عصبانیت در بارداری روی جنین اثر می گذارد؟

پرسش: من یکم زود عصبانی می شم خودم هم 8 هفته ام است می خواستم بدونم روی جنین چه اثراتی می گذاره؟

پاسخ: البته سوال تان به این بخش مربوط نمی شود اما به طور کلی آن چه مسلم است هر اتفاقی که برای مادر در این نه ماه و حتی قبل آن بیفتد بر روی جنین تاثیرگزار است. اما از نظر تغذیه ای می توان تا حدودی حالت های عصبی را کنترل کرد. متن زیر را مطالعه نمایید:
با توسعه شهرنشینی و بی تحرکی ناشی از آن، استفاده از غذاهای آماده، استرس، بیماری های اعصاب و روان رواج بسیاری یافته است. از این رو توصیه می شودبا استفاده از غذاهای سالم و تازه و نوشیدن آب به حد کفایت در روز(حداقل 8 لیوان)، ورزش کردن و پرهیز از استرس و تنش، به مبارزه با مشکلات عصبی و روحی برخیزید. در زیر به انواعی از غذاهای مفید جهت پیشگیری و درمان برخی اختلالات عصبی و رفتاری اشاره می شود:

*سوپ جو

خوردن سوپ جو در صبحانه از ضعف حافظه به میزان چشمگیری جلوگیری می کند. البته این اثر دارای پیش شرط هایی نیز هست؛ از این قرار که حدود 50 گرم سیب زمینی در تهیه سوپ به کار رفته باشد و شام شب قبل سبک بوده و دیر خورده نشده باشد.

*جو دو سر

چه به صورت آرد شده یا به شکل حلیم و آش، به علت دارا بودن ساپونین، آلکالوئیدها، ویتامین های گروهB و فلاوونوئیدها به افراد دچار ضعف حافظه کمک می کند. همچنین اثر آن در درمان افسردگی به اثبات رسیده است.

*نان های سبوس دار (سنگک و نان جو)

به دلیل دارا بودن ویتامینB1 نقش بسیار مهمی در کاهش اضطراب دارد. نقش ویتامینB1 در کاهش اضطراب به اثبات رسیده است، به حدی که مصرف مکمل هایB1 (به شکل قرص) از یک هفته قبل از فعالیت های استرس زا (زایمان، کنکور، امتحان رانندگی...) به عنوان درمان مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین این ویتامین در ارتقای هوش و تمرکز نقش چشمگیری دارد. استفاده از این نان ها به خانم هایی که دارای مشکلات و درد پیش از قاعدگی هستند(PMS) توصیه می گردد.

موارد یاد شده غنی از چربی های امگا 6 بوده که برای عملکرد صحیح سیستم عصبی و درمان خستگی زودرس مفید هستند.

*روغن آفتابگردان و جوانه گندم

به دلیل دارا بودن ویتامینE از صدمات اکسیداتیو ایجاد شده توسط رادیکال های آزاد در ساختمان سلول جلوگیری می کنند و کاهش هوش را بهبود می بخشند. زنانی که دچار اختلالات پیش از قاعدگی هستند (PMS) با مصرف ویتامینE دچار تخفیف علائم می شوند.

*مرکبات

به دلیل دارا بودن آنتی اکسیدان ها ، ویتامینC ، آلفا و بتا کاروتن از اعصاب در برابر آسیب های ناشی از رادیکال های آزاد محافظت می کنند و برای رهایی از فشارهای روحی و اضطراب و بی خوابی مفید هستند. همچنین حاوی اسید فولیک بوده که برای عملکرد صحیح دستگاه عصبی لازم است. در بسیاری از موارد تنها نشانه کمبود اسید فولیک احساس حزن است (اسفناج سرشار از اسید فولیک است).

*پوست پرتقال

پوست پرتقال موجود در بعضی خوراکی ها و غذاها سرشار از منیزیم بوده و ضد استرس می باشد.

