برای رسیدن به پاسخ این سؤال که متاورس چیست، بهتر است اول جهانی را تصور کنید که در آن می‌توانید با دوستی که در قاره‌ای دیگر زندگی می‌کند، روی یک کاناپه بنشینید یا زمانی‌که با خانواده خود در سفر و تفریح هستید، در نسخه‌ای مجازی از محل کارتان حضور داشته باشید. شاید همین حالا فهمیده باشید که دقیقاً متاورس چیست.
در این مطلب، مفهوم و اهمیت و ویژگی‌های آنها را مرور می‌کنیم، به کاربردهای این جهان مجازی نگاهی می‌اندازیم، با نقش ارزهای دیجیتال در آن و شیوه ورود به متاورس و خرید زمین در این فضا بیشتر آشنا می‌شویم، تعدادی از پلتفرم‌های متاورسی برتر را معرفی می‌کنیم و به برخی از پرسش‌های متداول پاسخ می‌دهیم. پیشنهاد می‌کنیم این مقاله خواندنی را از دست ندهید.
متاورس چیست؟
متاورس (Metaverse) فضایی مجازی است که تجربیات دیجیتال را به‌عنوان جایگزین یا نسخه دوم جهان واقعی در‌اختیار کاربران قرار می‌دهد. در این دنیای مجازی، امکان تعامل مجازی با سایر افراد، تجارت کالا، مبادله ارز، خریدوفروش ملک، سرمایه‌گذاری، حضور در محل کار، برگزاری جشنواره‌ها و رویدادها، تماشای کنسرت، بازدید از نمایشگاه و بسیاری فعالیت‌های دیگر زندگی واقعی مهیاست.
متاورس فضای سه‌بعدی آنلاین و مشترکی است که کاربران می‌توانند در آن شخصیت خود را در قالب‌های دیجیتال ایجاد کنند و هم با یکدیگر و هم با اشیاء و آواتارهای مجازی در تعامل باشند. متاورس‌ها درواقع جهانی مجازی هستند که می‌توانند بازتابی از دنیای واقعی ما یا کاملاً متفاوت با آن باشند.
در واقع متاورس برای ساختن چنین دنیایی از فناوری‌هایی همچون واقعیت مجازی (VR) و واقعیت افزوده (AR) کمک می‌گیرد تا کاربران بتوانند با عبور از مرز محدودیت‌های فیزیکی، به‌‌طور بی‌سابقه‌ای دنیای مجازی را با واقعیت ترکیب کنند. با مسیری که اکنون متاورس در پیش گرفته است، می‌توان آن را نسل آینده اینترنت دانست.
با ظهور بلاک چین و بازی‌های بلاک چینی، متاورس هم به‌سمت این فناوری و تمرکززدایی گرایش یافته است. اکنون اکوسیستم‌های متاورسی‌ای شکل گرفته‌اند که تمرکززدایی و امنیت خود را وام‌دار بلاک چین هستند و اساساً بر بستر پلتفرم‌های بلاک چینی بنیان نهاده شده‌اند. متاورس‌ها به هیچ نهاد واحدی متکی نیستند و هر فرد و شرکت و کسب‌وکاری می‌تواند در ایجاد و گسترش آن دخیل باشد.
بروز بلاک چین در متاورس را می‌توان در عملکرد دارایی‌های دیجیتال و NFTها یافت که در‌حال‌حاضر، در حوزه‌های مختلفی از‌جمله گیمینگ و تولید و فروش آثار هنری و خریدوفروش زمین‌های مجازی پیشتازی می‌کنند.
متاورس مفهوم جدیدی نیست؛ اما علاقه و استقبال از این جهان مجازی هنگامی افزایش یافت که «فیس‌بوک» وارد این بازار شد و نام شرکت خود را به «مِتا» (Meta) تغییر داد. سروصدای این تغییر نام تجاری باعث جلب توجه و صعود خیره‌کننده دارایی‌های دیجیتال مبتنی‌بر متاورس مانند NFTهای متاورسی شد. این موضوع باعث شد تا عبارت خرید متاورس فیس‌بوک یکی از جست‌وجوهای پرتعداد کاربران باشد.
اهمیت متاورس در چیست؟
متاورس تجربه‌ای بی‌بدیل از ترکیب جهان‌های مجازی و حقیقی در‌اختیار کاربرانش قرار می‌دهد. این اکوسیستم مجازی از مرزهای فیزیکی و جغرافیایی فراتر می‌رود و به افراد اجازه می‌دهد با‌هم در فضایی سه‌بعدی دیدار کنند و در تعامل باشند یا در فعالیت‌های گروهی همچون بازی و مسابقه مشارکت کنند.
