نکات مراقبت پس از کشیدن دندان شیری کودکان: بایدها و نبایدها

نکات مراقبت پس از کشیدن دندان شیری کودکان: بایدها و نبایدها

چه مراقبت هایی بعد از خارج کردن دندان شیری کودکان نیاز است؟ 

چه زمانی باید دندان شیری کودک را کشید؟

به خاطر داشته باشید که اگر دندان شیری کودک زودتر از زمان مقرر کشیده شود ممکن است باعث کاهش توانایی کودک در جویدن غذا و از دست رفتن فضای مورد نیاز برای رویش دندان دائمی گردد. پس اگر پزشک معالج تشخیص بدهد که می‌شود دندان را با عصب‌کشی و یا ترمیم نگه داشت، شما اصرار به کشیدن دندان نکنید؛ زیرا میزان ناراحتی کودک در هنگام عصب کشی و ترمیم به هیچ وجه بیشتر از کشیدن دندان نخواهد بود.

ناگفته نماند وجود دندان پوسیده گاهی باعث کم‌اشتهایی و یا بی‌اشتهایی در کودکان می‌شود. کودک به علت پوسیدگی و درد دندان نمی‌تواند غذایش را به راحتی میل کند و به خاطر اینکه اذیت نشود از خوردن غذا امتناع می‌کند. پس والدین محترم در صورتی که احساس کردید کودکتان کم اشتها شده است حتماً برای معاینه به دندانپزشکی مراجعه کنید شاید دندان‌های کودکتان احتیاج به ترمیم داشته باشند.

مهم‌ترین دلایلی که باعث کشیدن دندان شیری کودکان می‌شود

•در صورت پوسیدگی شدید دندان که با پرکردن قابل رفع نباشد.

•ازدحام بیش از حد دندان‌ها که باعث ایجاد مشکل در فک شود.

•تحلیل ریشه دندان

•بیماری‌های شدید و عفونی لثه‌ها

•نیفتادن دندان شیری کودک در زمان مقرر

•دندان بر اثر ضربه شکسته شده باشد و آسیب‌دیده باشد.

•خارج کردن دندان اضافی برای اینکه کودک در بزرگسالی نیاز به ارتودنسی نداشته باشد.

•دندان‌هایی که به علت شکستگی استخوان فک آسیب دیده باشند.

•دندان‌هایی که مشکل زیبایی ایجاد می‌کنند. (دندان‌های نامرتب)

•وجود دندان‌های نهفته و غایب در دهان

دندان‌هایی که در امتداد یک خط شکستگی قرار گرفته و عفونی شده‌اند.

ساختار دندان‌های شیری چگونه است؟

اجزای دندان شیری و دائمی هیچ فرقی با هم ندارند فقط ابعاد دندان شیری کودکان بسیار کوچک‌تر از دندان‌های دائمی انسان می‌باشد. در ادامه مقاله مراقبت بعد از کشیدن دندان شیری به بررسی ساختار دندان‌های شیری می‌پردازیم.

• مینای دندان: پوشش خارجی دندان را مینای دندان می‌گویند. این پوشش سخت‌ترین ماده در بدن انسان می‌باشد.

• عاج دندان: در زیر مینای دندان عاج دندان قرار گرفته است. عاج دندان نرم‌تر از مینای دندان است و خاصیت انعطاف‌پذیری دارد این خاصیت عاج باعث می‌شود از خرد شدن مینای شکننده دندان جلوگیری ‌شود. عاج از 70 درصد مواد معدنی و 20 درصد مواد آلی و 10 درصد آب تشکیل شده است.

• سمان دندان: در قسمت سطحی ریشه بافت سختی شبیه به استخوان وجود دارد این بافت که سمان نام دارد سطح ریشه دندان را پوشانده است. سمان فاقد عروق است و توانایی بازسازی شدن ندارد.

• عصب دندان: در زیر عاج نسبتاً منعطف دندان، پالپ دندان یا عصب دندان قرار دارد. پالپ بافتی دارای سلول‌های مختلف، عروق خونی و رشته‌های عصبی است و در بخش مرکزی دندان واقع شده است و به دو بخش پالپ تاجی و ریشه‌ای تقسیم می‌گردد. 

وقتی دندان پوسیده می‌شود در مراحل اولیه مینای دندان را درگیر می‌کند در صورتی که به‌موقع  ترمیم نشود پوسیدگی گسترش می‌یابد و به ناحیه عاج دندان می‌رسد و در صورت نادیده گرفته شدن ناحیه عصب دندان را درگیر می‌نماید. اگر هر 6 ماه یک‌بار کودکتان را برای معاینه به دندان‌پزشک ببرید قطعاً کودک شما هم دندان‌های سالمی خواهد داشت و هم به شما، هزینه‌های سنگین دندانپزشکی تحمیل نخواهد شد.

