از میلاد باز می‌گردد. مکانی به نام مقبره بچه (Child’s Tomb) در جنوب شرقی موزه وجود دارد که اشیاء خاصی همچون اثاثیه چوبی در آن بوده است.

موزه گوردیون

موزه گوردیون در مقابل مقبره میداس قرار دارد و در آنجا نیز اشیاء‌ کشف شده در این شهر باستانی در معرض نمایش قرار گرفته‌اند که از جمله آن‌ها می‌توان به مجسمه‌های برنزی، جواهرات شیشه‎‌ای و مجموعه از سکه‌ها اشاره کرد.

جواهراتی از بین النهرین و سکه‌های بابلی در این موزه وجود دارند که نشان دهنده اهمیت شهر گوردیون به عنوان پیوندی حیاتی بین مسیرهای تجاری باستانی منطقه بوده است. برای دیدن مجموعه وسیعی از اشیاء کشف شده از قبرهای فریگیه‌ها نیز باید به موزه تمدن‌های آناتولی (Museum of Anatolian Civilizations) در آنکار بروید.