بهترین خواص مارچوبه برای سلامتی + نحوه مصرف و عوارض جانبی

بهترین خواص مارچوبه برای سلامتی 

در اینبخش با بهترین خواص مارچوبه برای سلامتی آشنا میشویم. مارچوبه گیاهی از خانواده مارچوبگان اسـت کـه بیشتر در آفریقای شمالی و آسیای غربی یافت می شود، این گیاه پرخاصیت منبع غنی از ویتامین K و هم چنین ویتامین B9 را در خود دارد. مصرف مارچوبه برای تقویت قوای جنسی، لاغری و پیشگیری از نابهنجاری هاي مادرزادی در زنان باردار بسیار مفید میباشد. در ادامه با مجله پارس ناز همراه باشید.

گیاه مارچوبه چیست؟

مارچوبه نوعی گیاه گلدار اسـت کـه در بیشتر در نواحی آفریقایی رشد پیدا می کند. مارچوبه گیاهی اسـت علفی و چند ساله كه ارتفاع آن تا چند متر می رسد و دارای شاخه‌هاي نسبتا چوبی و صاف اسـت. مارچوبه بـه‌صورت وحشی در اكثر نقاط دنیا میروید برگ‌هاي آن فلسی شكل بوده كه از كنار آن ها شاخه‌هایي باریك و دراز و سبز رنگ بـه‌ صورت دسته‌هاي 3 تا 8 تائی خارج میشود.

نحوه خرید مارچوبه

بـه هنگام خرید بـه‌ دنبال ساقه‌ هاي سبز روشن باشید، شاخه ‌هاي مارچوبه تازه صاف و نرم بوده و جوانه هاي آن نباید باز شده باشد، اگر فلس‌ هاي نوک آن باز باشد نشانه ي این اسـت کـه گیاه مدت زیادی مانده و کهنه شده اسـت.

نحوه نگهداری مارچوبه

آن را در پارچه اي مرطوب بپیچید ودر یک کیسه ي پلاستیکی قرار داده ودر یخچال نگه داری کنید، گرما و خشکی مارچوبه را از بین می ‌برد، نگه داری مارچوبه بـه این ترتیب علاوه بر حفظ ویتامین ‌هاي موجود در آن بـه حفظ حالت تردی آن نیز کمک می ‌کند.

نحوه پخت و مصرف مارچوبه

پختن مارچوبه باعث بـه وجود آمدن تغییراتی در آن می شود، مارچوبه را در مدت زمان کم و با حرارت زیاد بپزید، رنگ مارچوبه پس از پخت نباید تیره شود.

ارزش غذایی مارچوبه

درصد مواد موجود در 100 گرم مارچوبه:

= آب: 90 گرم

= پروتئین: 2/5 گرم

= چربی: 0/2 گرم

= مواد نشاسته اي: 4/2 گرم

= كلسیم: 22 میلی گرم

= فسفر: 60 میلی گرم

= آهن: 1/1 میلی گرم

= سدیم: 2 میلی گرم

= پتاسیم: 275 میلی گرم

= ویتامین: آ 900 واحد

= ویتامین ب: 1 0/2 میلی گرم

= ویتامین ب: 2 0/2 میلی گرم

= ویتامین ب: 3 1/5 میلی گرم

= ویتامین ث: 35 میلی گرم

طبع و خواص مارچوبه

از نظر طب سنتی ايران مارچوبه گرم و خشك اسـت بنابراين آنهايي كه سرد مزاج هستند بايد آن را با عسل بخورند و آنهايي كه گرم مزاج هستند بايد آن را با سركه بخورند. مارچوبه سرشار از منیزیم، نیاسین، فسفر، پتاسیم، ریبوفلاوین، سلنیوم، تیامین، روی، فیبر و ویتامین‌هاي A، B، C و E می ‌باشد. 100 گرم مارچوبه ي تازه حاوی دو گرم فیبر، 756 میکروگرم ویتامین A، 6/5 میلی‌ گرم ویتامین C و 52 میکروگرم فولات اسـت.