چگونگی خارج‌کردن دندان شیری در کودکان

به خاطر داشته باشید که خارج کردن دندان شیری، درگیری کمتری از کشیدن دندان‌های دائمی دارد. پس نگران و مضطرب نباشید و هیچ گاه کودک خود را از سختی خارج کردن دندان نترسانید. اکثر دندان پزشک‌ها قبل از کشیدن دندان به کمک عکس رادیولوژی، وضعیت ریشه و استخوان دندان را بررسی می‌کنند.

پس از انجام ارزیابی‌های لازم دندان‌پزشک با بی‌حسی موضعی اقدام به کشیدن دندان می‌کند. در این مرحله دندانپزشک با کمک یک انبر کوچک، ریشه دندان را که در محلی بنام ساکت دندان در استخوان فک قرار دارد، به آرامی حرکت می‌دهد و آن را می‌چرخاند تا رباط پریودتتال که دندان را به استخوان فک وصل کرده است جدا شود. این عمل به‌راحتی و با سرعت انجام می‌شود و کودک اذیت نمی‌شود.

مراقبت بعد از کشیدن دندان شیری

• دندانپزشک بلافاصله بعد از خارج کردن دندان برای مهار خونریزی گاز استریل را در ناحیه مورد نظر قرار می‌دهد. این گاز استریل باید در حدود یک تا نیم ساعت (بنا به توصیه پزشک) در محل خارج کردن دندان نگه داشته شود و به کودک گفته شود که دائماً این گاز استریل را فشار داده و آب دهان خود را قورت دهد. در مدتی که گاز استریل در دهان کودک است نگذارید کودک فعالیت‌های غیرضروری انجام دهد. 

• بعد از برداشتن گاز استریل به کودک توصیه کنید برای جلوگیری از لخته شدن خون و ایجاد زخم  با قسمت خالی دندان خود بازی نکند. تا خونریزی به طور کامل قطع شود.

• البته می‌توانید بنا به توصیه دندانپزشک از کمپرس آب سرد برای جلوگیری از خون‌ریزی ناحیه خالی شده از دندان نیز استفاده نمایید. همچنین در صورت ایجاد ورم و تورم خفیف می‌توانید با استفاده از کمپرس آب سرد بر روی صورت کودک (برای مدت 20 دقیقه)، ورم را کاهش دهید. والدین باید مراقب باشند کودک به مدت 12 ساعت از شستشوی دهاشن خودداری نماید.

• ممکن است بعد از کشیدن دندان کودک کمی درد داشته باشد. دندانپزشک می‌تواند داروهای ضددرد برای کوک تجویز نماید.

• بعد از 24 ساعت از کشیدن دندان شیری باید کودک دهانش را با آب ولرم و نمک شستشو دهد. بهتر است هر 2 ساعت یک بار این عمل انجام گیرد. این کار باعث می‌شود که لثه و دندان دچار عفونت نگردد.

• غذاهای که کودک پس از کشیدن دندان باید استفاده نماید شامل سوپ له شده، فرنی سرد و سایر غذاهایی که نرم هستند و نیاز به جویدن ندارند. توجه کنید که کودک در این مدت از نی برای نوشیدن استفاده نکند. زیرا باعث لخته شدن خون و جلوگیری از بهبود مناسب می‌شود. دقت کنید که کودک به مقدار زیادی آب بنوشد.

عوارض کشیدن دندان شیری

اگر دندان شیری کودک زودتر از موعد کشیده شود عوارضی را برای کودک به وجود می‌آورد. یکی از این عوارض کاهش توانایی کودک در جویدن غذا و از دست رفتن  فضای مورد نیاز برای رویش دندان دائمی است. دندان‌های شیری معمولاً بین سنین 9 تا 12 سالگی می‌افتند این در حالی است که دندان‌های شیری در انتهای فک (دندان‌های مولر) معمولاً بین سنین 10 تا 12 سالگی می‌افتند.

به‌خاطر داشته باشید که کشیدن دندان شیری کودکتان هیچ تأثیری در تسریع رویش دندان دائمی ندارد؛ بنابراین دندانپزشکان باید تا جایی که می‌توانند با درمان‌هایی نظیر عصب کشی، ترمیم و روکش مخصوص دندان‌های کودک از دندان‌های شیری محافظت نمایند.

اما در برخی از موارد مانند التهاب عصب دندان شیری که باعث آسیب وارد کردن به جوانه دندان‌های دائمی می‌شود، پزشک مجبور به کشیدن دندان خواهد شد که در این صورت از یک نگهدارنده فضا (فضا نگهدارنده) برای ایجاد فضا برای رویش دندان دائمی استفاده خواهد کرد.

چرا کشیدن دندان شیری آخرین راه حل است؟

زمانی که دندان شیری قبل از رویش دندان دائمی از دهان خارج می‌گردد، ممکن است دندان‌های دیگر جابه‌جا شوند و شکاف خالی دندان را پر کنند، این امر منجر به عارضه‌ای در دهان و بی نظمی در ترتیب دندان‌ها می‌شود. به همین دلیل پزشکان اعتقاد دارند که کشیدن دندان شیری آخرین گزینه می‌باشد.

گردآوری: بخش کودکان بیتوته