علت و درمان برفک دهان نوزاد

برفک لکه های سفید یا زرد در دهان نوزاد است که به دلیل ایجاد عفونت قارچی تشکیل می شوند و علاوه بر شایع بودنشان برای کودک دردناک هستند و او را اذیت می کنند. برفک معمولا در اطراف دهان، سقف، لثه ها، لب ها و زبان نوزاد ایجاد می شود. همچنین می تواند به گلو، لوزه ها و یا مری گسترش یابد. بسیاری از مادران هنگامی که برفک ها را می بینند دچار استرس می شوند و یا نگران فرزند خود هستند اما باید بدانید در بسیاری از نوزادان این اتفاق می افتد و شما مادر اومایی عزیز باید با آرامش روش های مناسبی را برای بهبود این وضعیت به کار بگیرید که ما در این مقاله به شما توضیح می دهیم:

چه چیزی باعث برفک می شود؟

- مخمر بخشی عادی از سیستم گوارش هر انسان است، اما عدم تعادل باکتری ها باعث ایجاد عفونت به شکل برفک می شود. بعضی از نوزادان برای اولین بار در کانال تولد با این مخمرها تماس پیدا می کنند. همچنین ممکن است آنتی بیوتیک های مورد استفاده بعد از تولد نوزاد، عامل ایجاد برفک باشند. در واقع آنتی بیوتیک ها باکتری های خوب بدن نوزاد را  که مخمر را در حد مناسب نگه می دارند، می کشند و باعث عفونت می شوند.

- اگر نوزاد شما شیر مادر می خورد، ممکن است برفک را به شما منتقل کند، در نتیجه یک عفونت مخمر دردناک به شکل آفت روی نوک سینه مادر نیز ایجاد می شود که نیاز به درمان دارد.  برعکس این موضوع نیز صادق است یعنی اگر بر روی نوک سینه مادر پس از مصرف آنتی بیوتیک برفک ایجاد شود، در حین شیردهی می تواند به نوزاد نیز منتقل شود.

- البته ممکن است در شرایط گفته شده هیچ یک از شما برفک را به دیگری منتقل نکنید و این حالت یک حالت صد در صدی نیست. بعضی از مردم فکر می کنند برفک به خاطر مکیدن طولانی شیشه یا پستانک ایجاد می شود یا اینکه نوک شیشه آلوده باعث ایجاد برفک می شود. اما نوزادانی که فقط شیر مادر می خورند و از پستانک استفاده نمی کنند نیز می توانند دچار برفک شوند. بنابراین تعیین علت دقیق آن دشوار است. همچنین مانند آلرژی های مختلف برخی از نوزادان و مادران نسبت به دیگران در برابر عفونت مخمر مستعدتر هستند.

درمان برفک دهان نوزاد چگونه است؟

1- در بعضی از نوزادان هیچ درمانی لازم نیست. بسیاری از موارد برفک دهانی پس از مدت کوتاهی یعنی نهایتا چند روز برطرف می شود و نیازی به درمان ندارد.

2- اگر درمان شروع شود، پزشک معمولا ژلی حاوی یک داروی ضد برفک به نام میکونازول تجویز می کند. این ژل را باید بر روی ناحیه آسیب دیده در دهان کودک بمالید. در این صورت دستورالعمل ها را به دقت دنبال کنید. ژل را پس از غذا استفاده کنید. برای جلوگیری از خفگی، مقدار کمی استفاده کنید و برای پشت گلو استفاده نکنید. این دارو میکروب های کاندیدایی در داخل دهان کودک شما را از بین برده و برفک را درمان می کند. ژل میکونازول را به هیچ عنوان برای نوزادان زیر 4 ماه استفاده نکنید. با این حال، در شرایط خاص بسیاری از پزشکان این دارو را برای نوزادان با سنین مختلف تجویز می کنند. 

3- یک درمان جایگزین برای برفک دهانی قطره ای حاوی داروی ضد برفکی به نام نیستاتین است. در صورت استفاده از این قطره، باید میزان تجویز شده را بر روی ناحیه آسیب دیده در دهان نوزادتان بچکانید. در صورتی که میکونازول به دلایلی برای نوزاد شما مناسب نباشد و یا نتواند برفک را درمان کند باید از قطره های نیستاتین استفاده کنید.

4- درمانی که پزشک تجویز کرده است را باید تا دو روز پس از برطرف شدن برفک نیز ادامه دهید. کامل کردن دوره درمان بسیار مهم است و قطع سر خود دارو منجر به بازگشت عفونت و مقاوم شدن آن به دارو می شود. اگر برفک ها هفت روز بعد از شروع درمان برطرف نشده بودند مجددا به پزشک مراجعه کنید.

چگونه می توانم بفهمم برفک دهان ایجاد شده است؟

اگر فقط یک پوشش سفید بر روی زبان نوزاد ایجاد شده باشد، ممکن است باقی مانده شیر باشد. برای اینکه نسبت به این موضوع مطمئن شوید می توانید با انگشت تمیز و استریل شده بعد از چند دقیقه شیر خوردن روی زبان نوزاد بکشید اگر سفیدی ها کمتر شدند به معنی باقی مانده شیر هست و اگر ماندند به معنی برفک می باشد. همچنین می توانید این کار را با یک دستمال تمیز استریل انجام دهید. اما اگر نقاط سفید بزرگ یا زرد در دهان و گلوی نوزاد مشاهده کردید، فورا به پزشک خود اطلاع دهید.

چگونه می توانم از تشکیل برفک در دهان نوزادم جلوگیری کنم؟

از آنجایی که برفک اغلب توسط آنتی بیوتیک ها ایجاد می شود، بهتر است این داروها را تا حد امکان به نوزاد خود ندهید، مگر اینکه ضروری باشد. (آنتی بیوتیک ها در برابر عفونت های ویروسی مثل سرماخوردگی کمکی نمی کنند.) پستانک تمیز و استریل نیز می تواند کمک کند. همچنین پزشکان توصیه می کنند مادر در بین دفعات شیردهی، فاصله بیندازد تا هوا به نوک سینه مادر برسد و کمتر باعث ایجاد عفونت های مخمر شود. 

آیا برفک دهان نوزاد خطرناک است؟

نه. اما اگر کودک شما خیلی ناراحت باشد، می تواند در تغذیه او تداخل ایجاد کند. یک کودک گرسنه که در حین شیر خوردن درد می کشد بسیار اذیت می شود و ترجیح می دهد اصلا غذایی نخورد. در زمانی که نوزاد برفک دارد، سعی کنید تمام شرایط آرامش کودک را فراهم کنید و طبق دستورالعمل های پزشک رفتار کنید تا درد کاهش یابد. و به یاد داشته باشید این عفونت نیز به زودی درمان خواهد شد و کودک دلبندتان به روزهای قبل باز می گردد.

سخن آخر

در انتها ذکر این نکته مهم است که اگر در کنار ایجاد برفک علائم دیگری مثل تب در نوزادتان مشاهده کردید فورا او را نزد پزشک اطفال ببرید. همچنین در حین درمان با داروهای موجود ممکن است نوزاد و خود شما کمی اذیت شوید ولی به این نکته توجه داشته باشید که اگر درمان نشود بیشتر اذیت خواهد شد و احتمال سرایت آن نیز افزایش می یابد.