با امکان ارتباط از راه دور، می‌توانید از منزل خود مستقیماً در محل کار یا کنفرانس یا رویدادهای زنده حضور داشته باشید؛ شرایطی که به‌ویژه هنگام نبودِ امکان سفر برای شرکت در برخی رویدادها بسیار راهگشاست. متاورس مکانی مجازی برای بهره‌مندشدن از برترین مزایای آموزش و کار و تفریح بدون نیاز به حضور فیزیکی است.
شرکت‌ها و کسب‌وکارهای بزرگ هم می‌توانند از مزیت رقابتی تبلیغات بین‌المللی بدون کسب مجوز از نهادهای واسطه یا شخص ثالث برخوردار شوند و به مشتریانشان اجازه دهند تا از راه دور تمام گزینه‌های موجود برای خرید کالا یا دریافت خدمات را بررسی کنند.
متاورس چگونه کار می‌کند؟
قابلیت‌های متعددی هستند که عملکرد متاورس بر‌پایه آنها بنا شده است. در‌ادامه، این قابلیت‌ها مهم را بررسی می‌کنیم.
آواتارهای دیجیتالی
آواتارها تصاویر دوبعدی یا سه‌بعدی هستند که شخصیت کاربران را در متاورس نمایندگی می‌کنند. آنها درواقع شناسه‌هایی تصویری برای بیان هویت افراد در متاورس هستند و می‌توانند ثابت یا متحرک باشد. این تصاویر ممکن است شبیه به چهره خود کاربران باشند؛ اما اغلب مواقع این‌طور نیستند. گفتنی است بسیاری از آواتارها در قالب توکن غیرمثلی هستند.
عملیات بلاک چینی
بلاک چین یکی از ستون‌های اصلی متاورس است که علاوه‌بر تمرکززدایی از این فضا، امنیت و حریم خصوصی کاربران را نیز تأمین می‌کند. ذخیره‌سازی و اعتبارسنجی و انتقال ایمن داده‌ها در این فضای مجازی وابسته به بلاک چین‌های غیرمتمرکز است. همچنین، هر نوع دارایی ارزشمند در این جهان را تنها به‌واسطه ارزهای متاورسی می‌توان ارزش‌گذاری و مبادله کرد. ناگفته پیداست که این ارزها هم در بستر بلاک چین ایجاد شده‌اند.
نقش توکن‌های غیرمثلی در متاورس چیست؟
یکی از روش‌های ارزشمندشدن دارایی‌های مجازی مثل آیتم‌های درون بازی یا زمین‌های متاورسی، اثبات منحصربه‌فرد‌بودن آن‌هاست. این کاری است که فقط از عهده توکن‌های غیرمثلی یا NFTها برمی‌آید. توکن غیرمثلی دارایی دیجیتالی است که یکتا و غیرقابل‌معاوضه است؛ بدین‌ترتیب، هر دارایی ارزشمند غیرمثلی طبق خصوصیاتش، جداگانه قیمت‌گذاری می‌شود و مشابه با هیچ توکن دیگری نیست.
واقعیت مجازی و واقعیت افزوده
فناوری‌هایی همچون واقعیت مجازی و واقعیت افزوده اجزای اصلی متاورس و منبع ایجاد تجربیات سه‌بعدی و همه‌جانبه‌ای هستند که مرز میان جهان‌های واقعی و مجازی را کم‌رنگ می‌کنند. این فناوری‌ها که می‌توانند فضای مجازی را به‌شکلی سه‌بعدی در‌اختیار کاربران قرار دهند، کمک بزرگی به برگزاری کنسرت‌ها، نمایش‌ها، کنفرانس‌های آموزشی، بازی‌های درآمدزا و هر رویداد دیگری می‌کنند که واقعیت را به فضای مجازی پیوند می‌دهد.
هوش مصنوعی
تعامل کامپیوترها، امکان به‌کارگیری دستگاه‌های سنجش سلامت، پردازش گفتار و نوشتار، یادگیری ماشینی، بازاریابی خودکار و بسیاری کاربردهای دیگر در جهان متاورسی وابسته به هوش مصنوعی (AI) است. هوش مصنوعی می‌تواند حجم زیادی از داده را با سرعتی بیشتر از انسان پردازش و تحلیل کند و مسئولیت انجام وظایف خاصی مانند پشتیبانی از مشتریان با ربات‌های چت‌بات (Chatbot) را برعهده بگیرد. با سپردن برخی وظایف به هوش مصنوعی، افراد می‌توانند تخصص و خلاقیت خود را در حوزه‌های مهم‌تری به‌کار بگیرند.
