سندروم سوء جذب چیست؟ + علل، علائم و روش های درمان

نقش اصلی روده کوچک در بدن جذب مواد مغذی از غذاهای خورده شده توسط انسان و ارسال آن ها به درون جریان خون می باشد. سندروم سوء جذب به تعداد مواد مغذی و مایعاتی که روده قادر به جذب مقدار کافی از آن ها نمی باشد بستگی دارد. مواد مغذی که روده کوچک در جذب آن ها دچار مشکل می باشد مواد مغذی به نام پروتئین ها، کربوهیدرات ها و چربی ها و ریز مغذی ها به نام ویتامین ها و مواد معدنی یا هر دو نام دارند. در این مقاله از بخش بیماری های دکتر سلام در مورد سندروم سوء جذب صحبت خواهیم کرد.

علل ایجاد کننده سندروم سوء جذب

عوامل بسیاری می توانند عامل ایجاد کننده سوءتغذیه باشند که از بیماری های خاصی در دوران نوزادی یا بدو تولد در فرد ایجاد شده اند.

عواملی که ایجاد کننده سندروم سوء جذب می باشد شامل موارد زیر می باشند:

• تخریب روده به دلیل عفونت، التهاب، تروما یا جراحی
• استفاده طولانی مدت از آنتی بیوتیک
• دیگر بیماری ها مانند سلیاک، کرون، پانکراتیت مزمن یا فیبروز کیستیک
• کمبود لاکتاز یا عدم سازگاری با لاکتوز
• بیماری های مادر زادی یا بیماری هایی که در دوران نوزادی در فرد ایجاد می شوند از جمله انسداد مجاری صفراوی، هنگامی که این مجاری به درستی در بدن رشد نمی کنند مانع از جریان مایع از کبد به مجاری صفراوی می گردند.
• بیماری های کیسه صفرا، کبد یا لوزالعمده
• بیماری های انگلی
• پرتو درمانی، که ممکن است به روده آسیب وارد کند.
• داروهای مشخصی که به روده ممکن است آسیب وارد کنند از جمله تتراسایکلین، کلشیسین یا کلستیرامین

سندروم سوء جذب توسط مشکلات گوارشی ایجاد می گردد. معده شما ممکن است قادر به تولید آنزیم مورد نیاز برای هضم مواد غذایی نباشد. یا بدن شما ممکن است قادر به جذب غذاهای خورده شده  با آنزیم ها و تولید اسید معده نباشد.

عوامل نادر سندروم سوء جذب

بیماری های نادری وجود دارند که موجب ایجاد سوء تغذیه در فرد می گردند. یکی از این بیماری ها سندروم روده کوتاه نامیده می شود. در بیماری سندروم روده کوتاه، روده کوچک کوتاه است. این اتفاق موجب از توانایی روده کوچک در جذب مواد مغذی می کاهد. سندروم روده کوتاه ممکن است که از بیماری های مادرزادی باشد یا به دلیل جراحی در فرد ایجاد شود.

بیماری های خاصی ممکن است موجب سوء تغذیه شوند. این بیماری ها عبارتند از سوء جذب گوارش گرمسیری، بیماری که بیشتر در منطقه جنوب شرقی آسیا و هند رایج است. این بیماری ممکن است که به عوامل محیطی از جمله غذاهای سمی، عفونی یا انگل ها مربوط باشد. یک علت نادر ایجاد کننده سوء تغذیه بیماری ویپل می باشد که به دلیل عفونت باکتریایی ایجاد می شود.

سندروم روده کوتاه

سندروم روده کوتاه شرایطی است که بدن توانایی توانایی جذب مقدار کافی مواد مغذی موجود در مواد غذایی خورده شده را ندارد زیرا روده کوچک بیمار به اندازه کافی بلند نیست که در طی عبور غذا از آن مواد غذایی فرصت جذب شدن را داشته باشند. روده کوچک جایی است که بیشترین مواد مغذی موجود در غذا را حین فرایند هضم به بدن جذب می کند.

سندروم روده کوتاه در موارد زیر اتفاق خواهد افتاد:

بخشی از روده کوچک حین جراحی از بدن خارج شود. شرایطی که ممکن است نیاز به برداشتن بخش بزرگی از روده کوچک داشته باشد شامل بیماری کرون، سرطان، جراحت های تروما و لخته شدن خون در شریان هایی که خون را به روده می رسانند. بخشی از روده کوچک از زمان تولد به خوبی شکل نگرفته یا آسیب دیده است. نوزادان ممکن است که با روده کوتاه متولد بشوند یا بخشی از روده کوچک آن ها آسیب ببیند که از طریق جراحی باید آن را خارج کرد.

