تفاوت و فرق بعثت و مبعث چیست؟

تفاوت و فرق بعثت و مبعث چیست؟

بعثت یعنی انتخاب شدن ، به همین علت می گوییم که حضرت محمد (ص) به پیامبری مبعوث شدند.

• ثبت بیوگرافی و زندگینامه شما در گوگل!

مبعث به روزی می گویند که حضرت محمد (ص) در 27 رجب سال 13 پیش از هجرت (یعنی زمانی که پیامبر (ص) در مکه بودند و هنوز به مدینه نرفته بودند) در مکه برای پیامبری مردم انتخاب شدند.

فلسفه مبعث پیامبر چیست؟

پس از شناخت پیامبر خدا ، مهم‏ترین مسئله در زمینه معرفت شخصیت پیامبر اعظم ، آشنایی با فلسفه مبعث پیامبر است. تنها تفاوت فلسفه خاتم الانبیا با دیگر پیغمبران الهی این است که او برنامه پیامبران گذشته را تکمیل نموده و بدین جهت نبوت به او ختم می گردد.

با عنایت به این نکته ، می توان فلسفه مبعث از نگاه قرآن را در دو عنوان که حاکی‏ از یک واقعیت اند ، خلاصه کرد که عبارت اند از :  

1. دعوت به خدا 
2. تکامل انسان‏

فلسفه بعثت انبیا ، تکامل انسان و پاسخگویی به نیازهای مادّی و معنوی اوست.

سایر اموری که در تبیین حکمت بعثت انبیا در قرآن بدان ها اشاره شده است. در واقع ، فروع اجابت دعوت خدا ، و جزئیات اجرای برنامه الهی تکامل انسان ، از جانب انبیای الهی است.

اما فلسفه مبعث ، در مورد کسانی که دعوت خدا و انبیای الهی را اجابت نکنند ، اتمام حجّت است.

اهداف بعثت پیامبر

خداوند ، اهداف بلند و فایده های بی شماری را در ارسال پیام آوران برای شکوفا کردن بنیه علمی و عملی انسان در نظر گرفته است تا آنان را به «ملاقات خدا» (یعنی بالاترین مقام ممکن) ارتقا بخشد.

خدا پرستی و پرهیز از طاغوت

از اهداف زیر بنایی و بنیادین بعثت انبیا علیهم السلام فراخوانی مردم به پرستش خدای یگانه و دوری از طاغوت و مظاهر آن است :

«وَلَقَدْ بَعَثْنَا فِی کلِّ أُمَّةٍ رَسُولًا أَنْ اُعْبُدُوا اللَّهَ وَاجْتَنِبُوا الطَّاغُوتَ فَمِنْهُمْ مَنْ هَدَی اللَّهُ وَمِنْهُمْ مَنْ حَقَّتْ عَلَیهِ الضَّلَالَةُ…». (نحل : 36)

«ما در هر امتی پیامبری برانگیختیم تا به آنان بگویند خدا را بپرستید و از پرستش غیر خدا (طاغوت) خودداری کنید گروهی هدایت یافتند و گروه دیگر (از طریق عناد و لجاج) شایسته گمراهی و ضلالت شدند…»

تعلیم کتاب و آموزش حکمت

در بخشی از آیات ، هدف از بعثت پیامبران ، آموزش کتاب آسمانی و حکمت معرفی شده است. البته مقصود از کتاب ، کتاب هر پیامبری است که با آن مبعوث شده است ، مانند «صحف» نسبت به نوح و ابراهیم ، و «تورات وانجیل» نسبت به کلیم و مسیح ، و «قرآن» نسبت به پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله.

مقصود از حکمت ، آن دستورات حکیمانه است که ضامن سعادت انسان در دوجهان می باشد.

برپایی عدل و قسط

در برخی از آیات و احادیث انگیزه بعثت پیامبران و فرو فرستادن کتاب های آسمانی ، تحقق قسط در میان مردم بیان شده است؛ چنان که خداوند در این باره می فرماید :

«لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَینَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمْ الْکتَابَ وَالْمِیزَانَ لِیقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ…». (حدید : 25)

«ما پیامبران خود را با دلایل روشن فرستادیم ، و با آنان کتاب و میزان فرو فرستادیم تا مردم به قسط و عدل قیام کنند.»

