اعمال شب نیمه شعبان در مفاتیح الجنان

ستاره | سرویس مذهبی - شب نیمه شعبان از جمله شب های بسیار پر فضیلت است که اعمال مستحب فراوانی برای آن از جمله احیای شب نیمه شعبان ذکر شده است. در این مقاله به مهمترین اعمال شب نیمه شعبان اشاره خواهیم کرد.

اعمال شب نیمه شعبان در مفاتیح الجنان

همانگونه که اعمال خاص روز نیمه شعبان وجود دارد، برای شب آن نیز اعمال و توصیه‌های فروانی وجود دارد. در ادامه به این اعمال اشاره خواهیم کرد.

۱. غسل کردن در شب نیمه شعبان

در روایات موجود است که غسل كردن در شب نیمه شعبان باعث تخفیف گناهان می‌گردد. زمان انجام غسل نیمه شعبان همان شب و روز نیمه شعبان است. در صورت فوت در وقت، نمی‌توانید قضای آن را بوجود آورید؛ چنان که در فرض بیم از عدم امکان انجام دادن آن در وقت پیش از دخول وقت نیز نمی‌توان آن را به جا آورد.

۲. احیای شب نیمه شعبان

احیای شب نیمه شعبان و شب زنده دارى به نماز و دعا و استغفار یکی دیگر از اعمال شب نیمه شعبان است که به انجام آن توصیه شده است. چنان كه امام زین العابدین (ع) انجام می‌دادند و در روایت آمده: "هر كه این شب را به راز و نیاز و عبادت بپردازد دل او نمیرد در روزى كه دل‌ها بمیرند."

۳. زیارت امام حسین (ع) در شب نیمه شعبان

زیارت امام حسین (ع) كه افضل اعمال شب نیمه شعبان است، باعث آمرزش گناهان شده و هر كه میل دارد تا ارواح صد و بیست و چهار هزار پیامبر با او دست آشنایى دهند، در این شب امام حسین (ع) را زیارت كند. اگر کسی موفق به حضور در کربلا نشده باشد، می‌تواند آن حضرت را از راه دور زیارت کند. از مختصرترین زیارات سیدالشهداء (ع) زیارتی است که از امام صادق (ع) نقل شده است که فرمود: بر بالاى بامى برو و به جانب راست و چپ نظر كن، سپس سر به جانب آسمان برآر و با این كلمات حضرت را زیارت كن:

السَّلامُ عَلَیكَ یا أَبَا عَبْدِاللَّهِ السَّلامُ عَلَیكَ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ

و هركس در هر كجا باشد و در هر زمان آن حضرت را به این شیوه زیارت كند، امید است كه پاداش حجّ و عمره براى او نوشته شود.

از ابن ابى نصر نقل شده: از حضرت رضا (ع) پرسید، در كدام وقت بهتر است امام حسین (ع) را زیارت كنیم، ایشان فرمود: در نیمه رجب و نیمه شعبان. شیخ مفید و سید ابن طاووس نیز گفته‌اند: این زیارت كه ذكر می‌شود براى روز اول رجب و شب نیمه شعبان است، ولى شهید شب اول رجب و شب و روز نیمه رجب و روز نیمه شعبان را، بر آن افزوده.

۴. دعای امام زمان (عج) در شب نیمه شعبان

خواندن دعایى كه شیخ و سید نقل كرده‌اند و به منزله زیارت امام زمان (عج) است:

اللَّهُمَّ بِحَقِّ لَیلَتِنَا [هَذِهِ ] وَ مَوْلُودِهَا وَ حُجَّتِكَ وَ مَوْعُودِهَا الَّتِی قَرَنْتَ إِلَى فَضْلِهَا فَضْلاً

فَتَمَّتْ كَلِمَتُكَ صِدْقاً وَ عَدْلاً لا مُبَدِّلَ لِكَلِمَاتِكَ وَ لا مُعَقِّبَ لِآیاتِكَ نُورُكَ الْمُتَأَلِّقُ وَ ضِیاؤُكَ الْمُشْرِقُ

وَ الْعَلَمُ النُّورُ فِی طَخْیاءِ الدَّیجُورِ الْغَائِبُ الْمَسْتُورُ جَلَّ مَوْلِدُهُ وَ كَرُمَ مَحْتِدُهُ وَ الْمَلائِكَةُ شُهَّدُهُ

وَ اللَّهُ نَاصِرُهُ وَ مُؤَیدُهُ إِذَا آنَ مِیعَادُهُ وَ الْمَلائِكَةُ [فَالْمَلائِكَةُ] أَمْدَادُهُ سَیفُ اللَّهِ الَّذِی لا ینْبُو

وَ نُورُهُ الَّذِی لا یخْبُو وَ ذُو الْحِلْمِ الَّذِی لا یصْبُو مَدَارُ الدَّهْرِ وَ نَوَامِیسُ الْعَصْرِ وَ وُلاةُ الْأَمْرِ وَ الْمُنَزَّلُ عَلَیهِمْ مَا یتَنَزَّلُ [ینْزِلُ ] فِی لَیلَةِ الْقَدْرِ

