علت سوزش کف پا در شب و درمان آن

یکی از مشکلاتی که هر فردی ممکن است در سنین بالا با آن مواجه شود سوزش کف پا در شب می باشد. شایع ترین علت احساس سوزش در کف پاها بخصوص در هنگام شب آسیب عصبی است که اغلب مربوط به دیابت می باشد. درد ناشی از سوزش پا می تواند متناوب یا مداوم باشد و از خفیف تا شدید تغییر می کند. پاهایتان ممکن است احساس گرما، سوزن سوزن شدن، خارش یا بی حسی کند. در این مقاله می خواهیم همه علت های سوزش کف پا در شب را برای شما اومایی های عزیز بررسی کنیم. با ما همراه باشید.

دلایل سوزش کف پا در شب

احساس سوزش پا می تواند به دلیل طیف وسیعی از شرایط ایجاد شود. تعیین علت این حالت برای درمان آن مهم است. برخی از دلایل ایجاد سوزش مانند قارچ پا یا کفش های خیلی تنگ را می توان به راحتی برطرف کرد. در بعضی موارد نیز علت این حالت ناشناخته می ماند. به طور کلی دلایل اصلی سوزش کف پا در شب عبارتند از:

1. نوروپاتی دیابتی

قند خون کنترل نشده به مدت طولانی می تواند به تدریج به عروق و اعصاب شما آسیب برساند. در واقع قند خون بالا باعث کاهش انتقال سیگنال ها از اعصاب می شود. این حالت می تواند بر نوع احساس شما در قسمت های مختلف بدن از جمله پا تأثیر بگذارد. قند خون بالا همچنین باعث ضعیف شدن دیواره رگ های خونی می شود که اکسیژن و مواد مغذی را به اعصاب می رسانند. در نتیجه وقتی میزان اکسیژن رسانی و تغذیه رسانی کم شود شما در پا یا جاهای دیگر از بدن احساس بی حسی یا سوزن سوزن شدن به مدت طولانی می کنید.

آسیب عصبی می تواند در سراسر بدن شما رخ دهد. براساس نظریه موسسه ملی دیابت و بیماری های گوارشی و کلیوی، حدود 60 تا 70 درصد افراد دیابتی به نوعی آسیب عصبی یا نوروپاتی را تجربه می کنند. احتمال خطر نوروپاتی در موارد زیر شدید تر می شود:

•  چاقی
•  فشار خون بالا
• سیگار کشیدن
• نوشیدن الکل

وقتی آسیب عصبی در پاهای شما باشد، به عنوان نوروپاتی محیطی شناخته می شود. نوروپاتی محیطی رایج ترین نوع نوروپاتی دیابتی است. این نوع نوروپاتی می تواند احساس سوزش را در پا ایجاد کند. به ندرت، نوروپاتی محیطی می تواند بازوها و دست ها را تحت تأثیر قرار دهد. علائم دیگر نوروپاتی محیطی عبارتند از:

• بی حسی یا سوزن سوزن شدن در دست ها یا پاها
• احساسی مثل این که جوراب تنگ به پا کرده اید
•  دردهای تیز و خنجری
•  ضعف یا احساس سنگینی در پاها یا بازوها
• تعرق مفرط

در صورت مشاهده علائم نوروپاتی، مراجعه به پزشک مهم است. کنترل قند خون می تواند از آسیب عصبی جلوگیری کند یا حداقل روند آن را کند نماید. از نظر برخی پزشکان محقق نیز نوروپاتی محیطی غیر قابل توضیح نشانه دیابت مرزی یا شناخته نشده است.

2. نوروپاتی حسی فیبر کوچک (SFSN)

SFSN یک نوروپاتی دردناک است که اغلب منجر به سوزش همراه با درد در پا می شود. علائم دیگر این بیماری شامل از دست دادن احساس در پا و دردهای شدید ناگهانی است. این حالت در اثر از بین رفتن غلاف میلین که رشته های عصبی را می پوشاند و محافظت می کند، رخ می دهد. اگرچه علت آن در بیشتر موارد مشخص نیست، اما دیابت می تواند در این امر دخیل باشد.

