لکنت زبان یک موضوع شایع در کودکان است. با افزایش سن این نوع لکنت برطرف می گردد و دیگر نیازی به درمان نیست. لکنت در بزرگسالان کمتر اتفاق می افتد و به سختی درمان می شود.
لکنت زبان چیست؟
یک نوع اختلال گفتاری است که باعث می گردد فرد در هنگام حرف زدن پیوستگی نداشته باشد و با توقف صحبت کند. برای رفع این توقف بر روی کلمات حالت تکرار به وجود می آید و در چنین مواقعی امکان نارسایی کلام برای مخاطب وجود دارد.
نوعی دیگر از لکنت در مورد بعضی از اصوات و آواها رخ می دهد. به طور مثال فرد قادر نیست بعضی از کلمات را تلفظ کند. بروز این مشکل تحت تاثیر عوامل مختلف بیرونی و درونی می باشد. نوع خفیف آن خیلی مشهود نیست و فقط زمانی که فرد دچار هیجان یا عصبانیت می شود، بروز می یابد اما نوع شدید آن در گفت و گو های ساده و روزمره بروز می کند و ممکن است سبب مشکلات روحی برای فرد شود.
مشکلات گفتاری کم کم آن ها را به سمت تنهایی سوق می دهد و وادار می کند که از صحبت در جمع گریزان باشند. این گونه افراد به تدریج اعتماد به نفس خود را از دست می دهند و مشارکت نیز از آن ها گرفته می شود. در بعضی از مواقع این لکنت ها در پی قرار گرفتن در موقعیت های خاص یا مکان های جدید دیده می شود. مواقعی که فرد دچار احساسات است و با طرف مقابل قادر به راحت صحبت کردن نیست. همه این عوامل لکنت را تشدید می کنند و سبب زحمت افراد مبتلا به این نقص می شوند.
چرا لکنت پدید می آید؟
صریح و روان صحبت کردن از رشد مناسب گذرگاه های عصبی در مغز کودکان نتیجه می شود. این گذرگاه ها باید دارای سرعت و دقت لازمه باشند. زمانی که در این تعامل اختلال وجود دارد، فرد دچار لکنت خواهد شد. این موضوع به مسائل ژنتیکی مربوط می شود. لکنت در سنین بزرگ سالی از آسیب های مغزی و یا سکته ناشی می شود. ضربات وارد شده به سر نیز می تواند این اختلالات را به وجود آورد. عده ای گمان می کنند که لکنت به درون گران بودن، منزوی بودن و … فرد مربوط می گردد یا اینکه می شود افرادی که با لکنت صحبت می کنند، کم هوش هستند. در حالی که این فرضیات کاملاً اشتباه می باشد.
علائم لکنت
- دشواری در صحبت کردن و تلفظ کلمات به هنگام شروع یک کلمه، عبارت یا جمله
- طولانی کردن تلفظ یک حرف یا صدا در یک کلمه
- تکرار کردن یک کلمه، بخش یا صدا
- مکث در یک کلمه و نیز سکوت کوتاه برای هجا یا کلمات خاص
- افزودن کلماتی همچون “اوم” زمانی که گفتن کلمه بعد دشوار است.
- داشتن تنش بیش از اندازه و حرکات صورت و اندام های فوقانی برای فهماندن کلمه
- داشتن اضطراب در زمان صحبت کردن
- ناتوانی در برقراری ارتباطی مؤثر
البته مشکلاتی که در بالا در رابطه با لکنت ذکر شده است، اغلب همراه با علائم زیر مشاهده می شود :
- لرزش لب ها و فک
- چشمک زدن سریع
- تیک صورت
- تکان خوردن سر
- قفل کردن مشتها
افراد در شرایطی همچون خستگی، استرس، هیجان زدگی، عجله و یا تحت فشار بودن امکان دارد، مشکل لکنت زبانشان شدت بیشتری پیدا کند، ضمن اینکه قرار گرفتن در شرایط و موقعیت هایی همچون صحبت در جمع و یا صحبت در پشت تلفن برای فردی که لکنت زبان دارد، سخت تر است.
بنابراین این قبل افراد، زمانی که با خود حرف می زنند، آواز می خوانند و یا به شکل هم صدا با دیگران می خوانند، لکنت زبان در آنها دیده نمی شود، کودکی که لکنت خفیف دارد، معمولا از لکنت زبان خود اطلاعی ندارد، مگر زمانیکه در شرایط دشوار قرار گیرد. علائم اضطراب، لکنت و حرکات صورت مواقعی ایجاد می شوند که از این افراد خواسته می شود که صحبت کنند.
عوارض لکنت
همانطور که گفتیم؛ لکنت، یک نوع اختلال در سخن گفتن است که شخص از بیان کلمات به طور پیوسته ناتوان است و به این صورت است که شخص یک واج را تکرار کرده و یا آن را با طول، فشار و شدت تلفظ می کند، در زیر با عوارض لکنت آشنا می شوید :
- مشکل در ارتباط با دیگران
- اضطراب به هنگام صحبت کردن
- صحبت نکردن یا حاضر نشدن در موقعیت هایی که نیاز به صحبت دارید.