وَ أَصْحَابُ الْحَشْرِ وَ النَّشْرِ تَرَاجِمَةُ وَحْیهِ وَ وُلاةُ أَمْرِهِ وَ نَهْیهِ

اللَّهُمَّ فَصَلِّ عَلَى خَاتِمِهِمْ وَ قَائِمِهِمْ الْمَسْتُورِ عَنْ عَوَالِمِهِمْ

اللَّهُمَّ وَ أَدْرِكْ بِنَا أَیامَهُ وَ ظُهُورَهُ وَ قِیامَهُ وَ اجْعَلْنَا مِنْ أَنْصَارِهِ وَ اقْرِنْ ثَارَنَا بِثَارِهِ وَ اكْتُبْنَا فِی أَعْوَانِهِ وَ خُلَصَائِهِ

وَ أَحْینَا فِی دَوْلَتِهِ نَاعِمِینَ وَ بِصُحْبَتِهِ غَانِمِینَ وَ بِحَقِّهِ قَائِمِینَ وَ مِنَ السُّوءِ سَالِمِینَ

یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ وَ صَلَوَاتُهُ عَلَى [وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَی] سَیدِنَا مُحَمَّدٍ خَاتَمِ النَّبِیینَ وَ الْمُرْسَلِینَ وَ عَلَى أَهْلِ بَیتِهِ الصَّادِقِینَ وَ عِتْرَتِهِ النَّاطِقِینَ

وَ الْعَنْ جَمِیعَ الظَّالِمِینَ وَ احْكُمْ بَینَنَا وَ بَینَهُمْ یا أَحْكَمَ الْحَاكِمِینَ

شیخ از اسماعیل بن فضیل هاشمى روایت كرده كه گفت: حضرت صادق (ع) این دعا را به من تعلیم داد تا آن را به عنوان یکی از اعمال شب نیمه شعبان بخوانم:

أَنْتَ الْحَی الْقَیومُ الْعَلِی الْعَظِیمُ الْخَالِقُ الرَّازِقُ الْمُحْیی الْمُمِیتُ الْبَدِیءُ الْبَدِیعُ

لَكَ الْجَلالُ وَ لَكَ الْفَضْلُ وَ لَكَ الْحَمْدُ وَ لَكَ الْمَنُّ وَ لَكَ الْجُودُ وَ لَكَ الْكَرَمُ وَ لَكَ الْأَمْرُ وَ لَكَ الْمَجْدُ وَ لَكَ الشُّكْرُ

وَحْدَكَ لا شَرِیكَ لَكَ یا وَاحِدُ یا أَحَدُ یا صَمَدُ یا مَنْ لَمْ یلِدْ وَ لَمْ یولَدْ وَ لَمْ یكُنْ لَهُ كُفُواً أَحَدٌ

صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اغْفِرْ لِی وَ ارْحَمْنِی وَ اكْفِنِی مَا أَهَمَّنِی وَ اقْضِ دَینِی وَ وَسِّعْ عَلَی فِی رِزْقِی

فَإِنَّكَ فِی هَذِهِ اللَّیلَةِ كُلَّ أَمْرٍ حَكِیمٍ تَفْرُقُ وَ مَنْ تَشَاءُ مِنْ خَلْقِكَ تَرْزُقُ فَارْزُقْنِی وَ أَنْتَ خَیرُ الرَّازِقِینَ

فَإِنَّكَ قُلْتَ وَ أَنْتَ خَیرُ الْقَائِلِینَ النَّاطِقِینَ وَ اسْئَلُوا اللَّهَ مِنْ فَضْلِهِ فَمِنْ فَضْلِكَ أَسْأَلُ

وَ إِیاكَ قَصَدْتُ وَ ابْنَ نَبِیكَ اعْتَمَدْتُ وَ لَكَ رَجَوْتُ فَارْحَمْنِی یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ

دعایى را بخواند كه حضرت رسول (ص) در این شب می خواندند:

اللَّهُمَّ اقْسِمْ لَنَا مِنْ خَشْیتِكَ مَا یحُولُ بَینَنَا وَ بَینَ مَعْصِیتِكَ وَ مِنْ طَاعَتِكَ مَا تُبَلِّغُنَا بِهِ رِضْوَانَكَ وَ مِنَ الْیقِینِ مَا یهُونُ عَلَینَا بِهِ مُصِیبَاتُ الدُّنْیا

اللَّهُمَّ أَمْتِعْنَا بِأَسْمَاعِنَا وَ أَبْصَارِنَا وَ قُوَّتِنَا مَا أَحْییتَنَا وَ اجْعَلْهُ الْوَارِثَ مِنَّا وَ اجْعَلْ ثَارَنَا عَلَى مَنْ ظَلَمَنَا

وَ انْصُرْنَا عَلَى مَنْ عَادَانَا وَ لا تَجْعَلْ مُصِیبَتَنَا فِی دِینِنَا وَ لا تَجْعَلِ الدُّنْیا أَكْبَرَ هَمِّنَا وَ لا مَبْلَغَ عِلْمِنَا وَ لا تُسَلِّطْ عَلَینَا مَنْ لا یرْحَمُنَا بِرَحْمَتِكَ یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ

این دعا دعاى جامع و كاملى است كه خواندن آن در اوقات دیگر نیز مغتنم است و از كتاب «غوالى اللئالى» چنین روایت شده كه حضرت رسول (ص) همواره این دعا را مى‌خواندند.

