احتمالا همه ما بارها و بارها در مدارس، دانشگاه ها، مکان های تاریخی و … با جمله معروف ایران گهواره تاریخ و تمدن جهان است مواجه شده باشیم. واقعیت این است که قدمت تاریخی این کشور و آثار به جا مانده از دوره های مختلف صداقت این جمله را بیان می کند. اگر سری به موزه های شناخته شده بزنید با بهشتی به جا مانده از تاریخ مواجه خواهید شد.
در هر شهر موزه های مختلفی که مملو از آثار تاریخی و هنری مربوط به فرهنگ ها و قوم های مختلف است وجود دارند و تنها چیزی که واقعیت تاریخ را برملا می کند وجود موزه ها است. هر چه قدمت شهرها و قوم های مختلف زیاد باشد تعداد موزه های هم به همان مقدار زیاد است. تردیدی نداشته باشید که بازدید از موزه ها شما را وارد دنیای به جا مانده از تاریخ می کند. در ادامه سعی کرده ایم تا شما را با معروف ترین موزه های ایران آشنا کنیم.
فهرست موضوعات این مطلب
- موزه ملی ایران
- کاخ گلستان
- موزه ارتباطات تهران
- کاخ موزه سعدآباد
- موزه جواهرات
- کتابخانه و موزه ملی ملک
- موزه هنرهای معاصر
- موزه دفاع مقدس
- موزه فرش ایران
- موزه خانه کرد سنندج
- موزه خودروهای کلاسیک تهران
- موزه سینمای تهران
- موزه آستان قدس رضوی
- موزه پارس شیراز
- موزه آب یزد
- موزه موسیقی اصفهان
- موزه مردم شناسی خرم آباد
- موزه تخت جمشید
- موزه آذربایجان
- موزه تاریخ طبیعی همدان
موزه ملی ایران
تردیدی نیست که معروف ترین موزه های ایران در شهر تهران واقع شده اند. موزه ملی در شهر تهران از قدمت و ارزشمندی بالایی برخوردار است. اشیاء نگهداری شده در این موزه از قدمت بسیاری زیادی برخوردارند و این مسئله به اهمیت این موزه افزوده است. موزه ملی بیش از یک قرن قدمت دارد اما تغییرات و بازسازی های زیادی که در آن انجام شده باعث تغییر و تحول آن شده است.
بنای فعلی موزه در سال ۱۳۱۶ به وسیله آندره گدا ساخته شد و مساحت آن ۱۸ هزار متر مربع است. این موزه قدیمی از دو بخش اصلی ایران باستان و موزه باستان شناسی هنر اسلامی تشکیل شده است.
اما جالب ترین بخش موزه ملی ایران به قدمت آثار آن باز می گردد به طوری که برخی از آثار نگهداری شده در آن بین یک میلیون تا ۱۲۰۰۰ سال پیش قدمت دارند. برخی از اشیا این موزه باستان شناسی مربوط به دوره پارینه سنگی هستند.
بخش باستان شناسی و‌هنر اسلامی موزه ملی ایران در سال ۱۳۷۶ ساخته شد. طراحی این بخش با الهام از کاخ ساسانی بیشاپور ساخته شده است. در موزه اسلامی گنجینه های باارزشی از هنر های اسلامی مربوط به پادشاهان بعد از اسلام ایران نگهداری می شود.
کاخ گلستان
یکی از معروف ترین موزه های ایران که لقب کاخ سلطنتی ایران را به خود اختصاص داده است، کاخ گلستان می باشد که محل سلطنت پادشاهان زیادی بوده است. علت اصلی شهرت این کاخ قدمت و استفاده تعداد زیادی پادشاه در دوره های مختلف از این کاخ بوده است. بر اساس شواهد بنای کاخ گلستان مربوط مربوط به دوره صفویه است. کاخ سلطان هم مربوط به دوره شاه عباس صفوی است. البته چیزی از بنای اصلی کاخ مربوط به دوره صفویه چیزی باقی نمانده است. قدمت بناهایی که در این کاخ وجود دارند مربوط به دوره کریم خان زند هستند.