دائوها در متاورس
سازمانهای مستقل غیرمتمرکز یا به‌اختصار دائو (DAO) نهادهایی برای حاکمیت غیرمتمرکز هستند که از بلاک چین و قراردادهای هوشمند برای دستیابی به اجماع در تصمیم‌گیری‌های مختلف استفاده می‌کنند. این سازمان‌ها یکی از ستون‌های اصلی متاورس برای تمرکززدایی و جایگزین‌های مناسبی برای نهادهای تصمیم‌گیری متمرکز هستند. دائوها به تمام کاربران خود حق رأی می‌دهند و متاورس را به‌‌طور دموکراتیک مدیریت می‌کنند.
پشتیبانی از وب ۳
وب ۳ نسل جدیدی از اینترنت است که نقش کاربر را پررنگ‌تر از همیشه می‌کند و مالکیت و کنترل دارایی‌های دیجیتال و محتوای آنلاین را به‌دست کاربر می‌سپارد. وب ۳ با تمرکززدایی و دموکراتیک‌تر‌کردن فضای اینترنت می‌تواند زیربنای لازم برای فعالیت‌های متاورسی را مهیا کند و پلتفرم‌های این حوزه هم بهترین درگاه ورود برای کاربران تازه‌کار وب ۳ هستند.
کاربردهای متاورس چیست؟
به ظو
- بازی و کسب درآمد
- خرید آنلاین
- شبکه‌های اجتماعی
- امور بانکی و مالی
- توریسم و گردشگری
- آموزش
- دورکاری شرکت‌ها
- املاک و مستغلات
- پزشکی
با‌توجه‌به گردوخاکی که متاورس در چند سال اخیر به پا کرده، کمتر کاربردی از این جهان مجازی است که شناخته‌شده نباشد. پای این جهان مجازی به‌مرورزمان به هر عرصه‌ای باز می‌شود و صنایع مختلف بهره خود را از این فناوری می‌برند. در‌ادامه، برخی از کاربردهای مهم آن را مرور می‌کنیم:
بازی‌های متاورسی محیطی اجتماعی و پیشرفته برای تعامل کاربران هم ایجاد کرده‌اند که آنها را از سایر بازی‌های مبتنی‌بر واقعیت مجازی متمایز می‌کند. یکی دیگر از خصوصیات این بازی‌ها امکان ذخیره و مبادله آیتم‌های درون بازی در قالب توکن‌های غیرمثلی است که می‌تواند به‌تنهایی عامل جذب میلیون‌ها دلار سرمایه به بلاک چین و متاورس باشد.
خرید آنلاین یکی از قابلیت‌های جذاب متاورس است؛ به‌همین‌دلیل، بسیاری از شرکت‌های مُد تلاش می‌کنند با روش‌های جدید متاورسی محصولاتشان را تبلیغ و عرضه کنند. در‌این‌بین، هوش مصنوعی نیز به کمک تولیدکنندگان می‌آید تا درک بهتری از فعالیت، میزان خرید، سلیقه و مشخصات مخاطبان محصول داشته باشند.
تأثیر انکارناپذیر متاورس بر شبکه‌های اجتماعی را می‌توان در تغییر نام فیس‌بوک به متا در اکتبر۲۰۲۱ به‌وضوح مشاهده کرد. این اتفاق خود آغازگر موج جدیدی از توجه و ورود سرمایه به این حوزه بود. متاورس می‌تواند تعاملات اجتماعی را به سطح جدیدی ارتقا دهد و به‌واسطه عینک‌ها و هدست‌های واقعیت مجازی، کاربران را در دنیاهای جدید با یکدیگر آشنا کند.
متاورس موانع دسترسی افراد به مؤسسه‌های مالی غیرمتمرکز در سرتاسر جهان را از میان برمی‌دارد و کاربران حتی می‌توانند نمایی ۳۶۰ درجه از بانک مدنظر خود داشته باشند. همچنین، بانکداری متاورسی روشی برای دسترسی جذاب و آسان به توکن‌های غیرمثلی و سایر دارایی‌های دیجیتال مبتنی‌بر بلاک چین را در‌اختیار افراد قرار می‌دهد.