3. مصرف زیاد الکل

مصرف زیاد الکل می تواند منجر به نوع دیگری از آسیب های عصبی به نام نوروپاتی الکلی شود. در این شرایط علاوه بر سوزش کف پا ممکن است علائم زیر را نیز تجربه کنید:

•  ضعف عضلانی، اسپاسم عضله و از دست دادن عملکرد عضله
•  اختلال در عملکرد ادرار و روده
•  سرگیجه
•  اختلال در گفتار

قطع مصرف الکل می تواند از بدتر شدن علائم جلوگیری کند. با این حال، برخی از آسیب های عصبی ممکن است غیرقابل برگشت باشند.

4. بیماری Charcot-Marie-Tooth ) CMT)

CMT شایع ترین بیماری عصبی ارثی است. این بیماری روی اعصاب کنترل کننده عضلات تأثیر می گذارد. در واقع این بیماری یک بیماری پیشرونده است، به این معنی که علائم با گذشت زمان بدتر می شوند. یکی از اولین علائم آن سوزش یا سوزن سوزن شدن در پا یا دست است. علائم دیگر شامل گرفتگی و آتروفی عضلات می باشد.

طبق نظر موسسه ملی اختلالات عصبی و سکته مغزی، از هر 2500 نفر در ایالات متحده 1 نفر مبتلا به CMT است. نام این بیماری از نام سه پزشکی که اولین بار آن را در سال 1886 کشف کردند، گرفته شده است. نام های دیگر آن آتروفی عضلانی پرونئال و نوروپاتی حرکتی و حسی ارثی است.

5. سندرم درد منطقه ای پیچیده (CRPS)

CRPS معمولاً پس از جراحت یا جراحی در اندام مختلف رخ می دهد. این سندرم شامل آسیب عصبی است که بر سیگنالینگ از مغز و ستون فقرات تأثیر می گذارد. علائم CRPS عبارتند از:

•  درد و سوزش در نواحی مختلف مانند کف پا
• تورم
• تغییر در رنگ یا بافت پوست

CRPS می تواند بر سیستم ایمنی بدن نیز تأثیر بگذارد. پزشکان احتمال می دهند علت ایجاد این بیماری بصورت ژنتیکی و ارثی باشد.

6. اریترومالالژیا

اریترومالالژیا یک بیماری نسبتاً نادر است که باعث قرمز شدن و درد در پا می شود و علت مشخصی ندارد. شدت بیماری در افراد مختلف متفاوت است. درد می تواند بعد از موقعیت های زیر شدید تر باشد:

• ورزش
• پیاده روی
•  ایستادن طولانی مدت
•  قرار گرفتن در معرض گرما

7. کمبودهای تغذیه ای

گاهی سوزش پا تنها به دلیل یک رژیم غذایی نامناسب است که بدن را دچار کمبود تغذیه می نماید. بخصوص در مناطقی که افراد قحطی یا شرایط سخت دیگر مانند زلزله را تجربه می کنند دچار این حالت می شوند. در طول جنگ جهانی دوم، تقریباً یک سوم اسرای جنگی آمریکایی در اقیانوس آرام سندرم سوزش پا ناشی از سو تغذیه را تجربه کردند.

امروزه، به ویژه در میان افراد مسن، آسیب عصبی ممکن است مربوط به کمبودهای غذایی زیر باشد:

•  ویتامین B-12
•  ویتامین B-6
•  ویتامین B-9 یا فولات

این کمبودهای ویتامین B می تواند باعث سوزش پا و مشکلات هماهنگی عضلات شود. کم خونی، یعنی کمبود گلبول های قرمز خون سالم نیز ممکن است به دلیل کمبود ویتامین B باشد. سایر علائم کم خونی ناشی از کمبود ویتامین B شامل خستگی، سرگیجه و تنگی نفس است.

8. کم کاری تیروئید

تیروئید کم کار تعادل هورمون ها را در بدن شما به هم می زند. این شرایط می تواند باعث تورم شود که به عصب شما فشار وارد می کند. علائم کم کاری تیروئید علاوه بر سوزش پا، خستگی، افزایش وزن و خشکی پوست نیز می باشد. در صورت مشاهده این علائم به پزشک مراجعه کنید تا با انجام آزمایش تیروئید وضعیت شما مشخص شود. خوشبختانه بیماری های تیروئید در صورتی که زود تشخیص داده شوند به راحتی قابل درمان هستند.