وقتی که تهران به عنوان پایتخت ایران انتخاب شد کاخ گلستان هم اهمیت بیشتری پیدا کرد و تا پایان حکومت قاجار به عنوان یک مرکز حکومت داری مهم شناخته می شد. در مجموعه موزه گلستان تمام اشیاء استفاده شده در دوران قاجار دست نخورده وجود دارند.
در کاخ گلستان حوادث تاریخی مهمی اتفاق افتاده اند و محلی برای نمایش بی نظیرترین هنرهای ایرانی می باشد. این کاخ از 13 بنای مجزا تشکیل شده است که هر کدام گنجینه ای از اشیاء را در خود جای داده اند. این بناها شامل خلوت کریمخانی، تالار عاج، شمس العماره، ایوان تخت مرمر، تالار آینه، تالار سلام، حوضخانه، کاخ ابیض، تالار برلیان، حوضخانه عمارت بادگیر، تالار برلیان و تخت مرمر می باشند.
موزه ارتباطات تهران
یکی از قدیمی ترین ساختمان های دولتی که در لیست معروف ترین موزه های ایران قرار دارد، موزه پست و مخابرات است که ساخت آن در سال 1369 آغاز شده است. مستنداتی که در این کاخ به جا مانده حاکی از آ آن است که ساخت این بنا به سال 1307 و نظام الدین حکمت و وزارت صور اسرافیل باز می گردد. موزه پست و مخابرات در تهران توسط مهندسان گرجی، ایرانی و ارمنی طراحی شده است. در این موزه هر آنچه که به پست و مخابرات مرتبط باشد و قدمت تاریخی داشته باشد وجود دارد.
ابزارهای ارتباطی از قبیل ابزارهای قدیمی ارسال پستی و چاپاری، نوشت افزارهای قدیمی، تلگرام های مورس، تلفن های اولیه، تمبر و … در این مجموعه نگهداری و به نمایش گذاشته می شوند. از دیگر اشیاء به نمایش گذاشته شده در موزه می توان به وسایل ارتباطی از قبیل کبوتر نامه بر و ماهواره اشاره کرد.
کاخ موزه سعدآباد
یکی از بهترین و معروف ترین موزه های ایران کاخ موزه ی سعد آباد است که از بناهای مختلفی تشکیل شده است و هر کدام گنجینه های با ارزشی از تاریخ و هنر معاصر را در خود جای داده اند. این موزه از 15 بنای مستقل تشکیل شده است که جای جای آن ارزش دیدن و بازدید دارد. در دوره ی قاجار کاخ سعد آباد به عنوان ییلاق پادشاهان شناخته می شد. زمانی که پهلوی اول روی کار آمد بناهای متعددی در کناره های این کاخ ساخته شد و در زمان پهلوی دوم به طور رسمی محل زندگی پادشاه بود.
موزه جواهرات
موزه جواهرات یک گنجینه باشکوه و زیبا است که در تهران واقع شده است. در معروف ترین موزه های ایران می توان ترکیب هنر، تاریخ، طبیعت، صنعت و … مشاهده کرد. اما اگر دوستدار جواهرات هستید می توانید از موزه جواهرات بازدید کنید تا با شکوه و جلال این موزه آشنا شوید. یکی از جذابترین گنجینه های این موزه الماس صورتی رنگ دریای نور است.
علاقه به جواهرات در بین ایرانیان به گذشته های دور باز می گردد. موزه جواهرات در اختیار بانک مرکزی قرار دارد و تنها در ساعات محدودی امکان بازدید از آن وجود دارد. گنجینه جواهرات ملی به قدری با ارزش است که هیچ کارشناسی تاکنون نتوانسته است ارزش واقعی آن را تخمین بزند.