* شیر کم چرب یا بدون چربی

برای حفظ ، رشد و ارتقای سیستم عصبی بسیار سودمند است. همچنین به دلیل دارا بودن ویتامینB6 در بهبود عوارض ناشی از قاعدگی در خانم ها و افسردگی و بدخلقی در مسن ترها مفید است. دارای کلسیم است که در تولید آنزیم های لازم در فرآیندهای عصبی شرکت می کند.

* بوقلمون، مرغ و ماکیان

این مواد از منابع مناسب پروتئینی به حساب می آیند. غذاهای پروتئینی در عرض چند دقیقه دوپامین و اپی نفرین را بالا می برند و به دلیل دارا بودن تریپتوفان که پیش ساز سروتونین است قادر به افزایش سطح این ماده در مغز هستند، که سروتونین از عوامل آرامش به حساب می آید.

این مواد منابع مناسبی برای حفظ قند خون در حد مطلوب بوده، از افسردگی پیشگیری کرده و برای افراد مستعد ابتلا به بیماری های ناشی از تغییر فصل مفید هستند.

*ساردین، ماهی های چرب آب های عمیق

فواید آن شامل تامین اسیدهای چرب ضروری است که برای تکامل سیستم عصبی و برای سلامت مغز و اعصاب لازم است و برای زنان حامله و شیرده بسیار توصیه می شود. تاثیر آن در زمان افسردگی به اثبات رسیده است و همچنین حاوی اسیدهای چرب امگا 3 است .

*روغن زیتون، بادام، گردو

روغن زیتون بهترین روغن برای آشپزی است و همچنین مغز بادام و گردو به شرط اینکه شور نباشند به دلیل دارا بودن اسیدهای چرب امگا 3 و امگا6 برای حفاظت از سیستم عصبی و بهبود افسردگی به خصوص در زنان باردار و شیرده توصیه می شود. (باورهای قدیمی وجود دارد که مغز ها به خصوص گندم بو داده، مزه شیر مادر را برای نوزاد مطلوب می کند.)

*گوشت قرمز 

گوشتی که چربی مضر آن گرفته شده باشد در محافظت از سیستم عصبی کارآمد بوده و برای ساختن رشته های عصبی مفید است. دارای ویتامین هایB6 و B12 و سروتونین بوده و حاوی آهن است که در درمان کم حافظه گی در کودکان و اختلال حواس در سالمندان بسیار کارآمد است.

این مواد تاثیر چشمگیری در درمان افسردگی و مشکلات حافظه از قبیل فراموش کردن زودهنگام مطالب و ارتقای حافظه کوتاه مدت دارند.

*زردچوبه

نرخ ابتلای به آلزایمر در هند کمتر از آمریکا است و این به دلیل استفاده بیشتر هندی ها از زردچوبه است. ماده موثر زردچوبه کورکومین است، این ماده خاصیت آنتی اکسیدانی و ضدالتهابی داشته و رسوبات چربی را در مغز به نصف کاهش می دهد،زیرا این رسوبات عامل ایجاد آلزایمر هستند.

*آب سالم و گوارا، نه کلر زده

مصرف آب سالم و گوارا همراه با استفاده از غذاهای اسیدی (محصولات حیوانی، ماهی، پنیر...)،غذاهای بسته بندی شده، پخته شده با ماکروویو و... به سلول های مغز کمک می کند که استرس ناشی از ورود این مواد به بدن کاهش یابد، بنابراین مصرف حداقل 8-7 لیوان آب در روز توصیه می گردد که در موارد استرس این مقدار افزایش می یابد.

عسل این موهبت الهی خوش طعم و سرشار از خواص تغذیه ای، ماده غذایی است که در دین اسلام نیز مصرف آن توصیه شده است و مصرف آن به جای شکر خصوصا در درمان افسردگی بسیار مفید است. همچنین عسل در ارتقای حافظه نقش چشمگیری دارد.
از آنجایی که مواد غذایی هم وجود دارد که اختلالاتی در بروز رفتارهای عصبی به وجود می آورد، بد نیست اشاره هم به مواد مضر داشته باشیم؛ موادی که باید از خوردن آنها اجتناب کرد یا مصرف آنها را به حداقل کاهش داد:

*شکلات و پنیرهای کهنه

سردردهای میگرنی که 10 درصد از جمعیت جهان را درگیر کرده است و در زن ها شایع تر از مردهاست، در اثر استفاده از شکلات و پنیر های کهنه تشدید می شود.