نقش ارزهای دیجیتال و NFT در متاورس چیست؟
جهان متاورس چنان با ارزهای دیجیتال و توکن‌های غیرمثلی درهم تنیده است که تصور آن بدون این نوع از دارایی‌ها سخت است. جهانی مجازی با این ظرفیت بی‌انتها به ابزارهای ویژه‌ای برای انتقال ارزش و مالکیت نیاز دارد و دارایی‌های دیجیتال که از امنیت بلاک چینی بهره می‌برند، بهترین گزینه برای این کار هستند. بلاک چین به‌خوبی می‌تواند از‌پسِ تأمین شفافیت و تغییرناپذیری داده‌ها در اقتصاد متاورسی بربیاید.
علاوه‌بر‌این، درصورت نیاز به اثبات یگانگی دارایی دیجیتال، پای توکن‌های غیرمثلی به این میدان باز می‌شود. توکن‌های غیرمثلی در بازار املاک و مستغلات، اشیای مجازی، آیتم‌های درون بازی، مجوز شرکت در رویدادها و جلسات مجازی، خریدوفروش آواتارهای منحصربه‌فرد و… کاربرد دارند. کاربران متاورسی به‌واسطه این توکن‌های یگانه می‌توانند خالق آثار مختلف باشند و سپس با به‌اشتراک‌گذاری یا فروش آنها درآمد کسب کنند. درواقع، می‌توان جذابیت توکن‌های غیرمثلی را یکی از عوامل ورود کاربران جدید به این جهان دانست.
بسیاری از سرمایه‌گذاران سنتی اولین بخت خود در دنیای بلاک چین برای کسب سود از این بازار را با مجموعه توکن‌های غیرمثلی مشهوری همچون «کریپتوپانک» (CryptoPunks) و «بورد ایپ یات کلاب» (Bored Ape Yacht Club) یا قطعات پرطرفدار زمین در پلتفرم‌های «دیسنترالند» و «سندباکس» امتحان کرده‌اند. جالب است بدانید اواخر سال ۲۰۱۷، هر قطعه زمین در دیسنترالند فقط ۲۰ دلار قیمت‌گذاری می‌شد؛ اما این میزان تا اواسط سال ۲۰۲۲ به ۱۵٬۰۰۰ دلار رسید!
چطور به متاورس وارد شویم؟
تنها ابزارهای لازم برای ورود به جهان متاورس کامپیوتر و اتصال اینترنت مناسب است. ناگفته نماند عینک‌ها یا هدست‌های واقعیت مجازی تجربه کامل‌تری از متاورس ارائه می‌کنند؛ اما برخلاف تصور رایج، برای دسترسی به متاورس نیاز نیست که حتماً دستگاه‌های واقعیت مجازی داشته باشید و گاهی فقط گوشی هوشمند می‌تواند شما را به بسیاری از پلتفرم‌های متاورسی متصل کند.
در مرحله بعد، باید پلتفرم متاورسی مطابق با نیازهای خود انتخاب و سپس، حساب کاربری در آن پلتفرم ایجاد کنید. در اغلب مواقع، برای تعامل با پلتفرم متاورسی باید مقداری بودجه کنار بگذارید. برای این کار، باید کیف‌پولی سازگار با وب ۳ مانند کیف‌پول نرم‌افزاری متامسک (MetaMask) نصب کنید و مقداری هم ارز دیجیتال بخرید.
برخی پلتفرم‌ها مانند کریپتووکسلز (Cryptovoxels) یا ورلدواید وب (Worldwide Webb) ارزهای دیجیتال رایج همچون اتر (ETH) را می‌پذیرند؛ اما برخی هم توکن‌های متاورس خود را دارند. به‌عنوان مثال، برای کار با دیسنترالند به توکن مانا (MANA) و برای سندباکس به توکن سند (SAND) و برای پلتفرم سامنیوم اسپیس (Somnium Space) به کیوب (CUBE) احتیاج دارید.
بیشتر بخوانید: چگونه در متاورس زمین بخریم؟
آخرین گام در فرایند ورود به متاورس، جست‌وجو در پلتفرم مدنظر است. این جهان‌ها پر از گزینه‌های جدیدی هستند که امکان دارد در سایر پلتفرم‌های دیجیتال پیدا نکنید. بدین‌ترتیب، می‌توانید با عملکردهای مختلف پلتفرم دلخواه خود بیشتر آشنا شوید و فعالیت مدنظرتان را انتخاب کنید.
بهترین پروژه‌های متاورس
در این بخش، نگاهی گذرا به برخی از پلتفرم‌های متاورسی محبوب می‌اندازیم.
