به گزارش بهداشت نیوز، دکتر صدیقه حسینی با اشاره به اینکه اصطلاح ذخیره تخمدان به معنای این است که در هنگام آزمایش، چه تعداد تخمک در همان لحظه در تخمدان زن وجود دارد اظهار کرد: جنین دختر در رحم مادر در هفته بیستم، دارای هفت میلیون تخمک است که با گذر زمان این تعداد کاهش یافته و در هنگام تولد معمولا نوزاد دختر حدود ۲۰۰,۰۰۰ تخمک دارد.
وی با اشاره به اینکه هر نوزاد دختر با تعداد مشخصی فولیکول در تخمدان خود متولد می شود، گفت: یعنی تعداد فولیکول‌ها در بین نوزادان دختر متفاوت است.
این عضو هیئت علمی دانشگاه با بیان اینکه با رسیدن دختر به دوران بلوغ و شروع تخمک گذاری، هر ماه یک عدد از فولیکول‌ها به شکل تخمک رها می‌شوند، گفت: با گذشت زمان و افزایش سن، ذخیره تخمدان کم می‌شود و این روند کاهشی تا زمانی ادامه می یابد که فرد به سن یائسگی برسد و ذخیره تخمدان او تمام شود.
دکتر حسینی با بیان اینکه در ذخیره تخمدان فرآیند عملکرد سلول‌های جنسی مورد توجه است، اظهار کرد: زنان در دوران تولید مثل دارای سلول‌های مشخص جنسی هستند.
متخصص زنان و زایمان دانشگاه افزود: عوامل محیطی و ژنتیکی می‌تواند بر کاهش روند ذخیره سلول‌های جنسی اثر داشته باشد.
دکتر حسینی در پاسخ به این سوال که نشانه‌ها و علامت‌های کاهش ذخیره تخمدان چیست؟ خاطرنشان کرد: کاهش ذخیره تخمدان با علامت‌ها و نشانه‌های خاصی همراه نیست و در اغلب موارد، تنها از طریق معاینات و چکاپ‌های کامل قابل بررسی است. قاعدگی‌های شدید وسنگین، تاخیر در قاعدگی یا عدم پریودی طی چند دوره و بدون علامت بارداری، سقط جنین، تاخیردربارداری و چرخه‌های قاعدگی کوتاه‌مدت (معمولا کمتر از ۲۸ روز) می‌تواند از نشانه‌های کاهش ذخیره تخمدان‌ها باشد.
این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با اشاره به اینکه تعداد سلول‌های جنسی در دوره باروری زنان را تحت تاثیر قرار می‌دهد خاطرنشان کرد: هرچه سن بالاتر می‌رود تعداد سلول‌های جنسی نیز کاهش می‌یابند.
این متخصص زنان و زایمان دانشگاه به شایع ترین دلایل کم شدن ذخیره تخمدان اشاره کرد و گفت: ابتلا به آندومتریوز، سابقه ابتلا به بیماری اوریون، اختلال و بیماری در لوله‌های رحمی (لوله‌های فالوپ)، ناهنجاری‌های ژنتیکی و مادرزادی همچون سندرم X شکننده، عفونت لگن، پرتودرمانی و شیمی‌درمانی، برخی اختلالات خودایمنی و سیگار کشیدن از اصلی‌ترین علت‌های کاهش ذخیره تخمدان است.
دکتر حسینی به روش‌های ارزیابی تخمدان اشاره کرد و گفت: روش‌های آزمایشگاهی و سونوگرافی از جمله این روش‌ها هستند.
وی ادامه داد: استفاده از تست‌های بیوشیمی، سونوگرافی‌های تخصصی و ارزیابی‌های بالینی نیز در بررسی وضعیت تخمدان‌ها مورد توجه است.