نجات از تاریکی ها

رهایی از ظلمات و رسیدن به وادی نور ، از اهداف بعثت است که در قرآن کریم به آن تصریح شده است : «… کتَابٌ أَنزَلْنَاهُ إِلَیک لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنْ الظُّلُمَاتِ إِلَی النُّورِ بِإِذْنِ رَبِّهِمْ إِلَی صِرَاطِ الْعَزِیزِ الْحَمِیدِ» (ابراهیم : 1)؛ این کتاب را برای تو نازل کردیم تا مردم را از تاریکی ها به به سوی روشنایی ، به فرمان پروردگارشان در آوری ، به سوی خداوند شکست ناپذیر و ستوده.

تکامل عقل

یکی از مهم ترین هدف از آموزش و پرورش مردم به دست پیامبران ، تکامل عقلانی بشر است ، از این رو باید عقل و دانش هر پیامبری ، از عقل و دانش امّت وی بالاتر و برتر باشد :

پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله می فرماید : هدف از بعثت ، تکمیل عقول بشر است : «وَ لَا بَعَثَ اللَّهُ نَبِیاً وَ لَا رَسُولًا حَتّی یسْتَکمِلَ الْعَقْلَ ، وَ یکونَ عَقْلُهُ أَفْضَلَ مِنْ عُقُولِ جَمِیعِ أُمَّتِه»؛ (کلینی ، 1407: ج 1: ح 11: 30)

خداوند ، هیچ پیامبر و رسولی را جز بر تکمیل خرد ، مبعوث نفرمود ، و خرد او بالاتر از عقول امّت وی است. (جوادی آملی ، 1381: 173)

تعالی اخلاق

رشد و تعالی اخلاقی و آداب اجتماعی ، یکی دیگر از اهداف بعثت به شمار می آید. پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود : من برای تتمیم و تکمیل اصول و کرامت های اخلاقی مبعوث شدم : «اِنّما بُعِثتُ لِاُتَمِّمَ مَکارِمَ الاَخْلاق» (طبرسی ، 1412:9)

 در سایه این هدف متعالی سفارش و توصیه به رفتارهای اخلاقی از جمله : احسان به پدر و مادر ، ادای حقّ وزن و پیمانه ، عدالت در شهادت و داوری ، وفا به عهد و پیمان ، دوری از شرک ، برپاداری حقّ و عدالت و تقوا و پاکی شکل می گیرد. (جوادی آملی ، 1381: 190)

داوری در اختلاف های مردم

مردم ، امّتی یگانه بودند ، پس خداوند پیامبران را نوید آور و بیم دهنده برانگیخت و با آن کتاب خویش را به حق فرو فرستاد تا میان مردم در آنچه با هم اختلاف می ورزند ، داوری کند. (بقره : 213)

آیه یاد شده ، حاوی دو نکته اساسی است

بشارت و انذار ، که هر دو از اهداف بعثت است چون تشویق و تنبیه ، دو رکن عمده تربیت نفوس و تأمین کننده سعادت آن هاست

داوری به حق که بر اساس تعالیم کتاب های آسمانی ، به ویژه قرآن حکیم است. (جوادی آملی ، 1381: 176)

یاد آوری نعمت ها

خدای سبحان در آیات متعددی ، یادآوری نعمت های الهی را جزو دستورهای انبیا قرار داده است؛ مانند :

«… وَاذْکرُوا إِذْ جَعَلَکمْ خُلَفَاءَ مِنْ بَعْدِ قَوْمِ نُوحٍ وَزَادَکمْ فِی الْخَلْقِ بَسْطَةً فَاذْکرُوا آلَاءَ اللَّهِ لَعَلَّکمْ تُفْلِحُونَ» (اعراف : 69)؛ به یاد آورید زمانی را که خداوند ، شما را بعد از قوم نوح ، جانشنان آنان قرار داد و در خلقت ، بر قوّت شما افزود. پس ، نعمت های خداوند را به یادآورد؛ باشد که رستگار شوید.

آزادی انسان

بهترین ره آورد پیامبران ، نشر حرّیت و ترویج آزادی ، بویژه آزادی فرهنگی است که ترقّی جامعه در گرو آن است.

مبعوث شدگان از سوی خداوند ، بسان مدعیان دروغین نبوت و رسالت که هدف به زنجیر کشیدن توده های مردم و استعمار و استثمار آن هاست ، نیستند آن ها نه تنها بندی بر آن ها نمی گذارند ، بلکه بارها را از دوش آنان بر می دارند ، و غل و زنجیرهایی را که بر دست و پا و گردنشان سنگینی می کرد ، می شکنند. (مکارم شیرازی ، 1374: ج 6: 398)