درمان سندروم روده کوتاه معمولا شامل رژیم غذایی خاص و مکمل های مغذی می باشد و ممکن است نیاز باشد این مواد مغذی از طریق تزریق به بدن او وارد شود تا از سوء تغذیه جلوگیری شود.

درمان سندروم روده کوتاه

درمان انتخابی برای سندروم روده کوتاه به بخشی از روده کوچک که آسیب دیده است مربوط می شود همچنین به این که آیا روده بزرگ نیز آسیب دیده است یا نه و این که خود بیمار چه درمانی را ترجیح خواهد داد.

درمان سندروم روده کوتاه شامل موارد زیر خواهد بود:

درمان با مواد مغذی

افرادی که مبتلا به سندروم روده کوتاه می باشند نیاز دارند که از رژیم غذایی خاصی پیروی کنند و مکمل های خاصی دریافت کنند. برخی از این افراد ممکن است به تزریق مواد مغذی وریدی یا با استفاده از لوله وارد بدن کنند تا از ایجاد سوء تغذیه جلوگیری کنند.

داروها

علاوه بر مواد مغذی پزشک ممکن است داروهایی برای مدیریت و کمک به سندروم روده کوتاه تجویز کند از جمله داروهایی برای کنترل اسید معده، کاهش اسهال یا بهبود جذب بعد از جراحی.

جراحی

پزشکان ممکن است که جراحی را برای کودکان و افراد بالغی که مبتلا به سندروم روده کوتاه می باشند توصیه کند. انواع جراحی عبارتند از کاهش حرکت مواد مغذی از درون روده یا افزایش طول روده که از طریق پیوند انجام می شود.

بیماری ویپل

ویپل یک بیماری نادر عفونی باکتریای است که بیشتر مفاصل و سیستم گوارش را مورد حمله قرار می دهد. بیماری ویپل موجب اختلال در تجزیه مواد شده توسط سیستم گوارش مانند چربی ها و کربوهیدرات می گردد و توانایی بدن در جذب مواد مغذی را کاهش خواهد داد. بیماری ویپل می تواند دیگر اندام های بدن را به عفونت دچار کند اندام هایی از جمله مغز، قلب و چشم ها. بدون درمان به موقع این بیماری می تواند حیات فرد را به خطر بیندازد. با این وجود، درمان آن زیاد مشکل نیست و با آنتی بیوتیک قابل رفع شدن است.

بیشتر بدانید: برای هضم بهتر مواد غذایی در بدن این توصیه ها را بخوانید

درمان بیماری ویپل

انجام یک دوره درمان به کمک آنتی بیوتیک های قوی معمولا اولین گام درمانی بیماری ویپل می باشد که شامل مصرف دو هفته آنتی بیوتیک درون وریدی است. افزون بر این، به مدت یک تا دو سال باید به صورت روزانه آنتی بیوتیک مصرف شود.

دیگر گزینه های درمانی عبارتند از:

• مصرف مقدار کافی مایعات
• مصرف داروهای ضد مالاریا برای مدت 12 تا 18 ماه
• استفاده از مکمل آهن برای مبارزه با کم خونی
• مصرف مکمل های ویتامین دی، کا، کلسیم و منیزیم
• استفاده از رژیم غذایی با کالری بالا برای کمک به جذف مواد مغذی
• استفاده از کورتیکواستروئید ها برای کمک به کاهش التهاب
• استفاده از داروهای ضد درد غیر استروئیدی از جمله ابوپروفن

بیماری ویپل یک بیماری عفونی باکتریایی است که اگر به موقع درمان نشود موجب مرگ فرد می گردد.

بیماری سلیاک

بیماری سلیاک که گاهی آن را آنتروپاتی حساسیت به گلوتن می نامند، یک حالت واکنشی سیستم ایمنی به مصرف گلوتن می باشد. گلوتن پروتئینی است که در گندم، جو یافت می شود. اگر فردی مبتلا به بیماری سلیاک باشد، با خوردن گلوتن سیستم ایمنی بدن او نسبت به این ماده در روده کوچک او واکنش نشان خواهد داد. با گذر زمان، این واکنش موجب تخریب روده و مانع از جذب مواد مغذی توسط روده خواهد شد ( سوء جذب). تخریب روده کوچک موجب اسهال، خستگی، کاهش وزن، نفخ و آنمی می گردد و همچنین ناراحتی های جدی ایجاد خواهد کرد.

در کودکان، سوء تغذیه می تواند بر رشد و توسعه اندام های آن ها تاثیر بگذارد و همچنین علائمی که در بزرگسالان ایجاد می گردد در آن ها نیز ظاهر خواهد شد. هیچ درمانی برای بیماری سلیاک وجود ندارد اما برای اغلب افراد جلوگیری از مصرف غذاهای حاوی گلوتن می تواند به مدیریت علائم و بهبود روده کمک کند.