مارچوبه و کاهش وزن

هر 100 گرم مارچوبه فقط 20 کیلو کالری انرژی دارد و بدین ترتیب یک جای گزین بسیار عالی برای میان وعده هاي پُرکالری اسـت. مارچوبه باعث افزایش متابولیسم بدن شده و بعنوان یک چربی ‌سوز، بـه لاغری شـما کمک می کند.

رفع خواب آلودگی صبحگاهی

محققان دریک پژوهش جدید دریافته‌ اند کـه عصاره ي مارچوبه حاوی اسیدهای آمینه و موادمعدنی اسـت کـه می ‌تواند حالت خواب آلودگی و کسالت را برطرف کند و از سلول هاي کبدی در برابر مواد سمی محافظت نماید. مارچوبه در عین حال خاصیت ضد سرطانی، ضد قارچی و ضد التهابی دارد و ادرار آور نیز میباشد.

مارچوبه تقویت کننده قلب‌

«هوموسیستئین» یک اسیدآمینه‌ي مشهور اسـت کـه باعث افزایش خطر ابتلا بـه بیماری‌هاي عروقی می شود. تجمع این اسیدآمینه در خون بـه رگ‌ها آسیب می زند بخاطر این کـه باعث تشکیل پلاک آترواسکلروزی می شود. بهمین دلیل لازم اسـت کـه بـه هر ترتیبی از تشکیل این ترکیبات مضر پیشگیري کرد.

مارچوبه بدلیل دارا بودن ترکیباتی مانند فولات و ویتامین‌هاي گروه B می تواند از ابتلا بـه بیماری‌هاي قلبی عروقی پیشگیری کند چون می تواند میزان هموسیستئین خون را بازرسی کند. افزودن این سبزی بـه غذاهایتان یعنی جذب بیشتر ویتامین E. باید بدانید کـه این ویتامین نیز حاوی قدرت آنتی‌اکسیدانی بالایی بوده و برای پیشگیری از بیماری‌هاي قلبی عروقی لازم و ضروری اسـت.

برای مراقبت از قلبتان درکنار غذا مارچوبه نیز میل کنید.فولات اساسا برای سلامت سیستم قلب و عروق لازم و ضروری اسـت و کمبود فولات باعث ایجاد خطر حمله ي قلبی و بیماری هاي قلبی عروقی می‌ شود. برای تسکین و آرامش قلب می‌توانید از دم کرده ي مارچوبه استفاده کنید.

خواص مارچوبه برای یبوست

این سبزی یکی از منابع خوب فیبرهای غذایی اسـت. مارچوبه حاوی فیبرهای محلول و غیر محلول در آب بنام «پکتین» و «موسیلاژ» و غیره میباشد کـه برای مقابله با یبوست بسیار مفیدند. بخاطر این کـه این فیبرها آب رابه خود گرفته و دفع مواد زائد را از طریق روده‌ها راحت تر می کنند. در واقع این فیبرها و ترکیبات موجود در ساقه‌ي مارچوبه تنبلی روده‌ها را از بین میبرند.

سم زدایی بدن با مارچوبه

نسبت پتاسیم بـه سدیم موجود در مارچوبه 270 بـه 3 اسـت. این میزان بالای پتاسیم بـه افزایش میزان ادرار کمک می کند. علاوه بر این مارچوبه حاوی ترکیبی بنام «آسپاراژین» اسـت کـه خواص دیورتیک دارد یعنی حجم ادرار را بیشتر کرده و نیز بـه دفع سموم از کلیه‌ها کمک می کند.

مارچوبه و مقابله با رسوب کلسترول

محققان مارچوبه را بین پانزده سبزی حاوی «گلوتاتیون» دسته‌بندی کرده‌اند. گلوتاتیون مولکولی اسـت کـه بـه دفع کلسترول مضر کمک می کند. مارچوبه هم چنین حاوی فیبر اسـت کـه باعث کاهش و پیشگیري از رسوب کلسترول میشود. بهمین دلیل بـه افرادی کـه مراقب کلسترول خونشان هستند توصیه می شود مارچوبه را در برنامه‌ي غذایی خود داشته باشند و از خواص آن بهره‌مند شوند.

