سرطان تیروئید چیست ؟ علائم و درمان آن

1402/10/27

19:22

سرطان تیروئید عبارت است از رشد غیرطبیعی سلول‌های غده تیروئید، که به صورت پروانه‌ای و در پایین‌ترین قسمت گردن واقع شده است. این غده وظیفه تولید هورمون‌هایی را دارد که کنترل کننده عملکردهای حیاتی بدن نظیر ضربان قلب، فشار خون، دمای بدن و متابولیسم می‌باشند.

سرطان تیروئید چیست ؟ علائم و درمان آن

سرطان تیروئید نوعی بیماری است که از نظر پاتولوژیک در غده تیروئید رخ می‌دهد، که وظیفه‌ی تولید هورمون‌های کلیدی برای متابولیسم بدن را دارد. علائم سرطان تیروئید می‌توانند در افراد مختلف متفاوت باشند و گاهی اوقات تا مراحل پیشرفته‌ی بیماری آشکار نشوند. شایع‌ترین علامت شامل وجود توده‌ یا تورم در گردن، تغییرات در صدا مانند خش‌دار شدن، مشکل در بلع، احساس فشار یا گرفتگی در ناحیه گردن، تورم غدد لنفاوی و گاهی احساس خستگی شدید است. این علائم می‌توانند به دلایل دیگری به جز سرطان نیز باشند، اما در صورت مشاهده هر یک از این نشانه‌ها، باید به پزشک مراجعه کرد تا از بروز بیماری‌های جدی‌تر جلوگیری شود.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد سرطان تیروئید میتوانید به وبسایت رسمی دکتر کیوان آقازاده متخصص گوش و حلق و بینی و جراح بیماری های سر و گردن به آدرس ( https://bia2safa.net/goto/web/url/3936823 )مراجعه کنید .دکتر کیوان آقازاده دوران تخصص را در سال 1390 با به دست آوردن رتبه یک آزمون بورد(دانشنامه تخصصی)کشور به پایان رساند. از سال 1390 به عنوان هیات علمی در مرکز آموزشی بیمارستان امیراعلم مشغول به کار گردید که حاصل آن هزاران عمل جراحی موفق و تعداد زیادی مقالات پژوهشی بین المللی و تربیت صدها رزیدنت تخصصی بوده است.دکتر در حال حاضر حائز رتبه دانشیاری دانشگاه علوم پزشکی تهران و فلوشیپ فوق تخصصی جراحی های سر و گردن می باشد.در ادامه به بررسی جراحی تیروئید نیز می پردازیم.

سرطان تیروئید

در مراحل ابتدایی، سرطان تیروئید معمولاً بدون نشانه بروز می‌کند اما با پیشرفت بیماری، نشانه‌هایی چون تورم گردن، تغییر در صدا و دشواری در بلعیدن ظاهر می‌شوند. سرطان تیروئید انواع متفاوتی دارد که اغلب آن‌ها به آهستگی رشد می‌کنند، اما برخی می‌توانند بسیار تهاجمی باشند. با این حال، با رویکرد درمانی مناسب، بیشتر موارد قابل مداوا هستند.

با افزایش قرارگیری در معرض تشعشعات در زندگی روزمره، خطر ابتلا به سرطان تیروئید نیز بیشتر شده است. از این رو، انجام مراجعات دوره‌ای و بررسی وضعیت غده تیروئید حائز اهمیت است.

انواع سرطان تیروئید

در زمینه تومورهای بخش تیروئید (سرطان تیروئید)، به دو دسته تومورهای خوش‌خیم و بدخیم تقسیم می‌شوند. تومورهای خوش‌خیم از جمله گواتر و ندول‌های تیروئید، اغلب بدون نیاز به درمان و با نظارت دقیق پزشک، وضعیت بیمار رصد می‌شود. بزرگی غیرطبیعی تیروئید گاهی به عنوان گواتر شناخته شده است و ممکن است به صورت منتشر یا گره‌ای وجود داشته باشد که دلایل گوناگونی می‌توانند داشته باشند و لزوماً سرطانی نمی‌باشند. در سمت دیگر، ندول‌های تیروئید ممکن است به حالت کیستی یا جامد وجود داشته باشند که در این صورت احتمال بدخیم بودن آن‌ها بیشتر است، اگرچه بیشتر ندول های جامد نیز خوش‌خیم هستند.

