دیدن مشاجره والدین تجربه سختی برای فرزندان است. دعوای پدر و مادر در حضور کودک می تواند به شدت به او آسیب برساند. همچنین تاثیر دعوای پدر و مادر بر جوانان و کودکان نیز بر کسی پوشیده نیست. اما سوال مهمی که در این مواقع مطرح می شود این است که وظیفه فرزندان هنگام دعوای پدر و مادر چیست؟ وقتی پدر و مادرتان دعوا می کنند شما باید چه کاری انجام دهید؟ مسلما شما در ابتدا باید از خود محافظت کنید و سپس برای پایان دادن به دعوای والدین در صورت نیاز قدم بردارید. به یاد داشته باشید که دعوای پدر و مادر تقصیر شما نیست و نباید خودتان را سرزنش کنید.
مشاوران مرکز مشاوره خانواده آویژه به بررسی وظیفه فرزندان هنگام دعوای پدر و مادر و راهکارهایی برای محافظت از خود و مقابله با دعواهای زیاد پرداخته اند. اگر شما نیز در ذهن خود سوالاتی مانند: چرا مامان بابام همش دعوا میکنن؟ مامان بابام دعواشون شده چکار کنم؟ و … دارید، پس خواندن مقاله جامع و کاربردی زیر را از دست ندهید.
دیدگاه فرزندان در رابطه با دعواهای پدر و مادر
فرزندان و به خصوص کودکان اغلب نگران این هستند که دعواهای والدین آنها چه معنا و مفهومی دارد؟ دعوای پدر و مادر در حضور کودک باعث می شود که او عجولانه تصمیم گیری کند و فکر کند که مشاجره والدین به معنای این است که والدین آنها دیگر یکدیگر را دوست ندارند. فرزندان ممکن است دعوای زیاد پدر و مادر را به معنای طلاق و جدایی آنها بدانند.
اما مشاجرات والدین معمولا به این معنی نیست که آنها یکدیگر را دوست ندارند یا می خواهند از هم جدا شوند. این طبیعی است که والدین گاهی با هم اختلاف نظر داشته باشند و بحث کنند. دعوای پدر و مادر ممکن است بر سر پول، کارهای خانه، نحوه گذراندن وقت و یا حتی تربیت فرزندان باشد. پدر و مادر ممکن است در رابطه با تصمیمات بزرگی که باید برای خانواده بگیرند اختلاف نظر داشته باشند.
گاهی اوقات پدر و مادر ممکن است با یکدیگر اختلاف نظر داشته باشند. اما همچنان بتوانند با آرامش در مورد مشکلات صحبت کنند. اما برخی از والدین هنگامی که اختلاف نظر دارند، باهم بحث می کنند و در نهایت به دعوای پدر و مادر ختم می شود. پس شما به عنوان والدین باید مراقب تاثیر دعوای پدر و مادر بر کودکان باشید. اگر فرزند شما متوجه دعوا و بحث های شما شد. برای او توضیح دهید و او را قانع کنید که جای نگرانی نیست. اجازه ندهید دیدگاه فرزندتان از دعواهای شما، طلاق یا دوست نداشتن یکدیگر باشد.
هنگام دعوای پدر و مادر چه کنیم؟
یکی از مهم ترین موضوعاتی که هنگام دعوای پدر و مادر مطرح می شود این است که فرزندان هنگام دعوای پدر و مادر باید چه کاری انجام دهند؟ خیلی از فرزندان می گویند خانوادم همش دعوا می کنن و نمی دانم چه کنم؟ ترس کودک از دعوای والدین می تواند آسیب های زیادی را بر او وارد سازد. در این قسمت نکاتی را برای فرزندان ارائه داده ایم که هنگام دعوا و بحث والدین می توانند از این نکات استفاده کنند. مهم ترین و کاربردی ترین راهکارها و رفتار درست هنگام مواجه با دعوای والدین عبارتند از:
بی طرف بمانید
هنگامی که پدر و مادر به شدت عصبانی هستند و باهم بحث می کنند اصلا دخالت نکنید. شما نباید قاضی برای دعواهای والدین خود باشید. در دعواها و بحث های والدین بی طرف بمانید و در کانون بحث ها قرار نگیرید. وظیفه شما داوری نیست. حتی اگر یکی از والدین سعی می کند نظر شما را نیز بپرسد و شما را به مشاجره بکشاند، صادقانه بگویید که نمی خواهید طرف یکی از والدین باشید. به آنها بگویید که هر دو نفر را در کنار یکدیگر می خواهید.
