جایگاه بالای جامعه مدنی در نگاه امام

که جامعه مدنی مد نظر اسلام در دیدگاه بنیانگذار جمهوری اسلامی از جایگاه بالایی برخوردار بوده است.

این کارشناسان در آستانه فرارسیدن ۱۴ خرداد سالروز رحلت حضرت امام خمینی در گفت و گو با ایرنا، سخنان امام خمینی مبنی بر مشارکت مردم در سرنوشت خویش، مبنا قراردادن رأی مردم برای تصمیم گیری و اداره امور کشور، احترام به حقوق اقشار مختلف جامعه و شهروندان از جمله اقلیت‌های دینی، توجه به حضور بانوان در عرصه‌های مختلف اجتماعی و حفظ ارزش زن و تاکید بر اجرای قانون را از جمله ویژگی‌هایی بیان کردند که دیدگاه حضرت امام در خصوص جامعه مدنی را متجلی می‌کند.

مسؤول دفتر نمایندگی مؤسسه حفظ و نشر آثار امام خمینی (ره) در استان اصفهان با اشاره به اینکه احترام به جامعه مدنی در اندیشه‌های امام بسیار مورد توجه قرار دارد، اظهار داشت: وقتی امام می‌فرمایند میزان رأی ملت است نشان از جایگاه رأی مردم و جامعه مدنی در دیدگاه بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران دارد.

حجت‌الاسلام و المسلمین عباس کمساری در گفت و گو با ایرنا افزود: نظرات مردم و شهروندان در نظرات شخصی امام ترجیح داده شده است و امام خمینی در بدو ورود خود به کشور در بهشت زهرا جمله " من دولت تعیین می‌کنم، من تو دهن این دولت می زنم " فرمودند اما در ادامه به این نکته تاکید کردند که به پشتیبانی ملت تو دهن دولت شاهنشاهی می‌زند و به پشتیبانی ملت، دولت تعیین می‌کند.

وی بیان کرد: این بیانات نشان می‌دهد که جامعه مدنی و جایگاه مردم در حکومت، برای امام (ره) یک اصل بود و قبل و بعد از پیروزی انقلاب تا آخرین لحظه حیات خود، مردم را فراموش نکرد و برای اهمیت جامعه مدنی نظرات خیلی تعیین کننده داشتند که در بسیاری از سخنرانی‌های ایشان مشهود است.

مسؤول دفتر نمایندگی مؤسسه حفظ و نشر آثار امام خمینی در استان اصفهان با اشاره به اینکه پیروان ادیان توحیدی جزئی از جامعه مدنی ایران هستند، گفت: در قانون اساسی جمهوری اسلامی حقوق اقلیت‌های دینی مورد توجه قرار گرفته است که این موضوع مورد حمایت امام قرار داشت و ایشان همواره بر تأمین و رعایت حقوق سایر پیروان ادیان تحت امنیت نظام جمهوری اسلامی ایران تاکید داشتند.

وی اظهارداشت: در بهبوحه انقلاب که کسی به فکر حقوق پیروان سایر ادیان در ایران نبود و انقلاب تازه به پیروزی رسیده بود، حضرت امام خمینی از حقوق مدنی این هموطنان غافل نبود و در دیدار با روحانیون پیروان سایر ادیان بر حفظ تأمین امنیت و فعالیت‌های مذهبی آنها در ایران تاکید داشتند.

همچنین استاد بازنشسته دانشگاه اصفهان و از فعالان سیاسی با اشاره به اینکه بیشتر هدف و نقطه نظر حضرت امام (ره) مدنیت مورد نظر اسلام بود، گفت: همگامی و احترام به رأی و نظر مردم از جمله ویژگی‌های مدنیت مورد نظر اسلام است که حضرت امام همواره بر آن تاکید داشت.

فضل الله صلواتی در گفت و گو با ایرنا افزود: در اندیشه‌های امام، جامعه مدنی جایگاه دارد اما اینکه امام به صورت مستقیم نوشتاری در این رابطه داشته باشند، من ندیده‌ام اما معلوم است که امام به قانون و جامعه مدنی توجه ویژه داشتند. به عنوان نمونه یادم هست زمانی که قانون اساسی جمهوری اسلامی هنوز تهیه و تصویب نشده بود حضرت امام فرمودند از قانون قبل استفاده و تمام مفاد قانونی آن تا تصویب قانون جدید باید رعایت شود.

اولین فرماندار اصفهان پس از انقلاب اضافه کرد: یادم هست زمانی در رابطه با فرمانداری‌ها خدمت حضرت امام (ره) رسیدیم، ایشان تاکید داشتند که تا قانون اساسی جمهوری اسلامی تأیید و تصویب نشده است باید قانون قبلی اجرا شود.

وی با بیان اینکه حضرت امام (ره) به رأی و نظر مردم احترام زیادی قائل بودند و اجرای قانون مورد تاکید ایشان بود بیان کرد: به یاد دارم زمانی که قرار بود برای برقراری نظام جمهوری اسلامی همه پرسی (رفراندوم) در کشور برگزار شود، جلسه‌ای را در تهران با مهندس صباغیان وزیر وقت کشور برگزار کردیم و پس از آن در قم خدمت حضرت امام رسیدیم، ایشان طی سخنانی به همه فرمانداران توصیه کرد که مبادا برای برگزاری همه پرسی جهت استقرار نظام جمهوری اسلامی در ایران اعمال نظری انجام شود.