خواص مارچوبه برای كاهش خطر ابتلا به سرطان

مصرف مارچوبه از ابتلا بـه عده اي از سرطان‌ها پیشگیری میکند. می‌پرسید چرا؟ بخاطر این کـه حاوی ویتامین‌هاي A،C،E،K، کروم و مشتقات سیستئین هست کـه میزان تولید مولکول‌هاي گلوتاتیون را افزایش میدهد. تمام ویتامین‌ها و ترکیباتی کـه ذکر شد قدرت آنتی‌اکسیدانی بالایی دارند.

بهمین دلیل هم با مولکول‌هاي سرطان‌زایی مانند رادیکال‌هاي آزاد یا سموم بدن مقابله میکنند. مارچوبه هم چنین حاوی فلاوونوئیدها بـه خصوص «روتین» می باشد کـه خواص ضدسرطانی بالایی دارند. این سبزی بدلیل خواص آنتی‌اکسیدانی بالای ترکیباتش یکی از بهترین انتخاب‌ها برای پیشگیری از ابتلا بـه سرطان استخوان، سرطان سینه، سرطان کولون، سرطان گلو و سرطان ریه میشود.

خواص مارچوبه برای تنظيم فشار خون

مارچوبه ادرار آور اسـت چرا کـه منبع بسیار خوبی از پتاسیم«202 میلی گرم در 100 گرم آن» و مقدار کمی سدیم «2 میلی گرم در 100 گرم آن» اسـت. این خاصیت مُدر بودن مارچوبه بـه تنظیم فشارخون کمک می کند.

خواص مارچوبه مفيد در درمان كم خونی

مارچوبه بـه علت داشتن كلروفيل خونساز اسـت و كسانيكه كم خون هستند بايد ازآن استفاده كنند . این گیاه بـه ساختن گلبول‌ هاي قرمز خون نیز کمک می ‌کند.

خواص مارچوبه برای تقویت قوای جنسی

مارچوبه سرشار از ویتامین B6 و فولات اسـت، کـه هردو می تواند اوج لذت جنسی را تقویت کند. و هم چنین دارای ویتامین E، کـه باعث تحریک هورمونهای جنسی در مردان و زنان می شود. هم چنین دارای ویتامین E، کـه باعث تحریک هورمونهای جنسی در مردان و زنان مي شود.

مصرف مارچوبه در بارداری

مطالعات مختلف نشان داده اند کـه زنان کـه بـه 400 میکروگرم « 0.4 میلی گرم » در روز در طول بارداری بـه فولات نیاز دارند و کمبود آن در اوایل بارداری خطر جدی ابتلا کودک بـه نقص لوله عصبی را افزایش می دهد. مصرف روزانه مارچوبه بـه علت غنی بودن از فولات بـه پیشگیری از نقائص لوله عصبی در نوزادان کمک می کند .

مارچوبه تازه سرشار از فولات میباشد. 100 گرم از نیزه مارچوبه درحدود 54 میکروگرم یا 14 ٪ از میزان مجاز مصرف روزانه « RDA » از فولیک اسید را فراهم می کند فولات یکی از عوامل مهم همکاری برای سنتز DNA در داخل سلول میباشد. هشدار مهم: زياده روي در مصرف مارچوبه در دوران بارداری مناسب نیست و احتمال سقط جنين را افزايش مي دهد.

عوارض و مضرات مصرف مارچوبه

ثابت شده کـه مصرف مارچوبه بطور منظم و متوسط ​​ برای معده بسیار مفید اسـت و سیستم گوارشی مـا را سالم نگه می دارد. این فواید مارچوبه عمدتاً بدلیل فیبرهای غذایی اسـت کـه دارد. فیبرهای غذایی موجود در مارچوبه بعنوان یک ملین طبیعی عمل میکنند، حرکات روده را التیام می‌بخشند و دفعِ یکنواخت مدفوع را از سیستم مـا تضمین می کنند.