9. بیماری های عفونی

سوزش پا می تواند یکی از علائم عفونت های مختلف از جمله موارد زیر باشد:

• بیماری لایم
• بیماری ایدز
• بیماری سفلیس
• بیماری زونا

اگر فکر می کنید به عفونت مبتلا هستید و به همین دلیل دچار سوزش پا شده اید، از پزشک خود در مورد آزمایش های مورد نیاز برای شروع درمان کمک بگیرید.

10. بیماری پای ورزشکار

بیماری پای ورزشکار یک عفونت قارچی مسری است که اغلب در ورزشکاران مشاهده می شود. همچنین به عنوان tinea pedis شناخته شده است که علاوه بر کف پا بین ناخن ها ی دست و پا را نیز تحت تاثیر قرار می دهد. یکی از رایج ترین علائم پای ورزشکاران احساس سوزش، گزگز یا خارش بین انگشتان یا کف پا است. همچنین ممکن است علائم زیر مشاهده شود:

•  تاول های خارش دار روی پا یا بین انگشتان پا
•  ترک و لایه برداری پوست بین انگشتان یا کف پا
•  پوست خشک در پهلوها یا کف پا
• پوست ملتهب و تازه روی پا

 ناخن های انگشتان پا که از بستر ناخن دور می شوند یا رنگی، ضخیم و شکننده به نظر می رسند.

11. بیماری کلیوی

وقتی کلیه ها به درستی کار نکنند، سموم در خون شما جمع می شوند. این شرایط می تواند منجر به تورم و خارش یا سوزش پا شود. همچنین احتمال بروز علائم زیر وجود دارد:

•  کاهش دفع ادرار
•  تنگی نفس غیر قابل توضیح
• حالت تهوع
• گیجی
•  تشنج
• خستگی
• کما

12. بیماری شریان محیطی (PAD)

PAD شامل تنگی عروق است که خون را به پاها می رساند. علائم این بیماری می تواند مانند علائم نوروپاتی محیطی از جمله سوزش پاها در شب باشد. همچنین احساس درد اغلب با راه رفتن یا ورزش ایجاد می شود.

13. سندرم تونل تارسال

سندرم تونل تارسال به وضعیتی گفته می شود که عصب از مچ پا تا کف پا به دلیل تورم یا آسیب فشرده شود. این حالت می تواند منجر به درد و سوزش در پا شود. درد ممکن است تا قسمت های بالایی پا نیز افزایش یابد. توجه داشته باشید که قبل از دائمی شدن آسیب عصبی، باید به درمان زودهنگام این بیماری بپردازید.

14. قرار گرفتن در معرض سم

قرار گرفتن در معرض فلزات سنگین و سایر مواد شیمیایی صنعتی و سمی در مدت طولانی می تواند منجر به علائم نوروپاتی محیطی شود. برخی از داروها که برای درمان سایر بیماری ها مانند HIV یا تشنج استفاده می شوند نیز، می توانند آسیب عصبی و حالت سوزش کف پا را ایجاد کنند.

15. شیمی درمانی

مواد شیمیایی در شیمی درمانی که برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود دارای یک سری عوارض جانبی، از جمله نوروپاتی محیطی است. سایر عوارض جانبی سیستم عصبی و عضلانی شیمی درمانی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

•  احساس خستگی، درد و لرزش در ماهیچه ها
•  کند شدن رفلکس یا مهارت های حرکتی
•  مشکلات تعادل و هماهنگی
• ضعف عضلانی
•  درد

نحوه تشخیص سوزش در پا

اگر در هنگام شب در کف پا احساس سوزش، سوزن سوزن شدن و یا درد می کنید باید به پزشک مراجعه نمایید. پزشک ابتدا معاینه بدنی انجام می دهد. معاینه فیزیکی می تواند موارد زیر را نشان دهد:

• مشکلات ساختاری در پاها
• عفونت قارچی
• پوست قرمز یا رنگ پریده
• رفلکس ها
• میزان بی حسی پاها

تخشیص مشکلات مربوط به نوع کفشی که انتخاب می کنید. سپس پزشک از شما در مورد سابقه پزشکی تان، از جمله بیماری ها و داروهای مصرفی، سوال می کند. وی از شما می پرسد که علائم شما چه زمانی رخ می دهد و چه مدت طول می کشد.

