عشق در نوجوانان یکی از چالش های این مرحله از زندگی آن ها می باشد. چالشی که هم سبب سردرگمی خود فرد شده و هم اطرافیان را نگران و سردرگم می سازد. در این مطلب به علائم و دلایل عشق در نوجوانان می پردازیم. همچنین این که رفتار مناسب والدین در این شرایط چه باید باشد؟
علائم و دلایل عشق در نوجوانان
در مورد عشق در نوجوانان می تواند گفت تقریبا امری بیوشیمیایی است و به مشکلات و مسائل دوران بلوغ مربوط است. به این ترتیب آگاهی از موضوعات جسمی و روانی دوران بلوغ دختران و بلوغ پسران اهمیت می یابد. با این حال روابط نوجوانان و جوانان در اغلب موارد با روابط بزرگسالان تفاوت دارد.
معمولا هنگامی که والدین متوجه عاشق شدن فرزند خود در این سنین می شوند، شدیدا نگران شده و این عشق را گذرا تلقی می کنند. در این راستا یافتن علت بلوغ زودرس در دختران و پسران حائز اهمیت است.البته امروزه آگاهی افراد درباره دوره حساس و مهم نوجوانی بیشتر شده و اکثر والدین می دانند که نوجوانان با چه چالش هایی مواجه می شوند.
دوران نوجوانی مرحله عجیبی از زندگی بوده و نوجوان کمک به بلوغ می رسند که بلوغ با تغییرات سریع و ناگهانی در جسم و روان فرد همراه است. از ویژگی های دوران بلوغ و نوجوانی رشد فیزیکی، تحریک جنسی، نوسان هورمون ها، تمایل به عواطف، تشدید احساسات، تحت تاثیر همسالان واقع شدن و … می باشد.
به طور کلی عشق در نوجوانی برای نوجوانان بسیار زیبا و هیجان انگیز دیده می شود. احساس عاشق شدن به ویژه برای اولین بار هم هیجان انگیز بوده و هم ترسناک. احساس عشق دوره نوجوانی سردرگم کننده بوده و زود عاشق شدن ممکن است آنقدر تجربه نویی باشد که فرد به درست یا غلط بودن احساس خود شک کند.
اساسا عشق در نوجوانان یکی از چالش های مهم این دوره از زندگی محسوب می شود که هم سبب سردرگمی خود فرد شده و هم اطرافیان به ویژه والدین را نگران و سردرگم می سازد. از طرفی عاشقی امری طبیعی بوده که همه افراد در طول زندگی آن را تجربه می نمایند.
از طرفی هیجانات دوره نوجوانی ثبات نداشته و این تجربه می تواند آسیب زا باشد. با این حال برای کنترل عشق خود راهکارهایی وجود دارد تا با در نظر گرفتن احساسات و تجزیه و تحلیل رابطه خود در نهایت قدم هایی برای مدیریت کامل رابطه بردارید.
مولفه های عشق
بر اساس مقاله های معتبر عشق از سه مولفه تشکیل می شود که عبارت است از :
۱. نزدیکی عاطفی یا احساس صمیمیت:
نوجوان هم مانند هر فرد دیگری توان بروز احساسات عاطفی داشته و وقتی این احساسات عاشقانه را برای نخستین بار تجربه می کند، حس غرور در وی ایجاد می شود.
۲. جذابیت جسمی یا جنسی
پذیرش این موضوع برای والدین سخت بوده ولی این واقعیتی انکار ناپذیر می باشد. این حس در نوجوان وجود دارد و خواهد داشت.
۳. متعهد بودن
هنگامی که تعهد روی می دهد دو طرفی که عاشق یکدیگر شده اند ، تصمیم گرفته در سخت ترین شرایط کنار هم باشند. ولی بسیار بعید به نظر می رسد که یک نوجوان پای عشق مقابل خود طولانی مدت بماند ولی حس متعهد بودن در وجود تمام نوجوانان است. می توان گفت عشق در نوجوانی با عشق در میانسالی بسیار تفاوت دارد.
باید بدانید از دوره نوجوانی به عنوان دوره بحران زدگی یاد می شود از این رو آشنایی با ویژگی های عاطفی، شناختی، و جسمی نوجوانان خیلی ضرورت دارد زیرا با مطالعه دوره نوجوانی و آگاهی با مشخصه های این مرحله می توان پی برد که در این دوره رفتارهای خاص و احساس طبیعی وجود دارد.
به دلیل این که در این دوره ، فرایند رشد به ویژه رشد جنسی با سرعت بالایی صورت می گیرد. از این رو گرایش نوجوان به سوی جنس مخالف افزایش یافته و احساسات در وی ایجاد می شود. احساساتی خام که صرفا نشات گرفته از ذهن رویاپرداز بوده و جنبه عقلانی ندارد. در این دوره کنجکاوی های جنسی، تمایل به فیلم ها و رمان های عاشقانه شروع می شود.
