سلامت نیوز:جدیدترین هشدارها نسبت به وقوع موج پنجم کرونا و جولان ویروس هندی و آفریقایی در جنوب کشور و سایر شهرهاست. کشور همچنان درگیر پیک چهارم کروناست.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه همشهری ،هر چند آمارها حکایت از کاهش موارد مرگ و بستری دارد و مسئولان وزارت بهداشت تأکید می‌کنند که آنچه باعث کنترل موارد مرگ‌ومیر در این پیک شد، استفاده از داروی مورد تأیید سازمان غذا و دارو یعنی رمدسیویر بود که اگر چنین دارویی مورد استفاده قرار نمی‌گرفت موارد مرگ بیش از اینها ثبت می‌شد. اما وقوع پیک چهارم، اتفاق دیگری رقم زد و آن هم کمبود داروی رمدسیویر است؛ چرا که این دارو در دور جدید شیوع بیماری، به بیماران سرپایی هم تجویز شد، بنابراین میزان مصرف آن به‌شدت بالا رفت.
حالا با افزایش میزان مصرف این دارو درصورت ایجاد پیک پنجم، گمانه‌زنی‌ها حکایت از وقوع بحران قریب‌الوقوعی در تامین این دارو دارد؛ چرا که هم‌اکنون هم دارو به اندازه کافی برای مصرف وجود ندارد؛ موضوعی که علیرضا رئیسی، سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا هم به آن اشاره می‌کند. او 2روز پیش، از نایاب‌شدن رمدسیویر خبر داد و گفت که هر ویال آن در بازار آزاد به قیمت 25میلیون تومان فروخته می‌شود. از آن طرف، مدیرکل اداره دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو هم با تأیید این موضوع، می‌گوید که برای تولید این دارو، با کمبود مواداولیه مواجه‌اند؛ موادی که وارداتی است. همین موضوع سبب شده تا میزان تولید هم کاهش پیدا کند.
حالا در این شرایط، بیشتر داروخانه‌ها، خالی از رمدسیویر است و دیگر سهمیه‌ای برای این دارو ندارند. داروخانه‌های منتخب هم سهمیه محدودی دارند یا به‌طور کلی، دارو ندارند. به‌گفته مسئولان سازمان غذا و دارو، تمام این اتفاقات به‌دلیل بسته‌شدن مرز هند و چین و واردنشدن مواداولیه تولید رمدسیویر رخ داده است. هر چند که یکی از تولید‌کننده‌های بزرگ رمدسیویر تأکید می‌کند که به شرط تامین ماده اولیه، تولید این دارو افزایش پیدا می‌کند. همه اینها را باید به مشکلات تامین تجهیزات جانبی واکسن هم اضافه کرد؛ چرا که نه‌تنها مواداولیه که ویال‌ها و پوکه کپسول هم عمدتا از کشورهای دیگر تامین می‌شود و با وضعیت پیش آمده، دایره بحران‌ها در آینده بزرگ‌تر می‌شود.
دولتی 700هزار تومان، آزاد بیش از 30میلیون تومان
افزایش استفاده از داروی کنترل‌کننده کرونا، یعنی رمدسیویر اسفند سال گذشته از خوزستان آغاز شد؛ زمانی که در اوج شیوع ویروس انگلیسی در این استان مسئولان دانشگاه علوم پزشکی با هماهنگی وزارت بهداشت تصمیم به تزریق سرپایی دارو گرفتند و موارد بستری در مراکز درمانی استان را کاهش دادند؛ درمانی که از ابتدای امسال دستورالعمل اجرایش به سایر دانشگاه‌های علوم پزشکی ابلاغ و در پیک چهارم منجر به جلوگیری از بستری‌شدن50هزار بیمار کرونایی در کشور شد.
هم‌اکنون با کمبود رمدسیویر، این دارو تنها در بیمارستان‌های دولتی توزیع می‌شود و بخش خصوصی با قیمت‌های بسیار بالا به فروش می‌رساند. هر ویال داروی رمدسیویر عرضه دولتی در داروخانه‌های منتخب 700هزار تومان تا یک‌میلیون و 200هزار تومان و در بازار آزاد بیش از 30میلیون تومان است و به‌طور تقریبی هر بیمار به 3 تا 6ویال برای یک دوره درمانی نیاز دارد.
مصرف بالای رمدسیویر در استان‌ها، کمبود در تهران
پیش از این، حیدرمحمدی، مدیرکل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو با اشاره به کمیاب‌شدن داروی رمدسیویر برای بیماران مبتلا به کرونا، به خبرگزاری‌ها گفته بود: «تولید رمدسیویر عدد ثابتی دارد و می‌دانیم به چه میزان دارو نیاز داریم و در زمان کم‌شدن دارو هم با واردات آن را جبران می‌کنیم.
