داروی آمیکاسین و نگاهی به تداخلات دارویی و عوارض جانبی آن

به طور کلی داروی آمیکاسین از دسته داروهای آمینوگلیکوزید محسوب می شود که به ریبوزوم پروکاریوتیک متصل شده و باعث مهار سنتز پروتئین در باکتریهای حساس می شود. در واقع این دارو در محیط های برون تنی می تواند با مقابله کردن با باکتری های گرم مثبت و گرم منفی خاصیت باکتریسیدی را در خود ایجاد نماید.

آشنایی با داروی آمیکاسین

بهتر است بدانید که آمیکاسین در واقع نوعی آنتی بیوتیک آمینوگلیکوزیدی می باشد که اغلب برای درمان عفونت های مقاوم به آنتی بیوتک های رایج مورد استفاده قرار می گیرد. در واقع این دارو در مورد سگ ها نیز از سوی FCA کامل تایید شده است و بیشترین استفاده آن در مواقع درمان عفونت های باکتریایی رام منفی که به سایر آمینوگلیکوزید ها هم مقاوم هستند، می باشد. توجه داشته باشید که این دارو دارای قابلیت الکتریسیته می باشد که اغلب به صورت زیر جلدی و داخل عضلانی تزریق می گردد. به صراحت می توان گفت که آسیب های کلیوی، از دسته رفتن شنوایی و یا اختلال در تعادل ناشی از ناهنجاری های سیستم وستیبولاز، درد در محل تزریق، تورم صورت، واکنش های حساسیتی، استفراغ، اسهال و ناهنجاری های خونی و کبدی از دسته عوارض حانبی مصرف این دارو می باشند. توصیه می شود که این دارو در حیواناتی که به آمینوگلیکوزید احساس هستند نباید مصرف شود و همچنین که در مقابل اغلب باکتری ها هوازی هم بی اثر خواهد بود. همچنین از آمیکاسین در حیواناتی که به شنوایی مداوم نیاز دارند مانند سگ های نظامی و پلیس ها به دلیل اینکه احتمال عدم برگشت شنوایی با عدم تعادل وجود دارد نباید مصرف گردد.

موارد و مقدار مصرفی آمیکاسین:

توجه داشته باشید که داروی آمیکاسین دارای موارد مصرفی بسیار زیادی است که در ادامه سعی داریم به هر کدام و همچنین دوز مصرفی مناسب آن ها بپردازیم:

عفونت های شدید ناشی از ارگانیسم های حساس: معمولا در بزرگسالان و کودکانی که عملکرد کلیه آن ها طبیعی است بایستی مقدار ۱۵ mg در مقادیر منقسم یعنی هر ۸ الی ۱۲ ساعت از طریق عضلانی و یا وریدی در ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلی لیتر دکستروز پنج درصد طی ۳۰ تا ۶۰ دقیقه تزریق گردد. همچنین در صورت لزوم می توان آن را به صورت مستقیم از طریق وریدی تزریق نمایید. اما در مورد نوزادانی که عملکرد کلیه آن ها طبیعی است بایستی در ابتدا ۱۰ mg از طریق عضلانی یا وریدی در طی ۱ تا ۲ ساعت و سپس هر ۱۲ ساعت مقدار ۵.۷ mg از طریق عضلانی تزریق وریدی آنفوزیون گردد.

مننژیت: در افراد بزرگسال معمولا درمان سیستمیک آن مانند مشابه درمان های عفونت شدید است که به همین خاطر می توان تا ۴ تا ۲۴ mg از دارو را از راه غلاف طناب نخاعی یا داخل بطنی نیز تزریق نمایید. اما در مورد کودکان که درمان سیستمیک آن مانند درمان عفونت های شدید است که بایستی آن را تا ۱ الی ۲ mg از طریق راه طناب نخاعی تزریق نمایید.

عفونت های ساده مجاری ادرای: توجه داشته باشید که مقدار مصرفی این دارو برای بزرگسالان معمولا تزریق هر ۱۲ ساعت به مقدار ۲۵۰ میلی گرم از طریق عضلانی یا وریدی می باشد.

سل یا توبرکولوز: به طور کلی حدود ۱۵ mg  به روزانه و پنج مرتبه در طول هفته و همچنین همراه با سایر داروهای ضد توبرکولوز مصرف می گردد.