درمان سلیاک

استفاده از یک رژیم غذایی سخت و فاقد گلوتن برای همیشه تنها راه مدیریت این بیماری است. علاوه بر گندم غذاهای دیگری که حاوی گلوتن می باشند عبارتند از جو، بلغور و آرد.

مشاور تغذیه که با بیماران مبتلا به سلیاک کار می کند می تواند به شما در تهیه برنامه غذایی مناسب، سالم و فاقد گلوتن کمک کند. گاهی حتی مقدار ناچیزی گلوتن در غذا می تواند موجب آسیب به روده گردد حتی اگر علامت یا نشانه ای نداشته باشد.

گلوتن نمی تواند در غذاها، داروها و محصولات غیر غذایی پنهان شود از جمله موارد زیر:

• نشاسته اصلاح شده، نگهدارنده ها و پایدار کننده ها
• داروهای تجویزی و بدون نسخه
• مکمل های ویتامین و مواد معدنی
• مکمل های مغذی و گیاهی
• محصولات رژ لب
• خمی دندان ها و شوینده های دهان
• وافرهای ارتباطی
• پاکت های نامه و استمپ و تمبر
• خمیر بازی

حذف گلوتن از رژین غذایی می تواند به کاهش التهاب روده کوچک کمک کند و موجب حال بهتر و حتی تا حدودی از بین رفتن مشکل می گردد. کودکان زودتر از افراد بالغ با حذف گلوتن از رژیم غذایی بهبود خواهند یافت.

مکمل های ویتامین و مواد معدنی

اگر کم خونی و یا کمبود مواد مغذی در فردی شدید باشد پزشک یا متخصص تغذیه برای شما مکمل تجویز خواهد کرد این مکمل ها عبارتند از:

• مس
• فولات
• آهن
• ویتامین ب 12
• ویتامین دی
• ویتامین کا
• زینک

ویتامین ها و مکمل ها معمولا به صورت قرص مورد استفاده قرار می گیرند. اگر سیستم گوارش فرد در جذب ویتامین ها با مشکل مواجه باشد پزشک آن را تزریق خواهد کرد.

بیماری کرون

بیماری کرون یک اختلال التهابی روده می باشد. کرون موجب ایجاد التهاب در سیستم گوارش می گردد که منجر به درد در ناحیه شکم، اسهال شدید، خستگی، کاهش وزن و  سندروم سوء جذب مواد مغذی خواهد شد. التهابی که توسط بیماری کرون ایجاد می شود می تواند نقاط مختلفی از سیستم گوارش را به خود درگیر کند و این اتفاق در هر فرد می تواند متفاوت باشد.

التهاب ایجاد شده توسط بیماری کرون می تواند به لایه های عمیق بافت روده نفوذ کند. بیماری کرون می تواند دردناک و ناتوان کننده باشد و گاهی اوقات ممکن است منجر به خطر انداختن حیات فرد گردد. در حالی که هنوز درمانی برای بیماری کرون کشف نشده است، اما پزشکان می توانند علائم و نشانه های آن را کاش دهند و حتی برای مدت طولانی به بهبود بیمار کمک کنند. با درمان، افراد زیادی که مبتلا به بیماری کرون هستند می توانند به خوبی به زندگی خود ادامه دهند.

درمان برای بیماری کرون

هنوز به طور مشخص درمانی برای بیماری کرون در دسترس وجود ندارد اما این بیماری می تواند به خوبی مدیریت شود. انواع مختلفی از درمان وجود دارد که می توانند به کاهش علائم بیماری و شدت آن کمک کنند.

داروها

داروهای مختلفی برای درمان کرون در دسترس می باشند. ضد اسهال و ضد التهاب رایج ترین داروهایی هستند که برای درمان این بیماری استفاده می شوند. گزینه های پیشرفته تر عبارتند از داروهای بیولوژیکی که بر سیستم ایمنی بدن فرد بیمار تاثیر خواهند گذاشت.

داروهایی که به تنهایی یا ترکیبی از آن ها مورد استفاده قرار می گیرند به نوع علائم، سابقه بیماری فرد، شدت بیماری و چگونگی پاسخ بدن نسبت به دارو بستگی دارد.

داروهای ضد التهابی

دو نوع اصلی از داروهای ضد التهابی که پزشک برای بیمار تجویز می کند 5-آمینوسالیسیلات خوراکی و کورتیکواستروئید می باشد. داروهای ضد التهابی معمولا اولین داروهایی هستند که برای درمان بیماری کرون تجویز می گردند. بیمار این داروها را وقتی که علائم بیماری خفیف باشند دریافت خواهد کرد. کورتیکواستروئید برای مواردی که علائم بیماری بسیار شدید باشد تجویز خواهند شد اما باید در مدت زمان کوتاهی از آن استفاده کرد.