کتابخانه و موزه ملی ملک
اگر بخواهیم یکی از معروف ترین موزه های ایران را معرفی کنیم قطعا موزه ملی ملک جایگاه ارزنده ای دارد. این موزه به عنوان بزرگترین موزه وقفی و خصوصی ایران شناخته شده است. در گذشته موزه در بازار تهران بود اما بعد از سال 1375 به باغ ملی تهران منتقل شد. کتابخانه و موزه ملی ملک به وسیله ی حاج حسین آقا ملک وقف آستان قدس رضوی شده است.
در این موزه آثار و مجموعه های مختلفی از دوره های مختلف نگهداری می شود. برخی از مجموعه های این موزه شامل:
- سکه و نشان
- نسخ خطی
- تمبر
- نقاشی
- منسوجات
- فرش
- فلز
- شیشه
- خوشنویسی
- نگارگری
- سنگ
- چوب
- سرامیک
- سفال
- چینی
- عکس و آلبوم
- مطبوعات و نشریات
- اسناد و فرامین
- نقشه
- اسناد کتابخانه ای
- عاج و استخوان
- کتاب های چاپی
- و … هستند که تالارهای موزه را دیدنی تر کرده اند.
گنجینه های خطی کشور در بخش کتابخانه موزه ملک نمایش داده می شوند. در کتابخانه مجموعه ای بی نظیر و گرانبها از خوش نویسان بزرگی همچون یاقوت مستعصمی، قبله الکتاب، میرزا احمد نیریزی وجود دارند. همچنین در این مجموعه انواع نشریات ادواری، کتاب های نفیس با زبان های متعدد و … هم به نمایش گذاشته شده اند.
موزه هنرهای معاصر
تماشای موزه ی هنرهای معاصر که یکی از معروف ترین موزه های ایران به حساب می آید بسیار دیدنی است. این موزه در سال 1356 افتتاح شد و یکی از برترین مجموعه های دنیا در حوزه هنرهای نوگرا است.
اگر به آثار هنرمندان بزرگی همچون پیکاسو، گوگن و رنوار علاقمند هستید می توانید در موزه هنرهای معاصر از آن ها بازدید کنید. در موزه های هنرهای معاصر آثار متعدد و برجسته ای از هنرمندان ایرانی هم به نمایش گذاشته است که ارزش هنرهای موجود در این موزه بیش از میلیارد ها دلار می باشد.
موزه دفاع مقدس
هر موزه ای که در ایران عنوان معروف ترین موزه های ایران را به خود اختصاص داده است روایت خاصی را به نمایش می گذارد. قرار نیست در موزه ها همیشه با اجسام قدیمی و تاریخی و کتیبه های چند هزار ساله مواجه شوید. گاها موزه مجموعه ای خاطرات نسل های گذشته است. موزه دفاع مقدس در تهران المان های مشهور و مهم جنگ هشت ساله ایران و عراق را در خود جای داده است.
موزه دفاع مقدس از تالارهای مختلفی تشکیل شده است که بیشتر این تالارها بجز تالار پروانه، حالت روایی دارند. یکی از بخش های دیدنی و جذاب موزه دفاع مقدس بازسازی قسمت های خرمشهر مانند مسجد جامع است که بسیار دیدنی است.
موزه فرش ایران
شهرت فرش های ایرانی در جای جای ایران و جهان از لحاظ کیفیت و پیچیدگی های هنری زبانزد خاص و عام است. اگر سری به معروف ترین موزه های ایران بزنید تالارهایی به فرش ها و نقش های هنری فرش ها اختصاص داده شده است. اما در موزه فرش ایران می توانید شاهکارهای متنوعی از فرش ها و گلیم های مناطق مختلف ایران را بینید که هر کدام داستانی برای خود دارند. نقش های استادانه و رنگ های ماهرانه باعث شده تا شگفتی فرش های این موزه بینندگان را خیره به خود کند.
