حدیث روز درختکاری
هر ساله در تاریخ 15 اسفند که به نام روز درختکاری شناخته می شود، ایرانیان نهال های درخت را به زمین پیر هدیه می دهند.
در ایران، روز درختکاری در ابتدای هفته منابع طبیعی و در تاریخ پانزدهم اسفند هر سال است. البته این رویداد در راستای حرکت جهانی نیست و ایرانیان باستان در گذشته نیز در بعضی جشن ها و مراسم خود، اقدام به کاشت درختان و نهال ها می کردند و از این طریق، احترام خود به طبیعت و زمین را نشان می دادند.
این سنت مثبت و زیبا امروزه به صورت سازمان یافته و تحت نام روز درختکاری شناخته شده و انجام می شود. در ادامه به احادیثی که ائمه درباره درختکاری بیان نمودند جوجه کنید .
حدیث درختکاری از امام صادق علیه السلام
حدیث روز درختکاری1- وَ خُلِق لَهُ (للانسان) الشّجرُ فَکُلِّفَ غَرْسَها وَ سَقْیَها وَ القِیامَ عَلَیها»؛
امام صادق علیه السلام : درخت برای انسان آفریده شد پس او مکلف گردید به : 1-کاشتن درخت 2-آب دادن درخت 3- مواظبت نمودن درخت.
الحیاة جلد 5 صفحه 347 ، بحارالانوار جلد 3 صفحه 82و83
حدیث روز درختکاری2-«مَا مِنْ مُسْلِمٍ یَغْرِسُ غَرْساً أَوْ یَزْرَعُ زَرْعاً فَیَأْکُلُ مِنْهُ إِنْسَانٌ أَوْ طَیْرٌ أَوْ بَهِیمَةٌ إِلَّا کَانَتْ لَهُ بِهِ صَدَقَةً»
برگرفته شده از: أربعینات chelhadith.ir
رسول خدا (ص) : هرکه درختی بکارد هربار انسانی یا یکی از مخلوق خدا از آن بخورد برای وی صدقه ای محسوب شود.
نهج الفصاحه صفحه 597
حدیث روز درختکاری 3- و قال: إنَّ اللّهَ إختارَ لِاَنبِیائِهِ الحَرثَ وَ الزَّرعَ کَیلا یَکرَهُوا شَیئاً مِن قَطرِ السَّمآء،
امام صادق علیه السلام : خداوند برای انبیاء و رسولان خود کار درختکاری و کشاورزی را انتخاب فرمود تا آنکه از بارش پیاپی آسمان ناخشنود نباشند بلکه پیوسته منتظر باران رحمت الهی باشند.
وسائل الشیعه جلد 12 ، میزان الحکمه جلد 4 صفحه 214 نقل از وسایل جلد 12 صفحه 192
برگرفته شده از: أربعینات chelhadith.ir
حدیث روز درختکاری 4- ما مِن مُسلِمٍ یَغرِسُ غَرساً یَأکُلُ مِنهُ اِنسانٌ أو دابَّةٌ أو طَیرٌ إلّا أن یُکتَبَ لَهُ صَدَقَةٌ إلی یَومِ القِیامَة.
رسول اکرم (ص) : مسلمانی که درختی بنشاند و یا زراعتی کسب نماید اجر و پاداش صدقه در راه خدا را خواهد داشت.
مستدرک الوسائل جلد 13 صفحه 26
حدیث روز درختکاری 5- یا عَلِیُّ لا یُظلَمُ الفَلّاحونَ بِحَضرَتِکَ وَ لا یُزادُ عَلی أرضٍ وَضَعتَ عَلَیها.
رسول خدا (ص) فرمود : یا علی ! مبادا با حضور تو به کشاورزان ظلمی بشود و مالیات زمین را زیاد مکن.
وسائل جلد 13 صفحه 216
حدیث روز درختکاری 6- عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ عَلَیْهِ السَّلاَمُ قَالَ کَانَ أَبِی یَقُولُ: خَیْرُ اَلْأَعْمَالِ زَرْعٌ یَزْرَعُهُ فَیَأْکُلُ مِنْهُ اَلْبَرُّ وَ اَلْفَاجِرُ... وَ یَأکُلُ مِنهُ السِّباعُ والطَّیرُ.