سیستم ایمنی

فعالیت بیش از حد سیستم ایمنی می تواند موجب التهاب گردد که در نتیجه فرد به بیماری کرون مبتلا خواهد شد. داروهایی که بر سیستم ایمنی بدن تاثیر می گذارند به داروهایی برای سیستم ایمنی بدن نام گذاری می شوند و ممکن است به کاهش التهاب و محدود کردن پاسخ سیستم ایمنی کمک کند.

آنتی بیوتیک

برخی از پزشکان بر این باورند که آنتی بیوتیک ها می توانند بر کاهش علائم بیماری کرون و عوامل محرک آن کمک کنند.  به عنوان مثال، آنتی بیوتیک ها می توانند به التیام بافت های عفونی و خارج کردن مایع عفونی از آن ها کمک کنند که به واسطه بیماری کرون در بدن ایجاد شده اند. آنتی بیوتیک ها می تواند هر باکتری خارجی و مضر را که درون روده و سیستم گوارش وجود دارند و موجب التهاب یا عفونت می گردند را از بین ببرند.

درمان بیولوژیک

اگر شدت بیماری کرون زیاد باشد ممکن است که پزشک یکی از درمان های بیولوژیکی را برای درمان التهاب و ناراحتی ناشی از آن برای بیمار در نظر بگیرد. داروهای بیولوژیکی می توانند پروتئین های خاصی که ممکن است ایجاد التهاب کنند را مسدود خواهد کرد.

علائم و نشانه های سندروم سوء جذب

علائم و نشانه های سندروم سوء جذب به طور ذاتی با کمبود مواد مغذی مختلفی در ارتباط است. بنابراین، علائم آن می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد و بسته به نوع ماده مغذی دارد که در بدن آن فرد کمبود آن احساس می شود و بدن قادر به جذب آن از طریق مواد غذایی نمی باشد.

همچنین بسیار مهم است که بدانید در برخی از افراد بیماری سوء تغذیه به دلیل دیگر بیماری ها در او ایجاد می شود از جمله بیماری های کبدی یا لوزالمعده که هر کدام عوارض خاصی برای فرد بیمار ایجاد می کنند.

با این وجود، برخی از نشانه های کلی در برخی از افراد وجود دارد و در همه آن ها یکی نیست از جمله علائم سندروم سوء جذب می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کاهش وزن
• کاهش توده عضلانی
• ضعف و خستگی مزمن
• عملکرد ضعیف ذهنی یا تصورات بد
• تغییر در مدفوع و سیستم هضم از جمله: اسهال ناشی از سندروم سوء جذب اسید صفراوی
• مدفوع حجیم
• چربی موجود در مدفوع
• مخاط درون مدفوع
• گاز زیادی
• نفخ
• کرامپ

نشانه های سوء جذب چربی چیست؟

در مدفوع ممکن است مواد مغذی خاصی و در بدن علائمی وجود داشته باشد که به شما و پزشک در تشخیص آنچه که در بدن در حال اتفاق افتادن است کمک کند. به عنوان مثال، اگر مدفوع به رنگ روشن است، به راحتی از بدن خارج می شود، نرم است و به توالت می چسبد می تواند نشانه این باشد که بدن شما چربی را جذب نمی کند. این اتفاق موجب می شود که در مدفوع چربی وجود داشته باشد و بدن دچار سوء جذب چربی گردد.

اگر نوع خاصی کربوهیدرات جذب نمی کنید از جمله فروکتوز، ممکن است که اسهال، گاز یا نفخ را تجربه کنید. اگر بدن میزان کافی پروتئین دریافت نکند، دچار ریزش مو، ضایعات پوستی یا خشکی پوست، یا باقی مانده مایعات در بدن خواهید شد.

آیا دچار سوء جذب و افزایش وزن می باشید؟

اگر به میزان کافی از ویتامین ها و مواد معدنی دریافت نمی کنید، ممکن است کاهش وزن، کم خونی، سوء جذب مواد مغذی و موارد دیگر را تجربه کنید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟

شخصی چه به صورت هر از گاهی و چه به صورت دائم نفخ، تهوع و اسهال را تجربه کند باید به پزشک مراجعه کند. اگر فردی در مدفوع یا سرفه خود خون ببیند باید فورا به پزشک مراجعه کند ( گاهی ممکن است خون به رنگ قهوه خشک شده باشد).

علائمی که در صورت مشاهده فرد باید به پزشک مراجعه کند:

• نفخ پیوسته شکم
• خستگی
• اسهال مداوم
• زخم شدن زبان
• ضعف
• کاهش وزن

پزشک می تواند علائم بیمار را ارزیابی کند و علت را تشخیص دهد.