فعالیت این موزه به سال 1357 در تهران باز می گردد که در آن می توان آثار هنری و تاریخی را مشاهده کرد. فرش ها و گلیم هایی که در موزه به نمایش گذاشته می شود حاصل کار هنرمندان از قرن نهم هجری تا دوران معاصر است. شما می توانید در این موزه انواع تکنیک های بافندگی، طرح های پیچیده و سمفونی رنگ را در فرش های مختلف ببینید. موزه ارزشمند فرش ایرانی یک مجموعه کامل از اهمیت فرش در دوره های مختلف تاریخ ایران است. هر ساله بازدید کنندگان زیادی از سراسر جهان از این موزه بازدید می کنند.
موزه خانه کرد سنندج
موزه خانه کرد را می توان نمادی ماندگار از تاریخ و فرهنگ مرد آریایی معرفی کرد. این موزه یکی از معروف ترین موزه های ایران است که به عنوان بزرگترین موزه مردم شناسی قومیتی کشور شناخته شده است. در این موزه حجم زیادی از سنت ها، پوشاک و باور و سبک زندگی مردمان خطه کردستان به نمایش گذاشته شده است که نمونه ی آن در هیچ جای جهان یافت نمی شود.
موزه خودروهای کلاسیک تهران
اولین و بزرگترین موزه خودرو در ایران، موزه خودروهای کلاسیک است که در بین معروف ترین موزه های ایران و جهان جایگاه خوبی دارد. این موزه قدمت چندانی ندارد و در سال 1382 افتتاح شده است اما در آن 45 خودروی کلاسیک و دو کالسکه نگهداری می شود. موزه خودروهای تاریخی تهران در بیشتر روزهای هفته درهای خود را به روی علاقمندان باز می کند. در این مجموعه خودروهای تاریخی و بی نظیری از برندهای مشهور آلفا رومئو، لامبورگینی، فراری، کرایسلر، کادیلاک، رولزرویس، جگوار، بنتلی و بنز نگهداری و به نمایش گذاشته می شود.
موزه سینمای تهران
علاقمندان به سینما می توانند از معروف ترین موزه های ایران یا همان موزه سینمای تهران بازدید کنند. این موزه در باغ فردوس منطقه تجریش واقع شده است. بازدید کنندگان می توانند در این مجموعه میراث فرهنگی و تاریخی سینمای ایران را مشاهده کنند. تمامی یادگاری ها و نمایش های تعاملی در موزه سینمای ایران نگهداری می شوند. ساختمان موزه یک عمارت بازسازی شده است که دنیای جذاب سینمای ایران از گذشته تاکنون را در خود جای داده است.
در موزه یک سالن برای تئاتر داخلی اختصاص داده شده که در ان به صورت منظم و مداوم فیلم های کلاسیک و معاصر نمایش داده می شود و برای بینندگان یک تجربه لذت بخش است. جامعه هنری ایران گردهمایی های مختلفی را در این موزه انجام می دهند.
موزه آستان قدس رضوی
معروف ترین موزه های ایران تنها در استان تهران قرار ندارند. بلکه در شهرهای مختلف ایران گنجینه های با ارزشی در موزه ها نگهداری می شوند که یکی از آن ها موزه آستان قدس رضوی است که در نزدیکی حرم باشکوه امام رضا در مشهد واقع شده است. این موزه در سال 1324 افتتاح شد.
اشیایی که در این موزه نگهداری می شوند از نظر مادی و معنوی جایگاه ویژه ای در فرهنگ ایران دارند. بسیاری از هدایایی که مالکان و مجموعه داران به حرم تقدیم کرده اند در این موزه نگهداری می شوند. اما گنجینه های با ارزش دیگری در این موزه به نمایش گذاشته شده اند که برخی از آن ها شامل:
- گنجینه های صدف و حلزون دریایی
- گنجینه های سکه و اسکناس
- موزه ساعت و نجوم
- گنجینه سلاح
- گنجینه مدال ها هستند. استاد فرشچیان هدایای اختصاصی و زیبایی به حرم امام رضا تقدیم نموده است که در بخش جداگانه ای به نام موزه فرش نگهداری می شوند.
