سوء هاضمه در کودکان و عوامل دخیل در ابتلا کودک به دیس پپسی

سوء هاضمه در کودکان که با نام دیس پپسی نیز شناخته می شود. این مشکل علائم ناخوشایندی به همراه دارد که کودک در ناحیه فوقانی شکم خود حس می کند. مشکل سوء هاضمه اغلب با سوزش سر دل همراه می شود که در صورت شدید شدن باید به پزشک مراجعه نمود.

مشکل سوء هاضمه در کودکان

سوء هاضمه یکی از مشکلات شایع در بزرگسالان و کودکان می باشد که با نام دیس پپسی نیز شناخته می گردد. به هر نوع علائم ناخوشایندی که کودک در قسمت فوقانی شکم خود حس کند دیس پپسی می گویند. این مشکل وقتی در کودک اتفاق می افتد که او خوراکی هایی را مصرف نماید که با بدنش سازگار نباشد و یا بعد از غذا سریعا آن ها را بخورد و یا تند تند غذا بخورد. این مشکل می تواند با سوزش، حالت تهوع، نفخ و آروغ زدن همراه شود و ایجاد درد کند. اغلب موارد مشکل سوء هاضمه بعد از خوردن غذا در بچه ها دیده می شود که جدی نیست و جای هیچ نگرانی ندارد.

از آنجا که سوء هاضمه با سوزش سردل همراه می شود، نباید آن را با ناراحتی قلبی اشتباه گرفت. سوزش سردل یک احساس سوزش می باشد که از قفسه سینه شخص یه سمت گردن و گلو پیش می رود. این حالت از سوء هاضمه در کودک به خاطر اسید معده به وجود می آید.

علاوه بر این مشکل دیس پپسی در کودک با بالا آمدن اسید معده و آسیب به مری می تواند همراه شود. این حالت رفلاکس معده به مری نام دارد و یک مزه ترش یا تلخ در دهان به جای خواهد گذاشت. مشکل سوء هاضمه در کودکان بسیار شایع می باشد، با این وجود استفاده از داروهای بدون نسخه و بدون تجویز پزشک برای آن ها توصیه نمی شود، زیرا ممکن است باعث ایجاد آلرژی شده و مشکل کودک را شدیدتر نماید. در برخی موارد این مشکل گوارشی می تواند با زخم های گوارشی نیز همراه شود که البته در کودکان شایع نیست و به ندرت دیده می شود.

علل بروز دیس پپسی در کودکان

مشکل سوء هاضمه در کودکان وقتی به وجود می آید که اسید معده پوشش محافظ دستگاه گوارشی را تخریب نموده و باعث درد، تحریک و التهاب در قسمت های فوقانی شکم مثل مری شود. البته در برخی از کودکان التهاب به وجود نمی آید، فقط حساسیت مخاطی ممکن است مشکلاتی برایشان به وجود آورد. این عارضه می تواند به دلایل مختلفی در کودکان ایجاد شود که در ادامه با آن ها آشنا می شویم:

• انواع دارو:

مصرف بعضی از داروها می تواند در کودکان ایجاد سوء هاضمه نماید. بعضی از داروهای دارای نیترات باعث شل شدن دریچه مری که حلقه عشلانی بین معده و مری می باشد، می شوند و در نتیجه اسید معده به پوشش مخاطی دستگاه گوارش خواهد رسید و آن را تخریب می نماید. برخی از داروهای التهابی غیر استرئیدی (داروهای ضد التهابی) مثل ایبوپروفن نیز می توانند بر عملکرد دستگاه گوارشی تاثیر منفی بگذارند و آن را تخریب نمایند.

• بیماری رفلاکس معده:

در صورتی که کودک دچار بیماری رفلاکس معده باشد، تحریک و التهاب مکرر مری به خاطر رفلاکس اسیدهای معده در کودک حس می شود. در زمان بروز این مشکل و این وضعیت باید به پزشک کودکان مراجعه شود و با مشورت پزشک از روش های تقویت گوارش کودک کمک گرفت.

• چاقی:

چاقی یکی از مشکلات بزرگ در کودکان می باشد که ریشه در بسیاری مشکلات دارد. چاق شدن بچه ها باعث می شود تا فشار داخل شکم بیشتر شود، این افزایش فشار به خصوص بعد ار خوردن غذا سبب رفلاکس اسید معده به مری خواهد شد.