- عدم موفقیت های شغلی، تحصیلی و اجتماعی
- داشتن اعتماد به نفس پایین
انواع لکنت
لکنت نوع اول لکنتی است که در سنین پایین با ریشه اختلالات مغزی ایجاد می شود. لکنت نوع دوم مربوط به مصرف بعضی از داروها یا بروز بیماری، ضربه و تصادف می باشد. درمان لکنت در سنین بالا نیازمند تمرکز بسیاری است. البته گاهی نیز این فشارهای روحی هستند که زمینه را برای بروز لکنت فراهم می کنند.
گفتار
گفتار با تعامل بخش های مختلف مغز انجام می گیرد. تعامل بین ماهیچه های نفس کشیدن و سخن گفتن با مغز برای گفتار صحیح لازم است. اگر این وقفه ها و تاکیدها به شکل صحیح انجام بگیرند، این موضوع تعامل صحیح بین بخش های مختلف مغز را نشان می دهد. مشکلات گفتاری در کودکان به دلیل ترس، تحت فشار قرار گرفتن، هیجان، تنبیه سخت، آزار و … ایجاد می شود. مردان بیش از زنان دچار لکنت می شوند. برای آشنایی با علت لکنت ناگهانی کودک می توانید در اینجا کلیک کنید.
آسیب پذیری مغز در مردان احتمال دچار شدن به لکنت را در آن ها افزایش می دهد. ضمن اینکه این موضوع می تواند موروثی و ژنتیکی باشد. به گونه ای که دو سوم افراد دچار لکنت دارای سابقه ژنتیکی در این زمینه می باشند.
درمان لکنت
برای درمان لکنت زبان بهتر است به راه های اصولی روی بیاورید. این درمان از همان سنین پایین باید با گفتار درمانگر آغاز شود تا اثر بخش باشد. گفتار درمانگر کسی است که گفتار نرمی را با کودک شروع می کند. راه های درمان لکنت متعدد می باشد.
برای درمان لکنت کودکان نکات زیر را در نظر داشته باشید:
- محیط امنی را بدون ترس و دلهره برای کودک فراهم کنید. احساسات مربوط به لکنت را تحریک کنید. مانند استرس یا ترس
- برای درمان لکنت می توانید از ابزارهای الکترونیکی استفاده کنید.
- مهارت های ارتباطی او را تقویت کنید.
- برای درمان لکنت از روانشناسی کمک گرفته می شود. علم روانشناسی قادر به حل اختلالات گفتاری ناشی از مشکلات روانی می باشد.
درمان غیر مستقیم
گاهی بهتر است که فرد دچار لکنت به طریق غیر مستقیم مورد درمان قرار بگیرد. این درمان در مورد کودکان زیر ۵ سال استفاده می شود. متخصصین عدم اطلاع کودک از درمان را در بهبود لکنت موثر می دانند. البته اگر لکنت کودک شما در حال پیشرفت است، بهتر است نوع مستقیم را برای درمان انتخاب کنید. برای درمان غیر مستقیم از موضوعاتی شروع کنید که کودک مایل به صحبت کردن در مورد آن هاست. در حین صحبت با او شمرده حرف بزنید و او را مضطرب نکنید. ضمن اینکه اولین شرط برای درمان محیط آرام می باشد. بهتر است آرامش را در محیط کاملاً برقرار سازید.
- با کودک آرام آرام حرف بزنید.
- او را به صحبت در جمع مشتاق کنید و از او بخواهید تا به صحبت های دیگران نیز گوش کند(اضطراب اجتماعی او را درمان کنید).
- زمانی که شروع به صحبت می کند، به هیچ عنوان از او انتقاد نکنید و کلام او را قطع نسازید.
- درباره موضوعات دلخواه او مانند بازی کردن، کتاب، قصه و … صحبت کنید.
درمان مستقیم
متخصصین وارد عمل می شوند و برنامه های منظمی را برای درمان لکنت به کار می بندند. اعضای خانواده باید عکس العمل مناسبی هنگام لکنت کودکان از خود نشان دهند و او را حمایت کنند. بعد از ۵ سالگی درمان لکنت اندکی دردسر ساز می شود. خجالتی بودن، احساس ضعف و ترس عواملی هستند که باید در حین درمان کنترل شوند. در غیر این صورت درمان را با مشکل مواجه خواهند کرد.
درمان در سنین بالاتر از ۵ سال بیشتر به جنبه های اجتماعی، روانشناسی و احساسی مربوط می شود. درمان مستقیم تاثیر زیادی بر روی کودک خواهد گذاشت و سبب بهبود مهارت های ارتباطی، دید مثبت، بالا رفتن اعتماد به نفس، از بین رفتن حس خجالت یا استرس، پیشرفت در تکلم، آشنا شدن کودک با مشکل خود و …خواهد شد.
برای لکنت در بزرگسالان از ابزارهای واکنشی و روش های روان شناسی استفاده می شود. برنامه ریزی عصبی کلامی، درمان های رفتاری-شناختی، ساختار شخصیت از مواردی هستند که در حوزه روان شناسی مورد بررسی قرار می گیرند.
- برای مطلع کردن عیب گفتاری فرد، صدای او را ضبط و بعد از چند دقیقه پخش کنید.
نکات مهم برای هم صحبتی با افراد مبتلا به لکنت
- حرف او را قطع نکنید و مهلت برای اتمام جمله به او بدهید.
- ارتباط چشمی با او داشته باشید و مشتاقانه به حرف هایش گوش کنید.
- به او نگویید چگونه حرف بزند.
- جملات ناقص او را کامل نکنید.
- شمرده و با احترام حرف بزنید.
- ساده و راحت حرف بزنید.
