بعد از پایان نوشته‌ی فریبا وفی

فریبا وفی سال ۱۳۴۱ در تبریز به دنیا آمد. او از نوجوانی به داستان نویسی پرداخت و بعضی از داستان هایش را در مجله‌های مختلف به چاپ رسانید. نخستین داستان فریبا وفی که بتوان آن را اولین اثر جدی وی دانست، سال ۱۳۶۷ در مجله‌‌ی آدینه چاپ شد. این داستان راحت شدی پدر نام داشت. پس از چاپ این داستان ۸ سال طول کشید تا مجموعه داستانی از فریبا وفی منتشر شد. در ادامه مروری بر زندگی فریبا وفی خواهیم داشت و آخرین اثرش رمان بعد از پایان را بررسی خواهیم کرد.

رمان بعد از پایان

نام اولین مجموعه داستان فریبا وفی عمق صحنه بود. پس از چاپ این اثر، فریبا وفی در فاصله‌های کوتاه تری آثار خود را به چاپ رساند و این آثار مورد استقبال نیز قرار گرفت. اما اوج کاری فریبا وفی را شاید بتوان در اوایل دهه‌‌ی هشتاد دانست.

سال ۱۳۸۱ که وفی رمان پرنده من را منتشر کرد و این اثر علاوه بر استقبال عموم توجه منتقدان را نیز به خود جلب کرد و  برنده جایزه بهترین رمان سال ۱۳۸۱، جایزه سومین دوره جایزه هوشنگ گلشیری و جایزه دومین دوره جایزه ادبی یلدا شد و از سوی بنیاد جایزه ادبی مهرگان و جایزه ادبی اصفهان نیز تقدیر شد.

علاوه بر این در طی تمام سال‌های فعالیت وفی تا کنون بسیاری از داستان‌های وی به زبان‌های مختلفی در دنیا ترجمه شده اند. سال قبل یعنی سال ۲۰۱۷ میلادی بود که فریبا وفی جایزه ادبی لیتپروم آلمان را برای رمان ترلان دریافت کرد. می‌توان وفی را نویسنده‌ای دانست که علاوه بر ایران در کشورهایی دیگر نیز آثارش مورد توجه قرار گرفته است.

بیشتر بخوانید: ترلان نوشته‌ی فریبا وفی

داستان رمان بعد از پایان با آغاز سفر زنی به نام منظر از سوئد به ایران آغاز می‌شود. تمام اتفاق‌های داستان رمان بعد از پایان در این سفر حادث می‌شود. این سفر به نوعی روند تغییر است. تغییر آدم ها، نگاه به مسائل اجتماعی و فرهنگی و همچنین مسائل زنان در این تغییر و سفر موثر هستند.

این رمان را می‌توان رمانی شخصیت محور دانست. بیشتر شخصیت‌های رمان بعد از پایان زن هستند و به نظر می‌رسد که این نکته اتفاقی نبوده و تعمدی در آن در کار است.

در این سفر زنی دیگر که از آشنایان منظر، شخصیت اصلی داستان است، میزبان وی است. ایجاد رابطه توسط منظر که زنی است با شخصیتی راحت و سانسور کمتر اکثریت زنان جامعه‌‌ی ایران در این رمان قابل تامل است.

نکته‌‌ی دیگری که در رمان بعد از پایان وجود دارد در نظر گرفتن زاویه دید اشخاص دیگر داستان به غیر از شخصیت اصلی است. می‌توان گفت که این داستان در مکالمه‌‌ی دو زن شکل می‌گیرد. این گفتگو شاید دو دیدگاه را از دو زن در جامعه‌‌ی ما نشان می‌دهد.

در این گفتگو هاست که خواننده‌‌ی رمان میان دو دیدگاه است و بین آن دو قرار می‌گیرد و بسته به دیدگاه خود به اثر واکنش نشان می‌دهد. اما جالب است که گفتگو در رمان بعد از پایان همیشه گفتگوی عینی نیست بلکه گاهی راوی رمان دچار گفتگویی ذهنی می‌شود. این گفتگوها گاهی به گذشته نیز می‌روند.

بیشتر بخوانید: داستان کوتاه چنگال نوشته صادق هدایت ، طبیعت علیه تربیت

در این رمان گذشته به صورت یادآوری و تداعی پا به داستان می‌گذارد و شاید بتوان گفت به گونه‌ای با این کار نویسنده مهندسی اطلاعات نیز می‌کند. گذشته در رمان بعد از پایان به صورت دیگری نیز مطرح می‌شود و آن از طریق گفتگوی آدم‌های داستان است که گذشته را مرور می‌کنند.

بحث هویت زنان را می‌توان یکی از دغدغه‌های اصلی رمان بعد از پایان دانست. گویی این هویت زن امروز و خارج از استیلای مردان و سنت‌های پیشین نیاز به تغییر، تلاش و استقلال دارد که آن‌ها را می‌توان با تمرین و ممارست به دست آورد قرار نیست که بدون تلاش تک تک زن‌ها اتفاق بیفتد.

زن با هویت مستقل امروزی در این داستان با سفر محک زده می‌شود. نکته‌‌ی جالب اینجا است که رمان بعد از پایان نگاهی آرمانی به این ماجرا ندارد بلکه موقعیت جامعه و خود زنان را به صورت واقعی نشان می‌دهد و بعد نگاه خود را وارد ماجرا می‌کند.

رمان بعد از پایان توسط نشر مرکز در ایران منتشر شده است. آثار دیگر فریبا وفی عبارتند از: ترلان، پرنده‌‌ی من، رویای تبت، رازی در کوچه ها، حتی وقتی می‌خندیم، ماه کامل می‌شود، در عمق صحنه، در راه ویلا، بی باد و پارو و همه‌‌ی افق.

خالی از لطف نیست: وبسایت رسمی فریبا وفی