• فتق هیاتوس:

فتق مشکلی است که در آن یکی از اعضای داخلی بدن به بافتی عضلانی ضعیف فشار وارد می کند. در فتق هیاتوس معده به دیافراگم فشار وارد می آورد و باعث می شود تا مری موقتا مسدود شود و رفلاکس اسید معده سبب بروز سوء هاضمه در کودکان می شود.

• زخم معده یا سرطان معده:

با بروز زخم معده جراحات و آسیب هایی به دیواره داخلی معده وارد می گردد که در نتیجه باعث سوء هاضمه می شود. در برخی موارد نیز سوء هاضمه می تواند باعث بروز سرطان شود.

• عفونت هیلوباکتر پیلوری:

یکی دیگر از دلایل بروز دیس پپسی در کودکان عفونت هیلوباکتر می باشد. بروز عفونت هیلوباکتر می تواند باعث بروز زخم معده یا سرطان در کودکان شود. اگر کودک مرتبا دچار تب و سوء هاضمه می گردد، باید بودن عفونت هیلوباکتر در او مورد بررسی قرار گیرد و در صورت وجود درمان شود.

• استرس و اضطراب:

استرس بالا باعث بروز عادات غذایی نادرست در کودک می شود که این موضوع در نهایت به سوء هاضمه منجر می شود.

علائم و نشانه های دیس پپسی

علائم و نشانه های زیر در کودکان می تواند به خاطر بروز مشکل دیس پپسی در آن ها باشد:

• بروز نفخ
• آروغ زدن یا باد شکم مداوم
• افزایش رفلاکس های اسیدی که موجب بازگشت غذا یا مایعات از معده به دهان کودک می گردد.
• تهوع
• استفراغ

روش های پیشگیری

برای پیشگیری از این مشکل موارد زیر را در نظر بگیرید:

• در صورتی که کودکتان دستگاه گوارشی حساسی دارد، باید او را از مصرف برخی غذاها دور نگه دارید.
• کودک خود را از مصرف غذاهای چرب منع نمایید.
• کودکتان را از خوردن شکلات داغ دور نگه دارید.
• کودک خود را به این موضوع عادت دهید که آرام آرام غذا بخورید.
• بعد از غذا خوردن مانع انجام فعالیت های بدنی و دویدن کودک شوید.
• سعی نماید تا کودکتان از استرس دور بماند.

روش های درمان

همانطور که گفته شد در اغلب موارد سوء هاضمه نیاز به درمان خاصی ندارد. اما اگر این مشکل و علائم آن بیشتر از چند ساعت به طول بیانجامد باید به پزشک برای درمان مراجعه شود. پزشک با فشار دادن نواحی اطراف معده محل درد را شناسایی می نماید، همچنین برای تشخیص بهتر باید جزییاتی از عادات غذایی، داروها و خوراکی هایی که کودک مصرف می نماید در اختیار پزشک قرار گیرد.

با توجه به نوع تشخیص پزشک داروهایی را تجویز می نماید و یا اینکه آزمایشاتی مثل اشعه ایکس یا اسکن معده به منظور تشخیص بهتر برای کودک تجویز نماید. در صورتی که کودک مشکوک به عفونت باشد برای او آزمایش ادرار و مدفوع پیشنهاد می شود و در مواردی نادر انجام آندوسکوپی برای بررسی دقیق تر دستگاه گوارشی پیشنهاد می گردد.

در ابتدا امکان دارد پزشک برای کاهش اسید معده داروهای کاهش دهنده اسید را تجویز نماید. در صورتی که سوء هاضمه گه گاه رخ دهد و زمینه ای نداشته باشد، با تغییر در رژیم غذایی می توان زمینه ای را فراهم کرد تا کودک با اجتناب از برخی از غذاها بهبود یابد.

زمانی که کودک در اغلب موارد شب ها دچار مشکل سوء هاضمه شود باید شام او را دو تا سه ساعت قبل از خوابیدن بدهید. اگر مشکل سوء هاضمه به خاطر استرس و اضطراب در او می باشد باید به دنبال ریشه یابی مشکل او باشید و محیطی سرشار از آرامش را برای کودک خود فراهم آورید.

روش های درمان خانگی

مشکل سوء هاضمه خفیف را در کودکان می توان با کمک بعضی از داروهای خانگی درمان نمود. برخی از این روش های خانگی شامل موارد زیر می شود:

• آناناس:

آناناس میوه ای مقوی و پرخاصیت می باشد، این میوه سرشار از اسیدهای قوی می باشد که به منظور تنظیم کارکرد دستگاه گوارشی و هضم غذا بسیار مفید هستند.

