نمکستان : کم کاری تیروئید عارضه ایی است که طی آن غده تیروئید به اندازه کافی هورمون تیروئید برای تأمین نیازهای بدن تولید نمی کند. نقطه مقابل این بیماری پرکاری تیروئید است. بیماری که باعث می شود تیروئید بیش از حد هورمون تولید کند. با این حال، پیوند بین پرکاری تیروئید و کم کاری تیروئید پیچیده است و در شرایط خاص می تواند منجر به دیگری شود.
هورمون های تیروئید تنظیم سوخت و ساز بدن یا نحوه استفاده بدن از انرژی را کنترل می کنند. اگر سطح تیروکسین کم باشد، بسیاری از عملکردهای بدن کند می شود. غده تیروئید در قسمت جلوی گردن در زیر حنجره یا جعبه صوتی قرار دارد و دارای دو لوب است. این غده جزء غدد درون ریز است که از سلول های خاصی ساخته شده است و باعث ترشح هورمون می شوند.
هورمون ها پیام رسان های شیمیایی هستند که اطلاعات را به اندام ها و بافت های بدن منتقل می کنند و فرآیندهایی نظیر متابولیسم، رشد و خلق و خوی را کنترل می کنند. تولید هورمون های تیروئید توسط هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH) تنظیم می شود، که توسط غده هیپوفیز ساخته می شود. موارد زیر نکات کلیدی درمورد غده تیروئید است:
- غده تیروئید دو هورمون تیروئید یعنی TS3 و TS4 تولید می کند.
- این هورمون ها متابولیسم بدن را تنظیم می کنند.
- علائم کم کاری تیروئید شامل خستگی، عدم تحمل سرما و درد مفاصل و عضلات است.
علائم
هورمون های تیروئید روی سیستم های مختلف اندام تأثیر می گذارد، بنابراین علائم کم کاری تیروئید گسترده و متنوع است. تیروئید دو هورمون، تریودوتیرونین (T3) و تیروکسین (T4) را ترشح می کند. این هورمون ها متابولیسم را تنظیم می کنند، و همچنین عملکردهای زیر را نیز تحت تأثیر قرار می دهند:
- رشد مغز
- نفس کشیدن
- عملکرد قلب و سیستم عصبی
- دمای بدن
- قدرت عضلانی
- چرخه قاعدگی
- وزن
- سطح کلسترول
علائم کم کاری تیروئید معمولاً شامل موارد زیر می شود، اما تنها به این موارد محدود نمی شود:
- خستگی
- افزایش وزن
- عدم تحمل سرما
- ضربان قلب
- درد مفاصل و عضلات
- یبوست
- شکنندگی موها و ناخن ها
- کاهش عرق
- کلسترول بالا
- پف کردن پا و دست ها
- بی خوابی
- کاهش میل جنسی
- کم خونی
- عفونت های دستگاه ادراری و تنفسی
- افسردگی
در صورت عدم درمان، علائم زیر می توانند بروز کنند:
- کوفتگی
- پف کردن صورت
- کند شدن ضربان قلب
- کم پشت شدن یا نازک شدن ابرو ها
- از دست دادن شنوایی
علائم این بیماری در کودکان و نوجوانان مشابه بزرگسالان است. با این حال، آن ها ممکن است علائم زیر را نیز داشته باشند:
- رشد ضعیف
- تاخیر در دندان درآوردن
- ضعف در رشد ذهنی
- تاخیر در بلوغ
کم کاری تیروئید به آرامی توسعه پیدا می کند. علائم ممکن است برای مدت طولانی وجود داشته باشد اما مبهم و کلی باشد. علائم بیماری بین افراد متفاوت است. تنها راه برای تشخیص بیماری از طریق آزمایش خون است.
درمان
بهترین درمان کم کاری تیروئید، درمان توسط مکمل های هورمون تیروئید است.