علائم عشق در نوجوانی
یکی از موضوعات مورد بحثی که والدین را به چالش کشیده و در جلسات مشاوره خیلی آن را مطرح می نمایند، موضوع عاشق شدن فرزند نوجوان شان است. بیشتر والدین عقیده دارند این عشق ها زودگذر بوده ولی با این حال همچنان نگران هستند. به عبارتی وقتی پدر و مادر متوجه عاشق شدن فرزند نوجوان خود می شوند، شدیدا احساس نگرانی کرده و جدی شدن این موضوع را برای فرزند زود تلقی می کنند.
ممکن است به عشق فرزند خود اعتماد نداشته و با وی احساس راحتی نکند. حتی مهمتر این که فرد مورد انتخاب نوجوان خود را تایید نکنند. تقریبا ۱۵ درصد نوجوانان در سن پایین عشق را تجربه می کنند. اما این موضوع نباید دلیلی برای جدی نگرفتن عشق در نوجوانی باشد. در ادامه به برخی از علائم عشق در این سنین اشاره می شود.
- استرس و اضطراب شدید
- پنهان کاری
- تغییر در پوشش و ظاهر
- افت تحصیلی ناگهانی
- استفاده زیاد از وسایل ارتباطی مانند گوشی همراه
- مخفی کاری مالی
- رفت و آمدهای شک برانگیز
- تغییرات رفتاری و خلقی
- ارتباط با دوستان جدید
- تمایل به انزوا
- حواس پرتی و مشکل تمرکز
البته نمی توان با اطمینان بیان کرد که این علائم در یک نوجوان حکایت از عشق و عاشقی دارند. ممکن است نوجوان به علل مختلفی رفتارهای خاصی از خود بروز دهد که به خاطر عاشقی نباشد. ولی بهتر است در صورت مشاهده چنین تغییراتی در فرزند نوجوان خود به سادگی از کنار آن عبور نکنید.
دلایل عشق در نوجوانی
تغییرات روحی و جسمی در دوره نوجوانی سبب تغییرات بسیاری در تمایلات وی می شود. از این رو دلایل عشق در نوجوانی متنوع است از جمله:
۱. احتیاجات جنسی
هورمون های جنسی در دوره بلوغ به میزان زیادی ترشح می شود. بالطبع بلوغ نیازهای جنسی نوجوان را بیشتر نموده و وی را به سمت جنس مخالف سوق می دهد. از این رو در بیشتر مواقع نمی توان احساس عشق در نوجوانان را با ثبات دانست. گاهی فشار هورمونی با عشق و عواطف اشتباه گرفته می شود.
۲. رقابت با همسالان خود
فرد در دوره نوجوانی مابین کودکی و بزرگسالی قرار دارد. از این رو جایی بین این دو مرحله زندگی کرده ولی تمایل دارد در نگاه سایرین، بالغ دیده شود. گاهی مواقع ارتباط های عاشقانه روشی برای اثبات بزرگ شدن تلقی می شود و نوجوان با این رفتار می خواهد به همسالان و اطرافیان اعلام کند که بزرگ شده و باید جدی گرفته شود.
۳. تفریح و سرگرمی
برخی اوقات نوجوان از جنبه تفریح و سرگرمی به رابطه عاشقانه وارد می شود. نوجوان در سنی است که هنوز زندگی برایش آنقدر جدی نبوده و ممکن است صرفا برای تفریح و فرار از فشارهای مدرسه و خانواده به طرف جنس مخالف سوق یابد.
۴. درک شدن از سوی جنس مخالف
درک نوجوان کار ساده ای نیست. فرد در این مرحله حساس و زود رنج بوده و به دلیل نوسانات هورمونی ممکن است تعادل احساسی نداشته باشد. برخی مواقع والدین، معلمان، اطرافیان به علت عدم درک نوجوان وی را تحت فشار قرار داده نوجوان از قبول مسئولیت های خود فراری شود.
به این ترتیب در این موقعیت ممکن است نوجوان تصور کند که هیچ کس جز یک نوجوان دیگر وی را درک نمی کند و نیازهای عاطفی اش را پاسخ نمی دهد. همچنین تجارب نشان داده نوجوانی که کمبود محبت دارد، در خانواده ای صمیمی زندگی نمی کند و نیاز به عشق و محبت از سوی والدین پاسخ داده نمی شود وارد روابط عاشقانه با جنس مخالف می شود.
۵. ازدواج
هر چند روابط عاشقانه کمی در دوره نوجوانی به ازدواج ختم می شود زیرا فرد هنوز خود را نمی شناسد و نمی داند چه هدفی داشته و باید به کدام سو حرکت نماید. نوجوان ثبات هیجانی نداشته و ممکن است در لحظه تصمیمی بگیرد و بعد پشیمان شود. می توان گفت بیشتر روابط عاشقانه این دوره از زندگی صرفا تجربیاتی هیجانی و غیرمنطقی است.
با این وجود برخی افراد هستند که عشق دوره نوجوانی آن ها به ازدواج ختم شده است. این اتفاق غیر ممکن نبوده ولی به ندرت روی می دهد.