صلواتی تصریح کرد: حضرت امام در آن جلسه به همه ما توصیه کردند که چنانچه کسی نظرش مخالف است باید آزادانه رأی خود را به صندوق بیاندازد و هیچ فردی قبل و بعد از برگزاری همه پرسی حق مزاحمت برای او را ندارد.

نماینده اصفهان در دوره اول مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه حضرت امام (ره) به رعایت حقوق همه شهروندان اعتقاد داشتند، گفت: ممکن است در سخنان ایشان جمله‌ای با عنوان جامعه مدنی وجود نداشته باشد اما سیره و رفتار ایشان نشان می‌دهد که جامعه مدنی و رعایت حقوق همه شهروندان در اندیشه‌های ایشان از جایگاه بالایی برخودار است.

وی با اشاره به اینکه اجرای قانون و هماهنگی با دولت به عنوان مجری قانون مورد تاکید امام قرار داشت، افزود: یادم هست زمانی که فرماندار اصفهان بودم، زلزله‌ای در شهداد کرمان اتفاق افتاده بود و اصفهانی‌ها پول‌هایی را به صورت خیریه، زکات، سهم امام و… برای ساخت حدود ۱۵۰ خانه در شهداد کرمان برای هدیه به زلزله زدگان جمع آورده کرده بودند و به همین دلیل من خدمت امام (ره) رسیدم و موضوع را برای ایشان تشریح کردم اما ایشان ضمن تقدیر از اقدام مردم اصفهان تاکید کردند که هرکاری برای کمک به زلزله زدگان انجام می‌دهیم باید هماهنگ با دولت باشد.

صلواتی اظهار داشت: جامعه مدنی یعنی همین، اینکه برای انجام کارهای اجرایی در سطح کشور دستگاه‌ها و مردم باید با دولت به عنوان قوه مجریه هماهنگ باشند.

دبیر جمعیت زنان مسلمان نو اندیش در استان اصفهان با اشاره به اینکه امام خمینی بر آزادی حقوق زن و مرد بطور یکسان تاکید داشتند، گفت: رعایت حقوق جامعه مدنی بطور کلی مورد توجه ایشان قرار داشت و بر حفظ کرامت انسانی در جامعه تاکید داشتند.

مهری بهروز ادامه داد: مشارکت زنان در مسائل و رویدادهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی مورد تاکید حضرت امام بود و ایشان تضمین اجرایی برای مشارکت زنان در مسائل مهم جامعه را از الزامات و وظایف مسئولان و حکام جامعه اسلامی می‌دانستند.

وی افزود: امام خمینی برای فعال شدن زنان در مسائل مهم جامعه حکم شرعی و حکومتی صادر کردند و به زنان در جامعه اسلامی بها داد تا بر خلاف بسیاری از کشورها که از زن استفاده ابزاری می‌شود در جامعه ایران شاهد این موضوع نباشیم.

دبیر جمعیت زنان مسلمان نو اندیش در استان اصفهان افزود: بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران درباره حضور فعال و نقش بانوان در جامعه اسلامی دیدگاه بازی داشتند و به همین دلیل خانم صباغ از اول تا پایان عمر به عنوان همکار و مشاور بانوان در خدمت ایشان بود و برای رأی و نظر دیگران بسیار احترام قائل بود.

وی بیان کرد: امام خمینی با الهام از آموزه‌های دینی و شخصیت‌های بزرگ اسلام از جمله حضرت خدیجه و حضرت زینب (س) به بانوان ایرانی شخصیت داد و حضور بانوان ایرانی در عرصه‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را پررنگ کرد تا زنان ایرانی الگویی برای سایر بانوان کشورهای مسلمان باشند.

همچنین معاون فرهنگی دانشگاه اصفهان با بیان اینکه جامعه مدنی شاخص‌های خاص خود را دارد، گفت: جامعه مدنی باید از امنیت، رفاه و آسایش، فرهنگ متعالی و توزیع عادلانه امکانات برخوردار باشد و فساد و مسائل بزه در آن کم باشد.

حجت‌الاسلام و المسلمین جعفر شانظری در گفت و گو با ایرنا اظهار داشت: بدیهی است که حضرت امام بعنوان بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، اهدافی که برای جامعه مدنی ترسیم کردند در راستای قوانین اسلام و دستورات پیامبر اسلام می‌باشد بنابراین شاخصه‌هایی که حضرت امام خمینی برای جامعه مدنی مد نظر داشتند، براساس معیارهای اسلامی بود.

وی با بیان اینکه معیارهای مطلوب جامعه مدنی در ارزش‌های مذهبی و اخلاقی دین اسلام گنجانده شده است، گفت: تفکرات امام برای جامعه مدنی در راستای دین اسلام و ارزش‌های الهی و دارای شاخص‌هایی است که در قرآن بیان شده است.

نقل از ایرنا