حضرت علی بن الحسین علیه السلام فرمودند : بهترین اعمال کاشتن است بکارید زراعت کنید پس نیکوکار و فاجر از آن می خورند درندگان و پرندگان از آن نیز می خورند.
الحیاة صفحه 345
حدیث درباره فواید درختکاری از رسول اکرم (ص)
حدیث روز درختکاری 7- مَن غَرَسَ غَرساً لَم یَأکُلْ مِنهُ آدَمِیٌّ وَلا خَلقٌ مِن خَلقِ اللهِ إلّا کانَ لَهُ صَدَقَةً.
حضرت رسول (ص) : هرکس درختی بکارد نمی خورد از میوه آن انسانی یا مخلوقی از مخلوقات خداوند مگر آنکه برای آن شخص صدقه محسوب شود.
نهج الفصاحه حرف میم.
حدیث درختکاری 8- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ: ازْرَعُوا وَ اغْرِسُوا وَ اللَّهِ مَا عَمِلَ النَّاسُ عَمَلًا أَحَلَّ وَ لَا أَطْیَبَ مِنْهُ.
امام صادق علیه السلام فرمود : زراعت کنید و درخت بکارید به خدا قسم هیچ شغلی هیچ کاری از کارهای مردم حلال تر و پاکیزه تر از آن وجود ندارد.
الحیاة جلد 5 صفحه 345 نقل از سفینة البحار جلد 1 صفحه 549
حدیث درختکاری 9- لا تَقطَعُوا الثِّمارَ فَیَصُبّ اللهُ عَلَیکُمُ العَذابَ صَبَّاً.
امام صادق علیه السلام فرمودند : درختان میوه دار را قطع نکنید مبادا که عذاب خدا بر سر شما نازل گردد.
میزان الحکمه حدیث شماره 1955،وسائل الشیعه13: 198.
حدیث درختکاری 10- ما أزرعُ الزَّرعَ لِطَلَبِ الفَضلِ فِیهِ. وَ ما أزرعُهُ إلّا لِیَتَناوَلهُ الفَقِیرُ وَ ذُو الحاجَةِ ...
امام سجاد علیه السلام فرمودند : من نکاشتم برای زراندوزی و ازدیاد ثروت نکاشتم مگر برای اینکه بیچاره ای ، فقیری - محتاجی از این مزارع و محصولات آن به نان و نوائی برسد.
کتاب الحیاة جلد 5 صفحه 347
حدیث درختکاری 11- ما فِی الأعمالِ شَیءٌ أحَبّ إلَی اللهَ تَعالی مِنَ الزّراعَةِ وَ ما بَعَثَ اللهُ نَبِیّاً إلاّ زارِعاً إلاّ إدرِیسَ فَإنّهُ کانَ خَیّاطاً.
امام صادق علیه السلام : در میان شغلها ، شغلی محبوبتر از شغل کشاورزی نزد خدا نیست ، و هیچ پیامبری را نفرستاد مگر اینکه آنها کشاورز و درختکار بودند مگر حضرت ادریس که خیاط بود.
الغایات لابن الرازی : 201، الحیاة صفحه 345
حدیث درختکاری 12- مَنْ بَنَی بُنْیَاناً بِغَیْرِ ظُلْمٍ وَ لَا اعْتِداءٍ اَوْ غَرَسَ غَرْساً بِغَیْرِ ظُلْمٍ وَ لَا اعْتِداءٍ کَانَ لَهُ اَجْراً جَارِیاً مَا انْتَفَعَ بِهِ اَحَدٌ مِنْ خَلْقِ الرَّحْمَنِ ؛
حضرت محمد (ص) : هرکه ساختمانی را بناء کند بدون اینکه ظلم و تعدی در کار باشد یا نهالی را بکارد و درختی را غرس نماید تا هر کجا که بنده ای از بندگان خداوند مهربان بهره مندی شود خداوند اجر و ثواب به او مرحمت می کند.
جلد 5 الحیاة نقل از مستدرک الوسائل جلد 2 صفحه 501
حدیث درختکاری 13- ما مِن مُسلِمٍ یَغرسُ غَرساً إلّا کانَ لَهُ مِنَ الأجرِ بِقَدرِ ما خَرَجَ مِن ثَمَرَةِ ذلِک الغَرس.
