پرسش و پاسخ هایی در مورد گرمازدگی | خانه داری

آقای دکتر علی اکبر سیاری  – فوق تخصص گوارش و کبد کودکان
سوال – تعریف گرما زدگی چیست و علائم آن کدام است ؟
پاسخ – وقتی که افراد بعلتی در محیط گرمی قرار می گیرند یا محیط خیلی گرم است یا فعالیت زیادی می کنند مثل ورزشکاران یا کارگرانی که زیر آفتاب کار می کنند ، این افراد درجه ی حرارت بدنشان باید به طریقی تنظیم بشود که حدود سی و هفت باشد . درجه ی حرارت محیط که زیاد باشد در اثر فعالیتی که ما می کنیم این انرژی که در بدن تولید می شود باید خارج بشود و انسان شروع به عرق کردن می کند و تبخیر باعث می شود که حرارت بدن پایین بیاید . در گرمازدگی دو اتفاق می افتد . یکی اینکه آب بدن کم می شود و چون همزمان عرق می کنیم نمک بدن مان هم کم می شود و درجه ی حرارتی بدن مان هم بالا می رود . پس بتدریج درجه ی حرارت بدن ما بالا می رود و آب و نمک بدن ما کم می شود. ممکن است که افراد آب تنها بخورند ،اینها بتدریج احساس ضعف و سستی بی حالی می شوند . گرمازدگی مرحله دارد . از مراحل خفیف که بی حالی و سستی است شروع می شود تا مرحله ی شدیدش که درجه ی حرارتی مرکزی بدن به چهل می رسد . کودکان ، سالمندان ، افرادی که بیماری مزمن دارند ، ورزشکاران ، کارگران و ملوانان بیشتر در معرض گرمازدگی هستند . اگر محیط گرم و خشک باشد خطرش کمتر از محیطی است که گرم و مرطوب باشد . کسانی که لباسی می پوشند که میزان تبخیر آن پایین تر است ،اینها هم بیشتر در معرض خطر هستند . دور نوزاد سه روزه پتو می پیچند . نوزاد شروع به تب کردن می کند . وقتی نوزاد تب داشته باشد مساوی با عفونت است . این هم آغاز گرمازدگی است. پس گرمازدگی ممکن است در نوزاد هم باشد . این افراد ابتدا دچار ضعف و سستی می شوند بعد که بیشتر می شود سرگیجه پیدا می کنند و حالت تهوع و استفراغ دارند و ممکن است که دردهای عضلانی پیدا بکنند و در آخر ممکن است دچار اغما ، کما ، تشنج بشوند . فرد مراجعه می کند صورتش برافروخته است و درجه ی حرارت بدنش خیلی بالاست و ممکن است که دچار اسهال و استفراغ بشود . افراد باید در محیطهای مستقیم آفتاب قرار نگیرند . اگر از منطقه ای به منطقه ای که خیلی گرم است مسافرت کرده اند ، اول باید خودشان را به محیط عادت بدهند . معمولا ده روز طول می کشد تا انسان با محیطی انطباق پیدا بکند . باید از لباسی استفاده بکنند که قابل تبخیر باشد یعنی کتانی و پنبه ای باشد . باید از کلاه استفاده بکنند در معرض نور مستقیم قرار نگیرند آب را فراموش نکنند زیرا اولین اتفاقی که در بدن می افتد این است که آب کم می شود . پس باید آب بیشتری بخورند . حداقل هشت لیوان باید در شبانه روز بخورند . اگر عده ای بودند که یکی از آنها دچار گرمازدگی شد بدانند که بقیه هم در معرض خطر هستند . فوری باید آب بیشتری بخورند و از نمک استفاده بکنند . می توانند از محلول اوآر اس ، ماست و دوغ استفاده بکنند. می توانند به ماست و دوغ نمک اضافه بکنند و مصرف کنند . پس بایدلباس شان را کم بکنند و در محیط سرما قرار بگیرند و مایعات مصرف بکنند و تن شویه بکنند . تن شویه یعنی اینکه یک تشت آبی بگذارید و بچه را در آن قرار بدهید و حرارت آن باید سه درجه کمتر از حرارت بدن باشد یعنی بیست و نه درجه باشد . نباید در آب یخ ، نمک و الکل بریزید . اگر این کار را بکنید خطر سنکوپ وجود دارد . الکل جذب می شود و عارضه دارد. الکل صنعتی کوری می آورد ما آنرا توصیه نمی کنیم . اگر درجه ی حرارت بیش از چهل درجه باشد استثنا در بیمارستان می توانند از آب سرد استفاده بکنند . افرادی که سالمند هستند و بیماری دارند قبل از ساعت ده صبح از خانه بیرون بروند و بعد از ساعت شش بعداز ظهر از خانه بیرون بروند و در معرض مستقیم آفتاب قرار نگیرند .
