:
اعتماد نوشت: این گزارش صرفا براساس اخبار موثقی که توسط یک منبع آگاه طی سه روز گذشته به دست «اعتماد» رسیده، تنظیم شده و در راستای همین خبر، جهت آگاه‌سازی افکار عمومی، با یک حقوقدان به گفت‌وگو پرداخته‌ایم. امید داریم در پی انتشار این گزارش مراجع و ضابطان قضایی بررسی‌های لازم را انجام دهند. لازم به ذکر است که گفته شود اطلاعات بیشتر نزد «اعتماد» محفوظ است.
چند هفته پیش دختری نوجوان در یکی از مناطق شمال تهران اقدام به خودکشی می‌کند، اما با رساندن به‌موقع او به بیمارستان، این دختر نوجوان از مرگ نجات پیدا می‌کند..
یک منبع آگاه در مورد جزییات این خبر به «اعتماد» می‌گوید: «این دختر نوجوان که با قرص برنج اقدام به خودکشی کرده بود توسط آمبولانس به یکی از بیمارستان‌های تهران منتقل می‌شود. البته قرص برنجی که این نوجوان مصرف کرده از نوع تقلبی بوده و همین موضوع نیز باعث نجات او می‌شود، چون قرص برنج بلافاصله پس از مصرف منجر به مرگ می‌شود.» او در ادامه درباره علت اقدام به خودکشی این دختر نوجوان می‌گوید: «وقتی پزشکان علت خودکشی این دختر نوجوان را از او جویا می‌شوند، این دختر پاسخ می‌دهد که از سن ۱۰ سالگی توسط پدرش مورد آزار و اذیت جنسی واقع شده و حالا به همین خاطر اقدام به خودکشی کرده است، اما هنگامی که پزشکان با پدر این دختر نوجوان صحبت می‌کنند پدر جواب قانع‌کننده‌ای در مورد آزار و اذیت‌هایش به پزشکان ارایه نمی‌دهد.» این منبع آگاه در مورد افرادی که خودکشی‌های ناموفق دارند و به بیمارستان منتقل می‌شوند، می‌گوید: «وقتی شخصی اقدام به خودکشی می‌کند و او را به بیمارستان منتقل می‌کنند پس از روند درمان تحت نظر مددکار بیمارستان قرار می‌گیرد. اگر شخص به مددکار یا ماموران پلیس بگوید اتفاقی برایش رخ داده و دلایلی مثل آزار و اذیت جنسی و از این قبیل باعث شده او دست به خودکشی بزند، همانجا می‌تواند از فرد مورد نظر شکایت کند که اقدامات لازم صورت گیرد.» به گفته این منبع آگاه؛ این خانواده از وضعیت مالی خوبی برخوردارند و در یکی از مناطق شمال تهران ساکن هستند و پدر خانواده نیز «اعتیاد» نداشته است. یکی از ضابطان قضایی در واکنش به این سوال که چرا مددکار یا ماموران بیمارستان موضوع را به پلیس اطلاع ندادند به «اعتماد» می‌گوید: «اگر این دختر در بیمارستان طرح شکایتی مطرح می‌کرد ماموران پلیس اقدامات لازم را انجام می‌دادند. در چنین مواقعی ابتدا باید حتما شکایتی ثبت شود.» حالا «اعتماد» در گفت‌وگو با «عبدالصمد خرمشاهی»، حقوقدان در مورد این مساله به گفت‌وگو پرداخته است.
اگر پدری، دختر خود را مورد آزار و اذیت جنسی قرار دهد، مجازات او در قانون مجازات اسلامی چیست؟
ماده ۲۲۴ قانون مجازات اسلامی تصریح می‌کند که حد زنا در مواردی اعدام است. بند« الف» این ماده می‌گوید حکم زنا با محارم نسبی مانند دختر یا خواهر و... اعدام است. تبصره ۲ همین ماده نیز تصریح می‌کند که هرگاه کسی با زنی که راضی به زنای با او نباشد در حال بیهوشی، خواب یا مستی زنا کند رفتار او حکم زنای به عنف را دارد. به هر حال حکم زنای به عنف مطابق بند« ت» ماده ۲۲۴ اعدام است.