۵. صلوات شعبانیه

صلوات شعبانیه را هنگام زوال [هنگام ظهر شرعى] و نیمه شب نیمه شعبان می‌توان خواند.

۶. دعای کمیل در شب نیمه شعبان

دعاى كمیل را می‌توان به عنوان یکی از اعمال شب نیمه شعبان خواند؛ زیرا ورودش در این شب است.

۷. دعای شب نیمه شعبان

شیخ طوسى و كفعمى فرموده‌اند كه در این شب این دعا را بخواند:

إِلَهِی تَعَرَّضَ لَكَ فِی هَذَا اللَّیلِ الْمُتَعَرِّضُونَ وَ قَصَدَكَ الْقَاصِدُونَ وَ أَمَّلَ فَضْلَكَ وَ مَعْرُوفَكَ الطَّالِبُونَ

وَ لَكَ فِی هَذَا اللَّیلِ نَفَحَاتٌ وَ جَوَائِزُ وَ عَطَایا وَ مَوَاهِبُ تَمُنُّ بِهَا عَلَى مَنْ تَشَاءُ مِنْ عِبَادِكَ

وَ تَمْنَعُهَا مَنْ لَمْ تَسْبِقْ لَهُ الْعِنَایةُ مِنْكَ وَ هَا أَنَا ذَا عُبَیدُكَ الْفَقِیرُ إِلَیكَ الْمُؤَمِّلُ فَضْلَكَ وَ مَعْرُوفَكَ

فَإِنْ كُنْتَ یا مَوْلای تَفَضَّلْتَ فِی هَذِهِ اللَّیلَةِ عَلَى أَحَدٍ مِنْ خَلْقِكَ وَ عُدْتَ عَلَیهِ بِعَائِدَةٍ مِنْ عَطْفِكَ

فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الطَّیبِینَ الطَّاهِرِینَ الْخَیرِینَ الْفَاضِلِینَ وَ جُدْ عَلَی بِطَوْلِكَ وَ مَعْرُوفِكَ یا رَبَّ الْعَالَمِینَ

وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ خَاتَمِ النَّبِیینَ وَ آلِهِ الطَّاهِرِینَ وَ سَلَّمَ تَسْلِیماً إِنَّ اللَّهَ حَمِیدٌ مَجِیدٌ

اللَّهُمَّ إِنِّی أَدْعُوكَ كَمَا أَمَرْتَ فَاسْتَجِبْ لِی كَمَا وَعَدْتَ إِنَّكَ لا تُخْلِفُ الْمِیعَادَ.

و این دعایى است كه در سحرها در پى نماز شفع خوانده می‌شود.

۸. نماز شب نیمه شعبان

از جمله نمازهای شب نیمه شعبان نمازى است كه ابو یحیى صنعانى از امام باقر و امام صادق (ع) روایت كرده است. همچنین سى نفر از كسانى كه مورد اطمینان و اعتماد هستند از آن دو بزرگوار روایت كرده‌اند كه هرگاه شب نیمه شعبان فرا رسید چهار ركعت نماز بجا آور به این ترتیب كه در هر ركعت سوره «حمد» و پس از آن صد مرتبه سوره «توحید» را بخوان.

و چون فارغ شدى بگو:

اللَّهُمَّ إِنِّی إِلَیكَ فَقِیرٌ وَ مِنْ عَذَابِكَ خَائِفٌ مُسْتَجِیرٌ اللَّهُمَّ لا تُبَدِّلْ اسْمِی وَ لا تُغَیرْ جِسْمِی وَ لا تَجْهَدْ بَلائِی وَ لا تُشْمِتْ بِی أَعْدَائِی أَعُوذُ بِعَفْوِكَ مِنْ عِقَابِكَ وَ أَعُوذُ بِرَحْمَتِكَ مِنْ عَذَابِكَ وَ أَعُوذُ بِرِضَاكَ مِنْ سَخَطِكَ وَ أَعُوذُ بِكَ مِنْكَ جَلَّ ثَنَاؤُكَ أَنْتَ كَمَا أَثْنَیتَ عَلَى نَفْسِكَ وَ فَوْقَ مَا یقُولُ الْقَائِلُونَ.

و بدان كه براى خواندن صد ركعت نماز در این شب به این ترتیب كه در هر ركعت سوره «حمد» یك مرتبه و سوره «توحید» ده مرتبه خوانده شود، فضیلت بسیار وارد شده است.

۹. نماز جعفر طیار در شب نیمه شعبان

نماز جناب جعفر طیار را به عنوان یکی از اعمال شب نیمه شعبان بجا آورید، چنان كه شیخ از امام رضا (ع) روایت كرده است.