والدین در برابر بروز عشق در نوجوان چه رفتاری داشته باشند؟
تجربه نشان می دهد آسیب های روابط عاشقانه در دوره نوجوانی از فواید آن بیشتر می باشد. از این رو مدیریت این احساس در نوجوان به کمک جدی پدر و مادرها نیاز دارد. نخستین کاری که والدین می توانند در این باره انجام دهند، دوست داشتن فرزند نوجوان است.
نوجوانان به عشق بدون قید و شرط نیاز دارند و در مرحله ای از زندگی هستند که نبایستی به هیچ وجه دچار کمبود محبت گردند. اگر خلا عاطفی نوجوانان در خانواده پر نشود و ارتباط با پدر و مادر سرشار از محبت، احترام و اعتماد نباشد، گرایش فرزند نوجوان به سمت روابط عاطفی و جنس مخالف بیشتر می شود.
پدر و مادر باید در این سن شرایطی را برای نوجوان خود فراهم نمایند که بتواند به امور مورد علاقه خود پرداخته و استعدادهای خود را شکوفا نماید. زندگی یک نوجوان نبایستی آنقدر پر تنش و فشار روانی باشد که از روابط عاطفی و عاشقانه به عنوان تنوعی در زندگی و عاملی برای آرامش استفاده کند.
ضمنا آموزش مهارت نه گفتن در این سن بسیار اهمیت دارد. گاهی مواقع روابط احساسی می تواند به ویژه برای دختران خطرناک باشد. ممکن است دختر ۱۴ ساله ای با پسری ۲۰ ساله وارد رابطه عاشقانه شده و در خیال خود وی را همسرش تلقی کند در صورتی که پسر تفکرش سوءاستفاده از سادگی دختر نوجوان باشد و صرفا به دنبال تامین نیاز جنسی اش است.
اعتماد بین والدین و نوجوان، ارتباط والد و فرزندی صمیمانه و نترسیدن فرزند نوجوان از پدر و مادر می تواند از بسیاری آسیب های این مرحله پیشگیری کند. والدین برای این که نوجوان خود را از آسیب های جدی با دوستی جنس مخالف آگاه سازند باید یکسری راهکارها و رفتارها را بدانند. در ادامه به برخی از این راهکارهای مهم برای کمک به والدین در برخورد با فرزند نوجوانی که عاشق شده اشاره می شود:
۱. والدین باید در مورد قوانینی که مبنی بر رابطه با جنس مخالف است؛ اتفاق نظر داشته باشند.
۲. به هیچ وجه پدر و مادر نباید سر موضوع عاشق شدن فرزند نوجوان وی را سرزنش و تحقیر کنند و از برخورد فیزیکی که بدترین راه است شدیدا پرهیز کنند.
۳. با نوجوان خود در فضایی آرام و صادقانه به صحبت بپردازید.
۴. با دوستان فرزند نوجوان خود و خانواده های آن ها بیشتر ارتباط داشته باشید تا شناخت کافی از دوستان فرزند خود به دست آورید.
۵. هنگامی که متوجه عاشق شدن فرزند نوجوان خود شدید، به هیچ وجه نصیحت را شروع نکرده زیرا آن ها مانند شما قدرت دیدن حقایق و واقعیت ها را ندارند و حرف های کلیشه ای برای آن ها معنای خاصی ندارد. از این رو اگر چنین رفتاری داشته باشید فرزند به ارتباط پنهانی خود ادامه می دهد.
۶. برای جلب اعتماد نوجوان خود بهتر است درباره کسی که عاشق او شده به صحبت بنشینید.
۷. از مچ گیری نوجوان عاشق برای انصراف از کارش خودداری کنید. مطلع شدن پدر و مادر از رازهای نوجوان و ایجاد محدودیت هایی مانند گرفتن گوشی همراه، حبس کردن و … نوجوان را از کارش منصرف نکرده بلکه وی تحریک شده که به روابط احساسی خود ادامه دهد.
۸. سعی کنید درباره افراد سودجو اطلاعات بیشتری در اختیار نوجوان قرار داده و آگاهی آن ها را افزایش دهید.
۹. سعی کنید افکار نوجوانان را به سمت معنویت بیشتر و گفتگو با خداوند سوق دهید.
۱۰. دقت کنید که ابهت خود به عنوان پدر و مادر را برای فرزند نوجوان حفظ کنید و به خاطر داشته باشید که شما هم این دوره از زندگی را طی کرده اید.
۱۱. تاکید می شود که با تکنیک خشم و زور نمی توانید به نتیجه مطلوب برسید و نوجوان را منصرف کنید.
۱۲. این که نوجوان عاشق را با اطرافیانش مقایسه کنید نه تنها کمکی نخواهد کرد و او از واقعیت آگاه نمی شود بلکه با این کار نوجوان بیشتر احساس تنهایی نموده و به سمت جنس مخالف سوق می یابد. از این رو با نوجوان به ستیز و مقابله برنخیزید.
۱۳. در مورد خطرات ناشی از روابط جنسی در دوره نوجوانی با فرزند خود به گفتگو پرداخته و در این راستا می توانید از مشاوره و روانشناس کمک بگیرید.
۱۴. برای کاهش اضطراب و استرس نوجوان از تکنیک های آرامش بخشی و شناخت درمانی استفاده نمایید.
