برای تشخیص کم خونی، طبق معمولً آزمایش خون کامل انجام می شود کـه میزان گلبول‌هاي قرمز و هموگلوبین را اندازه‌گیری می کند. برای تشخیص علت کم خونی، ممکن اسـت آزمایش‌هاي دیگری مانند آزمایش آهن، ویتامین‌هاي B12 و فولات، تست همولوبین الکتروفورزی یا آزمایش‌هاي ژنتیکی نیز انجام شود. برای درمان کم خونی، باید علت ان را رفع کرد ودر صورت لزوم مکمل‌هاي خونی، داروها یا جراحی استفاده کرد.
کم خونی چیست؟
کم خونی زمانی رخ می دهد کـه بدن بـه اندازه کافی گلبول قرمز یا هموگلوبین نداشته باشد. هموگلوبین پروتئینی اسـت کـه اکسیژن را از ریه‌ها بـه بافت‌ها و ماهیچه‌ها منتقل میکند. کم خونی می تواند علائمی مانند خستگی، رنگ‌پریدگی، تنگی نفس، سردرد، تپش قلب، ریزش مو و پوست خشک داشته باشد.
انواع مختلف کم خونی
کم خونی میتواند انواع مختلفی داشته باشد کـه علل و درمان انها متفاوت اسـت. برخی از انواع شایع کم خونی عبارتند از:
مطالب مشابه: حقایقی خواندنی درباره کم خونی و فقر آهن
1. کم خونی فقر آهن:
ناشی از کمبود آهن در بدن اسـت کـه میتواند بـه دلیل رژیم غذایی نامناسب، خون ریزی، بارداری یا مشکلات جذب آهن از غذا باشد. درمان ان با مصرف غذا هاي غنی از آهن یا مکمل‌هاي آهن انجام میشود.
2. کم خونی کمبود ویتامین:
ناشی از کمبود ویتامین‌هاي B12 یا فولات در بدن اسـت کـه میتواند بـه دلیل رژیم غذایی نامناسب، بیماری‌هاي گوارشی یا مصرف برخی داروها باشد. درمان ان با مصرف غذا هاي غنی از این ویتامین‌ها یا مکمل‌هاي انها انجام میشود.
3. کم خونی مدیترانه‌ای:
یک بیماری موروثی اسـت کـه شکل گلبول‌هاي قرمز را تغییر می دهد و باعث می شود انها زودتر از بین بروند. این بیماری میتواند علائمی مانند کم خونی، درد، تورم طحال و اختلالات رشد داشته باشد. درمان ان با تزریق خون، جراحی طحال یا درمان‌هاي ژنتیکی انجام می شود.
4. کم خونی تالاسمی:
یک بیماری موروثی اسـت کـه منجر بـه کاهش تولید هموگلوبین میشود. این بیماری میتواند علائمی مانند کم خونی، ضعف، تورم طحال و اختلالات استخوان داشته باشد. درمان ان با تزریق خون، جراحی طحال یا درمان‌هاي ژنتیکی انجام میشود.
چگونه می‌توانم کم خونی را پیشگیری کنم؟
برای پیشگیری از کم خونی، باید عوامل خطر ان را شناسایی و رفع کنید. برخی از عوامل خطر کم خونی عبارتند از:
1. رژیم غذایی نامناسب:
برای تامین آهن، ویتامین‌هاي B12 و فولات، باید از غذا هاي غنی از این مواد مغذی مانند گوشت، ماهی، تخم‌مرغ، سبزیجات برگی سبز، حبوبات، مغزها، میوه‌ها و غلات کامل استفاده کنید .
2. خونریزی:
برای جلوگیری از از دست دادن خون، باید علت خون ریزی را پیدا و درمان کنید. ممکن اسـت خون ریزی بـه دلیل بیماری‌هاي گوارشی، قاعدگی فراوان، زخم، سرطان یا داروهای خون‌بـه‌ها باشد .
3. بارداری:
برای جلوگیری از کم خونی در بارداری، باید مکمل‌هاي آهن و فولات را مصرف کنید و آزمایش‌هاي خونی را بـه طور منظم انجام دهید .
4. بیماری‌های موروثی:
برای جلوگیری از کم خونی مدیترانه‌اي یا تالاسمی، باید مشاوره ژنتیکی بگیرید ودر صورت لزوم تزریق خون، جراحی طحال یا درمان‌هاي ژنتیکی را انجام دهید .