بـه این ترتیب از یبوست و سایر مشکلات گوارشی مانند درد شکم، سندرم روده‌ي تحریک‌پذیر، نفخ و غیره خلاص می شوید. اگر چـه فیبر غذایی برای معده مفید اسـت، اما بهتر اسـت مارچوبه را در حد اعتدال بخوریم ، ثابت شده کـه خوردن بیش از حد فیبرهای غذایی میتواند مشکلاتی از قبیل درد شکم، سوء جذب، گاز روده، انسداد روده و غیره را ایجاد کند.

فیبرهای غذایی مقدار زیادی آب را از سیستم مـا جذب میکنند، ودر صورتی کـه آن‌ها را بیش از حد مصرف کنید و بـه اندازه‌ي کافی آب ننوشید، ممکن اسـت فرایند هضم تحت تأثیر قرار بگیرد و حتی مواد مغذی بـه درستی جذب نشود. کمبود آب هم چنین می تواند مدفوع را سخت کند و مشکلاتی مانند یبوست، درد شکم، گرفتگی و غیره ایجاد کند.

مارچوبه سبب بد شدن بوی مدفوع می‌شود

مارچوبه منبع غنی تعداد زیادی از آنتی‌اکسیدان‌ها مانند ویتامین C، ویتامین E و سایر ترکیبات آنتی‌اکسیدانی اسـت کـه فواید زیادی برای بدن دارند. این آنتی‌اکسیدان‌ها با رادیکال‌هاي آزاد در بدن مـا مبارزه میکنند و مانعِ بروز آسیب اکسیداتیو سلول‌هاي بدن توسط آ‌ن‌ها میشوند.

آنتی‌اکسیدان با محافظت از سلول‌هاي مـا در برابر آسیب اکسیداتیو، کمک زیادی بـه بدن میکند از جمله کاهش خطر ابتلا بـه انواع مختلفی از سرطان‌ها، از بین بردن سموم، پیشگیری از پدیدار شدن علائم پیری زودرس مانند خطوط ریز، چین و چروک، التیام سلامت قلب و عروق، تقویت سیستم ایمنی بدن، التیام سلامت پوست و بسیاری دیگر.

بـه علاوه، مارچوبه منبع خوبی از سولفورافان هم اسـت، نوعی آنتی‌اکسیدان طبیعی کـه فواید زیادی رابه همراه دارد. چنان‌چـه از نام این آنتی‌اکسیدان پیداست، غنی از گوگرد معدنی اسـت، ترکیبی کـه بدلیل بوی تندی کـه دارد، شناخته‌شده اسـت. ثابت شده کـه خوردن مواد غذایی سرشار از گوگرد مانند مارچوبه می تواند بوی بدی در مدفوع ایجاد کند.

مصرف زیاد مارچوبه بوی ادرار را تند می‌کند

یکیدیگر از عوارض جانبی مصرف بیش از حد مارچوبه، بوی بدی اسـت کـه در ادرار ایجاد می کند. ثابت شده کـه برخی افراد طی ۱۵ تا ۲۰ دقیقه بعد از خوردن مارچوبه بوی تندی را در ادرار خود حس می کنند. این بوی ناخوشایند بدلیل وجود یک مشتق اسید آمینه غنی از گوگرد بنام متیونین اسـت کـه بدن مـا در هنگام تجزیه‌ي مارچوبه تولید میکند.

نکته‌ي جالب توجه این اسـت کـه هر شخصی نمی تواند متوجه بوی تند ناشی از مارچوبه در ادرار شود. اگر چـه هنوز محققان دلیل دقیقِ این عارضه را پیدا نکرده‌اند، اما با توجه بـه یافته‌هاي کنونی، عوامل ژنتیکی نقش مهمی در ایجاد یا عدم ایجاد بوی بد مارچوبه در ادرار شـما دارند.