• لیمو:

لیموی تازه و مصرف روزانه یک لیوان آب لیموی تازه روشی موثر در درمان سوء هاضمه می باشد.

• گشنیز:

گشنیز یکی از سبزیجات پرفایده می باشد که برای کاهش مشکل سوء هاضمه در کودک خود می توانید دو شاخه گشنیز را با شیر گرم مخلوط کرده و صبح، ناشتا آن را به کودک خود بدهید.

• نعنا:

برای درمان مشکل سوء تغذیه جویدن برگ های نعناع می تواند مفید باشد، این گیاه باعث کاهش انقباض های معده می گردد و درمان موثری برای مشکلات گوارشی محسوب می شود.

• زنجبیل، لیمو، عسل:

ترکیب نمودن سه ماده مغذی یعنی زنجبیل، لیمو و عسل باعث کاهش سوزش و التهاب در دستگاه گوارشی خواهد شد.

• سرکه سیب:

برای بهبود مشکل گوارشی می توانید مقداری سرکه سیب و عسل را با هم ترکیب نموده و از آن برای آرام نمودن دستگاه گوارشی به کودک بدهید.

• زیره:

زیره باعث می شود تا ترشح آنزیم های پانکراس بیشتر شود و عمل هضم بهتر انجام شود.

• میوه ها:

برخی از میوه ها مانند موز، سیب و گلابی به دلیل دارا بودن ویتامین ها و مواد مغذی بسیار، مفید در هضم غذا و تسکین التهاب می باشند. میوه ها باید با عنوان قسمت مهمی از رژیم غذایی کودکان در نظر گرفته شوند.

• چای گیاهی:

نوشیدن برخی از جوشانده ها و چای های گیاهی بعد از غذاهای سنگین سبب هضم بهتر غذا می شوند و دستگاه گوارشی را بهبود می دهند.

• مصرف انگور فرنگی:

انگور فرنگی یکی از خوراکی های مغذی است که آب آن باعث بهبود التهاب و کاهش آن می شود و همچنین سوزش معده و هضم غذا را بهبود می دهد. این انگور دارای فیبر فراوانی می باشد.

مراقبت از کودک بیمار در خانه

اگر کودکان مشکل سوزش معده یا سوء هاضمه دارد، برای مراقبت از آن ها در منزل به توصیه های زیر کمک کننده خواهند بود.

• لباس های تنگ به خصوص از ناحیه شکم به بچه نپوشانید.
• داروهای ضد التهاب مانند ایبوپروفن در زمان بروز این مشکل به کودک ندهید، می توانید در عوض استامینوفن را برای کودکتان امتحان کنید.
• کودک خود را به یک رژیم غذایی سالم و سرشار از میوه و سبزی عادت بدهید.
• آب و مایعات فراوانی به کودک بدهید.
• محیطی آرام و مملو از شادی برای کودک خود فراهم نمایید.

زمان مراجعه به متخصص اطفال

در اغلب موارد مشکل دیس پپسی در کودک فقط در زمان هایی مشخص مثلا بعد از خوردن زیاد خوراکی به وجود می آید. ولی اگر علائم بروز این مشکل در کودک حتی در زمان هایی که غذاهای سالم می خورند و ورزش می کنند و خواب کافی دارند ایجاد شود، باید برای درمان با پزشک مشورت شود. با مراجعه به پزشک می توانید در مورد مشکل کودک خود مطمئن شوید و اقدامات لازم برای درمان را انجام دهید.

با مراجعه به پزشک دستگاه گوارشی کودک مورد بررسی قرار می گیرد تا دلیل اصلی بروز این مشکل مشخص شود. در حالت کلی زمانیکه کودک دچار یکی از مشکلات زیر باشد باید والدین را در جربان قرار داده و به پزشک مراجعه شود:

• استفراغ به ویژه اگر استفراغ خونی باشد.
• کاهش وزن
• بی اشتهایی اگر بیشتر از یک روز اتفاق بیفتد.
• بروز حس تنگی نفس
• عرق کردن بدون دلیلی مشخص
• داشتن درد شکم که برطرف نمی شود و یا بر شدت آن اضافه می شود.
• مدفوع تیره رنگ که حالتی چسبنده داشته باشد و یا مشاهده خون در مدفوع

و برای مشکلاتی نظیر خستگی در کودک و تنگی نفس در کودکان می توانید از اطلاعات و روش های درمانی ارائه شده در این مطالب استفاده نمایید و پس از مشورت با پزشک در جهت سلامت و نشاط کودک خود مورد استفاده قرار دهید