برج قابوس بن وشمگیر یا همان گنبد قابوس بنایی تاریخی از سده چهارم هجری است که در شهر گنبد کاووس، استان گلستان قرار دارد. سبک معماری بنا شیوه رازی است. این بنا که بلندترین برج تمام آجری جهان بشمار می آید بر فراز تپه ای خاکی که نزدیک به پانزده متر از زمین بلندتر است، قرار دارد. بلندای بنا به همراه پی آن 72 متر می باشد. براساس مقاله معرفی تعدادی از بهترین جاذبه های دیدنی استان گلستان باید بدانید که این بنا در سال 375 هجری خورشیدی و در زمان پادشاهی قابوس بن وشمگیر و در شهر گنبدکاووس که پایتخت پادشاهان آل زیار آن دیار بود، بنا شده است.
جنگل ناهارخوران
یکی از جاذبه های دیدنی شهرستان گرگان، منطقه جنگلی و خوش آب و هوای ناهارخوران است. جنگل ناهارخوران در نزدیکی گرگان و در فاصله هشت کیلومتری آن قرار دارد و از تفرجگاه های محبوب این شهر بشمار میرود. براساس مقاله معرفی تعدادی از بهترین جاذبه های دیدنی استان گلستان باید بدانید که ناهارخوران از جمله جنگل های هیرکانی شمال کشور است که قدمت آن به 40 میلیون سال می رسد.
جنگل ناهارخوران گردشگاهی بی نظیر برای لذت بردن از هوای مطبوع و دلپذیر و گشت و گذار در لابه لای درختان بلندقامت آن است. پیاده روی، کوهنوردی و صعود به ارتفاعات ناهارخوران از جمله تفریحاتی است که در این جنگل میتوان به آن پرداخت. در کنار این مزایای منطقه تفریحی و جنگلی که از ابتدای صبح تا انتهای شب در تمامی ساعات شبانه روز ویژگی های منحصر بفرد اقلیمی و آب و هوایی را در خود جای داده، امکاناتی نظیر شهربازی، رستوران و کافه نیز در دل جنگل باشکوهش ایجاد شده است.
میل رادکان یا گنبد رادکان، در چهار کیلومتری جنوب شرقی روستای رادکان و در 42 کیلومتری جنوب کردکوی و 54 کیلومتری جنوب غربی گرگان و 117 کیلومتری برج گنبد قابوس در یک منطقه کوهستانی جنگلی و بر فراز تپه با صفایی که دارای موقعیت خاص طبیعی و سوق الجیشی است در دامنه جنوبی سلسله جبال البرز و دره ها و تراس های حاشیه شمالی رودخانه نکا که از شرق به غرب جریان داشته، قرار دارد. این گنبد مدفن یکی از اسپهبدان آل باوند طبرستان به نام ابوجعفر محمدبن وندا بن باوندی است. بر کتیبه ای که در زیر گنبد دیده می شود، ساخت آن در 407 هجری قمری در زمان فرمانروایی اسپهبد ابوجعفر آغاز و در 411 هجری قمری بدست احمد بن عمر به پایان رسید.
آشوراده دهی در مرکز شبه جزیره میانکاله در شهرستان بندر ترکمن، استان گلستان است. آشوراده تنها جزیره ایرانی دریای خزر است. این جزیره در سده های گذشته در پی عملکرد و فعالیت گروه های انسانی با حفر کانال از توده اصلی خشکی خود جدا افتاده است.
این جزیره تا سالهای پیش با امکاناتی همچون پاسگاه ژاندارمری، شرکت تعاونی روستایی، مدرسه راهنمایی، مغازه، مسجد و حسینیه بیش از 1000 نفر سکنه داشت که به مشاغل دامداری، کارگری، پیشه وری و ماهیگیری مشغول بوده اند اما در سال 1372 به علت بالا آمدن سطح آب دریای خزر و رخ دادن سیل مردم جزیره، آنجا را ترک کردند و هم اکنون تنها کارمندان شیلات در آن ساکن هستند. نکته جالب توجه این جزیزه این است که 40٪ خاویار ایران در نزدیکی این جزیره بدست می آید.