مارچوبه برای افرادی که دچار بیماری ادم هستند مناسب نیست

مارچوبه منبع خوبی برای تعداد زیادی از مواد مغذی مانند ویتامین‌ها، موادمعدنی، آنتی‌اکسیدان‌ها، فیتون‌ها، فیبرهای غذایی و غیره اسـت کـه فواید زیادی را برای سلامتی و زیبایی دارند. آنتی‌اکسیدان‌هاي موجود در مارچوبه نه تنها از سلول‌ها در برابر آسیب اکسیداتیو محافظت میکند بلکه مزایای دیگری نیز برای بدن دارد از جمله از بین بردن سموم، التیام سلامت قلب و عروق، التیام سطح کلسترول و…

ویتامین C موجود در آن طبیعت ضدالتهاب دارد بـه این معنی کـه برای رفع مشکلات التهابی مانند نقرس، ورم مفاصل، روماتیسم و ​​غیره بسیار مؤثر اسـت، اما طبیعت ضد التهابی مارچوبه برای بیماری ادم مناسب نیست. « ادم تورم قسمتی ازبدن در اثر آسيب یا التهاب اسـت. این مشکل زمانی رخ می دهد کـه مایعاتی از رگ‌هاي خونی بـه بافت‌هاي اطراف نشت میکند.»

مطالعات مختلف نشان میدهند در صورتی کـه از ادم رنج می برید مصرف مارچوبه می تواند اوضاع را بدتر کند و از این رو توصیه میشود این ماده‌ي خوراکی را مصرف نکنید یا حداقل قبل از مصرف حتماً با دکتر‌تان مشورت کنید. این گیاه خوراکی هم چنین سرشار از پورین اسـت کـه باعث افزایش اسید اوریک در بدن مـا می شود. سطح بالای اسید اوریک در خون میتواند منجر بـه بروز نقرس شود، کـه نوعی آرتروز اسـت.

ممکن اسـت در بعضی از افراد واکنش‌ هاي آلرژیک ایجاد کند

اگر چـه مارچوبه منبع خوبی برای تعداد زیادی از مواد مغذی مانند ویتامین‌ها، موادمعدنی و آنتی‌اکسیدان‌ها و غیره اسـت و فوایدی برای سلامتی و زیبایی دارد، اما برای همه ی‌ي مـا مناسب نیست. ثابت شده کـه برخی افراد هنگام مصرف مارچوبه ممکن اسـت واکنش‌هاي آلرژیک ایجاد کنند.

عده اي از واکنش‌هاي آلرژیک رایج ناشی از مارچوبه عبارتند از تورم چشم، خارش چشم‌، آبریزش بینی، خارش گلو، راش پوستی، حالت تهوع، سردرد و سرگیجه.

مارچوبه ممکن است سبب بروز نفخ شود

مصرف بیش از حد مارچوبه می تواند خطر نفخ را افزایش دهد. این عارضه‌ي جانبی مارچوبه عمدتا بدلیل وجود کربوهیدرات‌ هایي مانند شکر در آن اسـت. فیبرهای غذایی موجود در مارچوبه نیز در افزایش احتمال بروز نفخ نقش دارد. فیبر غذایی بیش از حد در سیستم مـا می تواند مشکلات گوارشی مانند درد شکم، گاز روده، انسداد روده، نفخ، گاز معده و غیره ایجاد کند.

بـه علاوه، رافینوز، کربوهیدرات پیچیده‌ي موجود در مارچوبه حاوی ۳ نوع قند- گلوکز ، فروکتوز و گالاکتوز- اسـت. دستگاه گوارش مـا آنزیم لازم را برای تجزیه‌ي رافینوز ندارد و از این رو توسط باکتری‌ها تخمیر و بـه این ترتیب باعث ایجاد گاز بیش از حد می شود. این گاز بیش از حد در دستگاه گوارش مـا نفخ ایجاد میکند و سبب آروغ زدن میشود.

مارچوبه برای زنان باردار و شیرده چندان مناسب نیست

بارداری مرحله‌ي مهمی در زندگی هر زنی اسـت. دراین مرحله برای خانم‌ها بسیار مهم اسـت کـه از داشتن یک رژیم غذایی سالم و مغذی خاطرجمعی حاصل کنند، زیرا آن‌چـه میخورند و می نوشند، نه تنها برای سلامت خودشان تعیین‌کننده اسـت، بلکه سلامتی و رشد جنین را نیز تحت تاثیر قرار میدهد.

اسید فولیک موجود در مارچوبه برای رشد مغزی جنین و هم چنین برای کاهش خطر بروزِ نقص لوله‌ي عصبی مانند اسپینا بیفیدا بسیار مفید اسـت. سایر مواد مغذی مانند ویتامین‌ها و موادمعدنی و ترکیباتی مانند آنتی‌اکسیدان‌ها نیز در حفظ حاملگی سالم نقش مهمی دارند.

