برترین‌ها: اظهارات جدید الهام علیاف، رئیسجمهور آذربایجان درباره رزمایش ارس بار دیگر مساله تنش‌‌‌ها بین باکو و تهران از یکسو و باکو و ایروان را از سوی دیگر برجسته کرده است؛ سخنانی تهدیدآمیز خطاب به ایران و ارمنستان.
علیاف، ایران را تهدید به جنگ کرد؟
رئیسجمهور جمهوری آذربایجان در مراسم روز پیروزی این کشور مدعی شد که برگزاری رزمایش‌‌‌ها در مرز جمهوری آذربایجان موجب ترس باکو نخواهد شد. اشاره علی اف به رزمایش ارس است که اخیرا در مرزهای شمالی کشور برگزار شد؛ این رزمایش سه روزه و بزرگ اقتدار نیروی زمینی سپاه از ۲۵ مهر ماه در منطقه عمومی ارس برگزار شد.
در این رزمایش برای نخستین‌‌‌بار ایران توانست روی رودخانه مرزی ارس، پل شناور ایجاد و انتقال سلاح و ادوات نظامی را به آن سوی رودخانه تمرین کند.
رئیسجمهور جمهوری آذربایجان در مراسمی به مناسبت پیروزی این کشور در جنگ با ارمنستان در شهر «شوشا» گفت: «هیچ کس نمی‌تواند ما را بترساند.» به گزارش خبرگزاری ترند نیوز، علی اف ادامه داد: «ما در حال تقویت ارتش خود هستیم و به تقویت آن ادامه خواهیم داد. ارمنستان باید درک کند که این سیاست ماست. ما از هیچ‌کس نمی‌‌‌ترسیم. اگر از کسی می‌‌‌ترسیدیم، هرگز جنگ دوم قره باغ را شروع نمی‌کردیم، تک‌تک ما آماده مرگ بودیم، ترجیح می‌‌‌دادیم بمیریم تا عقب‌نشینی، آزادی یا مرگ، حالا هم حاضریم برای حقوق خود بمیریم.» علیاف در ادامه مدعی شد: «کسانی که در مرز جمهوری آذربایجان برای حمایت از ارمنستان رزمایش برگزار می‌کنند نیز باید این را بدانند که هیچ کس نمی‌تواند ما را بترساند.»
پاسخ تهران به علیاف
این اظهارات تحریک‌‌‌آمیز رئیسجمهور آذربایجان با واکنش تهران روبه‌رو شد؛ در این رابطه ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه گفت: «سیاست اصولی ما بر پایه حسن همجواری و گسترش روابط با همه همسایگان استوار بوده و تقویت روابط با هر یک از همسایگان به منزله روابط علیه همسایه دیگر نیست.» سخنگوی وزارت امور خارجه رزمایش اخیر در مرزهای ارمنستان و جمهوری آذربایجان را اقدامی معمول و برنامه‌ریزی شده خواند که از مجاری رسمی نیز قبل از برگزاری به اطلاع همسایگان ذی‌ربط رسیده است. وی پیش‌تر نیز این مساله را اعلام کرده بود. کنعانی در عین حال گفت که دلایل نگرانی آذربایجان از دیدارهای معمول در سطوح همسایگی با کشور مقابل قابل درک نیست.
برای بررسی اظهارات اخیر علیاف باید به بیانیه اخیر وزارت اطلاعات درباره حمله به حرم شاهچراغ (ع) توجه داشت. در این بیانیه با اعلام اینکه تاکنون ۲۶ نفردستگیر شده‌‌‌اند، آمده است: «عنصر اصلی هدایت و هماهنگکننده عملیات در داخل کشور، تبعه جمهوری آذربایجان بوده است.» همچنین طبق این بیانیه این عنصر هماهنگکننده عملیات از فرودگاه بین‌المللی حیدرعلی‌‌‌اف در باکو پرواز و از مرز هوایی فرودگاه امام خمینی (ره) وارد کشور شده است.
در همین حال، سفیر جمهوری آذربایجان در پی «تداوم تبلیغات ضد ایرانی مقامات رسمی این کشور علیه ایران» به وزارت امور خارجه احضار و مراتب نارضایتی و اعتراض شدید ایران را نسبت به اظهارات تند مقامات عالی جمهوری آذربایجان و سیاه نمایی رسانه‌های این کشور، به سفیر آذربایجان ابلاغ شد.
ماجرای یک توئیت جنجالی
همزمان با افزایش تنش میان باکو - تهران،در اقدامی عجیب صفحه توییتر سفارت ایران در باکو، سالروز پیروزی باکو در جنگ کوهستانی قره‌باغ در سال ۲۰۲۰ را تبریک گفت!
نزاع نظامی ۲۰۲۰ قره‌باغ در نهایت به بازپس‌گیری شهر «شوشی» توسط ارتش باکو منتهی شد. این شهر پیش‌تر در تصرف ارمنستان بود و از اهمیت استراتژیک بالایی برخودار است. «شوشی»، قلب تپنده منطقه قره‌باغ است و برای هر دو کشور ارمنستان و جمهوری باکو، از لحاظ فرهنگی، سیاسی و مذهبی پر اهمیت است. در ۷ نوامبر ۲۰۲۰، نیروهای ویژه ارتش «الهام علیاف» وارد شهر شوشا شده و به سرعت ارمنی‌ها را از شهر بیرون کردند. در ۸ نوامبر، الهام علی اف و در ۹ نوامبر وزارت دفاع جمهوری باکو، کنترل کامل بر شوشی را تأیید کردند.