رسول اکرم (ص) : هیچ کشاورزی نهالی نمی نشاند مگر آنکه خداوند متعال به مقداری که از آن نهال ثمر به دست آید به او اجر و پاداش می دهد.
کنزالعمال جلد 3 صفحه 896
حدیث درختکاری 14- لَمّا خَلَقَ المَعِیشَةَ جَعَلَ البَرَکاتِ فِی الحَرثِ وَالغَنَم.
حضرت محمد (ص) : هنگامی که روزی را آفرید ، برکت را در کشاورزی و گوسفند قرار داد.
کنزل العمال جلد 4 صفحه 32
حدیث درختکاری 15- کانَ أمِیرُ المُؤمِنِینَ ع یَکتُبُ إلَی عُمّالِهِ ألاّ تَسخرُوا المُسلِمِینَ ... وَ کانَ یَکتُبُ یُوصِی بِفَلاّحِینَ خَیراً.
امام صادق علیه السلام : امیر مومنان علیه السلام به نمایندگان و فرمانداران خود می نوشت مسلمانان را به بیکاری نکشید ، و در نامه های خود ، کشاورزان را مورد سفارش قرار می داد.
وسائل الشیعه 13: 216.
حدیث درباره درخت از حضرت محمد
حدیث درختکاری 16- ثَلاثٌ یُجْلِینَ الْبَصَرَ: النَّظَرُ إِلَى الْخُضْرَةِ، وَإِلَى الْمَاءِ الْجَارِی وَ إلَی الوَجهِ الحَسَن.
حضرت محمد (ص) : سه چیز چشم را قوت می دهد : دیدن سبزه و آب جاری روی زیبا.
نهج الفصاحه
حدیث روز درختکاری 17- أَلاَ وَإِنَّ الشَّجَرَةَ الْبَرِّیَّةَ أَصْلَبُ عُوداً،
حضرت علی علیه السلام : آگاه باشید درخت بیابانی و کوهستانی از همه درختها چوبش محکمتر و قوی تر است.
نهج البلاغه نامه به عثمان بن حنیف.
حدیث روز درختکاری 18- مَن غَرَسَ غَرسَاً فَأثمَرَ أعطاهُ اللهُ مِنَ الأجرِ قَدرَ ما یَخرُجُ مِنَ الثَمَر.
حضرت محمد (ص) : هرکه درختی بنشاند خداوند به اندازه میوه ایکه از آن درخت ظاهر میشود پاداش برای وی مقرر میفرماید.
نهج الفصاحه
حدیث روز درختکاری 19- ذکِّر {فکّر} یا مفضل فیما اُعطی الإنسان علمه ... و کذلک اُعطی علم ما فیه صلاح دنیاه کالزراعة و الغِراس
امام صادق علیه السلام به مفضل فرمود : فکر کن برای چه به انسان علم و آگاهی داده شده . . . و برای چه به انسان دانش آنچه را که صلاح دنیای اوست مثل دانش کشاورزی ، درختکاری و . . . . به او داده شده است.
بحارالانوار جلد 3 صفحه 82
حدیث روز درختکاری 20- مَن نَصَبَ شَجَرَةً و صَبَرَ عَلى حِفظِها والِقیامِ عَلَیها حَتّى تُثمِرَ کانَ لَهُ فی کُلِّ شَىءٍ یُصابُ مِن ثَمَرِها صَدَقَةٌ عِندَ اللّه ِ؛
حضرت محمد (ص) : هرکس درختی را بکارد و بر حفظ و نگهداری آن صبر ، استقامت ، و بر مواظبت و مراقبت از آن قیام نماید تا آنکه به ثمر و نتیجه برسد . به مقداری که بهره می رساند و به تعداد کسانی که از آن درخت استفاده میکنند ثواب صدقه و انفاق را خداوند متعال به او مرحمت میفرماید.