اگر چـه مارچوبه برای بارداری مناسب اسـت، اما بـه خانم‌هاي باردار توصیه میشود قبل از انتخاب مارچوبه بعنوان بخشی از رژیم غذایی‌شان ابتدا با دکتر مشورت کنند بـه این دلیل کـه ثابت شده عصاره‌ي مارچوبه بدلیل توانایی‌اش در تأثیرگذاری روی هورمون‌ها بـه پیشگیري از بارداری نیز کمک میکند.

خوردن بیش از حد مارچوبه در دوران بارداری ممکن اسـت عوارض مختلفی رابه همراه داشته باشد و بهمین دلیل توصیه می شود ابتدا با دکتر‌تان صحبت کنید. بـه مادران شیرده نیز توصیه می شود میزان مصرف مارچوبه را در رژیم غذایی‌شان محدود کنند یا با دکتر‌شان مشورت کنند بـه این دلیل کـه فیبر غذایی مارچوبه میتواند باعث ناراحتی معده در نوزادان شود.

مارچوبه ممکن است سبب افت قند خون شود

ثابت شده کـه خوردن مارچوبه برای بیماران دیابتی یا افرادی کـه در دسترس خطر ابتلا بـه دیابت هستند بسیار مفید اسـت. این مزیت عمدتاً بدلیل پایین بودن شاخص گلیسمی مارچوبه اسـت. شاخص گلیسمی مارچوبه ۱۵ اسـت کـه پایین درنظر گرفته می شود. مارچوبه قندخون رابا سرعت کم آزاد می کند و از افزایش ناگهانی سطح قندخون پیشگیري میکند ودر نتیجه بـه مدیریت دیابت کمک میکند.

فیبرهای غذایی مارچوبه نیز نقش مهمی در مدیریت دیابت دارند زیرا میزان جذب قند در جریان خون را کاهش میدهند. اگر چـه مارچوبه برای بازرسی سطح قندخون مفید اسـت، اما توصیه میشود آن را در حد اعتدال بخورید بـه این دلیل کـه خوردن بیش از حد مارچوبه ممکن اسـت قندخون مـا رابه حد خطرناکی پایین بیاورد، و خطر افت قندخون را افزایش دهد، اختلالی کـه ناشی از پایین بودن قندخون اسـت.

مارچوبه ممکن است باعث افت فشار خون شود

بنظر میرسد مارچوبه برای بازرسی فشار خون بالا بسیار مفید اسـت. بالا بودن فشار خون دلیل اصلی مشکلات مختلف قلبی عروقی مانند حمله‌ي قلبی، سکته‌ي قلبی، نامنظم شدن ضربان قلب و برخی دیگر اسـت. این فواید مارچوبه عمدتاً بدلیل وجود پتاسیم در آن اسـت.

پتاسیم یک مادۀ معدنی حیاتی اسـت کـه بعنوان یک گشادکنندۀ عروق عمل میکند بـه این معنی کـه رگ‌ هاي خونی را شل می کند، گردش خون را التیام می‌بخشد و فشار خون را تنظیم میکند. با این وجود توصیه میشود این گیاه خوراکی رابه مقدار محدود در رژیم غذایی‌ تان قرار بدهید بـه این دلیل کـه سطح بالای پتاسیم در سیستم مـا میتواند فشار خون مـا را تا حد بسیار پایینی کاهش دهد.

در نتیجه خطر افت فشار خون را افزایش میدهد. عده اي از علائم رایج افت فشار خون عبارتند از: خستگی، سرگیجه، سرد شدن پوست، افسردگی، تاری دید و غیره. هم چنین، در صورتی کـه از فشار خون بالا رنج میبرید ودر حال حاضر دارو مصرف میکنید، فقط پس از مشورت با دکتر مارچوبه را در رژیم غذایی‌تان قرار دهید بـه این دلیل کـه پتاسیم مارچوبه می تواند در داروها تداخل ایجاد کند.