علت سرطان تیروئید

سرطان غده تیروئید به وجود می‌آید زمانی که جهش‌های ژنتیکی در DNA سلول‌های این غده رخ دهند، هرچند عامل اصلی این تحولات هنوز ناشناخته است. جهش‌ها موجب افزایش تکثیر سلول‌ها و یک تومور (سرطان تیروئید) را به وجود می‌آورند. عوامل موثر شاخص در رخداد این جهش‌ها برشمرده شده‌اند:

- وجود سابقه مشابه در خانواده
- تاریخچه گواتر یا توده‌های تیروئیدی
- تیروئیدیت یا التهاب غده تیروئید
- بیماری نادری مانند آکرومگالی
- اشعه ایکس در دوران کودکی
- داشتن شاخص توده بدنی بالا
- کمبود ید در رژیم غذایی
- ابتلا به FAP از دیگر موارد است.

علائم سرطان تیروئید

علامت‌های سرطان تیروئید معمولاً در مراحل نخستین آشکار نمی‌شوند، اما ظهور آن‌ها نشان‌دهنده توسعه بیماری است. اولین علامت‌ها شامل تشکیل توده‌های غیرعادی یا تورم در ناحیه گردن هستند که بایستی موجب مراجعه فوری به متخصص غدد شوند.

سایر نشانه‌های هشداردهنده این بیماری (سرطان تیروئید) عبارت‌اند از:

- احساس فرسودگی و خستگی مداوم
- گیر کردنی در گلو که ناشی از بزرگ‌ شدن غده تیروئید است
- درد در منطقه گلو
- تورم غدد لنفاوی در گردن
- سرفه‌های بی‌وقفه که دلیل آشکاری نداشته باشند

سرطان تیروئید

علائم خطرناک سرطان تیروئید

علائم اخطاردهنده‌ای که نشان‌دهنده وجود یک مشکل خطرناک در غده تیروئید (سرطان تیروئید) هستند، شامل موارد زیر می‌باشند:

- درد گردن: ممکن است دردی در جلوی گردن شروع شده و تا گوش‌ها امتداد پیدا کند.
- تغییر در صدا: به صورت غیرعادی و ناگهانی صدا خشن می‌شود که می‌تواند نشانی از توده در تیروئید یا آسیب به تارهای صوتی باشد.
- مشکلات تنفسی: تنفس سخت و احساس خفگی که گویا هوا از تنگی نای وارد ریه ها می‌شود.
- مشکل در بلع: ایجاد توده در غده تیروئید که ممکن است بلع را دچار اختلال کند.

تشخیص سرطان تیروئید

تشخیص سرطان تیروئید معمولا با استفاده از چندین روش تشخیصی انجام می‌شود تا دقیق‌ترین نتیجه را بدست آورند.

1. معاینه فیزیکی: پزشک غدد ناحیه گردن را برای یافتن تورم‌های احتمالی یا ندول‌ها معاینه می‌کند.

2. آزمایش خون برای سنجش عملکرد غده تیروئید و سطح هورمون‌هایی مانند TSH.

3. سونوگرافی: تصاویری با استفاده از امواج صوتی تهیه می‌کند تا ندول‌ها یا تورم‌های غده تیروئید را تشخیص دهد.

4. بیوپسی سوزنیِ راهنمایی‌شده توسط سونوگرافی: که در آن نمونه‌ای از بافت تیروئید با استفاده از سوزن جمع‌آوری می‌شود تا تحت میکروسکوپ بررسی شود.

5. سی‌تی اسکن (CT scan) یا ام‌آرآی (MRI): برای رویت بیشتر جزئیات و تعیین گستره بیماری.

6. سنجش جذب ید رادیواکتیو: برای دیدن اینکه چگونه تیروئید ید جذب می‌کند، که می‌تواند نشانه‌ای از نواحی نامحتمل رشد باشد.

7. اسکن تالیوم: که در آن از مواد رادیواکتیو برای بررسی عملکرد تیروئید استفاده می‌شود.