پیروزی ارتش باکو در نزاع ۲۰۲۰ قره‌باغ اما یک پیروزی معمولی نبود. حمایت اطلاعاتی اسراییل، نقش یاری‌رسان خوبی در تصرف شوشی بازی کرد. در واقع، بازپس‌گیری این شهر و اخراج فوری ارمنی‌ها فرصت خوبی را برای استقرار نیروهای تکفیری در این منطقه استراتژیک مهیا کرد. به عبارت دیگر، سالروز پیروزی ۸ نوامبر علیاف، جشن یک ائتلاف موفقیت‌آمیز است. ائتلافی که امروز به مثلثی تهدیدآمیز در مرزهای شمالی ایران تبدیل شده و برای نخستین بار در شاهچراغ شیراز رخنمون پیدا کرد.
جمهوری باکو یکی از همسایگان استراتژیک ایران است و از همین رو، سفارت ایران در باکو نیز از جهت حفظ منافع ملی و حراست از شئون استراتژیک ایران در منطقه قفقاز از اهمیت بالایی برخوردار است. همکاری نزدیک مقامات دولت باکو با رژیم اسراییل نیز مسیر تازه‌ای را برای اعمال سیاست‌های اسراییلی در همسایگی شمالی ایران هموار کرده است. به همین دلیل، موقعیت باکو برای سیاست‌گذاران صهیونیسم نیز از اهمیت ویژه‌ای برخودار است. همین‌ها است که سفیر ایران در باکو را از جهت دفاع از مواضع ایران در قفقاز به بازیگری حساس تبدیل می‌کند.
از این به بعد به هردو آذربایجان سلام می‌کنیم!
خبر شبکه خزر باکو بولتن خبری را با سلام به آذربایجانی‌های دو سوی ارس آغاز کرد و گفت قبلا از عنوان آذربایجان جنوبی استفاده نمی‌کردیم تا ایران را ناراحت نکنیم، ولی از این پس به هر دو آذربایجان سلام خواهیم.
سالار سیف‌‌‌الدینی، پژوهشگر ارشد قفقاز جنوبی به روزنامه «دنیای‌اقتصاد» گفت:
* در حالی که جمهوری آذربایجان هنوز اتهام دست داشتن در حمله به حرم شاهچراغ را رد نکرده است صحبت‌‌‌های علیاف را باید به نوعی ادامه این تهدیدها قلمداد کرد.
* باکو به دنبال تهدیدهای جدی و انجام مانور از سوی ایران در مرزهایش از تحقق پروژه دالان تورانی ناتو بازماند و بنابراین تغییر لحن فعلی آنها به این دلیل است. وی افزود: «درواقع این پروژه به دنبال هشدار ایران و کشورهای اروپایی متوقف شد و به همین دلیل باکو الان به عملیات ایذایی روی آورده است.
* در نهایت باید توجه داشت که رزمایش سه‌‌‌روزه در منطقه ارس و سفر سه‌‌‌روزه حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه به ارمنستان که با افتتاح کنسولگری در شهر قاپان همراه شد، نشان می‌دهد که راهبرد تهران برای عدم تغییر مرزهای شمال غربی بسیار جدی است و هرگونه تشدید بحران از سوی جمهوری آذربایجان در همراهی با دیگر بازیگران همچون ترکیه یا اسرائیل را تحمل نخواهد کرد.
دیپلماسی ایرانی هم به نقل از دماوندی، رئیس انجمن دوستی ایران-ارمنستان هم نوشت:
* اگر باکو از برگزاری یک مانور ساده و کوچک یگان های فرعی ارتش ایران تا این حد مضطرب شده است باید متوجه شده باشد که نمی تواند به صرف پشتیبانی اسرائیل و ترکیه و حمایت های در سایه آمریکا و انگلیس وارد گردابی شود که جز پشیمانی سودی برای آنها به ارمغان نخواهد آورد. علی اف اگر رجزخوانی می کند این نکته را فراموش نکند که سرو صدای بازار مسگرها همیشگی نیست.
خبرگزاری رویترز هم در یادداشتی با اشاره به احتمال درگیری نظامی تهران - باکو تحلیل کرد:
* احتمالا علیف با این اقدامات دروازه های جهنم را به روی خود گشوده و روزهای سیاهی در انتظار وی است. وی به زودی خواهد فهمید که ترکیه و اسرائیل بر سر وی قمار کرده اند و در عمل هرگز حاضر نخواهند شد برای حفظ او در قدرت هزینه ای بدهند.
* علیف آخرین فرصت های خود برای سر عقل آمدن را به سرعت از دست می دهد و اگر رویه فعلی را ادامه دهد واکنش نظامی سال 2001 ایران برای دفاع از منافع خود در میدان های نفتی مورد اختلاف با باکو در مقیاس بسیار گسترده تری تکرار خواهد شد.