یک مکان مناسب در خانه برای خود داشته باشید
اگر مشاجره والدین شدت گرفت و احساس کردید که تاثیر منفی برای شما دارد، می توانید از محل دور شوید. در این مواقع مهم است که مکان مناسبی را در خانه برای خود انتخاب کنید که آرامش داشته باشد. داشتن مکان مناسب برای دور شدن از جنجال و تعارضات شما را از دیدن و شنیدن صحبت های نامناسب و تبادلات و تعارضات شدید در امان می دارد. مثلا شما می توانید: به حیاط خانه بروید و کمی هوای تازه به خودتان هدیه بدهید. قرار گرفتن در هوای تازه و طبیعت می تواند آرامش از دست رفته شما را بازگرداند. یا اگر اتاق خصوصی دارید و صدای دعواها به آنجا نمی رسد به اتاق خود بروید. سعی کنید ذهن بهم ریخته خود را با انجام کارهایی که از انجام دادن آن لذت می برید مجدد آرام کنید.
به خانه یکی از آشنایان یا دوستان خود بروید
اگر نمی توانید در خانه مکان امن و بدون سر و صدا را برای خود پیدا کنید می توانید به خانه یکی از آشنایان یا دوستان خود که مورد اعتماد والدین هستند، بروید. قرار گرفتن در جمع دوستان یا آشنایان می تواند حال روحی شما را بهتر کند و باعث شود که بتوانید بهتر از قبل تمرکز کنید و آرامش داشته باشید.
فیلم تماشا کنید یا موسیقی گوش دهید
برای به دست آوردن آرامش از دست رفته خود می توانید فیلم مورد علاقه خود را تماشا کنید و یا یک موسیقی آرامش بخش گوش کنید. اگر نمی توانید شرایط را مدیریت کنید و راهی برای پایان دادن به دعوا پیدا کنید پس حداقل خود را سرگرم کنید. شما باید آرامش از دست رفته خود را مجدد به دست آورید. اگر نمی توانید خانه را ترک کنید حداقل خود را مشغول کنید. تا مجبور نباشید که شاهد درگیری های والدین خود باشید. پس به هر نحوی که می توانید خود را سرگرم کنید. مثلا
از سرزنش خود بپرهیزید
حتی اگر والدین درباره شما بحث می کنند، هرگز خود را سرزنش نکنید. این گونه فکر نکنید که شما عامل اختلافات هستید. کودکان هنگامی که با بحث و مشاجره والدین روبرو می شوند، احساس می کنند که آنها دلیل بحث ها و تعارضات هستند. از این رو دائم خود را سرزنش می کنند. بسیاری از کودکان می گویند: وقتی مامان و بابا دعوا می کنن من خودم را مقصر می دانم. این تفکرات باعث کاهش اعتماد به نفس کودک و گوشه گیری و انزوا فرزند می شود. شما عامل دعواهای والدین خود نیستید. شما هرگز آنها را وادار به دعوا نکرده اید و نخواستید که آنها با هم بجنگند. آنها این کار را به خاطر اختلاف نظرات و گاهی لجبازی و سرکشی انجام می دهند. این چیزی است که آنها آموخته اند و شما اصلا مقصر نیستید.
روابط سالم خود را حفظ کنید
یک راه عالی برای محافظت از خود در برابر استرس های ناشی از دعوای والدین این است که روابط خود را توسعه بدهید. سعی کنید روابط عاطفی، اجتماعی و … خود را سالم نگه دارید. تحقیقات نشان می دهد که حمایت عاطفی قوی برای سلامتی افراد بسیار مفید است. تا زمانی که شما روی جنبه های مهمی مانند ارتباطات و اعتمادسازی تمرکز داشته باشید، می توانید از چرخه روابط مضر فرار کنید.
به والدین خود بگویید که دیدن دعوای آنها شما را پریشان می کند
با والدین خود صحبت کنید. اگر احساس می کنید که شرایط زیاد متشنج نیست و می توانید آن را مدیریت کنید پس با پدر و مادر خود صحبت کنید. به آنها بگویید که دیدن مشاجره و دعوای پدر و مادر برای شما بسیار دردناک است. گاهی اوقات والدین حتی از تاثیر دعواهای خود بر فرزندانشان آگاه نیستند. شما می توانید هنگامی که مشاجره والدین تمام شد احساسات خود را به والدین بگویید. از مطرح کردن احساسات خود در طول مشاجره و تعارضات شدید خودداری کنید. زیرا ممکن است اوضاع را بدتر از قبل کند. در این شرایط ممکن است حتی والدین یکدیگر را مقصر بدانند و از اینکه باعث ناراحتی و ایجاد تشنج برای شما شده اند با هم دعوا کنند و یکدیگر را سرزنش کنند.
سعی کنید در حین بیان خود آرام باشید. از تحریک کردن آنها یا تلاش برای از بین بردن احساس گناه آنها خودداری کنید. به یاد داشته باشید که هدف شما این است به آنها کمک کنید تا احساس شما را درک کنند تا در اعمال خود تجدید نظر کنند.