فاکتورهای خطرناک سندروم سوء جذب

فاکتورهای خطرناک سندروم سوء جذب عبارتند از:

• سابقه خانوادگی کیست فیبروز یا سوء جذب
• نوشیدن مقدار زیادی الکل
• جراحی روده
• استفاده از داروهای خاص از جمله روغن های معدنی یا لاکساتیو
• مسافرت به هند و دیگر کشور های جنوب شرقی آسیا.

هدف از انجام تست ممکن است موارد زیر باشد:

• افرادی که در خطر سوء جذب می باشند را باید آزمایش کرد زیرا ممکن است در وضعیت خطرناکی باشند از جمله کیست فیبروز.
• شناسایی سوء جذب، تعیین علل ایجاد کننده بیماری و ارزیابی نوع و شدت کمبود مواد مغذی.
• شناسایی دیگر بیماری ها مانند کم خونی
• کنترل تاثیر درمان بر بیماران مبتلا به سوء جذب

یک تست مشخص برای تعیین سوء جذب یا علت ایجاد آن وجود ندارد. معمولا پزشکان برای تعیین آن فاکتورهای زیادی مانند نتیجه معاینه فیزیکی، سابقه خانوادگی، سابقه پزشکی و علائم و نشانه ها را مورد بررسی قرار می دهد. تست زمانی انجام می شود که پزشک یک تشخیص احتمالی از بیماری داده باشد و شامل موارد زیر خواهد بود:

یک تست اولیه که تمام ارگان های بدن، سلول ها و سیستم هضم را مورد بررسی و ارزیابی قرار می دهد و به دنبال عوامل ایجاد کننده اسهال می باشد زیرا اسهال یک نشانه از سوء جذب است. انجام تست های پشت سر هم و مرتبط به هم که برای شناسایی یا تشخیص بیماری سوء جذب و تعیین کمبود مواد مغذی یا دیگر ناراحتی ها انجام می شوند.

تست آزمایشگاهی برای تشخیص سندروم سوء جذب

تست اولیه شامل موارد زیر است:

شمارش کامل خون

برای ارزیابی سلول های قرمز خون برای شناسایی کم خونی ناشی از کمبود آهن یا ویتامین ب 12 یا کمبود فولات.

پنل کامل سوخت و ساز

برای ارزیابی پروتئین و عملکرد اندام ها از جمله کبد و شناسایی عدم تعادل الکترولیت

پری‌آلبومین

این تست به عنوان نشانگر سوء جذب پروتئین و شناسایی میزان مواد مغذی کلی مورد استفاده قرار می گیرد.

نرخ ته نشینی الکترولیت

برای شناسایی التهاب در بدن که به دلیل التهاب روده ایجاد می شود.

چربی مدفوع

برای شناسایی میزان توانایی در جذب چربی

مدفوع

برای شناسایی عفونت باکتریایی

تست کلستریدیوم دیفیسیل و سی. دیفیسیل سمی

برای شناسایی باکتری هایی که بیش از اندازه در بدن رشد کرده اند و موجب اسهال شده اند.

تست اووا و انگل

برای شناسایی انگل که موجب اسهال شده اند.

سلول های سفید مدفوع

که در التهاب های روده حضور دارند

پنل بیماری زاهای دستگاه گوارش

تستی است که بر روی نمونه مدفوع انجام می شود که به صورت همزمان برای بررسی ویروس ها، باکتری ها و انگل ها نیز رایج است و عفونت های موجود در سیستم هضم و اسهال را ریشه یابی خواهد کرد.

هورمون تحریک کننده تیروئید

برای شناسایی بیماری های ناشی از تیروئید

بر اساس نتایج تست اولیه، علائم شخصی و شکیات پزشک تست های دیگر که در ادامه به آن ها می پردازیم را بر روی بیمار انجام خواهند داد:

تست خون در مدفوع

برای شناسایی خونریزی در سیستم هضم

سطح ویتامین ها از جمله ویتامین ب 12، ویتامین دی، ویتامین آ

برای شناسایی کمبود این مواد

زمان پروترومبین

برای شناسایی کمبود ویتامین کا

تست بیماری سلیاک

برای کمک به تشخیص این شرایط

تست کیست فیبروز برای تست عرق، تریپسینوژن یا پنل جهش ژنتیکی سی اف

برای شناسایی این بیماری

الاستاز مدفوع، تریپسین مدفوع و تست خون برای آمیلاز، لیپاز

برای شناسایی عملکرد لوزالمعده

دیگر آزمایشهایی که توصیه می شوند

متیل مالونیک اسید

برای شناسایی زود هنگام کمبود ویتامین بی 12

تست هیدروژن موجود در تنفس

برای شناسایی عدم تعادل لاکتوز و رشد بیش از اندازه باکتری ها در سیستم گوارش ( سوء جذب کربوهیدرات)

تست جذب زایلوز

برای ارزیابی هضم کربوهیدارت

تست سازگاری لاکتوز

از طریق این تست کمبود آنزیم لاکتوز شناسایی می شود ( ناسازگاری لاکتوز) همچنین ممکن است برای تعیین سوء جذب مورد استفاده قرار بگیرد.