تداخل های دارویی:

بهتر است بدانید که در صورت مصرف همزمان آمینوگلیکوزید ها با سفالوسپورین به ویژه سفالوتین، آمفوتریسین، سیکلوسپورین و دارای ستوتوکسیک خطر بروز مسمومیت های کلیوی و احتمالا مسمویت گوشی افزایش پیدا می کند.

مصرف همزمان داروی آمیکاسین با وانکومایسین خطر بروز مسمومیت گوشی و کلیوی افزایش پیدا می کند.

این دارو اگر با داروهای مسدد عصب و عضله مصرف گردد باعث ضعف بیشتر عضلات اسکلتی، ضعف تنفس و حتی آپنه خواهد شد.

مصرف آمیکاسین با نئوستیگمین و پیریدوستیگمین به شدت اثر این دارو را کاهش خواهد داد.

 به طور کلی خطر بروز مسمومیت گوشی در صورت مصرف این دارو با دارو های مدر گروه لوپ ممکن است به شدت افزایش پیدا کند.

توصیه می شود که از مصرف همزمان دو یا چند آمینوگلیکوزید یا یکدیگر و همچنین مصرف همزمان این داروها با کاپرئومایسین خودداری نمایید زیرا خطر بروز مسمومیت گوشی و کلیوی و انسداد عصب و عضله افزایش می کند.

عوارض جانبی:

توجه داشته باشید که در صورت بروز هر یک از عوارضی که در ادامه بیان کرده ایم بایستی بدون اتلاف وقت به پزشک متخصص مراجعه نمایید:

• تغییر در شدت شنوایی
• تغییر تعادل
• زنگ زدن در گوش
• سرگیجه
• احساس پری در سر
• تغییر الگوی ادراری
• کاهش حجم ادرار
• درد، احساس مور مور شدن یا بی حسی در هر یک از بخش های بدن
• احساس درد یا قرمزی در محل تزریق

همچنین اگر علائم عفونت های فرصت طلب مانند تشکیل پلاک سفید در دهان، ترشحات واژن، زخم خوب نشده، تب و لرز غیر عادی و گلودرد داشتید حتما به پزشکتان اطلاع دهید.

نکات مهم برای مصرف آمیکاسین:

بهتر است بدانید که آمیکاسین سولفات دارای سمیت کلیوی، عصبی و گوشی می باشد که به همین خاطر بایستی از مصرف طولانی مدت آن پرهیز نمایید.

مصرف آمیکاسین در بیماران سالخورده مبتلا به پارکینسون و نوزادان بایستی با احتیاط فراوان انجام گیرد و از آنجایی که در بیماران سالخورده عملکرد کلیه به شدت کاهش می یابد حین درمان با آمیکاسین نظارت بر عملکرد کلیه از اهمیت زیادی برخوردار خواهد بود.

توصیه می شود که فاصله بین دفعات تزریق را در میان بیماران مبتلا به نارسایی کلیه افزایش دهید.

از آنجایی که دفع آمیکاسین عمدتا کلیوی می باشد و غلظت آمیکاسین در ادرار بسیار زیاد خواهد بود بیمار بایستی به اندازه کافی آب یا مایعات مصرف کند تا غلظت زیاد دارو موجب آسیب به مجاری ادراری نگردد.

به طور کلی بروز اسهال عارضه شایع ناشی از آنتی بیوتیک می باشد که اغلب با قطع مصرف دارو خاتمه پیدا می کند. در برخی از مواقع پس از شروع درمان با آنتی بیوتیک ها بیمار دچار اسهال خونی و آبکی و همچنین عدم وجود و یا وجود تب و کرامپ های معده حتی با فاصله زمانی های دو ماه یا بیشتر از مصرف آخرین نوبت مصرف می گردد. بهتر است در صورت بروز این عارضه حتما پزشک معالجتان را در جریان قرار دهید.

توجه داشته باشید که مقدار آمیکاسین درون شیر مادر به مقدار کمی ترشح می دهد ولی به دلیل اینکه از راه خوراکی جذب بسیار کمی دارد امکان ایجاد سمیت در جنین بعید به نطر می آید.