سلامت نیوز_*شادی مکی: در سالهای اخیر پدیده چند همسری به شدت تبلیغ میشود. پدیدهای که اگرچه ریشههایی شرعی دارد اما هرگز در جامعه ایرانی به عنوان یک فرهنگ نه تنها پذیرفته نشده که مورد نکوهش هم قرار گرفته است.
به گزارش سلامت نیوز، متاسفانه امروز و در قرن 21 همچنان پدیده شوم چند همسری در کشور ما توسط عدهای تبلیغ میشود. این عده پدیدهای را که میتواند به نهاد خانواده و اعتماد میان زوجین لطمات جبرانناپذیری وارد کند به صورت کاملا رسمی تبلیغ کرده و هیچ فرد یا نهادی هم نه تنها در صدد جمعآوری چنین تبلیغاتی نیست بلکه در مواردی مشاهده شده که این موضوع از سوی ارگانهای رسمی مانند صدا و سیما هم تبلیغ و تشویق میشود.
سال 98 بود که موسسه حیات طیبه حسنی کارگاه مهارتهایِ چند همسری را در تهران برگزار کرد. فصولی که قرار بود در این کارگاه مورد بحث قرار بگیرند عبارت بودند از ضرورت احیای فرهنگ چندهمسری، الزامات تشکیل خانواده چند همسری، احکام فقهی خانوادههای چندهمسری و مهارتهای ارتباطی خانوادههای چندهمسری! ظاهرا ماموریت موسسه مذکور تشویق خانوادهها به تشکیل خانوادههای چند همسری بود. البته برگزاری این کارگاه با انتقادات گسترده مردم مواجه شد.
آموزش عاشق کردن خانمها برای زندگی چند همسری
در روزهای اخیر هم یک آگهی با عنوان دوره «جذب خانمهای ایدهآل برای زندگی چندهمسری» در فضای مجازی منتشر شد که بازتاب گستردهای به دنبال داشت. ظاهرا در این دوره فردی به نام میرزا علی سید حسینی که خود را استاد آموزش های چند همسری می داند؛ در یک پوستر تبلیغاتی اعلام کرد که قصد دارد کلاس های آموزش «چند همسری» را برگزار کند. علاوه بر میرزا علی ، همسران او هم به عنوان مدرس دوره اعلام شده و در آگهی آمده بود:«مدرس دوره، میرزا علی سیدحسینی و همسران» در این کلاسها بنا بود با این حال با واکنش منفی مردم در نهایت کلاس مذکور که قرار بود 21 آبان ماه و با محوریت «چگونگی پیدا کردن خانم های ایده آل، چگونگی عاشق کردن خانمها و چگونگی تربیت خانمها برای زندگی چند همسری»برگزار شود با دستور دادستانی لغو شد و فرد خاطی از مردم عذرخواهی کرد.
به گزارش سلامت نیوز اگر چه جامعه ایرانی همچنان در برابر ترویج این فرهنگ متضاد با فرهنگ دیرینه خود مقاومت زیادی به خرج میدهد اما با این حال رواج چنین دورهها و تبلیغاتی در طولانی مدت میتواند تبعات منفی قابل توجهی را به دنبال داشته باشد. نکته آنکه در حال حاضر جامعه ما با کاهش چشمگیر ازدواج و افزایش قابل توجه طلاق مواجه بوده و از سوی دیگر با مساله سالمند شدن جمعیت از یک سو و کاهش جمعیت جوان از سوی دیگر دست و پنجه نرم میکند.
حالا در این شرایط با انجام چنین تبلیغاتی به تدریج پایههای اعتماد میان زنان و مردان بیش از پیش فروریخته و کمرنگ میشود تا جایی که با ادامه این روند و تسهیل شرایط برای چند همسر شدن مردان زنان دیگر علاقه و اعتمادی برای ورود به زندگی مشترک نخواهند داشت آنهم زنان امروز که به خوبی نسبت به حقوق خود آگاهی دارند.
از سوی دیگر تبلیغ پدیده چند همسری توهینی آشکار به زن و مرد است زنان در این نگاه ابزاری جنسی و فرصتی برای برآورده کردن نیازها و تمایلات مردان انگاشته شده و مردان هم به عنوان ماشین پرداخت پول و تولید مثل به مثابه موجودی کاملا جنسی و شهوانی و خالی از احساسات برتر انسانی معرفی میشوند.
سوءاستفاده از مبانی شرعی چند همسری برای ارضای انحرافات جنسی
دکتر سیمین کاظمی جامعهشناس و کارشناس حوزه زنان دراینباره به سلامت نیوز میگوید: برخی اینگونه مطرح میکنند که چندهمسری فرهنگی است که در جامعه ما وجود داشته است اما حقیقت آن است که در جامعه ما هرگز چند همسری عمومیت نداشته است بلکه امکانی بوده در اختیار برخی از مردان متمول و مرفه، که به دلایلی از آن استفاده میکردند اما اینکه در فرهنگ ما به صورت عمومی مردان چند همسر داشته باشند هرگز و در هیچ دورهای از تاریخ رواج نداشته است. بنابراین این مساله که آن را یک فرهنگ میدانند دروغ است.
وی معتقد است گرچه مردسالاری را به عنوان یک فرهنگ میشناسند اما وقتی این موضوع تبدیل به یک ایدئولوژی رسمی میشود قاعدتا مفروضاتی هم دارد، یکی از این مفروضات هم خوارانگاری زنان است یعنی ترویج این باور که زنان موجوداتی پستتر از مردان هستند و در این راستا برتری مردانه هم به رسمیت شناخته میشود. به همین علت تنها به نیازهای مردان توجه شده و حتی نیازهای جعلی هم برای مردان ساخته میشود. دقیقا زمانی که برتری مردان به رسمیت شناخته میشود برای این نیازهای جعلی هم تبلیغات گسترده صورت میگیرد که چند همسری هم از جمله همین نیازهای جعلی است.