موزه پارس شیراز
شیراز مهد تمدن و جایگاه پادشاهان متعددی بوده است از این رو وقتی حرف از معروف ترین موزه های ایران زده می شود نمی توان از جایگاه شیراز و دوره زند غافل شد. در جوار مقبره کریم خان زند، موزه پارس شیراز واقع شده که بنایی تاریخی و قدیمی دارد به طوری که ساخت آن به سال 1315 باز می گردد.
عمارت این موزه هشت ضلعی در کنار عمارت کلاه فرنگی با طراحی های زیبایی ایرانی جلوه بی نظیری دارند. در این موزه آثار با ارزشی از دوره های مختلف نگهداری می شود که برای عاشقان موزه و تاریخ مجموعه ای شگفت انگیز است.
موزه آب یزد
موزه آب یزد از لحاظ قدمت یک میراث فرهنگی ارزشمند است که در دسته معروف ترین موزه های ایران وجود دارد. همانطور که می دانید از قدیم الایام مشکل کم آبی در استان های قسمت فلات مرکزی وجود داشته و آب نقش زیادی در معادلات قدرت داشته است. در گذشته هیچ سیستم آبرسانی آنقدر پیشرفته نبود که بتوان به واسطه آن تقسیم عادلانه آب و مدیریت آن را انجام داد. از این رو ابزارهای مختلفی برای آب و مدیریت آن از گذشته تاکنون مورد استفاده قرار گرفته شده است.
در موزه آب یزد هر آنچه در مورد اّب و مدیریت آن است وجود دارد. این میراث فرهنگی با ارزش در خانه ای با معماری خاص واقع شده است که بازدید از آن بسیار هیجان انگیز و منحصر به فرد است.
موزه موسیقی اصفهان
موزه موسیقی اصفهان با تلاش دو موسیقی دان به نام های مهرداد جیحونی و شهریار شکرانی تاسیس شد. این موزه خصوصی یکی از بهترین و معروف ترین موزه های ایران است که بیشتر از 300 ساز موسیقی در سبک های مختلف را در خود جای داده است. اما تنها نمایش این سازها نیست که گردشگران را به وجد می آورد. بلکه طرز استفاده و نوای هر کدام از این سازها هم برای بازدیدکنندگان نمایش داده می شود. بازدید از این مجموعه برای تمام دوستداران موسیقی لذت بخش و توصیف نشدنی است.
موزه مردم شناسی خرم آباد
فرهنگ غنی و کهن مرد لرستان بسیار از افراد را در سراسر جهان به سمت موزه های این استان می کشاند. موزه مردم شناسی لرستان هم یکی از معروف ترین موزه های ایران است که مهد فرهنگ، تاریخ و تمدن این استان محسوب می شود. موزه مردم شناسی در قلعه تاریخی فلک الافلاک در شهر خرم آباد واقع شده است. در این موزه گوشه هایی از سبک زندگی مردم لرستان در زمان های قدیم به نمایش گذاشته شده است.
با بازدید از این موزه می توان جلوه هایی از زندگی بومی مردم، نحوه لباس پوشیدن، کفش، زیورآلات، مراسمات مختلف، سبک زندگی و … در دوره های مختلف تاریخی مردم لرستان به نمایش گذاشته شده است. این موزه غنی مردم شناسی در سال 1381 افتتاح شد. تمام سالن های موزه به طور چشم نوازی زندگی بومیان را به تصویر کشیده است.