این مواد با دارا بودن آمین های وازواکتیو (فنیل اتیل آمین و تیرامین) این اثر را دارا هستند، بنابراین افرادی که به میگرن دچار هستند باید از مصرف آنها اجتناب کنند. همچنین شکلات حاوی ماده ای به نام تئوبرومین است که محرک اعصاب به شمار می آید.

*شکر و شیرینی ها

کربوهیدارت های تصفیه شده مثل شکر و شیرینی ها باعث یک آرامش فوری ولی مقطعی و موقتی می شوند و در واقع قند خون را به سرعت بالا برده که متعاقب آن انسولین بالا می رود و ممکن است قندخون را خیلی پایین تر از مقدار طبیعی بیاورد، که باعث ملال و خستگی می شود.

*آرد سفید

آردهای سفید و بدون سبوس، به دلیل دارا بودن گلوتن با شدت گرفتن افسردگی در ارتباط است، بنابراین اگر حذف شود بهتر است.

*فراورده های لبنی فرایند شده و غذاهای فرایند شده آماده مصرف

این مواد به دلیل درگیری در عمل فرایندسازی و افزوده شدن مواد نگهدارنده و ادویه جات به آنها، بسیار محرک سیستم عصبی بوده و سلامت دستگاه عصبی را به مخاطره می اندازد. کاهش مصرف این مواد و جایگزینی آنها با غذاهای تازه بسیار توصیه می شود.

*چای و قهوه

این مواد حاوی کافئین هستند. کافئین هوشیاری را افزایش داده و خستگی را کاهش می دهد. ولی مصرف خیلی زیاد کافئین می تواند منجر به اضطراب و عصبانیت خیلی شدید، تعریق، افزایش ضربان قلب و فشار خون بالا گردد.

همچنین می تواند باعث بالا رفتن ترس و تغییر رفتار اجتماعی و اختلال در خواب شود. توصیه می شود که دفعات مصرف نوشیدنی های حاوی این مواد که شامل چای، قهوه و نوشابه های سیاه است، به 7-6 لیوان رقیق در روز محدود شود. هرگونه کاهش در مصرف کافئین می بایستی به تدریج صورت گیرد، تا خطرات ناشی از عدم مصرف آن تقلیل یابد.

*سوسیس و کالباس و غذاهای چینی

این مواد و سایر غذاهایی که به آنها طعم دهنده هایی با طعم گوشت یا مونوسدیم گلوتامات(MSG)، فلفل و سایر ادویه جات محرک افزوده می شود و طی فرایند کارخانه ای، چربی های مضر به آنها افزوده می گردد، قادر به تشدید حملات میگرنی هستند.
غذاهای چینی از آن جهت ذکر شد که سندرمی دقیقا با همین نام وجود دارد به نام " سندرم رستوران چینی" که به دلیل افزودن مونوسدیم گلوتامات به غذاهای چینی (چیزی که طعمی شبیه به گوشت ایجاد می کند) باعث ایجاد سردردهای میگرنی می گردد. بنابراین افرادی که سابقه میگرن دارند بهتر است در مصرف اینچنین غذاهایی احتیاط کنند.