نمونه برداری از روده

تست غیر آزمایشگاهی سندروم سوء جذب

آزمایش هایی برای بررسی سیستم گوارش، کبد و لوزالمعده گاهی لازم و ضروری می باشند و ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• سونوگرافی از شکم
• سی تی اسکن
• اندوسکوپی
• ترکیبی از اندوسکوپی و رادیولوژی

گزینه های درمانی برای سندروم سوء جذب

پزشک درمان را به کمک نشانه هایی از قبیل اسهال آغاز خواهد کرد یعنی این نشانه ها به او در تعیین نوع درمان کمک خواهند کرد. داروهایی از قبیل لوپرامید نیز می توانند کمک کننده باشند. پزشک ممکن است تشخیص دهد که باید مواد مغذی و مایعاتی که بدن قادر به جذب آن ها از طریق خوردن مواد غذایی نمی باشد باید به بدن به گونه ای دیگر وارد گردد. همچنین ممکن است که علائم کمبود آب را که موجب افزایش تشنگی، ادرار کم، خشکی دهان و پوست یا زبان می شود را در بیمار مشاهده کنند.

بیشتر بدانید: روش های طبیعی بهبود عملکرد سیستم گوارش

در گام بعدی، پزشک مراقبت از فرد را بر اساس مشکلات جذب که در او احساس می شود انتخاب خواهد کرد. به عنوان مثال، اگر مشخص شود که فرد دچار عدم سازگاری با لاکتوز می باشد، پزشک او را از مصرف شیر و دیگر محصولات لبنی منع خواهد کرد و یا برای او قرص های آنزیم لاکتاز تجویز خواهد کرد. در این هنگام است که پزشک بیمار را به یک متخصص تغذیه ارجاع دهد. متخصص تغذیه درمانی را در پیش خواهد گرفت که مطمئن شود بیمار مواد مغذی را دریافت خواهد کرد. متخصص تغذیه ممکن است توصیه کند که:

مکمل های آنزیم

این مکمل ها می توانند به بدن در جذب مواد مغذی که بدن توانایی جذب آن ها را ندارد کمک کنند.

مکمل های ویتامین

متخصص تغذیه ممکن است برای بیمار دوز زیادی از ویتامین ها یا دیگر مواد مغذی که توسط روده به بدن جذب نمی شوند را تجویز کند.

تغییر رژیم غذایی

متخصص تغذیه ممکن است ماده غذایی خاصی را از رژیم غذایی بیمار حذف یا بی افزاید. به عنوان مثال، ممکن است بیمار را از خوردن مقدار زیاد چربی برای کاهش اسهال منع کند و غذاهای حاوی پتاسیم را برای تعادل الکترولیت بدن به رژیم غذایی او اضافه کند.

پزشک و متخصص تغذیه می تواند به تهیه برنامه درمان که علائم سوء جذب را مدیریت خواهند کرد، کمک کنند و همچنین به بدن اجازه دهند که مواد مغذی و مایعات مورد نیاز خود را به صورت طبیعی از غذاها دریافت کند.

عوارض احتمالی سندروم سوء جذب

عوارض ناشی از این بیماری به طور مستقیم وابسته به نوع مواد مغذی که جذب به بدن نمی شوند. در برخی از موارد، افراد به اسهال، کاهش وزن و درد شکم مبتلا می شوند. کمبود ویتامین می تواند موجب بیماری هایی از جمله کم خونی یا آنمی، بی حسی دست ها یا پاها و مشکلات حافظه در فرد گردد. درمان سندروم سوء جذب بسیار مهم است. بدن نیاز دارد که مواد مغذی مورد نیاز خود را برای ادامه حیات و انجام وظایف خود دریافت کند.

از دست دادن مواد مغذی ضروری می تواند بر تمام سیستم های بدن تاثیر بگذارد از جمله قلب، مغز، عضلات، خون، کلیه و پوست. کودکان و افراد مسن نسبت به کمبود این مواد بسیار حساس هستند. سندروم سوء جذب می تواند تاثیر چشمگیری بر زندگی فرد داشته باشد. هر کسی که متوجه کوچکترین نشانه رایج این بیماری در خود شد باید به سریع به پزشک مراجعه کند. به این ترتیب فرد بیمار قبل از تجربه هر عوارض جانبی از جمله کاهش وزن می تواند درمان مناسب را دریافت کند.