کنز العمال 3: 897، میزان الحکمه حدیث شماره 9143
حدیث روز درختکاری 21- إنّی لأَعمَلُ فی بَعضِ ضِیاعی حَتّى أعرَقَ ـ و إنَّ لی مَن یَکفینی ـ
لِیَعَلَمَ اللّه ُ أنّی أطلُبُ الرِّزقَ الحَلالَ ؛
امام صادق علیه السلام : من در برخی از باغهایم چنان تلاش میکنم که از شدت تلاش عرق می ریزم در حالیکه کسانی هستند که به جای من این کار را انجام دهند ، اما میخواهم خدا بداند من روزی حلال را با تلاش خود می طلبم.
[ الکافى ، ج 5 ، ص 77 .] وسائل الشیعه جلد 12: 23.
حدیث روز درختکاری 22- البَزَنطِی قالَ:
سَألتُ أبَا الحَسَن علیه السّلام عَن قَطعِ السِّدرِ فَقالَ سَألَنِی ر َجُلٌ مِن أصحابِکَ عَنهُ فَکَتَبتُ إلَیهِ قَد قَطَعَ أبُو الحَسَن علیه السّلام سِدراً وَ غَرَسَ مَکانَهُ عِنَباً.
بزنطی می گوید پرسیدم از حضرت رضا علیه السلام از مسأله قطع درخت سدر ؛ فرمودند : همین مسأله یکی از دوستان شما از من پرسید من در جواب او نوشتم که حضرت أبا الحسن علیه السلام درخت سدری داشت قطع کرد و به جای آن درخت انگور کاشت.
قرب الاسناد صفحه 162 ، بحارالانوار
حدیث روز درختکاری 23-
محمد بن عَطیَّة قالَ: سَمِعتُ أبا عَبدِ اللّٰهِ علیه السلام یَقُولُ: إنَّ اللّٰهَ جَلَّ اسمُهُ اِختارَ لِأنبِیائِهِ الحَرثَ وَ الزَّرعَ کَیلا یَکرَهُوا شَیئاً مِن قَطرِ السَّماءِ.
امام صادق علیه السلام : خداوند برای رسولان خود کار درختکاری و کشاورزی را انتخاب فرمود تا آنکه از بارش پیاپی آسمان ناخشنود نباشند بلکه پیوسته منتظر باران رحمت الهی باشند.
وسائل الشیعه جلد 13 صفحه 193
حدیث روز درختکاری 24- قالَ رَسُولُ اللهِ ص :اُطلُبُو الرِّزقَ فِی خَبایَا الأرضِ.
حضرت رسول (ص) : رزق و روزی خود را از ژرفای زمین جستجو کنید.
کنزالعمال جلد 4 صفحه 21
حدیث درباره کاشتن درخت از امام باقر (ع)
حدیث روز درختکاری 25-
عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ قَالَ: لَقِیَ رَجُلٌ أَمِیرَ اَلْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ وَ تَحْتَهُ وَسْقٌ مِنْ نَوًى فَقَالَ لَهُ مَا هَذَا یَا أَبَا اَلْحَسَنِ تَحْتَکَ فَقَالَ مِائَةُ أَلْفِ عَذْقٍ إِنْ شَاءَ اَللَّهُ فَیَغْرِسُهُ فَلَمْ یُغَادَرْ مِنْهُ وَاحِدَةٌ .
امام باقر علیه السلام فرمود : مردی حضرت علی علیه السلام را ملاقات کرد و دید که حضرت روی یک کیسه گونی از هسته خرما نشسته است عرض کرد یااباالحسن این چیست ؟ فرمود یکصدهزار درخت خرما ، انشاء الله سپس حضرت باقر علیه السلام فرمود همه را حضرت علی علیه السلام کاشت و یک هسته خرما را هم باقی نگذاشت ( همه را کاشت ).
وسائل الشیعه جلد 12 صفحه 25
حدیث روز درختکاری 26-
مَنْ غَرْسَ غَرْساً فَأَثْمَرَ أَعْطَاهُ اللَّهُ مِنَ الْأَجْرِ قَدْرَ مَا یَخْرُجُ مِنَ الثَّمَرَةِ.
رسول خدا (ص) : هرکس درختی را بکارد و به ثمر برسد به قدر تمام میوه هایش خداوند اجر و ثواب به شخص غارس مرحمت میفرماید.
