علت تلخی دهان

بدن انسان میزان مواد مغذی که نیاز دارد را اول از دستگاه گوارش وارد خود می کند که این دستگاه اولین راه ورودی آن دهان می باشد. دهان شامل اجزا متفاوتی است که دندان ها، لثه، زبان، بزاق، سقف دهان و پرزهای زبان را در برگرفته است. حال در این بخش به بررسی پرزهای موجود در زبان می پردازیم که چه وظایفی را بر عهده دارند. پرزهای زبانی به هضم غذا، خنک کردن زبان، نگه داشتن سلول های چشایی و افزایش سطح زبان برای حس بهتر مزه ها کمک می کنند. زمانی که در حال چشیدن مزه ها هستیم پرزهای زبانی فعال هستند ولی در غیر این صورت غیر فعالند و بیشترین زمان غیر فعال ماندن این پرزها زمان خوابیدن است. و چنانچه در دهان و دندان و خصوصا این پرزهای زبانی مشکلاتی ایجاد شود مزه ناخوشایندی را همواره بر روی این پرزها در دهان خود احساس می کنیم.

راه های مبارزه با تلخی دهان

دلایل متعدد تلخی دهان

در این بخش به بررسی علل مختلف تلخی دهان و راهکارهای درمان آنها می پردازیم. از جمله عوامل شایعی که باعث مبی شود افراد با این مساله رو به رو شوند و گاها درساعات ابتدایی صبح و یا عصر گاهی از این مشکل رنج ببرند به ترتیب زیر است:

خشکی دهان

نکته اول این است که بزاق دهان کار مرطوب نگاه داشتن دهان را برعهده دارد و اگر این بزاق به درستی و به اندازه تولید نشود سبب خشکی دهان و در نتیجه تولید بوی بد می شود. چرا که مرطوب ماندن فضای دهان به خودی خود از رشد باکتری ها جلوگیری می کند و خشکی دهان رشد باکتری ها را منجر می شود. همچنین احساس چسبندگی در دهان نیز برای افرادی که داروهای خاص و دخانیان مصرف می کنند از علل شایع است  و در مرحله آخر گرفتگی بینی نیز می تواند یکی از عوامل خشکی دهان باشد چرا که فرد دائما مجبور است با دهان نفس بکشد.

عفونت تنفسی

عفونت باکتریایی دستگاه تنفسی شامل سینوزیت، عفونت لوزه ها و … باعث پخش بوی عفونت در دهان و رشد باکتریایی، در نتیجه تلخی دهان شود.

مشکلات معده

بازگشت محتویات معده به مری و گلو خصوصا هنگام خوابیدن باعث می شود عملی به نام رفلاکس در معده رخ دهد که میزان ترشح اسید معده بیش از حد معمول است. خطر دیگری که رفلاکس معده به غیر از تلخی دهان و بوی بد دهان دارد، آسیب دیدگی و پوسیدگی دندان ها است که اسید معده این امر را منجر می شود.

بارداری

در ۳ ماهه نخست بارداری به دلیل مصرف مکمل های ویتامینی و تغییرات هورمونی به وجود آمده در بدن در ساعات اولیه صبحگاهی عموما بانوان با تلخی دهان مواجه هستند که بیشتر بو و مزه فلزی مانند دارد. و همین امر است که در دوران بارداری، بانوان به برخی مزه ها حساسیت نشان می دهند.

استرس

اضطراب نوعی اختلال روحی و روانی است که در صورت دوز بالا در طول زندگی روزمره می تواند صدمات جبران ناپذیری را برای فرد متحمل شود. اما در این مجال استرس بیش از حد می تواند باعث خشکی و تلخی دهان شود.

مصرف آنتی بیوتیک ها

داروها بعد از استفاده جذب بدن می شوند که این یک امر ضروری جهت بهبود است اما پس از جذب از طرق مختلف شروع به دفع از بدن می کنند و داروهایی که از طریق دستگاه گوارش و برخی بزاق شروع به دفع می کنند مزه گسی در دهان و خشکی دهان را با خود به همراه دارند.

کبد

زمانی که کبد درست کار نکند و دچار اختلال باشد، مقادیر زیادی آمونیاک در بدن تولید می کند. باید گفت که آمونیاک یک ماده سمی است که تبدیل به اوره می شود توسط کبد و از طریق ادرار دفع می شود. و در صورت کارکرد ناسالم کبد، سطح آمونیاک در بدن بالا می رود و باعث بروز بویی تلخ در دستگاه گوارش می شود که از اولین راه ورودی آن یعنی دهان به مشام می رسد.

مصرف دارو

همچنین اختلالات خود ایمنی، مصرف داروهای خاص جهت بیماری خاص مانند هپاتیت و داروهای شیمی درمانی، دیابت و مصرف تنباکو نیز از علل رایج تلخی دهان محسوب می شوند.

راهکارهایی جهت برطرف کردن تلخی دهان

نوشیدن مایعات که خود به تکرر ادرار و دفع ناخالصی های موجود در دستگاه گوارش می شود. جویدن آدامس های بدون قند که از این طریق صدمات دیگری به بدن وارد نشود، رسیدگی به بهداشت دهان و دندان چرا که دندان هایی که دارای عفونت و پوسیدگی هستند خود موجب ترشحات و ایجاد بوی بد و تلخی دهان می کنند. تغییرات در رژیم غذایی که از آن طریق بتوانید رفلاکس معده خود را کنترل و درمان کنید. عدم استفاده از دخانیات.

طب سنتی

در این طب اعتقاد بر این است که اگر تلخی دهان در صبحگاه دائم باشد علت آن ناشی از صفراوی شدن بدن است. که در نهایت منجر به بی اشتهایی، حالت تهوع، خشکی لب ها، سوزش سر معده و در نهایت رفلاکس معده می شود. حال به بررسی کلمه صفراوی می پردازیم. صفراوی و یا غلبه صفرا با عوارضی چون تغییر خلق و خو نیز همراه است که در اطبا سنتی استفاده از سرکه سیب را در این مرحله کارساز دانسته اند.

تغذیه در طب سنتی

در طب سنتی به این نکته اشاره شده است که در وعده شام از مصرف کمتر غذا خصوصا غذاهای چرب بهره ببرید و در ساعات پایانی شب از مصرف میوه ها خودداری کنید تا از رفلاکس معده در نتیجه تلخی دهان صبحگاهی در امان باشید.

روش های درمان در طب سنتی

خوردن شربت خاکشیر به صورت ناشتا

مصرف عرقیات گیاهی مانند کاسنی و شاه تره

حجامت عام و یا حجامت ناحیه پشت گوش

خوردن شربت سکنجبین و تمبر هندی

خوردن آب لیموی تازه همراه با آب به صورت ناشتا

خوردن یک قاشق رب انار پس از غذا و قبل از خواب

استفاده از زردچوبه و دارچین که هر دو در از بین بردن باکتری ها بسیار خوب عمل می کنند.

کلام پایانی

اما در پایان باید گفت که گاهی کمبود زینک می تواند از علل شایع تلخی دهان باشد که با استفاده از مکمل های دارویی زینک البته با دستور پزشک می توانید این کمبود را جبران کنید.