تیروکسین مصنوعی
برای جبران کمبود تیروئید، پزشک معمولاً تیروکسین مصنوعی را تجویز می کند، دارویی که مشابه هورمون T4 است. مقدار مصرف با توجه به سابقه بیمار، علائم و سطح فعلی TSH تعیین می شود. پزشک به طور مرتب آزمایش خون بیمار را کنترل می کند تا تشخیص دهند که آیا میزان مصرف مصنوعی T4 کافی است یا خیر.
مصرف ید
ید یک ماده معدنی اساسی برای عملکرد تیروئید است. کمبود ید یکی از شایع ترین دلایل بروز گواتر یا بزرگ شدن غیر طبیعی غده تیروئید است. حفظ مقدار کافی ید برای اکثر افراد بسیار مهم است، اما افراد مبتلا به بیماری خود ایمنی تیروئید می توانند به ویژه در مورد اثرات ید حساس باشند، به این معنی که می تواند باعث کم کاری تیروئید شود. افراد مبتلا به کم کاری تیروئید باید در مورد هرگونه تغییر عمده رژیم غذایی با پزشک خود مشورت کنند، به خصوص هنگام شروع یک رژیم غذایی با فیبر زیاد.
رژیم غذایی می تواند بر نحوه جذب بدن داروهای تیروئید تأثیر بگذارد. در دوران بارداری، میزان نیاز ید افزایش می یابد. استفاده از نمک یددار در رژیم غذایی و مصرف ویتامین های دوران بارداری می تواند سطح موردنیاز ید را حفظ کند. با پیروی از توصیه پزشک درمان، کم کاری تیروئید به طور مناسب قابل کنترل است. با درمان مناسب، سطح هورمون تیروئید باید به حالت عادی برگردد.
پیشگیری
هیچ راهی برای جلوگیری از کم کاری تیروئید وجود ندارد، اما افرادی که احتمالاً بیشتر در معرض مشکلات تیروئید هستند، به عنوان مثال زنان در دوران بارداری، باید در مورد نیاز به دریافت ید اضافی با پزشک خود مشورت کنند.
غربالگری برای افرادی که علائم ندارند، توصیه نمی شود، مگر اینکه فاکتورهای زیر را داشته باشند:
- سابقه بیماری خود ایمنی
- سایقه پرتو درمانی به سر و گردن
- سابقه گواتر
- سابقه ارثی
- استفاده از داروهای خاص برای تأثیر عملکرد تیروئید
این افراد می توانند از نظر علائم اولیه این بیماری آزمایش شوند. اگر آزمایشات مثبت باشد، می توانند اقدامات لازم را برای جلوگیری از پیشرفت بیماری انجام دهند.
رژیم غذایی
هیچ رژیم غذایی خاصی برای کم کاری تیروئید توصیه نمی شود، اما افراد باید از رژیم غذایی متنوع و متعادل پیروی کنند که از نظر چربی یا سدیم کنترل شده است. علاوه بر این، افرادی که خود ایمنی هاشیموتو دارند ممکن است توصیه شود که از رژیم بدون گلوتن استفاده کنند. تحقیقات حاکی از ارتباط بین بیماری سلیاک و بیماری خود ایمنی تیروئید است، و هر دو دارای عناصر التهابی هستند. اجتناب از گلوتن ممکن است در بیماریهای خود ایمنی کمک کند، اما مهم است که ابتدا قبل از قطع غذاهایی که حاوی گلوتن هستند با پزشک مشورت شود. برخی غذاها و مواد مغذی ممکن است خطرناک باشند، به خصوص اگر در مقادیر زیادی مصرف شود.
این مواد غذایی شامل موارد زیر است:
- سویا، زیرا می تواند در جذب تیروکسین تأثیر بگذارد.
- ید، موجود در جلبک دریایی و سایر غذاهای دریایی و مکمل ها از جمله برخی مولتی ویتامین ها.
- مکمل های آهن، زیرا می توانند بر جذب تیروکسین تأثیر بگذارند.
- برخی سبزیجات مانند گل کلم، ممکن است به گواتر کمک کند، اما فقط در مقادیر بسیار زیاد
هرگونه تغییر در رژیم غذایی یا مکمل باید با پزشک در میان گذاشته شود.