این جامعهشناس با تاکید براینکه برخی افراد از این مردسالاری ایدئولوژیک استفاده کرده و سعی میکنند به تخیلات جنسی یا انحرافات جنسی خود صورت رسمی و موجه بدهند، تصریح میکند: با توجه به اینکه جامعه ایران جامعهای تقریبا مذهبی است به نظر میرسد که از عامل مذهب هم سوءاستفاده میکنند به این دلیل که در مذهب اجازه چندهمسری به مردان داده شده است اما عدهای از همین مجوز داده شده هم برای توجیه تخیلات و انحرافات جنسی خود سوءاستفاده کرده و به آن پر و بال میدهند.
وی در پاسخ به این سوال که ویژگیهای شخصیتی زنانی را که به تبلیغ چند همسری کمک میکنند چگونه ارزیابی میکنید؟ عنوان میکند: جدیدا یکی از شگردهای مردسالاری و افرادی که معتقد به برتری مردان هستند آن است که از همدستی زنان هم استفاده کرده و به شدت اصرار دارند اینگونه جلوه دهند که این برتری خواست و نظر زنان است. این درحالی است که ما شاهد خشم عمومی زنان نسبت به چنین تبلیغاتی هستیم. در واقع برای اینکه زنان را توجیه و راضی به این شرایط کنند از زنان کمک میگیرند. من شناختی از زنانی که با چنین تبلیغاتی همراهی میکنند ندارم اما به نظر میرسد که این زنان منافعی دارند یا اینکه از حقوق خود آگاهی ندارند. به بیان دیگر این زنان چنین وضعیت نامطلوبی را پذیرفته و منافع مادی هم دارند و به همین دلیل هم سعی در تبلیغ و مثبت جلوه دادن چند همسری میکنند.
کاظمی میافزاید: وقتی موضوعی امر اجتماعی بوده و به صورت رسمی روی آن کار میشود و افراد برخوردار از منابع ثروت و قدرت از آن حمایت میکنند دیگر نمیتوانیم درباره اینکه این افراد چه ویژگیهای شخصیتی دارند صحبت کنیم. حقیقت آن است که در چنین مواردی باید بدانیم که چه منافعی در چنین اقداماتی هست و افراد یا زنانی که از این موضوع حمایت میکنند چه ویژگیهای فکری دارند. همانطور که گفتم به نظر من این زنان اولا از حقوق آگاهی ندارند و دوم اینکه وقتی در این باره تبلیغ میکنند منافعی برایشان دارد.
وی خاطرنشان میکند: ما حداقل این نکته را میدانیم که معمولا زنانی تن به چند همسری و همسر دوم و سوم و ... شدن میدهند که در جامعه فاقد امتیازهای مالی، منزلتی، تحصیلی و.... هستند. یعنی جامعه آنها را از یک سری امتیازات محروم کرده و آنها در جایگاهی قرار گرفتند که همسر دوم میشوند. ما مشاهده میکنیم زنانی که همسر چندم یک مرد میشوند یا از وضعیت مالی پایینتری نسبت به سایر زنان برخوردار بوده و تهیدست هستند یا همسرشان فوت کرده و تبدیل به سرپرست خانوار میشوند برخی از این زنان برای کاهش بار مشقات زندگی تن به چند همسری میدهند. در واقع مشکلات این زنان در سطح کلان رخ داده است.
12 درصد خانوادههای ایرانی زن سرپرست هستند
این جامعه شناس با اشاره به تبعات منفی وارد کردن فرهنگ نامتناسب با فرهنگ عمومی مانند چند همسری عنوان میکند: در ایران درباره مقدس بودن نهاد خانواده صحبتهای بسیاری شده و تاکید میشود که نهاد خانواده باید پایدار مانده و استحکام آن حفظ شود. اما تبلیغاتی که برای چند همسری میشود دقیقا به همین نهاد خانواده ضربه میزند. پیامد دیگر این مساله تحقیر زنان است یعنی به این شکل نیمی از جامعه را تحقیر کرده و به آنها اعلام میکنند که ارزش شما کمتر از یک انسان است.
به گفته کاظمی اگر موضوعی در قرنهای گذشته قابل قبول بوده و حتی کارکرد اجتماعی داشته لزوما امروز هم همان کارکرد را ندارد. مثلا در زمان پیامبر جنگ زیاد بوده و مردان کشته میشدند بنابراین تعداد زنانی که از نظر معیشتی مشکل داشتند زیاد بوده است و شاید چند همسری به عنوان یک راه حل در آن جامعه و با آن وضعیت ابتدایی و شرایط 1400 سال پیش، در نظر گرفته شده است. اما امروز نمیتوانیم جامعه را با چنین راهکارهایی پیش ببریم.
وی خاطرنشان میکند: امروز هم گفته میشود که زنان نیازهای مالی و اقتصادی دارند،چنانکه امروزه 12 درصد خانوادههای ما زن سرپرست هستند اما این مشکل قرار نیست با نقض کرامت و شان انسانی زنان حل شود . در نظر گرفتن راه حلی مانند چند همسری به جای فراهم کردن زمینه اشتغال زنان و استقلال اقتصادی آنها و تسهیل شرایط برای اینکه زنان بتوانند خود و خانوادهشان را اداره کنند، نه تنها راه کار منطقی نیست بلکه راهحلی ضد انسانی است.