میزان الحکمه جلد 4 صفحه 213 نقل از مستدرک جلد 2 صفحه 501
حدیث روز درختکاری 27-
النَّظَرُ إلَی الخُضرَةِ یَزِیدُ فِی البَصَرِ.
حضرت رسول (ص) : نگاه نمودن به سبزه زار و سبزی باعث زیادی روشنایی و قوت بینایی چشم است.
نهج الفصاحه
حدیث روز درختکاری 28-
سُئِلَ رَسُولُ اَللَّهِ ص أَیُّ اَلْمَالِ خَیْرٌ؟ قَالَ: زَرْعٌ زَرَعَهُ صَاحِبُهُ وَ أَصْلَحَهُ وَ أَدَّى حَقَّهُ یَوْمَ حَصادِهِ .
امام صادق علیه السلام : از رسول خدا (ص) سؤال شد : چه مال و ثروتی بهترین است ؟ فرمود شغل زراعت و کشاورزی ؛ زمینی را میکارد و اصلاح میکند و حق خدا را هم روز برداشت محصول می پردازد.
وسائل الشیعه جلد 13
حدیث روز درختکاری 29-
یزید بن هارون سألت جعفر بن محمّد (ع) عن الفلاّحین؟ فقال: هم الزّارعون کنوز اللّه فی ارضه و ما فی الاعمال شیء أحب الی اللّه من الزراعه .
از امام جعفر صادق علیه السلام درباره کِشتکاران سئوال شد : حضرت فرمودند : همان کشاورزانند ، و آنان گنجهای خداوند بر روی زمین هستند و هیچ شغلی محبوبتر در میان شغلها نزد خداوند از شغل کشاورزی نیست.
الحیاة 5: 345 ، نقل از وسائل جلد 12 صفحه 25
حدیث روز درختکاری 30-
وَ عِندَ ما وَصَلَ إلَی الآیَةِ: «أَ أَنْتُمْ تَزْرَعُونَهُ أَمْ نَحْنُ الزَّارِعُونَ» قالَ ثَلاث مَرّاتٍ: «بَل أنتَ یا رَبّ»
امام علی علیه السلام در تفسیر قول خداوند که : " آیا شما کشت را می رویانید یا ما می رویانیم" ، حضرت سه بار فرمودند : بلکه زارع حقیقی تو هستی ای پروردگار من !
تفسیر روح المعانی ذیل آیه 63 و 64 سوره واقعه
حدیث روز درختکاری 31- النّبیّ (ص):
إِنْ قَامَتِ السَّاعَةُ وَ فِی یَدِ أَحَدِکُمُ الْفَسِیلَةُ فَإِنِ اسْتَطَاعَ أَنْ لَا تَقُومَ السَّاعَةُ حَتَّى یَغْرِسَهَا فَلْیَغْرِسْهَا.
حضرت رسول (ص) : هر وقت عمر جهان به آخر رسیده ، هرگاه قیامت بخواهد قیام کند و عالم بخواهد منقرض شود و در دست یکی از شما نهال درختی باشد چنانچه به قدر کاشتن آن فرصت باشد ، باید آن را بکارد و از فرصت باقیمانده استفاده نماید.
مستدرک الوسائل جلد 2 صفحه 501 ، الحیاة جلد 5 صفحه 344
حدیث روز درختکاری 32-مَن سَقَی طَلحَةً اَو سِدرَةً فَکَاَنَّما سَقَی مُؤمِناَ مِن ظَمَأ.
حضرت رسول (ص) : هرکس درخت خرما یا سدری را آب بدهد گویا تشنه ای را سیراب کرده است.
کتاب الحیاة جلد 5 صفحه 344 ، وسائل الشیعه جلد 12 صفحه 25
حدیث روز درختکاری 33-
کان امیرالمؤمنین(ع) یَضْربُ بِالْمَرّ وَ یَستَخْرِجُ الاَرَضِینَ وَ کانَ رَسُولُ الله (ص) یَمَصّ النّوی بِفیهِ وَ یَغْرِسُهُ .
حضرت امام صادق علیه السلام : امیر مومنان علی علیه السلام زمینی را شخم میزد و سینه زمین را می شکافت و پیامبر (ص) هسته خرما را مرطوب می کرد و می کاشت.