*چاقی

رژیم های کاهش وزن نادرست (بسیار کم چربی) باعث می شوند که استفاده از پیش ساز سروتونین دچار اختلال شده و مقدار آن در بدن کاهش یابد که زمینه ساز ابتلا به افسردگی است. همچنین افرادی که از رژیم های غیراستاندارد استفاده می کنند در به خاطر سپردن اطلاعات جدید دچار مشکل می شوند، بنابراین توصیه ما این است که اگر قصد کاهش وزن دارید حتما با یک متخصص در زمینه تغذیه مشورت کنید.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
برای بسیاری از خانم‌ها و خانواده‌هایی که منتظر به‌دنیا آمدن فرزندشان هستند، دوران بارداری دوران خاص و متفاوتی است. بارداری احساسات مختلفی را به‌همراه دارد.
هر چند که فرد از بارداری خودش خوشحال است، بااین‌حال خشم و هیجان به‌طور غیرمنتظره‌ای درهرزمانی اتفاق می‌افتد. این موضوع معمولا به خاطر تغییرات هورمونی است که در دوران بارداری روی بدن شما اثر می‌گذارد.
عصبانیت در بارداری نه‌تنها سلامتی و حال خوب شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بلکه روی روابط شما با خانواده، دوستان و سایر افراد هم تأثیرگذار است.

علت عصبانیت در بارداری
عصبانیت در بارداری علل مخلتفی دارد که عبارتند از:

۱. تغییرات هورمونی
تغییرات هورمونی دوران بارداری سبب می‌شود تا خانم‌ها بیشتر مستعد احساساتی مانند خشم یا عصبانیت شوند. این تغییرات سبب می‌شود تا مسائلی که گاهی‌اوقات شما را ناراحت می‌کرد، حالا شما را عصبانی کند.
در واقع تغییرات بدن‌تان این احساسات را تشدید می‌کند.
در این شرایط بهترین روش‌ این است که عوامل تحریک‌کننده را به‌خوبی شناسایی کنید و قبل از اینکه باعث عصبانیت شما شود، به‌دنبال راه‌حل مناسب برای برطرف‌کردن آن باشید.
همچنین قبل از اینکه عکس‌العملی به شرایط ناراحت‌کننده نشان دهید، نفس عمیق بکشید.

۲. احساس نابرابری
به اعتقاد یکی از جامعه‌شناسان به نام پروفسور باربارا کتز روتمن (Barbara Katz Rothman) زنان در دوران بارداری با نوعی نابرابری و تبعیض مواجه می‌شوند. بسیاری از خانم‌های شاغل به‌سختی می‌توانند مرخصی زایمان بگیرند. در بعضی موارد همسر آنها علاقه‌ای به داشتن فرزند ندارد یا در کارهای روزمرهٔ خانه کمک نمی‌کند.
درنتیجه خانم باردار باید کارهای روزمرهٔ خانه و محیط کاری را انجام دهد و دچار اضطراب می‌شود. این اتفاقات درنهایت می‌تواند فرد را عصبانی کند.
بهترین شیوه برای حل عصبانیت و هیجان این است که تبعیض‌ها در محیط کاری برطرف شود و در خانه در مورد انتظاراتی که دارید با همسرتان صحبت کنید.

۳. سختی‌های دوران بارداری
مشکلاتی مانند حالت تهوع، خستگی و درد عضلانی در دوران بارداری کاملا طبیعی است. تمام این موضوعات، به‌خصوص زمانی که احساس می‌کنید بیشتر نیازهای شما برآورده نشده است، می‌تواند میل به عصبانی‌شدن را افزایش دهد.
لازم است تا در این شرایط با انجام اقدامات پیشگیرانه‌ فضای راحتی برای خودتان ایجاد کنید. به‌عنوان‌مثال با انتخاب تخت‌خوابی مناسب سعی کنید تا خواب راحت داشته باشید و از غذاهایی استفاده کنید تا حالت تهوع‌تان را کاهش دهد.
همچنین با استفاده از حمام یا وان آب‌گرم یا انجام حرکات آرامش‌بخش فشارها و استرس‌های فیزیکی خود را کاهش دهید.

۴. ترس
در بعضی مواقع عصبانیت به‌عنوان سپری برای غلبه بر ترس استفاده می‌شود. بارداری با انواعی از نگرانی‌ها مانند ترس زایمان تا نقص تولد، بیماری یا ترس از والد شدن و نگهداری از فرزند همراه است.