موزه تخت جمشید
کاخ حرمسرای خشایارشاه با قدمتی 2500 ساله در حال حاضر به یکی از قدیمی ترین بناهای ایران و معروف ترین موزه های ایران تبدیل شده است. موزه تخت جمشید از یک ایوان، یک تالار و دو گالری تشکیل شده است. بازسازی این بنا در سال 1311 توسط پروفسور هرتسفلد انجام شده است و به موزه ای برای نگهداری اشیاء تاریخی تبدیل شده است. بخش های مختلف این موزه شامل پیش از تاریخ، دوره هخامنشی و دوره اسلامی می باشند. تالار پیش از تاریخ مجموعه ای بی نظیر از ظروف و مجسمه های سفالی و ابزار سنگی را در خود جای داده است.
این اشیاء گرانبها از تل های تیموران، باکون، شقاء و نخودی پاسارگاد جمع آوری شده است. در تالار هخامنشی هم اشیاء به جا مانده از صفه تل تخت جمشید نگهداری می شود. اما در تالار اسلامی آثاری اسلامی مربوط به دوره پس از اسلام جمع آوری شده است. مثلا سفال های مزین شده به خط کوفی، کوزه های سفالی بدون لعاب، دو لنگه در چوبی با خط کوفی، ظروف شیشه ای، انواع ظروف فلزی و عطردان های ساخته شده از شیشه های رنگی و … در این تالار جمع آوری شده اند.
موزه آذربایجان
در بین معروف ترین موزه های ایران نمی توان از دومین موزه باستان شناسی کشور غافل شد. موزه آذربایجان مجموعه ای بی نظیر از اشیاء و یافته های باستان شناسان است. این موزه در سال 1341 افتتاح شده است. یک معمار فرانسوی به نام آندره گدار کار تنظیم نقشه موزه آذربایجان را انجام داد و ترسیم آن توسط اسماعیل دیباج انجام شد. اما محتویات این موزه آثار و اشیایی از دوران قبل از تاریخ اسلام است که در سه سالن به نمایش گذاشته شده است. قوچ های سنگی، سکه ها و مهره های تاریخی ایران، مجسمه های سنگی، سنگ نگاره های تاریخی، سفال و پیکره های انسانی، سنگ های کتیبه دار و … بخشی از اشیاء تاریخی این موزه هستند.
موزه تاریخ طبیعی همدان
موزه تاریخ طبیعی ایران یکی از معروف ترین موزه ایران است که در سال 1351 در محل دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی همدان توسط استاد جعفر علیزاده تاسیس شد. این موزه به مجموعه های کم نظیر گونه های حیوانی، گیاهی و طبیعی اختصاص داده شده است. این گونه تنها مختص ایران نیستند بلکه گونه هایی از سایر نقاط جهان جمع آوری شده اند. این موزه از 5 سالن اصلی به ترتیب زیر تشکیل شده است:
- سالن اول با نام خلیج فارس مجموعه ای از حلزون ها، سخت پوستان، مرجان ها و اسفنج های خلیج فارس را در خود جای داده است.
- سالن دوم: مختص نمایش انواع حشرات و پروانه ای ایران و جهان می باشد.
- سالن سوم: نمایش مجموعه ای پستانداران و پرندگان در این سالن است.
- سالن چهارم: آبزیان و دوزیستان نمایش داده می شود.
- سالن پنجم، مختص به نمایش سنگ ها، کانی ها و فسیل ها می باشد.
جمع‌بندی
معروف ترین موزه های ایران گنجینه ای با ارزش از میراث فرهنگی این کشور را در خود جای داده اند. تمام موزه های ایران از موزه سعد آباد گرفته تا موزه های کوچک در شهرهای مختلف همه و همه دارای مجموعه ای گسترده از آثار باستانی هستند. برای عاشقان تاریخ و فرهنگ پیشینیان تجربه بازدید از موزه بسیار لذت بخش است. در این موزه ها نمونه های نفیسی از صنایع دستی و دستاوردهای هنری دوره های گذشته قرار داده شده اند. از این رو هر ساله بازدید کنندگان مختلفی از سایر کشورهای جهان صرفا با هدف بازدید از موزه وارد این کشور می شوند