وسائل الشیعه جلد 12 صفحه 23
حدیث درختکاری حضرت محمد
حدیث روز درختکاری 34-
...أیُّ الْمَالِ بَعْدَ الْبَقَرِ خَیْرٌ قَالَ الرَّاسِیَاتُ فِی الْوَحَلِ وَ الْمُطْعِمَاتُ فِی الْمَحْلِ، نِعْمَ الشَّیْءُ النَّخْلُ.
حضرت محمد (ص) : بهترین ثروت درخت خرمایی هست که محکم در خاک قرار دارد.
نهج الفصاحه
حدیث روز درختکاری 35- أُحرثُوا فَإنَّ الحَرثَ مُبارَکٌ .
حضرت رسول (ص) : کشاورزی کنید ، زیرا شغل میمون و مبارک است.
کنزالعمال جلد 4 صفحه 31
حدیث روز درختکاری 36-
... وَ لَقَدْ کَانَ یُرَى وَ مَعَهُ الْقِطَارُ مِنَ الْإِبِلِ وَ عَلَیْهِ النَّوَى فَیُقَالُ [لَهُ] مَا هَذَا یَا أَبَا الْحَسَنِ فَیَقُولُ نَخْلٌ إِنْ شَاءَ اللَّهُ فَیَغْرِسُهُ فَمَا یُغَادِرُ مِنْهُ وَاحِدَةً. (5)
... حضرت علی (ع) را مى دیدند که با یک قطار شتر، با بار هسته خرما، در حرکت است، و چون به او مى گفتند: یا أبا الحسن! اینها چیست؟ مى فرمود: درخت خرما ان شاء اللَّه؛ پس آنها را مى کاشت و حتّى یکى از هسته ها را دور نمى انداخت.
دعائم الاسلام
حدیث روز درختکاری 37-
مَن وَجَدَ ماءاً وَ تُراباً ثُمَّ افتَقَرَ فَأبعَدَهُ اللهُ.
امام باقر علیه السلام فرمود امیرالمومنین علیه السلام می فرمود : هرکس آب و خاک در اختیار داشته باشد سپس در اثر عدم بهره برداری از آب و خاک و در اثر عدم کاشت و برداشت کارش به فقر و تهیدستی برسد خداوند متعال او را از رحمت خود دور خواهد فرمود.
وسائل الشیعه جلد 4 ، جلد 4 صفحه 213 میزان الحکمه نقل از بحارالانوار جلد 103 صفحه 65 قرب الاسناد صفحه 55
حدیث درختکاری امام صادق
حدیث روز درختکاری 38-
إنَّ اللّهَ إختارَ لِانبِیائِهِ الحَرثَ وَ الزَّرعَ کَیلا یَکرَهُوا شَیئاً مِن قَطرِ السّمآء،
امام صادق علیه السلام : بدرستیکه خداوند عزوجل برای پیامبران خود انتخاب فرمود شغل کشاورزی و دامداری را.
وسائل الشیعه 13: 193.
حدیث روز درختکاری 39-
فِی قَولِ اللّهِ تَعالَی: [وَ عَلَی اَللّٰهِ فَلْیَتَوَکَّلِ اَلْمُتَوَکِّلُونَ] قالَ: الزّارِعُونَ.
امام صادق علیه السلام در تفسیر آیه 122 سوره آل عمران { وَ عَلىَ اللَّهِ فَلْیَتَوَکلَِ الْمُؤْمِنُون } (( بر خدا توکل کنند ، توکل کنندگان )) فرمود: توکل کنندگان کشاورزانند.
الحیاة 5:صفحه 346،ح14.
حدیث روز درختکاری 40-
الأمام الکاظم ع فیما رواه عن أبیه عن جدّه الإمام الباقر ع أنّ بائع الضیعة ممحوق و مشتریها مرزوق.
امام باقر علیه السلام : هرکس باغ ( زمین حاصل خیز ) را بفروشد ، زیانکار است و کسی که آنرا بخرد مرزوق و روزی با برکتی را دارا خواهد شد.
الحیاه 5: 347.
برگرفته شده از: أربعینات chelhadith.ir