چه غذاهایی برای درمان کم خونی خوب است ؟
برای درمان کم خونی، باید غذاهایی را مصرف کنید کـه غنی از آهن، ویتامین‌هاي B12 و فولات باشند. برخی از این غذاها عبارتند از:
- سبزیجات برگ‌دار و سبز مانند اسفناج، کاهو، بروکلی و چغندر
- گوشت سفید و قرمز مانند گوشت گاو، مرغ، بوقلمون و جگر
- غذا هاي دریایی مانند ماهی، میگو، صدف و خاویار
- آجیل و دانه‌ها مانند بادام، گردو، کنجد، زیره و زعفران
- میوه‌ها و مرباها مانند انجیر، خرما، کشمش، آلو، آلبالو و مربای گیلاس
- غلات و حبوبات مانند برنج، گندم، جو، نخود، لوبیا و عدس
سبزیجات برگ‌دار و سبز
سبزیجات برگ‌دار و سبز گروهی از سبزیجات هستند کـه قسمت قابل خوردن آن ها برگ‌هاي انها اسـت. این سبزیجات طبق معمولً از ارزش غذایی بالایی برخوردار هستند و حاوی ویتامین‌ها، موادمعدنی، فیبر و آنتی‌اکسیدان‌هاي مفید برای سلامتی هستند. برخی از انواع شایع سبزیجات برگ‌دار و سبز عبارتند از:
1. اسفناج: یک سبزیجات برگ‌دار سبز تیره اسـت کـه در غذا هاي مختلف مانند سالاد، سوپ، کیش و اسموتی استفاده می شود. اسفناج حاوی ویتامین‌هاي A، C، K، فولات، آهن، کلسیم و منیزیم اسـت.
2. کاهو: یک سبزیجات برگ‌دار سبز روشن اسـت کـه در سالاد، ساندویچ، پیتزا و غذا هاي دیگر استفاده می شود. کاهو حاوی ویتامین‌هاي A، C، K، فولات، پتاسیم و منیزیم اسـت.
3. کلم: یک سبزیجات برگ‌دار سبز تیره اسـت کـه در سالاد، سوپ، کلم‌پلو، کلم‌برگ و غذا هاي دیگر استفاده می شود. کلم حاوی ویتامین‌هاي A، C، K، فولات، کلسیم، منیزیم و گلوکوزینولات‌هاي ضد سرطان اسـت.
4. بروکلی: یک سبزیجات برگ‌دار سبز تیره اسـت کـه در سالاد، سوپ، خورشت، پلو و غذا هاي دیگر استفاده می شود. بروکلی حاوی ویتامین‌هاي A، C، K، فولات، کلسیم، منیزیم و گلوکوزینولات‌هاي ضد سرطان اسـت.
گوشت سفید و قرمز
گوشت سفید و قرمز دو نوع از گوشت‌هاي حیوانی هستند کـه بر اساس رنگ، بافت، طعم، خواص و ارزش غذایی انها متفاوت هستند. گوشت سفید شامل گوشت پرندگان و آبزیان مانند مرغ، بوقلمون، ماهی و میگو اسـت. گوشت قرمز شامل گوشت چهارپایان مانند گاو، گوسفند، شتر و شترمرغ اسـت.
گوشت سفید و قرمز در جایگاه خود و اگر بـه شکل درست مصرف شوند مانعی ندارند. با اینحال، بـه دلیل درصد چربی بالای گوشت قرمز، بهتر اسـت مصرف ان کمتر از گوشت سفید باشد. برخی از فواید و مضرات استفاده از گوشت سفید و قرمز عبارتند از:
1. فواید گوشت سفید: گوشت سفید منبع خالص‌تری برای پروتئین اسـت و حاوی چربی کمتری اسـت. گوشت سفید دارای اسید آمینه ها، کلسیم و پتاسیم بیشتری اسـت. گوشت سفید میتواند بـه سلامت قلب و عروق، استخوانها، ماهیچه‌ها و سیستم ایمنی کمک کند.
2. فواید گوشت قرمز: گوشت قرمز آهن و ویتامین B12 بیشتری دارد. گوشت قرمز دارای انواع آنتی اکسیدانها اسـت و روی و ویتامین B6 بیشتری دارد. گوشت قرمز می تواند بـه سلامت خون، انرژی، مغز و متابولیسم کمک کند.
3. مضرات گوشت سفید: گوشت سفید ممکن اسـت حاوی باکتری‌ها، ویروس‌ها، سموم و آلودگی‌هاي محیطی باشد. گوشت سفید ممکن اسـت حاوی هورمون‌ها، آنتی‌بیوتیک‌ها و مواد شیمیایی باشد کـه بـه حیوانات تزریق میشود. گوشت سفید ممکن اسـت حساسیت، التهاب و اختلالات گوارشی ایجاد کند.
4. مضرات گوشت قرمز: گوشت قرمز ممکن اسـت حاوی چربی اشباع شده، کلسترول و نیترات باشد. گوشت قرمز ممکن اسـت افزایش خطر بیماری‌هاي قلبی، سرطان، دیابت و چاقی را بـه همراه داشته باشد. گوشت قرمز ممکن اسـت سخت‌تر هضم شود و باعث تشنج، نفخ و یبوست شود.
مطالب مشابه: درمان کم خونی و فقر آهن با گیاهان دارویی
غذاهای دریایی
غذا هاي دریایی عبارتند از موجودات زنده یا مرده کـه در آب‌هاي شور یا شیرین زندگی می کنند و برای مصرف انسان مناسب هستند. انواع غذا هاي دریایی شامل ماهی، خارپوستان، سخت‌پوستان، نرم‌تنان، جلبک‌ها و میگوها هستند. غذا هاي دریایی طبق معمولً دارای خواص غذایی بالایی هستند و حاوی پروتئین، اسیدهای چرب امگا-۳؛ ویتامین‌ها، موادمعدنی و آنتی‌اکسیدان‌هاي مفید برای سلامتی هستند.
غذا هاي دریایی میتوانند بـه روش‌هاي مختلفی طبخ شوند مانند سرخ کردن، پختن، بخار پزی، گریل، سوخاری، سالاد و سوشی. برخی از غذا هاي دریایی مشهور و خوشمزه کـه در رستوران‌هاي تهران میتوانید امتحان کنید عبارتند از:
1. قلیه ماهی: یک خورشت ایرانی اسـت کـه با ماهی، پیاز، سیر، گوجه‌فرنگی، لیمو عمانی، زردچوبه، آبغوره و ادویه‌ها تهیه می شود. این غذا طبق معمولً با برنج سفید سرو میشود.
2. میگو سوخاری: یک غذای دریایی چینی اسـت کـه با میگو، آرد، تخم‌مرغ، نمک، فلفل، سس سویا، سیر، نبات، آبلیمو و روغن تهیه می شود. این غذا طبق معمولً با برنج یا نودل سرو میشود.
3. سالمون گریل: یک غذای دریایی ساده و لذیذ اسـت کـه با ماهی سالمون، نمک، فلفل، روغن زیتون، آبلیمو، سیر و گشنیز تهیه میشود. این غذا طبق معمولً با سالاد سبز یا سیب‌زمینی پخته سرو می شود.
4. سوشی: یک غذای دریایی ژاپنی اسـت کـه با برنج، سرکه، شکر، نمک، ماهی تازه یا پخته، خاویار، میگو، خرچنگ، صدف، جلبک نوری و وسابی تهیه می شود. این غذا طبق معمولً با سس سویا، زنجبیل شیرین و ترش و وسابی سرو میشود.
آجیل و دانه ها
آجیل و دانه‌ها گروهی از مواد غذایی هستند کـه دارای خواص و ارزش‌هاي غذایی بالایی هستند. آجیل و دانه‌ها منابع خوبی از پروتئین، چربی‌هاي سالم، فیبر، ویتامین‌ها، موادمعدنی و آنتی‌اکسیدان‌ها هستند. آجیل و دانه‌ها می توانند بـه سلامت قلب، مغز، گوارش، استخوان، پوست، مو و سیستم ایمنی کمک کنند. آجیل و دانه‌ها میتوانند بـه تنظیم وزن، قندخون، کلسترول و فشار خون نیز کمک کنند.
انواع آجیل و دانه‌ها بسیار زیاد و متنوع هستند. برخی از آجیل‌هاي شایع عبارتند از بادام، بادام هندی، پسته، گردو، فندق، کاجو، مغز کدو، مغز آفتابگردان و مغز کتان. برخی از دانه‌هاي شایع عبارتند از چیا، کنجد، زیره، زعفران، گشنیز، خاکشیر، کتان، گندم، جو، برنج، نخود، لوبیا و عدس.
آجیل و دانه‌ها را میتوان بـه صورت خام، برشته، شور، شیرین، تنقلاتی یا مواد افزودنی بـه غذا هاي دیگر مصرف کرد. میزان مصرف آجیل و دانه‌ها بستگی بـه نوع، کالری، چربی و خواص انها دارد. بـه طور کلی، توصیه می شود کـه روزانه حدود 30 گرم آجیل و دانه‌هاي مختلف را بـه عنوان یک میان‌وعده یا بخشی از وعده‌هاي اصلی مصرف کنید.
میوه‌ها و مرباها
میوه‌ها و مرباها دو گروه از مواد غذایی هستند کـه باهم ارتباط نزدیکی دارند. میوه‌ها عبارتند از بخش‌هاي شیرین و خوراکی گیاهان کـه طبق معمولً دارای رنگ‌ها و طعم‌هاي متنوعی هستند. میوه‌ها دارای خواص و ارزش‌هاي غذایی بالایی هستند و حاوی ویتامین‌ها، موادمعدنی، فیبر، آب و آنتی‌اکسیدان‌هاي مفید برای سلامتی هستند. میوه‌ها می توانند بـه روش‌هاي مختلفی مصرف شوند مانند خام، پخته، آبمیوه، میوه‌خشک، مربا و مارمالاد.
مرباها عبارتند از فراورده‌هایي کـه از پخت میوه‌ها با شکر یا عسل بـه دست می آیند. مرباها روشی برای نگه‌داری و ماندگاری میوه‌ها هستند کـه از دیرباز در بسیاری از فرهنگ‌ها رایج بوده‌اند. مرباها دارای طعم شیرین و لذیذی هستند و طبق معمولً با نان، کره، خامه، پنیر یا ماست سرو می شوند. مرباها نیز دارای خواص و ارزش‌هاي غذایی هستند و حاوی ویتامین‌ها، موادمعدنی، پکتین و آنتی‌اکسیدان‌هاي میوه‌ها هستند.
غلات و حبوبات
غلات و حبوبات دو گروه از مواد غذایی هستند کـه از گیاهان بـه دست می آیند و دارای خواص و ارزش‌هاي غذایی بالایی هستند. غلات عبارتند از گیاهان علفی کـه دانه‌هاي انها قابل خوردن اسـت. حبوبات عبارتند از دانه‌هاي خوراکی متعلق بـه خانواده حبوبات. تفاوت اصلی بین غلات و حبوبات دراین اسـت کـه غلات حاوی مقادیر زیادی کربوهیدرات هستند و حبوبات حاوی مقادیر زیادی پروتئین و اسیدهای آمینه هستند.
برخی از انواع شایع غلات عبارتند از:
1. برنج: یکی از محبوب‌ترین و پرمصرف‌ترین غلات در جهان اسـت کـه در بسیاری از غذاها و خورشت‌ها استفاده می شود. برنج حاوی کربوهیدرات، پروتئین، ویتامین‌هاي B، منیزیم، فسفر و پتاسیم اسـت.
2. گندم: یکی از قدیمی ترین و مهمترین غلات در جهان اسـت کـه از ان نان، آرد، ماکارونی، کیک و کلوچه تهیه میشود. گندم حاوی کربوهیدرات، پروتئین، ویتامین‌هاي B، منیزیم، فسفر، روی و سلنیوم اسـت.
3. ذرت: یکی از پرطرفدارترین و متنوع‌ترین غلات در جهان اسـت کـه از ان ذرت بوداده، ذرت شیرین، ذرت مکزیکی، نشاسته ذرت و روغن ذرت تهیه می شود. ذرت حاوی کربوهیدرات، پروتئین، ویتامین‌هاي A، B، C، منیزیم، فسفر، پتاسیم و لوتئین اسـت.
برخی از انواع شایع حبوبات عبارتند از:
1. لوبیا: یکی از محبوب‌ترین و پرخاصیت‌ترین حبوبات در جهان اسـت کـه در سالاد، سوپ، خورشت، کنسرو و برگر استفاده میشود. لوبیا حاوی پروتئین، فیبر، ویتامین‌هاي B، C، K، فولات، آهن، منیزیم، پتاسیم و اسیدهای چرب امگا-۳ اسـت.
2. نخود: یکی از قدیمی ترین و متنوع‌ترین حبوبات در جهان اسـت کـه از ان حمص، فلافل، آبگوشت، آش و سالاد تهیه می شود. نخود حاوی پروتئین، فیبر، ویتامین‌هاي B، C، K، فولات، آهن، منیزیم، پتاسیم و اسیدهای چرب امگا-۶ اسـت.
3. عدس: یکی از ساده ترین و ارزان‌ترین حبوبات در جهان اسـت کـه در سوپ، خورشت، کتلت، کباب و کره عدسی استفاده میشود. عدس حاوی پروتئین، فیبر، ویتامین‌هاي B، C، K، فولات، آهن، منیزیم، پتاسیم و اسیدهای چرب امگا-۳ اسـت.
مطالب مشابه: رژیم غذایی در بیماران کم خونی آنمی
در پایان
اگر علائم کم خونی دارید، بهتر اسـت با دکتر خود مشورت کنید و از رژیم غذایی متعادل و متنوع استفاده کنید. برای پیشگیری از کم خونی، می توانید از غذا هاي غنی از آهن، ویتامین‌هاي B12 و فولات مانند گوشت، ماهی، تخم‌مرغ، سبزیجات برگی سبز، حبوبات، مغزها، میوه‌ها و غلات کامل استفاده کنید