جنگل و آبشار شیرآباد
آبشارهای شیرآباد در دو کیلومتری روستایی به همین نام در شهرستان رامیان استان گلستان و در حدود 7 کیلومتری جنوب شهر خان ببین قرار دارند. ابتدا باید به شهر خان ببین بروید و سپس مسیر خود را به سمت روستای شیرآباد ادامه دهید. حدود دو کیلومتر که از روستا فاصله بگیرید، طبیعت زیبای گلستان جلوه ای تازه پیش رویتان خواهد گذاشت. خودروی خود را در پارکینگ پارک کنید و راه جنگل شیرآباد را در پیش بگیرید. مجموعه آبشارهای شیرآباد به شکل پلکانی هستند و یکی پس از دیگری و به فاصله کمی از هم بر روی حوضچه های عمیقشان فرو می ریزند.
این مجموعه شامل هفت آبشار کوچک بزرگ است که در مسیر رودخانه ای خروشان و در میان جنگل های انبوه و بسیار زیبای شیرآباد جای خوش کرده اند. با حدود 20 دقیقه پیاده روی ساده در دل جنگل، به آبشار اول شیرآباد خواهید رسید. این آبشار حدود 25 متر ارتفاع دارد و عمق حوضچه آن در برخی نقاط به 80 متر هم می رسد. آبشار اول شیرآباد در دسترس ترین آبشار این مجموعه است. به همین دلیل شاید شلوغی آن به خصوص در روزهای تعطیل اذیتتان کند.
اما این تازه اول راه است. اگر کمی همت کنید و مسیر نسبتا سخت تا آبشار دوم را طی کنید، به آبشاری با ارتفاع حدود 15 متر خواهید رسید که جمعیت کمتری برای بازدید در آن حضور دارند. هرچه که بالاتر بروید، هم محیط و آبشارها زیباتر می شوند و هم از جمعیت و شلوغی اطراف آبشارها کاسته می شود. زیباترین و بزرگترین آبشار این مجموعه، آخرین آنهاست که حدود 30 متر ارتفاع دارد و حوضچه هایی به عمق 40 و 80 متر در مجاورت آن ایجاد شده اند.
دیوار تاریخی گرگان
دیوار بزرگ گرگان یا دیوار بزرگ اسکندر یا دیوار سرخ که در متون قدیمی با نام مار سرخ نیز نامیده شده است. دیواری تاریخی است که از کنار دریای مازندران در ناحیه گمیشان آغاز شده و تا کوههای گلیداغ در شمال شرق کلاله ادامه می یافته است. هم اکنون تقریباً تمام این دیوار از میان رفته و تنها بخشهای کوچکی از آن که در زیر خاک مدفون مانده، باقی است. دیوار تاریخی گرگان پس از دیوار چین بزرگترین دیوار دفاعی جهان است. این دیوار عظیم تاریخی که 200 کیلومتر طول دارد در 29 تیر سال 1378 به ثبت ملی رسید.
عکس این دیوار نخستین بار توسط اریک اشمیت باستان شناس آمریکایی ثبت شد. آقای اشمیت، باستان شناس آمریکایی که با هواپیمای خود در سالهای 1315 و 1316 از نقاط باستانی ایران عکاسی میکرد، در منطقه گرگان دیوار قرمز رنگی را دید که از سمت دریای خزر به طرف کوههای گلیداغ امتداد دارد. او از این دیوار عکس گرفت و این عکسها سندی برای تحقیقات باستان شناسان ایرانی و خارجی بر این دیوار شد.
شهر تاریخی جرجان
شهر تاریخی جرجان یکی از شهرهای بزرگ جهان اسلام بوده است که با شهرهایی همچون ری، مرو و جندی شاپور برابری می کند. این شهر معماری و شهرسازی بسیار پیشرفته ای داشته که با کاوش های انجام گرفته، معلوم شد که بیش از 1000 سال قبل دارای فاضلاب شهری، خیابانهایی با سنگفرش های منقش آجری و سیستم آبرسانی به خانه ها بوده که از طرح شهرسازی و وجود نقشه برای ساخت آن خبر می دهد. آبگینه ها و سفال های ارزشمند بدست آمده از دفینه های جرجان نیز گویای این مطلب است که این شهر یکی از مراکز صنعت آبگینه و سفال در دوره های بعد از اسلام یعنی سده های 5 و 6 هجری شمسی بوده است.
خرابه های شهر جرجان که اکنون در سه کیلومتری جنوب غربی شهر گنبدکاووس قرار گرفته، در زمان آبادی 1200 هکتار را شامل میشد که در قرن اخیر به علت های مختلف چون کاوش های غیرمجاز، توسعه کشاورزی و ساخت خانه های جدید از بین رفته و فقط مساحتی در حدود 250 هکتار در دو سوی گرگان رود از آن باقی مانده است. در اصل این شهر در زمان سامانیان بر روی ویرانه های برجای مانده از شهری ساسانی بنا شد و به صورت چندضلعی نامنظم همانند شهرهای منطقه در قبل از اسلام ساخته شده است.
همه معابر اصلی و فرعی شهر با آجر و به صورت نقوش هندسی زیبا سنگفرش و چیده شده و شهر جرجان مانند همه شهرهای آباد منطقه، دیوارهایی برای حصارهای داخلی، خارجی و خندقی بین دو دیوار داشته که اهالی شهر را از گزند دشمنان مهاجم حفظ میکرد. هر چند مصالح ساختمانی حصار شهر از آجر، سنگ و گچ بود اما به علت تخریب شدید در سالهای گذشته، از ارتفاع و عرض حصارها و خندق اطلاعی در دست نیست. جاوید ایمانیان، مدیر پژوهشی شهر تاریخی جرجان - گنبد قابوس در مورد این شهر می گوید: با بررسی هایی که از شهر جرجان صورت گرفته، ثابت شد که این شهر از یک معماری و شهرسازی پیشرفته بهره مند بوده است.
آبشار کبودوال
آبشار کبودوال در 5 کیلومتری علی آباد کتول واقع در استان گلستان می باشد و به عنوان تنها آبشار خزه ای ایران معرفی شده است. کبودوال از چشمه های جنوبی سرچشمه می گیرد و در عمق دره ای انبوه از جنگل واقع می باشد. آبشار کبودوال در 5 کیلومتری استان گلستان قرار دارد و آب این رودخانه از چشمه های جنوبی سرچشمه می گیرد و قابلیت شرب دارد. نکته قابل توجه برای مسافران این منطقه این است که در مسیر آبشار سکوها و چادرهای انفرادی و گروهی به تعداد کافی و مناسب وجود دارد. این منطقه در تابستان و همینطور ایام تعطیل علاقمندان به طبیعت را به خود جذب می کند.
آبشارهای کوچک و بزرگ زیادی در امتداد رودخانه کبودوال خودنمایی می کنند که در زیر هر آبشار حوضچه های جالبی بوجود آمده که برخی جوانان منطقه از آن برای شنا و آبتنی استفاده می کنند. آبشار کبودوال به عنوان مهمترین جاذبه گردشگری بشمار میرود، آب آن زلال و شفاف بوده و زمزمه حرکت آب در فضای آرام و سکوت جنگل بهترین وسیله تسکین و آرامش انسان است.
پارک ملی گلستان یا جنگل گلستان، منطقه حفاظت شده ای در شرق استان گلستان و غرب استان خراسان شمالی است. این منطقه قدیمی ترین پارک ملی زیبای ثبت شده در کشور ایران و پناهگاهی کم نظیر برای حیات وحش است که 1350 گونه گیاهی و 302 گونه جانوری از جمله نیمی از گونه های پستانداران ایران را در حدود 900 کیلومتر مربع مساحت خود جای داده و به همین دلیل از سوی یونسکو به عنوان ذخیره گاه زیست کره در میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.
جنگل گلستان بدون تردید ارزشمندترین منطقه ایران چه از لحاظ کمیت و چه از نظر تنوع حیات جانوری و گیاهی است. تنوع زیستی پارک ملی گلستان حتی فراتر از برخی کشورهای اروپایی است که صدها برابر این پارک وسعت دارند. نام استان گلستان هم از روی این منطقه انتخاب شد. پارک ملی گلستان از بهترین زیستگاه های پستانداران بزرگی چون پلنگ، خرس قهوه ای، گرگ، وشق، مرال، شوکا، گوسفند وحشی و بز وحشی، آهوی ایرانی و گراز است و بویژه به خاطر جمعیت فراوان قوچ و میش اوریال معروف است. جمعیت قوچ و میش های این پارک ملی در دهه 1350 حدود 150 هزار رأس برآورد شده بود که معادل نزدیک به سه چهارم کل جمعیت گوسفندان اوریال دنیا میشد.
گورستان و زیارتگاه خالد نبی در فاصله 90 کیلومتری شمال شرق شهرستان گنبد کاووس و 55 کیلومتری شمال شرق شهرستان کلاله و 6 کیلومتری روستای گچی سو – نزدیک آی تمر از توابع بخش مراوه تپه و بر فراز قله کوه گوگجه داغ واقع شد. قله کوه گوگجه داغ که در بین مردم به قله «قدرت» یا گوج (گوژ) به زبان ترکی نیز معروف است، حدود 700 متر از سطح دریا ارتفاع دارد. رشته کوه گوگجه داغ از مشرق به کوههای بابا شملک و از شمال و غرب و جنوب به هزار دره اطراف پیوسته است.
راه ارتباطی زیارتگاه خالد نبی کوهستانی بوده، ولی از طریق کلاله و تمرقره قوزی تا آن محل راه دشواری نیست. به دلیل دوری راه و فقدان وسیله نقلیه و کمبود تسهیلات رفاهی در محل و همچنین گرمای شدید تابستان و سرمای زمستان، بهترین زمان برای دیدار از آن ماههای فروردین و اردیبهشت است.
یکی از زیباترین تفرجگاه های شهرستان مینودشت استان گلستان جنگل چهل چای است. این جنگل مناسب برای بهره برداری مسافران نوروزی از این طبیعت است. تنگه چهل چای که به بهشت نیز معروف است، در فاصله هفت کیلومتری شهر مینودشت قرار گرفت. جنگل های انبوه در دامنه کوه و جریان رودخانه ها و چشمه های دائمی و فصلی، مناظر زیبایی را در مساحتی حدود 59 هکتار بوجود آورده و صدای جریان آب آرامش دهنده روح و روان هر گردشگری است. پوشش گیاهی پارک جنگلی چهل چای براساس تقسیم بندی جنگلهای ایران در ناحیه جنگلهای پهن برگ خزری در دامنه شمالی رشته کوه های البرز واقع شده و شامل انواع درختان، درختچه ها و گیاهان علفی و بوته ای کف جنگل است.
با توجه به دسترسی آسان، وجود جاده آسفالته، محوطه سازه های انجام شده نمازخانه، سرویس های بهداشتی و فروشگاه های مواد غذایی و رستوران های سنتی موقعیت مناسبی برای تفرج و تفریح مسافران، اهالی منطقه و شهرهای مجاور است. پدیده های طبیعی چهل چای با جنگل های انبوه و بهم فشرده ای که در دامنه کوه و بستر دره وجود دارد و جریان رودخانه و همچنین چشمه های دائمی و فصلی فراوان مناظر زیبا از جلوه های آفرینش را در پیش روی مشتاقان طبیعت داده است.
بقاع متبرکه و آستان مقدس امامزادگان
وجود بیش از 100 بقعه متبرکه و آستان مقدس امامزادگان در استان گلستان، از این استان و منطقه که میزبان بسیاری از خاندان رسول اکرم (ص) بوده، چهره ای مذهبی ساخته و گردشگری مذهبی را نیز در این استان رونق بخشیده است. به ابتکار و تلاش اداره کل اوقاف و امور خیریه استان گلستان در سالهای اخیر بویژه در گرگان، گنبدکاووس و مینودشت بقاع متبرکه دارای امکانات رفاهی و خدماتی بسیار مطلوبی شده اند که امکان پذیرایی و اسکان مسافران را در بسیاری از بقاع فراهم کرده اند. از این میان میتوان به آستان مقدس امامزاده یحیی بن زید (ع) که در لسان بسیاری از علمای بزرگ به امامزاده واجب التعظیم معروف است یا امامزاده طیب قرن آباد گرگان که در وسط جنگل و فضایی بسیار دلپذیر قرار گرفته، نام برد.