5 راه طبیعی برای کمک به درمان سوء جذب

اگر به دنبال راهی برای شکستن مواد غذایی در بدن و جذب بهتر مواد مغذی موجود در غذاها می باشید این روش های طبیعی درمان سوء جذب را امتحان کنید.

از مکمل های حاوی آنزیم های مناسب برای سیستم هضم استفاده کنید

آنزیم های سیستم گوارش مواد فعالی هستند که می توانند به تجذیه مواد مغذی خاصی کمک کنند. این کار به بدن کمک می کند که بتواند مواد مغذی بیشتری جذب کند. برای جذب کربوهیدرات می توانید از آنزیم های زیر استفاده کنید:

• آمیلاز
• سلولاز
• لاکتاز ( برای افرادی که با هضم لاکتوز مشکل دارند تجویز خواهد شد).
• مالتاز
• سوکراز

برای هضم پروتئین

• بروملین
• پاپاین

برای هضم چربی

• لیپاز

می توانید این آنزیم ها را در مکمل های طبیعی بدون نسخه بیابید. بسیاری از آن ها از مواد گیاهی تهیه می شوند. بنابراین افراد با توجه به نوع رژم غذایی خود می توانند از آن ها بهره ببرند.

تغییر رژیم غذایی

هم نظر با پزشک، متخصص تغذیه نیز ممکن است که رژیم غذایی با کالری بالا را به بیمار خود توصیه کند. این رژیم غذایی به بدن ویتامین های اضافی، مواد معدنی، کربوهیدرات، پروتئین ها و چربی ها را منتقل خواهد کرد. حتی اگر بدن بیمار یکی از این مواد مغذی را به مقدار کافی دریافت نکند، رژیم غذایی با کالری بالا می تواند مقدار کمبود ماده مغذی را جبران کند و شانس بیمار در مقابله با این کمبودها را افزایش دهد.

به صورت مشابه پزشک ممکن است که مصرف مکمل ها را به بیمار توصیه کند بنابراین او مواد مغذی را که قادر به جذب آن ها نمی باشد را از طریق مکمل دریافت خواهد کرد. به عنوان مثال اگر به میزان کافی پروتئین از غذای خود دریافت نکنید، پودر پروتئینی که از آب گوشت تهیه شده است می تواند به جبران کمبود پروتئین، الکترولیت و مواد معدنی بپردازد. یک متخصص تغذیه ممکن است که رژیم غذایی را از دیدگاه های مختلفی مورد ارزیابی قرار دهد.

به عنوان مثال، قدرت هضم بدن در جذب تری گلیسیرید های با زنجیره متوسط بسیار سریع تر از دیگر چربی ها می باشد. اگر پزشک متوجه سوء جذب چربی شود، متخصص تغذیه ممکن است رژیم غذایی که حاوی مقدار بیشتری چربی تری گلیسیرید با زنجیره متوسط و مقدار کمتری چربی های سنتی می باشند را توصیه کند تا از این طریق مشکل سوء جذب را بر طرف سازد. چون مردان و زنان مبتلا به سوء جذب در خطر سوء جذب مواد مغذی نیز می باشند، بسیار مهم است که با یک متخصص تغذیه و رزیم غذایی قبل از انجام هر گونه درمانی مشورت کنید.

فیبر بیشتری بخورید

افراد بالغ به مصرف حداقل 30 گرم فیبر در روز نیاز دارند که البته این مقدار فیبر را باید از غذای اصلی خود دریافت کنند نه از مکمل ها اما برخی از افراد هستند که تنها 15 گرم فیبر به صورت روزانه دریافت می کنند. فیبر فواید بسیاری برای افراد دارد به خصوص افرادی که از سندروم سوء جذب رنج می برند. با مصرف مقدار زیادی فیبر عملکرد سیستم هضم بهبود می یابد. فیبر به ماندن بیشتر غذا در روده کمک می کند در نتیجه بدن زمان بیشتری برای جذب مواد مغذی آن خواهد داشت.

رژیم غذایی سرشار از فیبر می تواند مشکلات سیستم گوارش را از بین ببرد از جمله ریفلاکس اسید معده و سندروم روده تحریک پذیر. ازجمله منابع خوب فیبر می توان به سبزیجات سبز رنگ و برگ دار، گندم کامل، جو، نان سبوس دار، حبوبات مانند لوبیا، لوبیا سیاه اشاره کرد.

کاهش استرس

شما قادر به دیدن استرس نخواهید بود اما سیستم گوارش آن را احساس خواهد کرد و تاثیرات آن را دریافت می کند. وقتی که فرد تحت فشار زیاد می باشد و استرس و اضطراب را تجربه می کند، بدن خون و منابع تولید کننده آن را از سیستم گوارش دور خواهد کرد در نتیجه غذاها نمی توانند به خوبی در سیستم گوارش هضم شوند.

