پروژه جدید برای بازگرداندن گونه های منقرض شده؛ «دودو» بعد از ۳۵۰ سال برمی‌گردد؟
دودو (Dodo) یکی از مشهورترین موجودات منقرض شده این سیاره است. اما آیا احتمال زنده شدن دوباره‌اش وجود دارد؟ با پیشرفت علم و به لطف اولین کِشت موفق کل ژنوم این پرنده ی ناتوان از پرواز در سال گذشته، کارشناسان فکر می‌کنند که این احتمال وجود دارد.
استارت‌آپ آمریکایی Colossal Biosciences مستقر در دالاس تگزاس، به تازگی طرح‌هایی را برای «انقراض زدایی» دودو پس از بیش از ۳۵۰ سال از بین رفتن این پرنده در جزیره موریس در اقیانوس هند در قرن هفدهم، فاش کرده است.
این شرکت ۱۵۰ میلیون دلار به پروژه جدید خود تزریق خواهد کرد، که با سرمایه گذاری های قبلی اعلام شده برای بازگرداندن ماموت پشمالوی منقرض شده و ببر تاسمانی همراه خواهد شد.
برای دستیابی به این دستاورد بزرگ، دانشمندان ابتدا باید کل ژنوم دودو را از نمونه‌های استخوان و قطعات دیگر کِشت می‌کردند که اکنون این کار انجام شده است. در مرحله بعد، آنها باید سلول پوست یکی از خویشاوندان زنده را که در مورد دودو، کبوتر نیکوبار (Nicobar pigeon) است، اصلاح ژنتیکی کنند تا ژنوم آن با پرنده منقرض شده مطابقت پیدا کند.
سپس باید از این سلول تغییریافته ژنتیکی، برای ایجاد یک جنین استفاده شود – به همان روشی که برای دالی گوسفند در سال ۱۹۹۶ به کار گرفته شد – و در یک مادر نیابتی زنده گذاشته شود.
دانشمندان امیدوارند جوجه ای که از تخم بیرون می آید شبیه چیزی بین کبوتر نیکوبار و دودو باشد. هدف آنها این است که این پرنده ظرف شش سال آینده متولد شود.
با این حال بث شپیرو (Beth Shapiro)، متخصصی که پروژه انقراض زدایی دودو را رهبری می‌کند هشدار داد که بازسازی یک حیوان زنده و واقعی که نفس می‌کشد به شکل پرنده‌ای با قد یک متر آسان نخواهد بود و گفت این کار در مورد پستانداران ساده‌تر است.
او توضیح داد: «اگر من یک سلول داشته باشم که در ظرفی در آزمایشگاه زندگی می‌کند و آن را طوری تغییر بدهم که کمی DNA دودو داشته باشد، چگونه می‌توانم آن سلول را به یک حیوان واقعی زنده و واقعی تبدیل کنم؟ این کار را می‌توانیم از طریق شبیه سازی انجام بدهیم؛ همان رویکردی که برای ساختن دالی گوسفند استفاده شد، اما نمی‌دانیم چطور این کار را با پرندگان انجام دهیم، زیرا مسیرهای تولیدمثل آنها پیچیده است. بنابراین باید رویکرد دیگری برای پرندگان وجود داشته باشد و این یکی از موانع تکنولوژیکی واقعا اساسی در انقراض زدایی است.»
شپیرو گفت: «گروه هایی برای انجام این کار روی رویکردهای مختلف کار می‌کنند و من شک ندارم که به آنجا خواهیم رسید، اما این یک مانع اضافی برای پرندگان است که برای پستانداران نداریم.»
دودو نام خود را از کلمه پرتغالی به معنی «احمق» گرفته است؛ زمانی که استعمارگران عدم ترس آشکار این پرنده بی‌پرواز از شکارچیان را مسخره می‌کردند. دودو همچنین طعمه گربه‌ها، سگ‌ها و خوک‌هایی شد که همراه با ملوان‌هایی که اقیانوس هند را کاوش می‌کردند آورده می‌شدند.
از آنجایی که این گونه صدها سال در جزیره موریس در انزوا زندگی می‌کرد، پرنده نترسی بود و ناتوانی اش در پرواز باعث شد طعمه آسانی برای دیگر گونه ها باشد. آخرین مشاهده تایید شده آن در سال ۱۶۶۲ بود.
Colossal Biosciences از زمان راه اندازی در سپتامبر ۲۰۲۱، در مجموع ۲۲۵ میلیون دلار بودجه برای حمایت از طرح های خود جمع آوری کرده است.
پروفسور شپیرو، که دیرینه‌شناس ارشد این شرکت نیز هست، می‌گوید: «دودو نمونه بارز گونه‌ای است که منقرض شد زیرا ما انسان‌ها زنده ماندن آنها را در زیستگاه بومی خودشان غیرممکن کردیم.»
طبق تحقیقات آزمایشگاه پرنده شناسی کورنل، جمعیت پرندگان جهان در ۵۰ سال گذشته بیش از سه میلیارد کاهش یافته است. فهرست قرمز IUCN همچنین اکنون بیش از ۴۰۰ گونه پرنده را به عنوان منقرض شده، منقرض شده در طبیعت یا به شدت در معرض خطر طبقه بندی می‌کند.
Colossal ادعا می‌کند که ماموریتی برای برعکس کردن این آمارهای خیره کننده از طریق تکنیک های نجات ژنتیکی و جعبه ابزار انقراض‌زدایی خود دارد.
آخرین اعلامیه این شرکت کمتر از یک سال و نیم پس از اعلام برنامه‌هایش برای انقراض زدایی از دو گونه معروف دیگر یعنی ماموت پشمالو و ببر تاسمانی منتشر شده است.
بیشتر بخوانید:
