:
بزرگترین قراردادهای نفتی یک دهه اخیر صنعت نفت ایران امضا می‌شوند
قرارداد توسعه ۶ میدان نفتی کشور به ارزش بیش از ۱۳ میلیارد دلار با هدف افزایش تولید ۳۵۰ هزار بشکه با تکیه بر توان داخلی با حضور معاون اول رئیس‌جمهوری و وزیر نفت امضا می‌شوند.
بزرگترین قراردادهای یک دهه اخیر صنعت نفت کشور به ارزش بیش از ۱۳ میلیارد دلار فردا (یکشنبه، ۲۷ اسفندماه) و در آستانه سالروز ملی شدن صنعت نفت به‌منظور افزایش روزانه ۳۵۰ هزار بشکه‌ای ظرفیت تولید نفت خام ایران با شرکت‌های ایرانی و با حضور محمد مخبر و جواد اوجی امضا می‌شوند.
بزرگترین قراداد توسعه‌ای صنعت نفت ایران در آزادگان رقم می‌خورد
قرارداد توسعه میدان مشترک نفتی آزادگان در غرب کارون که سال‌ها بلاتکلیف مانده بود با تدبیر وزارت نفت دولت سیزدهم برای یکپارچه‌سازی روند توسعه آن امضا خواهد شد، آزادگان به‌عنوان بزرگترین میدان مشترک نفتی ایران و در مجاورت میدان مجنون عراق و ۸۰ کیلومتری غرب اهواز واقع شده است.
طرح توسعه میدان آزادگان با حفاری ۱۸۵ حلقه چاه تازه در حال اجراست و به‌تازگی آیین رسمی عملیاتی شدن ۶۰ حلقه چاه آن با حضور سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری در استان خوزستان عملیاتی شد، هم‌اکنون تولید روزانه این میدان پس از فرآورش در واحد بهره‌برداری غرب کارون به تلمبه‌خانه غرب کارون ارسال می‌شود.
گام دوم توسعه میدان نفتی آذر
گام نخست در توسعه میدان مشترک آذر برداشته شده است، اکنون وزارت نفت دولت سیزدهم قصد دارد با تکیه بر توان داخلی گام دوم توسعه را کلید بزند، آذر، از نظر ساختار زمین‌شناسی یک میدان نفتی پیچیده به شمار می‌آید، ساختار زمین‌شناسی ویژه، حفاری در این میدان را به یکی از سخت‌ترین و پرچالش‌ترین حفاری‌ها تبدیل کرده است.
مرحله دوم توسعه و افزایش تولید در قدیمی‌ترین میدان نفتی ایران
میدان نفتی مسجد سلیمان نخستین و قدیمی‌ترین میدان نفتی در خاورمیانه، در شهرستان مسجدسلیمان و استان خوزستان واقع شده است که توسعه مرحله نخست این میدان از سوی شاخه بین‌الملل شرکت ملی نفت چین (CNPCI) در قالب بیع متقابل انجام شد. حال فردا قرار است قرارداد گام دوم توسعه این میدان امضا شود که این موضوع حکایت از پیشرفت شرکت‌های اکتشاف و تولید (E&P) در زمینه توسعه در بخش بالادست صنعت نفت دارد.
حجم نفت درجای میدان مسجد سلیمان حدود ۶.۲ میلیارد بشکه برآورد می‌شود و تولید نفت در ایران برای نخستین بار در خردادماه سال ۱۲۸۷ از مسجد سلیمان آغاز و تاکنون از این مخزن، حدود یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون بشکه نفت برداشت شده است.
قرارداد توسعه میدان‌های سومار، سامان و دلاوران
قرارداد توسعه سه میدان سومار، سامان و دلاوران واقع در گستره عملیاتی شرکت نفت مناطق مرکزی در غرب کشور فردا در قالب الگوی تازه قراردادهای نفتی ایران شامل توسعه، تولید و بهره‌برداری امضا می‌شود.
به‌طور کلی قراردادهای نفتی را به سه دسته امتیازی، مشارکتی و خدماتی تقسیم می‌کنند:
قرارداد امتیازی این اختیار را به طرف مقابل می‌دهد تا برای یک مدت طولانی به صورت مورد علاقه از منطقه نفتی بهره‌برداری کند و در نهایت درصدی از سود آن را به کارفرما دهد. این نوع قرارداد که اولین قرارداد نفتی ایران در زمان مظفرالدین شاه بود، در سال ۱۲۸۰ ه. ش با ویلیام ناکس دارسی انگلیسی بسته و امتیاز اکتشاف، بهره‌برداری، حمل و نقل در سراسر ایران به استثنای پنج استان شمالی به مدت ۶۰ سال به او داده شد. سهم ایران از کل امتیاز دارسی ۱۶ درصد بود. رضا شاه پهلوی این امتیاز را در سال ۱۳۱۱ ه. ش ملغی کرد اما قراردادی از این نوع به نام قرارداد ۱۳۱۲ بست که سهم ایران ۲۰ درصد از کل فروش نفت در نظر گرفته شد. در سال ۱۳۲۹ ه. ش با تلاش‌های محمد مصدق و آیت‌الله کاشانی مجلس شورای ملی قانون ملی شدن صنعت نفت را تصویب کرد. طبق این قانون شرکت نفت ایران و انگلیس منحل شد و طرف خارجی حق مالکیت در هیچ‌کدام از فرایندها را نداشت. پس از کودتای آمریکایی-انگلیسی ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ ه. ش نوع جدیدی از قراردادهای نفتی به نام قراردادهای مشارکتی تشکیل شد(برگرفته از مقاله دانشگاهی سال۱۳۸۶ تکسط مهدی رمیزی پور).
در قراردادهای مشارکتی شرکت‌ها در بخش‌های مختلف نفت با دولت‌ها همکاری کرده و در بخشی از سود فروش نفت سهیم می‌شوند. همه مراحل اکتشاف، استخراج و فروش نفت به شرکت‌های خارجی سپرده شد. مدت این قراردادها تا حدودی کوتاه‌تر از نوع اول و بین ۲۵ تا ۴۰ سال است. یک سال پس از کودتای ۲۸ مرداد قرارداد کنسرسیوم با مجموعه‌ای از شرکت‌ها شامل ۵ شرکت آمریکایی با سهم هرکدام ۸ درصد، شرکت انگلیسی BP با۴۰ درصد سهام به تنهایی، شرکت هلندی انگلیسی Shell با ۱۴ درصد سهام و شرکت فرانسوی Total با ۶ درصد سهام بسته شد و ایران تنها حقی به نام «پرداخت اعلام شده» از کنسرسیوم می‌گرفت.
در سال ۱۳۵۳ ه. ش قراردادهای خدمتی جایگزین نوع قبلی شد. این نوع قرارداد تا سال‌ها پس از انقلاب اسلامی ایران پابرجا بود. در این نوع قراردادها اکتشاف و توسعه در اختیار شرکت‌های خارجی قرار می‌گرفت.
بر طبق قراردادهای جدید نفتی IPC اکتشاف، تولید، توسعه، بهره بردای و فروش نفت و مالکیت مخازن به مدت ۲۵ سال به عهده طرف خارجی خواهد بود. ۵۰ درصد محصول از آن شرکت‌های خارجی خواهد بود. ایران به هر دلیلی (درخواست اوپک و...) برای افزایش یا کاهش برداشت باید از طرف خارجی اجازه بگیرد./ایسنا