برای کاهش استرس و بهبود سیستم گوارش، مدرسه پزشکی هاروارد توصیه می کند که درمان رفتار شناختی، ریلکسیشن و یوگا، تنفس عمیق و مدیتیشن می توانند کمک کننده باشند.

غذای خود را به خوبی بجوید

عدم جویدن کامل غذا رابطه مستقیم با کاهش جذب مواد مغذی از مواد غذایی توسط بدن دارد. وقتی که فرد غذای خود را به طور کامل می جود، مهمترین مرحله فرآیند هضم از دهان آغاز می گردد. دندان ها غذا را به خوبی خورد می کنند در نتیجه سیستم گوارش راحت تر آن را جذب خواهد کرد. بعد از دهان بزاق تولید شده موجب شکسته و تجریه شدن چربی ها و کربوهیدرات موجود در غذا خواهند شد. بزاق همچنین در حمل و انتقال غذا از دهان به روده بسیار موثر است.

برای بهبود سیستم گوارش این گونه غذای خود را بجوید:

به آهستگی غذای خود را بجوید، قبل از این که لقمه جدیدی در دهان خود بگذارید لقمه قبل را به آهسته و خوب بجوید و فرو دهید. عواملی که حواس شما را حین غذا خوردن پرت می کنند را از خود دور کنید: وقتی که در حال غذا خوردن هستید تنها بر روی این کار تمرکز کنید. وقتی که با دیدن تلویزیون یا خواندن کتاب حین غذا خوردن حواستان پرت می شود ممکن است که غذای خود را سریع و بدون جویدن کامل قورت بدهید.

هوشیار باشید: هوشیاری هنگام غذا خوردن به شما کمک خواهد کرد که در آرامش غذا بخورید و این کار موجب می شود که فشار کمتری به سیستم گوارش وارد شود. نسبت به غذای خود آگاه باشید و سعی کنید که در هر لقمه از غذای خود دما، طعم ها، بافت غذا و بوی آن را احساس کنید.

اقدام احتیاطی سندروم سوء جذب

سوء جذب ممکن است این گونه به نظر برسد که با تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی به راحتی قابل درمان است. با این وجود، باید آگاه باشید که اگر بدن چربی، پروتئین، کربوهیدرات، مواد معدنی یا ویتامین های مورد نیاز خود را دریافت نکند خطرات جدی سلامت فرد را تهدید خواهد کرد. به عنوان مثال، اگر به میزان کافی پروتئین دریافت نکنید عضلات خود را از دست خواهید داد مقاومت بدن کم خواهد شد. خطر جراحت در فرد افزایش خواهد یافت.

یا اگر به میزان کافی ویتامین و مواد معدنی دریافت نکنید به ویژه زینک، ویتامین آ و نیاسین، سیستم ایمنی استقامت خود را از دست خواهد داد. اگر هر گونه نگرانی در مورد سوء جذب دارید فورا با پزشک تماس برقرار کنید تا کمبود ماده مغذی تشخیص داده شود و نسبت به بازیابی سلامتی اقدامات لازم صورت گیرد.

حرف آخر در مورد سندروم سوء جذب

حتی اگر فرد رژیم غذایی سالمی را دنبال کند، ممکن است که ویتامین ها، مواد معدنی یا مواد مغذی را جذب نکند. سندروم سوء جذب به فرآیند هضم در بدن بستگی دارد. وقتی که غذا در بدن شکسته می شود اما به خوبی مواد مغذی آن جذب نمی گردد. جذب مواد غذایی در بدن دارای 3 مرحله می باشد: چگونگی شکستن غذا در بدن، چگونگی جذب غذا، چگونگی انتقال غذای جذب شده به بدن

علائم و نشانه های سوء جذب مواد مغذی منحصر بفرد می باشند اما علائم کلی عبارتند از کاهش وزن، از دست دادن عضلات و نغییر در مدفوع دلیل اصلی و فاکتورهای خطرناک عبارتند از اختلال سوء جذب ( بیماری سلیاک)، ژنتیک ( عدم سازگاری لاکتوز)، عفونت باکتریایی ( بیماری ویپل)، داروهای خاص یا مشکلات فیزیکی ( روده کوچک به دلیل جراحی روده).

روش تشخیص معمولی شامل آزمایش خون و مدفوع می باشد و برای درمان تغییر داروها، رژیم غذایی و سبک زندگی را پیشنهاد می کنند. سندروم سوء جذب می تواند عوارض قابل توجهی در فرد ایجاد کند بنابراین، درمان فوری بسیار حائز اهمیت می باشد. بیمارا باید تحت نظر پزشک و متخصص تغذیه باشد.