سوال – اگر فردی دچارعلائم گرمازدگی بشود وبعد آنرا درمان بکنند آیا ممکن است که با ادامه در آن محیط ، باز گرمازده بشود ؟
پاسخ – اگر همان شرایط را تکرار کنند مثل بچه هایی که شمال می روند و در کنار دریا و نور آفتاب قرار می گیرند ، باز در معرض گرمازدگی هستند یا بچه هایی که در گرما از صبح تا شب فوتبال بازی می کنند و فردای آن روز بی حال است و تب می کند . این گرمازدگی است . باید از شرایط ایجادکننده برحذر باشند .
سوال – چه تغییری باید در اجابت مزاج کودک انجام بگیرد که بگویند : کودک دچار اسهال شده است ؟
پاسخ – اسهال عبارت است از افزایش دفعات اجابت مزاج و قوام آن . بچه ای که شکم او روزی یک بار کار می کرده و الان روزی دو بار کار بکند و شل بشود ما به آن اسهال می گوییم . ممکن است که تعداد دفعات آن به ده بار برسد و مقدار آن زیاد باشد. بنابراین شدت آن هم فرق می کند . بنابراین تغییر در تعداد دفعات و حجم مدفوع را اسهال می گویند . اسهال ممکن است که بصورت ناگهانی و حاد شروع بشود ، ممکن است که مزمن باشد و بیشتر از دوهفته طول بکشد . بچه ای که در ماه اول شیر مادر می خورد ممکن است که هر دفعه شکمش کار بکند و مقدارش کم باشد که ما به این اسهال نمی گوییم . بعضی از بچه ها در سن چهار سالگی به بعد سه بار شکمشان کار می کند و بعضی ها روزی سه بار کار می کند . مادر تشخیص می دهد که قوام ، مدفوع ، شکل و مقدار آن فرق کرده است یاخیر . اسهال خطراتی دارد . یکی از خطرات اسهال کم شدن آب بدن و نمک است. دردنیا بخش عمده ی خطر اسهال ، مرگ است . با آموزش هایی که به مردم داده شده است و با مصرف او آر اس و دسترسی مردم به خدمات بهداشتی و درمانی میزان مرگ و میر کاهش یافت کرد . خطر دیگر عفونت است . دیگر خطر سوء تغذیه و در آخر اگر رسیدگی نشود خطر مرگ را به دنبال دارد. ما با چهار تا علامت می توانیم تشخیص بدهیم که آب بدن بچه کم شده است یا خیر . اول شرایط عمومی کودک را می بینیم . آیا کودک بازی می کند ؟ چشمهایش می درخشد ؟ خوب می خورد ؟ ارتباط برقرار می کند ؟ اگر جواب اینها مثبت بود یعنی حال عمومی کودک خوب است . اگر این بچه دچار بیقراری شد ، این یک علامت کم شدن آب بدن بچه است . اگر همین بچه بیقرار بوده و حالا بی حال شده است و به ما هم نگاه نمی کند این علامت خطر است . دیگری وضعیت تشنگی و خوردن آب هست. بچه ای که بطور معمولی آب می خورد و مقداری تشنه است . این بچه آب بدنش کم نشده است . بچه هایی که با ولع آب می خورند آب بدنش کم شده است و اسهال دارد و بخاطرهمین آب زیاد می خورد . اگر بچه ای زیاد آب می خورده ولی الان اگر مادر آب را جلوی دهانش بگیرد قدرت بلع ندارد این خطرناک است و باید بچه را فوری پیش پزشک ببرند . دیگر این که اگر چشمهای بچه فرو افتاده و گود است و اشک ندارد یعنی آب بدن بچه کم شده است . همزمان پوست بدن بچه را نگاه کنید . اگر شما پوست شکم بچه را کشیدید و با سه شماره ماند یعنی آب بدن بچه کم شده است . اگر بچه تشنه نیست ، حال عمومی اش خوب است ، چشمش گود نیفتاده است و اسهال ندارد این بچه کمبود آب پیدا نکرده است ولی در معرض کمبود آب بدن است . اگر این بچه بی قرار است ، تشنه است ، با ولع آب می خورد و پوستش چروکیده است ،این بچه آب بدنش را از دست داده است و باید فوری به آن برسیم . اگر بچه بی حال است ، قدرت مکیدن و نوشیدن ندارد ،چشمش بشدت گود افتاده و اشک ندارد ، این بچه دچار کم آبی شدید است و خطر مرگ وجود دارد . این بچه عرق می کند ، پوستش سرد است ، نبضش ضعیف است و ادرار نمی کند . این بچه ها را باید سریع به بیمارستان برسانیم . پس ما با چهارعلامت بچه را طبقه بندی می کنیم . و تشخیص می دهیم که این بچه دچار کمبود آب شده است یا خیر .
سوال – برای درمان اسهال حتما باید از محلول او ار اس استفاده بکنیم ؟
پاسخ – اسهال باعث کم شدن آب و نمک بدن بچه می شود. پس اگر آب به تنهایی به بدن برسد ممکن است که بچه بیشتر دچار کمبود بشود. محلول او ار اس را باید همانطو رکه توصیه شده استفاده کرد و خودمان نمی توانیم آنرا درست بکنیم .
http://ch3.ir