دست درازی قاچاقچیان آثار تاریخی و جویندگان گنج به یکی از سنگ نگاره های الیمایی تنگ سروک

ایسنا/ براساس خبرهای بدست رسیده، دست درازی قاچاقچیان آثار تاریخی و جویندگان گنج به یکی از سنگ نگاره های الیمایی تنگ سروک صورت گرفت.

سیاوش آریا با انتشار تصاویری از تخریب های قاچاقچیان آثار تاریخی به این سنگ نگاره گفت: این سنگ نگاره بسیار ارزشمند «الیمایی» از مجموعه «تنگ سروک» است که از سوی تاراجگران و سودجویان اموال تاریخی مورد دستبرد قرار گرفته و با مواد منفجره و ابزار حفاری به بخشی از تخته سنگی که این نقش بر آن حجاری شده، آسیب رسانده اند.

به گفته این پژوهشگر میراث فرهنگی، مجموعه تاریخی و طبیعی «تنگ سروک» در بخش مرکزی روستای سروک در استان کهگیلویه و بویراحمد واقع شده است. این محوطه دربرگیرنده چهار سنگ نگاره ارزشمند از دوران الیمایی است که بی مانند هستند.

او ادامه داد: از این مجموعه، نخستین سنگ نگاره از سمت «تنگ ماغر» که با شماره 19943 در 22 آبان سال 1386 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است، در زمانی نامعلوم از سوی قاچاقچیان و تاراجگران میراث فرهنگی مورد دستبرد قرار گرفته و بخشی از تخته سنگی که روی آن حجاری شده احتمالا با مواد منفجره و ابزارهای حفاری سوراخ شده و گودالی درست شده است. به نظر می رسد که قصد نابودی آن را داشته اند که خوشبختانه به هر انگیزه ای موفق نشده اند. با این همه، خطر همچنان این سنگ نگاره را تهدید می کند.

این فعال میراث فرهنگی به آسیب های دیگری که به این سنگ نگاره وارد شده، اشاره کرد و افزود: چند سال پیش که این سنگ نگاره را از نزدیک دیده بودم، هیچ آسیبی به آن وارد نشده بود و روشن است که در همین یکی دو سال گذشته این آسیب ها وارد شده که لزوم حفاظت بیشتر از میراث فرهنگی را یادآور می شود.

او همچنین به اظهارات جعفر مهرکیان، باستان شناس درباره هویت سنگ نگاره الیمایی اشاره کرد: این سنگ نگاره ها روی تخته سنگی کمابیش مخروطی شکل که حدود چهار در چهار متر و یا چهار در شش متر است به گونه ای نامنظم در دو سوی آن، از دوره الیمایی تراشیده شده است. در یکی مردی لمیده که دو پایش را روی هم گذاشته و دست راست خود را نیز روی پاها گذاشته و جامی در دست چپ دارد، که بیانگر صحنه مرگ است. در نقش برجسته دیگر که دو فرد را نشان می دهد، یکی دستانش را به نشان احترام روی سینه نگه داشته است و فرد دیگر جام در دست دارد.

هر دو به گونه ای تمام رخ نشان داده شده است. پای چپ آنها به گونه ای تمام رخ یا از روبرو است و پای راست آنها به گونه نیمرخ نشان داده شده است. کمربندی در کمر دو فرد دیده می شود که حالت گره خوردگی دارد و همانند یک زنار می ماند. روی دوش های آنها شالی وجود دارد که به دید من فردی که شال روی دوشش است یک کاهن بوده و فردی مذهبی است و در واقع، این دو کاهن بشمار می آیند. همچنین آن فرد لمیده نیز یک کاهن است، نه آن گونه که برخی تفسیر کرده اند که شاه است. در کل لمیدگی و جام در دست که سابقه فراوانی در ایران الیمایی دارد، بیانگر مرگ است.

در پژوهش های تاریخی دیگر درباره الیمایی ها آمد: ایران اشکانی دارای ساختاری ملوک الطوایفی بود و خاندان های حکومتگر کوچک و بزرگ به ایفای نقش می پرداختند. الیمایی ها پس از بسط قدرت سلوکیان در ایران در نواحی شمالی خوزستان و ناحیه کوهستانی زاگرس جنوبی، حکومتی محلی تشکیل داده و تا ظهور ساسانیان حکمرانی کردند. در گزارش های نویسندگان یونانی و رومی، به منطقه الیمایی (در سرزمین پارس) اشاره شده است.

الیمایی مرکز اصلی هنر عصر اشکانی، با جای دادن آثار تصویری و نقوش برجسته متعدد، منبع الهام سلسله بعدی در پارس یعنی ساسانیان است. فعالیت های تجاری آنان محدود نبوده، بلکه کشف سکه هایی در نواحی شمالی عربستان نشانگر نقش اقتصادی مهم آنهاست. بیشتر آثار یادمانی دوره اشکانی در حیطه فرهنگی الیمایی قرار دارند که مورد تقلید و تحسین حکومت های بعدی قرار گرفت. در مجموع، میراث هنر پارتی و سپس ساسانی که در صحنه های اعطای مقام، نبرد تن به تن سوار بر اسب و بویژه تمام رخ نمایی که یکی از دستاوردهای اصلی فرهنگ پارتی شناخته می شود را در ابتدا باید در هنر الیمایی جست و جو کرد.