حالا مصرف بالا رفته و دیگر تولید داخلی پاسخگوی نیاز نیست. بعد از آن به چند شرکت برای واردات دارو اعلام نیاز کردیم، اما هند و چین مرزشان را به‌طور کامل روی ما بستند و دارو و مواداولیه به ما نمی‌دهند.» او با بیان اینکه قبلا این دارو تنها در مراکز بیمارستانی تهیه و توزیع می‌شد اما حالا برای دسترسی بهتر در داروخانه‌های منتخب هم توزیع می‌شود، گفته بود: «۸ تولیدکننده رمدسیویر در کشور داریم و هفته‌ای ۵۰۰هزار رمدسیویر توزیع می‌شود و در موج چهارم کرونا به‌دلیل اینکه در برخی استان‌ها این دارو برای بیماران سرپایی تزریق می‌شود با کمبود به‌ویژه در شهر‌هایی مانند تهران روبه‌رو می‌شویم.»
کاهش سهمیه داروخانه‌ها
متصدی یکی از داروخانه‌های منتخب توزیع داروی رمدسیویر هم درباره محدودیت‌های توزیع این دارو به همشهری، توضیح‌هایی می‌دهد. به‌گفته او، تا چند‌ماه پیش، شرکت‌های تولیدکننده رمدسیویر به داروخانه‌ها التماس می‌کردند تا این دارو را بخرند، حالا سهمیه‌بندی کرده‌اند و در تامین آن دچار مشکل شده‌اند؛ « در 5، 6ماه اخیر میزان مصرف رمدسیویر در کشور به‌عنوان داروی مؤثر در درمان کووید-19 بیش از هزار میلیارد تومان بوده و این مبلغ در کل درآمد داروهای وارداتی کشور بسیار بزرگ است.»
این فعال حوزه دارو به فروش حدود 800 تا 900 ویال داروی رمدسیویر از ابتدای امسال تاکنون تنها در همان داروخانه خبر می‌دهد و می‌گوید: «سهمیه داروخانه‌ها کم شده و مردم مجبور به تهیه دارو به هر قیمتی از بازار آزاد هستند. سهمیه ما هم به 20عدد کاهش یافته و تنها با هماهنگی دانشگاه‌های علوم پزشکی سهمیه داروخانه‌ها فروخته می‌شود. با این همه معتقدم اقدام وزارت بهداشت برای کنترل این دارو و عرضه محدود در مقطع کنونی مناسب است به شرطی که در بیمارستان‌ها نیاز مردم به‌راحتی تامین شود.»
عقب‌ماندگی ایران در تامین ملزومات پزشکی
مسئله تنها کمبود ماده اولیه داروی کرونا نیست، ملزومات پزشکی هم با محدودیت واردات مواجه شده است. این همان موضوعی است که مجتبی بوربور، یکی از واردکنندگان دارو در گفت‌وگو با همشهری مطرح می‌کند؛ « علاوه بر کمبود ماده اولیه، پوکه کپسول و ویال (ظروف شیشه‌ای کوچک) هم کم است و باید اقدام جدی برای واردات آنها صورت بگیرد.
هر چند این مشکل در تمام دنیا وجود دارد، تنها در اتحادیه اروپا همین حالا یک‌میلیاردو800میلیون ویال برای تولید داروهای تزریقی نیاز است و هیچ تولیدکننده‌ای در دنیا چنین آمادگی‌ای ندارد.» او ادامه می‌دهد: «چندی پیش، تماسی از یک شرکت اسپانیایی داشتیم که تقاضای خرید ویال 40درصد بالاتر از قیمت داشتند. در کشور خودمان میزان تولید ویال‌های تزریقی 180میلیون است اما اکنون نیاز به تولید 400میلیون ویال داریم چراکه علاوه بر واکسن، دیگر داروهای تزریقی هم با افزایش مصرف مواجه شده‌اند. مسئله ما، عملکرد دیرهنگام برای خرید دارو و مواداولیه و واکسن است.
بسیاری از کشورها برای تامین این داروها و واکسن، به سرعت تصمیم گرفتند. اما در ایران تنها به ظرفیت داخلی اتکا کرد، به همین دلیل در دوران بحران، برای خرید، شرایط حادتری پیدا می‌کند؛ چراکه بسیاری از محصولات و ملزومات درمانی را دیگر کشورها خریده‌اند.» حالا براساس اعلام این وارد‌کننده دارو، سازمان غذا و دارو برای واردات مواداولیه رمدسیویر، از شرکت‌های خصوصی درخواست کمک کرده است.