- دیسنترالند (Decentraland)
دیسنترالند جهانی مجازی برای خریدوفروش و توسعه زمین‌های متاورسی است. همچنین، امکان برگزاری جلسه‌ها و رویدادها درکنار تعامل با سایر کاربران در دیسنترالند وجود دارد.
- سندباکس (Sandbox)
سندباکس هم یکی از پلتفرم‌های پرطرفدار خریدوفروش زمین به‌همراه امکان ایجاد آیتم‌های درون بازی در قالب توکن‌های غیرمثلی و فروش آن‌هاست.
- اکسی اینفینیتی (Axie Infinity)
اکسی اینفینیتی را می‌توان یکی از بازی‌های متاورسی محبوب با موجودات جالبی به نام «اکسی» دانست که می‌توانید آنها را بخرید، پرورش دهید، به جنگ بفرستید و سپس با قیمت بیشتر بفروشید.
- گالا گیمز (Gala Games)
گالا گیمز یا گالا پلتفرم بازی‌های بلاک چینی است که هیجان ورزش را با امکان خریدوفروش توکن‌های غیرمثلی ترکیب می‌کند.
- متاهیرو (Metahero)
متاهیرو پلتفرمی برای اسکن سه‌بعدی و ایجاد شخصیت‌هایی مبتنی‌بر افراد واقعی و اشیای فیزیکی است.
- بلاکتوپیا (Bloktopia)
بلاکتوپیا آسمان‌خراشی مجازی با ۲۱ طبقه و نمادی از ۲۱میلیون واحد عرضه کل بیت کوین است. در این بازی، می‌توانید با افراد جدید تعامل و تجارت کنید.
- سورِیر (Sorare)
به شما اجازه می‌دهد با خریدوفروش کارت‌های دیجیتال فوتبالی، تجربه‌ای بی‌نظیر در دنیای فوتبال کسب کنید. در این پلتفرم، کارت‌ها مطابق با عملکرد بازیکنان در لیگ‌های بازی ارزش‌گذاری می‌شوند.
آینده متاورس چیست؟
آنچه امروز با عنوان متاورس می‌شناسیم، هنوز در ابتدای مسیر تکامل خود قرار دارد و ظرفیت آن برای تغییر سبک زندگی همه ما نامحدود است. رشد ۱۳برابری زمین‌های مجازی در پلتفرم‌های دیسنترالند و سندباکس از سال ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۲ به‌خوبی نمایانگر این ظرفیت است. همچنین طبق گزارش‌ها، پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۴ ارزش بازار این اکوسیستم به بیش از ۸۰۰میلیارد دلار در‌مقایسه‌با ارزش ۵۰۰میلیارددلاری سال ۲۰۲۰ برسد.
ورود برندهای مشهوری همچون آدیداس، گوچی، سامسونگ و بانک بزرگ جی‌پی مورگان به این پلتفرم‌ها، ارزش این جهان مجازی را بیش‌ازپیش برجسته می‌کند. با‌این‌حال، رشد یا رکود آتی متاورس به میزان استقبال کاربران از پلتفرم‌های این حوزه بستگی دارد.
بی‌شک، تأمین شرایط لازم برای توسعه کسب‌وکارها، تجارت الکترونیک، فروش و بازاریابی درکنار امور مالی غیرمتمرکز می‌تواند شاه‌کلید توسعه متاورس باشد. باید ببینیم سطح تجربه‌ای که این جهان مجازی برای کاربران خود فراهم می‌کند، چقدر می‌تواند جمعیت بیشتری را به خود جذب کند.
پرسش‌های متداول
در پایان، به برخی از پرسش‌های رایج مرتبط با متاورس پاسخ می‌دهیم.
متاورس نسل جدید اینترنت است که تعامل و ارتباط بین کاربران و اپلیکیشن‌ها را در جهانی مجازی امکان‌پذیر می‌کند. در‌مقابل، NFT نوعی دارایی دیجیتال است که کاربران می‌توانند در این جهان‌های مجازی به‌کار بگیرند.
تنها کافی است به وب‌سایت پلتفرم‌هایی مثل دیسنترالند یا سندباکس وارد شوید؛ با همین کار وارد متاورس شده‌اید!
خیر؛ عینک واقعیت مجازی یک ابزار برای تجربه بهتر در متاورس به حساب می‌آید.
بله؛ روش‌های مختلفی مثل خرید زمین در متاورس، اجاره دادن زمین و ساخت بازی و حتی خرید توکن‌های متاورسی برای کسب درآمد وجود دارد.