با توجه به اینکه نوجوان مذکور در بیمارستان اظهار کرده که به دلیل آزار و اذیت‌های پدر خود اقدام به خودکشی کرده، چرا حراست یا کادر درمان موضوع را به پلیس عنوان نکردند و آیا در این موارد برای بازداشت فرد متهم حتما باید شاکی خصوصی وجود داشته باشد؟
مطابق قانون آیین دادرسی کیفری باید در نظر گرفت هر جرمی که اتفاق می‌افتد دارای دو جنبه حیثیتی است. یکی حیثیت عمومی جرم است؛ از جهت اینکه تجاوز به حدود و مقررات الهی یا تعدی به حقوق جامعه و اخلاق در نظم عمومی صورت می‌گیرد که در چنین مواقعی دادستان مکلف است به عنوان مدعی‌العموم یا نماینده مردم دخالت کند. دیگری حیثیت خصوصی جرم است؛ از جهت اینکه تعدی به حقوق شخص یا اشخاص معین شود. در این خصوص خود شاکی اگر بالغ باشد، می‌تواند طرح شکایت مطرح کند وگرنه ولی یا قیم او می‌تواند طرح شکایت را مطرح کند، بنابراین باید حتما شکایتی صورت بگیرد یعنی کسی که از وقوع جرمی متحمل ضرر و زیان یا دچار خسارت معنوی و مادی شده باید حتما شکایت کند. معمولا ابتدا در دادسرا و کلانتری‌ها طرح شکایت صورت می‌گیرد و بعد تحقیقات لازم آغاز می‌شود. پس از طرح شکایت مساله اثبات جرم به میان است. یعنی شخصی که مدعی است به حقوق او تعرض شده باید برای اثبات ادعای خود دلیل اقامه کند، چون اصل برائت مانع از این است که صرف طرح شکایت افراد مورد محاکمه قرار بگیرند. مطابق ماده ۱۶۰ قانون مجازات اسلامی ادله اثبات در امور کیفری که مهم‌ترین آن شهادت شهود، اقرار، سوگند و علم قاضی است، اهمیت دارد. بنابراین کسی که مدعی می‌شود به او تعرض یا مورد آزار و اذیت جنسی واقع شده باید باتوجه به مدارک فوق و دلایلی که ارایه می‌دهد در محکمه اظهارات خود را بیان و احقاق حق کند.
اکثر پرونده‌های مربوط به تعرض و آزار و اذیت جنسی پیگیری نمی‌شود، دلیل آن چیست؟
خارج از مباحث حقوقی، بحث اجتماعی موضوع نیز مطرح است. متاسفانه آزار و اذیت و تعرض جنسی در جامعه زیاد شده است که بیشتر هم پیگیری نمی‌شود. یعنی بسیاری از زنان و دختران که مورد تعرض یا آزار جنسی قرار می‌گیرند به خاطر آبروی خودشان و همچنین اطاله دادرسی و سختی‌هایی که در راه رسیدن به ادعای خود باید طی کنند، معمولا از شکایت صرف‌نظر می‌کنند.
آزار و اذیت جنسی
در چه چارچوبی معنا می‌شود؟
آزار و اذیت جنسی معمولا می‌تواند با یک کلمه زشت یا حتی الفاظ رکیک و توهین یا پیشنهادهای بی‌شرمانه شروع شود و با اعمالی از قبیل لمس و کارهایی از این‌گونه که با زور و با عنف صورت می‌گیرد، ختم شود. شخصی که مورد آزار و اذیت جنسی قرار می‌گیرد، شخصیتش تحقیر و موجبات آشفتگی روح و روانش فراهم می‌شود. به طور خلاصه آزار جنسی می‌تواند از آزارهای خیابانی مثل متلک‌پرانی، الفاظ رکیک یا لمس کردن و... که باعث آزار و اذیت روحی و روانی شخص شود تا تعرض جنسی ادامه پیدا کند، اما همان‌طور که اشاره شد بالاترین حد تعرض یا تجاوز به عنف، زنای با محارم است که مجازات آن نیز اعدام است. سایر موارد، طبق ماده ۶۳۹ قانون مجازات اسلامی، می‌تواند حبس یا مجازات‌های دیگر در پی داشته باشد.
در این میان نکته مهمی که فکر می‌کنید وجود دارد، چیست؟
نکته مهمی که حتما باید عنوان شود، این است که سال‌هاست لایحه حمایت از حقوق زنان در مجلس مطرح شده و هنوز به جایی نرسیده و در این لایحه پیش‌بینی شده در جهت حمایت از زنانی که بی‌سرپرست هستند یا سایر زنانی که مورد تعرض قرار می‌گیرند، اقدامات لازم صورت بگیرد؛ خارج از نوبت به آنها رسیدگی شود و حتی کلانتری‌های مخصوصی در این خصوص وجود داشته باشد که به این شکایات رسیدگی کند. بنابر آمارهایی که به صورت رسمی و غیر‌رسمی گزارش می‌شود، مشخص است آزارهای جنسی در اغلب شهرها تا حدود زیادی رخ می‌دهد، اما همان‌طور که گفته شد؛ ترس از آبرو یا مشکلاتی که در جهت اثبات ادعای‌شان وجود دارد مانع از مطرح شدن شکایت می‌شود و اکثر این آزار و اذیت‌ها مکتوم می‌ماند.