8. پت اسکن (PET scan): یک روش تصویربرداری پیشرفته که می‌تواند فعالیت سلول‌های سرطانی را در سراسر بدن نشان دهد.

9. آزمایش‌های ژنتیکی: برای بررسی وجود جهش‌های ژنتیکی خاصی که ممکن است با افزایش خطر سرطان تیروئید مرتبط باشند.

10. تست‌های تخصصی هورمونی: برای تعیین اینکه آیا تیروئید بیشتر یا کمتر از حد طبیعی هورمون تولید می‌کند یا خیر.

به کارگیری یک یا چند روش تشخیصی فوق به اطلاعات بیشتر پزشک در رابطه با ماهیت تومور و بهترین روش درمانی ممکن، کمک می‌کند.

درمان سرطان تیروئید

بستگی به سرعت تشخیص، نوع و مرحله پیشرفت سرطان دارد. پیشرفت‌های علمی و فناوری محدودیت‌های تشخیصی را کاهش داده‌اند و درمان‌های موجود برای بسیاری از انواع سرطان تیروئید واکنش خوبی نشان می‌دهند. در نتیجه افرادی که به موقع تشخیص داده می‌شوند اغلب می‌توانند طول عمری عادی و سالم داشته باشند.

برای توده‌های خوش‌خیم تیروئیدی، پزشکان معمولا درمان‌های دارویی را تجویز می‌کنند، زیرا این نوع تومور به آرامی رشد می‌کند و گسترش پیدا می‌کند. نظارت مداوم و مراجعات ماهانه به پزشک متخصص غدد توصیه می‌شود تا وضعیت بیمار به دقت کنترل شود.

درمان سرطان تیروئید بر اساس مرحله‌ای که بیماری در آن قرار دارد، نوع سرطان تیروئید، اندازه توده‌ی سرطانی و وضعیت سلامت عمومی بیمار انتخاب می‌شود. درمان‌های رایج برای سرطان تیروئید شامل موارد زیر است:

1. جراحی: اصلی‌ترین روش درمانی که می‌تواند شامل تیروییدکتومی کامل (برداشتن کل غده تیروئید) یا لوبکتومی (برداشتن نیمه‌ای از غده) باشد. گاهی اوقات غدد لنفاوی نزدیک به تیروئید نیز برداشته می‌شوند.

2. درمان با ید رادیواکتیو (رادیوایودین): این درمان پس از جراحی برای نابود کردن بافت تیروئیدی باقی‌مانده یا سرطانی که ممکن است جراحی نشده باشد، استفاده می‌شود. همچنین می‌تواند برای درمان سرطان تیروئیدی که به دیگر نقاط بدن گسترش یافته است، مورد استفاده قرار گیرد.

3. درمان با هورمون‌ها: بعد از تیروییدکتومی کامل، بیمار نیاز به درمان مادام‌العمر با هورمون تیروئید دارد تا جایگزین هورمون‌هایی شود که دیگر تولید نمی‌شوند و همچنین کمک می‌کند تا از رشد بافت سرطانی باقی‌مانده جلوگیری شود.

4. پرتودرمانی خارجی: این روش شامل متمرکز کردن اشعه‌های پر قدرت بر روی نواحی محدود از بدن که سرطان گسترش یافته است.

5. شیمی‌درمانی: داروهای خاصی استفاده می‌شود که سلول‌های سرطانی را کشته یا رشد آن‌ها را متوقف کند. این درمان معمولاً برای سرطان تیروئید که به دیگر نقاط بدن گسترش یافته انتخاب می‌شود.

6. درمان هدفمند: داروهایی که تغییرات خاصی در سلول‌های سرطانی را هدف قرار می‌دهند و موجب مرگ یا کم‌کردن رشد سلول‌های سرطانی می‌شوند.

7. درمان‌های تحقیقاتی/کارآزمایی‌های بالینی: خصوصاً برای بیمارانی که به درمان‌های استاندارد پاسخ نمی‌دهند، انتخاب‌های درمانی تجربی وجود دارد.

انتخاب روش درمانی متناسب با وضعیت فردی بیمار و نوع سرطان تیروئید، پس از مشورت دقیق با پزشک و هماهنگی با دیگر کارشناسان درمانی صورت می‌پذیرد.

دکتر کیوان آقازاده