آیا عصبانیت روی جنین اثر می‌گذارد؟
یکی از پزشکان متخصص زنان تأیید می‌کند که جنین نه‌تنها تحریکات محیطی را درک و تجربه می‌کند، بلکه احساسات مادر در دوران بارداری مواد شیمیایی خاصی را درون خون او رها می‌کند که این مواد در عرض چند ثانیه از طریق جفت و بند ناف به جنین منتقل می‌شود و می‌تواند روی جنین اثر داشته باشد.
عصبانیت درازمدت در دوران بارداری می‌تواند درنهایت روی کودکی که هنوز متولد نشده است اثر بگذارد و سبب زایمان زودرس و تولد نوزاد نارس ( تولد زیر ۳۷ هفته)، مشکلات تنفسی یا وزن پایین نوزاد شود.
مطالعات نشان می‌دهد حالتی که روی رحم فشار ایجاد می‌کند، روی وضعیت جنین تأثیر می‌گذارد. کودکانی که مادران‌شان در دوران بارداری، به‌خصوص در ماه‌های ابتدایی، فشار زیادی را تحمل کردند علائم کَج‌خلقی و افسردگی را نشان می‌دهند. همچنین هیجانات بالا در دوران بارداری احتمال تولد کودکان بیش‌فعال را دوبرابر می‌کند.
اگر ترس شما را احاطه کرده، بهتر است به یک متخصص سلامت روان که در مورد موضوعات این‌چنینی در خانم‌های باردار تجربه کافی دارد، مراجعه کنید.
همچنین با پزشک متخصص زنان و زایمان در مورد روش‌های کاهش ترس مشورت کنید و به خودتان یادآوری کنید که مراقبت‌های دوران بارداری در تولد نوزادی سالم و شاد مؤثر است.

چطور با عصبانیت در بارداری برخورد کنیم؟
روش‌های بسیار ساده‌ای برای کنترل خشم و عصبانیت وجود دارد.

۱. استفاده از تکنیک‌های آرامش‌بخشی
تکنیک‌های سادهٔ آرامش‌بخشی مثل تنفس عمیق یا تماشای تصاویر آرام‌بخش بسیار مفید است. این روش‌ها در کلاس‌های آموزش زایمان هم تدریس می‌شوند. برای این کار می‌توانید:
از دیافراگم خود نفس عمیق بکشید. توجه کنید که این نفس نه‌فقط از قفسهٔ سینه بلکه از اعماق وجودتان بیاید.
زمانی‌که نفس عمیق می‌کشید به خودتان یادآوری کنید که «خونسرد» یا «آرام» باشید.
تمرینات یوگای آرام و ملایم عضلات‌تان را آرام می‌کند و درنهایت احساس بهتری خواهید داشت.
برای اینکه نتیجهٔ بهتری بگیرید، هرروز صبح به مدت ۱۰ دقیقه این تمرینات را انجام دهید. این تمرینات روی حالت روحی شما هم اثر مثبتی دارد.

۲. تغییر شیوهٔ تفکرتان
زمانی‌که عصبانی هستید، تمایل دارید که در مورد موضوعاتی که چندان ضروری نیست صحبت کنید. شما می‌توانید ناامیدی‌های خفتهٔ خود را که به وضعیت شما ارتباطی ندارد، کنار بگذارید.
تمام این موارد می‌تواند روی ارتباط شما با دیگران اثر بگذارد و آن را خراب کند. به‌همین‌دلیل منطقی باشید و صدایتان را پایین بیاورید.

۳. بهبود روابط
در زمان عصبانیت وارد بحث‌های نادرست می‌شویم. این بحث‌ها فقط در روابط‌مان اختلال ایجاد می‌کند و اصلا در دوران بارداری مناسب نیست. سعی کنید تا همیشه آرام باشید و قبل از اینکه چیزی بگویید فکر کنید.