تأخیر در استفاده از رمدسیویر مرگ‌های زیادی رقم زد
ماجرای کمبود داروی رمدسیویر، موضوعی است که متخصصان عفونی را نگران کرده است و گروهی را هم در مقابل سیاست‌های وزارت بهداشت قرار داده است. یکی از آنها محمدرضا هاشمیان، متخصص عفونی بیمارستان مسیح دانشوری است که تأکید می‌کند این دارو خیلی دیر در پروتکل‌های درمانی قرار گرفت و در نبود آن، مشکلات زیادی را ایجاد کرد. او در توضیح بیشتر به همشهری می‌گوید: «رمدسیویر داروی ضد‌ویروسی است که برای بیماری ابولا از سوی کشور آمریکا تولید شد و چینی‌ها در شیوع کرونا از آن استفاده کردند.
پس از نتایج خوبی که در درمان بیماری به‌دست آمد، چین این دارو را به ایران هدیه داد و نخستین بار در بیمارستان مسیح دانشوری برای بیماران کرونایی مورد استفاده قرار گرفت.» به‌گفته او، محموله اهدایی به ایران، محدود بود و تنها به‌عنوان یک روش درمانی از سوی کادر درمان برای بیماران مبتلا به کرونا استفاده شد؛ «پس از مدتی و با انجام برخی مطالعات خاصیت درمانی این دارو نسبت به درمان کرونا منفی اعلام شد؛ چرا که گفتند این دارو نتوانست مرگ‌های کرونایی را کم کند. آن زمان من عضو کمیته علمی کرونا بودم و به این مطالعه ایراد گرفتم اما در نهایت استفاده از رمدسیویر در ایران تأیید نشد. با این حال تجویز این دارو میان برخی از متخصصان ادامه داشت.»
او در توضیح بیشتر می‌گوید: «پس از مدتی تولید داخلی رمدسیویر از سوی فعالان حوزه دارو شروع شد. این اتفاق باعث شد تا برخلاف توصیه کمیته علمی کرونا و پروتکل‌های بهداشتی، استفاده از رمدسیویر تزریقی همزمان با فاویپیراویر خوراکی، جدی‌تر گرفته شود. در نهایت هم فشار پزشکان بر وزارت بهداشت برای استفاده از این داروها آنقدر زیاد شد که مورد تأیید قرار گرفت.»
ماجرای هزینه تامین این دارو برای بیماران سرپایی، نکته دیگری است که از سوی این متخصص، مطرح می‌شود؛ «هیچ وقت سابقه نداشته که بیمار به اندازه خود دارو، برای تزریق و مصرف آن هزینه کند اما در ارتباط با رمدسیویر این اتفاق افتاد. مراکز درمانی برای تزریق این آمپول، 700هزار تومان دریافت می‌کنند، آن‌هم در مراکز دولتی.» به‌گفته او، بیماران طبق پرونده‌ای که تشکیل می‌شود باید چند ساعتی برای انجام آزمایش‌ها تخت بیمارستان را اشغال کنند و این مسئله توجیهی شده برای دریافت پول. در بیمارستان خصوصی برای تزریق این دارو، در روز اول 3میلیون و روز دوم 2میلیون تومان دریافت می‌شود. در بیمارستان‌های دولتی هم این تزریق رایگان نیست.
ورود 300هزار ویال رمدسیویر به بازار مصرف
مصرف رمدسیویر در کشور بالا رفته، تا جایی که به‌گفته رضا مستوفی، مدیر گروه اکتوور به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده رمدسیویر، در این مدت به تنهایی بیش از 300هزار ویال رمدسیویر تولید کرده‌اند و هم‌اکنون هم برای تولید همین مقدار ماده اولیه دارند که در طول یک تا 2ماه آینده وارد بازار می‌کنند.
می‌گوید: « هم‌اکنون پیک چهارم در حال فروکش است اما سازمان غذا و دارو تأکید کرده که تولید کم نشود. ماده اولیه تولید این دارو از چین تامین می‌شود و با توجه به اینکه چین مشکل بیماری کووید-19 را تا حد زیادی کنترل کرده تا پیش از این به‌عنوان تولیدکننده اولیه مشکلی برای ارسال آن وجود نداشت. در پیک چهارم برای تولید با مشکلی مواجه نبودیم و چنانچه در پیک پنجم هم قرار بگیریم با توجه به اینکه شرکت‌های دیگر هم وارد این عرصه شده‌اند به شرط تامین ماده اولیه، تولید این دارو افزایش خواهد داشت.»
به‌گفته مستوفی، رمدسیویر هم‌اکنون به‌عنوان داروی اصلی برای بیماران کرونایی مورد استفاده قرار می‌گیرد اما هزینه‌هایش بالاست؛ «هزینه این دارو در دنیا 390 تا 400دلار برای هر ویال است و در ایران مصرف‌کننده باید 700هزار تومان (معادل 30دلار) پرداخت کند که بیمه هم بخش عمده آن را تقبل می‌کند. البته کسانی که به‌صورت آزاد از این دارو استفاده می‌کنند هزینه‌های بیشتری را پرداخت می‌کنند، با این حال در مراکز درمانی دولتی هزینه‌ها بسیار کم است و فشار مضاعفی بر بیمار وارد نمی‌شود.»