پزشک شما احتمالاً ابتدا آزمایشات مربوط به دیابت را برایتان تجویز می کند؛ زیرا یکی از مهمترین دلایل سوزش پا دیابت است. پزشک همچنین می خواهد بداند که آیا شما سابقه استفاده بیش از حد از الکل را دارید یا خیر، زیرا مصرف زیاد الکل نیز می تواند باعث سوزش کف پا شود. موارد زیر نیز ممکن است بررسی شود:

• هورمون تیروئید
• عملکرد کلیه
•  کمبود ویتامین
•  ایدز
•  سایر عفونت ها

در صورت مشکوک بودن به سندرم تونل تارس، ممکن است آزمایشات تصویربرداری انجام شود.

روش های درمان سوزش کف پا

نحوه درمان سوزش کف پا به علت ایجاد آن بستگی دارد. خوشبختانه در اغلب اوقات، درمان سوزش کف پا می تواند ساده باشد. شما ممکن است به یکی از موارد زیر برای درمان نیاز داشته باشید:

• نسخه ضد قارچ برای پای ورزشکار
•  کفش راحت تر
•  یک کار اصلاحی در کفش های خود
• مصرف مکمل های ویتامین B
•  مصرف مکمل های تیروئید

در صورت ابتلا به دیابت، ممکن است لازم باشد رژیم یا داروهای خود را تغییر دهید. پزشک همچنین ممکن است داروهایی برای کمک به کاهش درد عصب برایتان تجویز کند.

برای دردهای شدید عصبی، از تحریک های عصبی شامل موارد زیر استفاده می شود:

•  تحریک الکتریکی عصب
•  درمان مغناطیسی
•  لیزر درمانی
•  نور درمانی

درمان های جایگزین مانند طب سوزنی نیز می تواند به برخی از افراد کمک کند.

داروهای خانگی برای تسکین درد و سوزش کف پا

برای فهمیدن علت سوزش کف پا و درمان اساسی حتما باید به پزشک مراجعه کنید؛ اما مواردی وجود دارد که می توانید برای تسکین موقتی در خانه امتحان کنید:

- پاها را برای چند دقیقه در آب سرد یا حمام های یخی خیس کنید. البته، این کار برای افراد مبتلا به اریترومالالژی توصیه نمی شود؛ زیرا ممکن است به پوست آن ها آسیب برساند.

- پاها را در نمک های اپسوم یا محلول سیب خیس کنید. اگر دیابت دارید، قبل از امتحان این درمان با پزشک خود مشورت کنید.

- مکمل زردچوبه مصرف کنید. کورکومین موجود در زردچوبه می تواند تسکین دهنده درد عصبی باشد. کورکومین دارای اثرات ضد التهابی، آنتی اکسیدانی و ضد میکروبی محافظ شناخته شده است. همچنین برای کمک به علائم مغز و اعصاب مفید می باشد.

- یک کرم موضعی استفاده کنید که حاوی لیدوکائین یا کپسایسین باشد. مصرف موضعی یک محلول زنجبیل خانگی یا زردچوبه نیز می تواند موثر باشد.

-  برای کمک به بهبود جریان و گردش خون، پای خود را ماساژ دهید.

سخن آخر

سوزش کف پا می تواند اذیت کننده باشد و به شما اجازه ندهد که هنگام شب به راحتی بخوابید. از طرفی خودش یک بیماری خاص نیست اما علامتی از سایر بیماری های گفته شده در این مقاله است. بنابراین حتی اگر با روش های خانگی توانستید آن را آرام کنید نباید بی توجه باشید و حتما باید با مراجعه به پزشک علت ایجاد این نشانه را مشخص و درمان کنید تا عوارض بددتری برای شما ایجاد نشود.