به والدین خود در رابطه با عوارض دعوا و مشاجره برروی فرزندان توضیح دهید
تحقیقات نشان می دهد که اختلاف شدید بین والدین می تواند رشد عاطفی کودکان را مختل کند. روابط سالم بین والدین و فرزندان برای رشد آنها بسیار مهم است. به والدین خود در رابطه با عوارض مشاجره و تعارض برروی فرزندان توضیح دهید. شاید در بعضی از شرایط والدین از این عوارض آگاه نباشند و ندانند که دعواهای مکرر آنها چه بلایی بر سر کودکان و نوجوانان خواهد آورد. تعارضات شدید والدین می تواند باعث اضطراب، افسردگی و مشکلات رفتاری شود.
از والدین بخواهید در رابطه با بحث های مثبت و منفی اطلاعات بیشتری کسب کنند
اختلاف نظر داشتن و بحث کردن بر سر موضوعی همیشه هم بد و مضر نیست. اگر والدین بتوانند بحث ها و اختلااف نظرات را به خوبی مدیریت کنند و به یکدیگر گوش دهند، اصلا با تعارض و دعوا روبه رو نمی شوند. برخی از اختلافات طبیعی هستند و ممکن است به حل مشکلات کمک کنند. در این قسمت برخی از رفتارهای مثبت و برخی از رفتارهای منفی هنگام وجود مشکلات و اختلاف نظرها را بیان خواهیم کرد.
رفتارهای مثبت و خوب
رفتارهای منفی و بد
به والدین خود پیشنهاد بدهید که در خلوت بحث کنند
شما می توانید از والدین خود بخواهید که در خلوت و هنگامی که خودشان دو نفر هستند بحث کنند. این درخواست می تواند به شما کمک کند تا از تاثیر مخرب عاطفی دعواهای والدین در امان بمانید. دعوای پدر و مادرتان در مقابل شما می تواند ثبات محیط خانه، آرامش شما و تمرکز و … را برهم بزند. همچنین برای فرزندان کوچکتر می تواند یک الگو منفی باشد. آنها یاد خواهند گرفت که قلدر باشند و از دعوا کردن و داد و فریاد برای رسیدن به خواسته های خود استفاده کنند.
مشاوره خانواده یا زوجین را به آنها پیشنهاد بدهید
برخی از والدین نمی توانند نیازهای خود را به صورت صحیح و در کمال آرامش بیان کنند. آنها همیشه از داد و فریاد زدن و عصبانیت برای بیان خواسته های خود استفاده می کنند. این گونه افراد می توانند روش صحیح بیان نیازها و درخواست های خود را از یک مشاور خانواده یاد بگیرند. شرکت در جلسات مشاوره خانواده می تواند به والدین کمک کند تا مشکلات مختلف خود را حل کنند مانند:
و …
درک کنید که برخی از دعواها طبیعی است
اختلاف نظر در خانواده یک امر طبیعی است. گاهی نباید دعواها و مشاجرات والدین را یک مشکل بزرگ تلقی کرد. دعوا تنها زمانی به مشکل تبدیل می شود که به طور مداوم و همیشگی اتفاق بیفتد. این که والدین شما نتوانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و دائم در حال جنگیدن بر سر مسائل کوچک و بی اهمیت باشند، واقعا آسیب زننده و غیر طبیعی است. اما اگر گاهی باهم به اختلاف می خورند اصلا جای نگرانی ندارد.
سخنی از مشاوران آویژه
بسیاری از فرزندان می گویند از دعوای پدر و مادرم خسته شدم و نمی دانم که چه کنم؟ مشاهده پدر و مادر در حال تعارضات و کشمکش ها واقعا آسیب زننده وخسته کننده است. دعواهای همیشگی پدر و مادر می تواند فرزندان را به افراد افسرده تبدیل کند. همه افراد گاهی خونسردی خود را از دست می دهند. اما اگر این روند دائمی باشد نیاز به کمک و راهنمایی های یک درمانگر و روانشناس است.
اگر نگران والدین خود هستید، یا از این وضعیت خسته شده اید می توانید با یک مشاوره خانواده در این رابطه صحبت کنید. مشاور یا روانشناس می تواند به شما کمک کند تا با دعواهای زیاد والدین خود مقابله کنید. همچنین به شما یاد می دهد که چگونه آرامش خود را حفظ کرده تا دعوا و مشاجرات تاثیر کمی بر شما بگذارند. مشاور می تواند از والدین شما درخواست کند تا در جلسات مشاوره حضور یابند و به حل مشکلات خود بپردازند. به یاد داشته باشید که خانواده یکی از مهم ترین عناصر در زندگی افراد است. پس برای داشتن یک خانواده شاد و روابط سالم تلاش کنید.