۴. تغییر عادات
سعی کنید شرایطی را که سبب عصبانیت‌تان می‌شود، بررسی کنید و روش‌های برخورد با آن را پیدا کنید.
اگر نمی‌توانید وضعیت را تغییر دهید، درنهایت نوع واکنش خود را به شرایطی خاص یا یک فرد خاص تغییر دهید.

۵. نگران نباشید
نگرانی یکی از بزرگ‌ترین مواردی است که سبب عصبانیت در بارداری می‌شود. هر چقدر بیشتر نگران باشید بیشتر احساس آشفتگی می‌کنید. این مورد تأثیر مهمی بر واکنش احساسی شما نسبت به اطرافیان دارد.
نگرانی‌هایتان را کنار بگذارید. تمام این نگرانی‌ها در برابر لذتی که در زندگی تجربه می‌کنید، مواردی کوچک و بی‌اهمیت هستند.

۶. رؤیاپردازی
شاید رؤیاپردازی رمانتیک به نظر بیاید، اما تخیلات و رؤیاهایی که از آیندهٔ کودک و نقش مادری خودتان دارید، کمک می‌کند تا احساسات‌تان متعادل شود. رؤیاپردازی در دوران بارداری موضوع نگران‌کننده‌ای نیست.
فقط روی آن لحظه‌ها و صحنه‌هایی که دوست دارید، بعد از پدر و مادر شدن با کودک و همسرتان بگذرانید تمرکز کنید.
تصویرسازی بذر سلامت و شادی را در ناخودآگاه شما می‌کارد و شرایط را برای تبدیل‌شدن به یک فرد شاد فراهم می‌کند.

۷. مراجعه به انجمن‌های حمایتی
اگر نمی‌توانید عصبانیت خود را کنترل کنید ناراحت نشوید. به انجمن‌های حمایت از مادران باردار بپیوندید.
زمانی که احساسات‌تان را با افرادی که شرایطی شبیه به شما دارند، به اشتراک می‌گذارید، می‌توانید به یکدیگر کمک کنید تا به اضطراب و ناخوشی‌ها غلبه کنید. ابتکارات و فعالیت‌های گروهی به مدیریت خشم و عصبانیت کمک می‌کند.

۸. برنامه‌ریزی روزانه
برنامه ریزی روزانه نه‌تنها به شما نظم می‌دهد بلکه با گذشت زمان ذهن شما را تنظیم می‌کند.ِ
به‌طور آگاهانه از جملات مثبتی استفاده کنید تا حال بهتری داشته باشید به‌عنوان مثال بگویید: «در طول روز خوشحال هستم» یا «اجازه نمی‌دهم که تغیرات احساسی روی من تأثیر منفی داشته باشد» یا از جمله‌هایی مانند این استفاده کنید.
این کارها به شما کمک می‌کند تا روی برنامه‌ریزی روزانه خود مصمم باشید. زمانی‌که کاملا خود را مشغول می‌کنید، روز بهتری خواهید داشت.

۹. انتخاب سبک زندگی سالم
از رژیم‌های مناسب بارداری پیروی کنید. بیشتر از کربوهیدرات و پروتئین استفاده کنید و موادی مانند سبزیجات با برگ‌های سبز، مغزها و نان‌های غنی‌شده را از یاد نبرید.
همچنین در بین وعده‌های غذایی خود از میوه‌های تازه و سالاد استفاده کنید.
علاوه‌براین سعی کنید تا خواب کافی داشته باشید و از مصرف سیگار و مشروبات الکلی خودداری کنید.
ورزش کنید. این‌کار می‌تواند به مدیریت خشم کمک کند. شما با رهایی اندورفین تغییر احساسی مثبت را تجربه می‌کنید.
همچنین سطح انرژی‌تان افزایش می‌یابد که به تسکین شرایطی مانند نفس‌تنگی، یبوست و کمردرد کمک می‌کند.
از این روش‌ها برای غلبه بر عصبانیت ناشی از استرس استفاده کنید. اگر مدیریت خشم برایتان سخت بود باید با درمانگر صحبت کنید.