دکتر حسینی با بیان اینکه سونوگرافی که در دوره قاعدگی انجام می‌شود سایز تخمدان‌ها را بررسی می‌کند عنوان کرد: ممکن است به لحاظ بالینی علامت‌های غیرطبیعی وجود نداشته باشد ولی آزمایش‌های تکمیلی وضعیت تخمدان‌ها و ضروت ذخیره‌سازی آن را مشخص می‌کند، بنابراین در افرادی‌که مشکلاتی که روند تخمک‌گذاری مشاهده می‌شود، رزرو تخمدان اهمیت دارد.
عضو هیئت علمی دانشگاه با اشاره به اینکه ذخیره تخمدان با اندازه تخمدان ارتباط مستقیمی دارد ادامه داد: در واقع هر چه سایز تخمدان بزرگتر باشد، ذخیره تخمدان بیشتر خواهد بود همچنین با افزایش سن و کاهش ذخیره تخمدان، سایز تخمدان نیز کوچکتر خواهد شد، این روند تا سن یائسگی که ذخیره تخمدان فرد صفر می شود، ادامه پیدا خواهد کرد.
دکتر حسینی به روش‌های بررسی کیفیت تخمک نیز اشاره کرد و گفت: کیفیت تخمک به سن فرد بستگی دارد، معمولا در سنین بالای ۴۰ سال، کیفیت تخمک به حدی کاهش می یابد که احتمال موفقیت عمل آی وی اف صفر می شود و حتی اگر فرد ذخیره تخمدان بالایی داشته باشد اما تخمک فرد کیفیت لازم را نداشته باشد، احتمال موفقیت عمل IVF بسیار پایین و نزدیک به صفر است بنابراین باید دانست که آزمایش‌های پیش از بارداری و سونوگرافی ذخیره تخمدان باوجود نشان دادن میزان رزرو تخمدان، امکان بررسی کیفیت تخمک‌ها را فراهم نمی‌کند بنابراین اطلاع یافتن از سن فرد، بهترین روش برای حدس زدن کیفیت تخمک‌ها توسط پزشک است.
وی به روش‌های درمان ذخیره تخمدان پایین اشاره کرد و ادامه داد: باید گفت که روش خاصی برای درمان کاهش ذخیره تخمدان یا جلوگیری از پیشروی آن وجود ندارد؛ اما برخی روش‌ها می‌تواند شانس بارداری را در زنان مبتلا به ذخیره تخمدان پایین افزایش دهد، رایج‌ترین راه غلبه بر ناباروری ناشی از کاهش ذخیره تخمدان، تحریک تخمک‌گذاری و استفاده از روش‌های کمک‌باروری همچون IVF است، از دیگر روش‌های درمان ذخیره تخمدان پایین می‌توان به فریز تخمک و جنین، هورمون درمانی، تخمک اهدایی، جنین اهدایی، ورزش و مصرف ویتامین‌ها اشاره کرد.
متخصص زنان و زایمان دانشگاه افزود: در مورد افرادی‌که در خانواده یائسگی زودرس دارند و یا جراحی‌های تخمدان داشته‌اند باید بررسی‌ها با حساسیت بیشتر انجام شود.
دکتر حسینی با اشاره به این که فریز تخمک مناسب افرادی است که قصد به تاخیر انداختن بارداری دارند، ادامه داد: با استفاده از داروهای تحریک تخمدان برای رشد تخمک‌ها، می‌توان تعدادی تخمک مناسب را به کمک عمل پانکچر استخراج و همه یا تعدادی از آن‌ها را برای بارداری‌های آینده فریز کرد.
وی از انجام فرآیند فریز تخمک در مراکز تخصصی زنان تابعه دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تحت پوشش بیمه و با تعرفه دولتی خبر داد و خاطرنشان کرد: با انجام این عمل در سنین جوانی می‌توان تخمک‌های باکیفیتی را منجمد کرد که درصورت تمایل به بارداری در سنین بالاتر، مورد استفاده قرار داد ضمن اینکه درصورتی‌که عمل تخمک‌کشی در جریان درمان آی وی اف استفاده شود و بیش از یک جنین در آزمایشگاه تشکیل شود، امکان فریز جنین‌ها نیز وجود خواهد داشت.
