نمکستان : هنگامی که سلول های قرمز خون از جریان خون خارج می شوند، هموگلوبین، مولکول موجود در سلول های قرمز که دارای اکسیژن است، به بیلی روبین تبدیل می شود. بیلی روبین به کبد منتقل می شود و به عنوان یک جزء صفرا وارد روده می شود.
زردی می تواند نشان دهنده بیماری کبد یا کیسه صفرا باشد. هنگامی در دفع بیلی روبین اختلال ایجاد شود، بیلی روبین اضافی وارد خون می شود و در نتیجه زردی ایجاد می شود. التهاب یا سایر ناهنجاری های سلول های کبدی مانع از دفع بیلی روبین به صفرا می شود. یا ممکن است مجاری صفراوی خارج از کبد توسط سنگ کیسه صفرا یا تومور مسدود شود. زردی همچنین می تواند ناشی از شکست بیش از حد گلبول های قرمز (فرآیندی به نام همولیز) باشد و بیلی روبین بیش از حد در جریان خون آزاد شود. این فرآیند به طور معمول در کم خونی های همولیتیک اتفاق می افتد (برخلاف کم خونی آپلاستیک که در آن سلول های قرمز کافی تولید نمی شود).
زردی در نوزادان شایع است زیرا در طی زایمان و زایمان مقداری همولیز وجود دارد و کبد نوزاد نابالغ است و ممکن است چند روز به طور کامل از عهده انجام رسیدگی به بیلی روبین نباشد. در سندرم گیلبرت، سطح بیلی روبین خون کمی افزایش می یابد و این موضوع باعث ایجاد زردی خفیف می شود. این بیماری ژنتیکی معمولاً در طی آزمایشات غربالگری معمول عملکرد کبد، تشخیص داده می شود. و معمولا بدون علائم مشکلی ایجاد نمی کند.
هنگامی که زردی شدید در مدت زمان طولانی درمان نشود ، می تواند شرایطی به نام Kernicterus را ایجاد کند. Kernicterus نوعی آسیب مغزی است که می تواند ناشی از مقادیر بالای بیلی روبین در خون کودک باشد. این می تواند باعث فلج مغزی آتروئید و کاهش شنوایی شود. Kernicterus همچنین باعث ایجاد اختلال در بینایی می شود و بعضی اوقات می تواند باعث ناتوانی ذهنی نیز شود. تشخیص زودرس و مدیریت زردی می تواند از ابتلا به سرطان مغز جلوگیری کند.
علائم و نشانه های یرقان
زردی معمولاً ابتدا روی صورت ظاهر می شود و سپس با افزایش سطح بیلی روبین به سینه، شکم، بازوها و پاها می رود. سفیدی چشم ها نیز می توانند به رنگ زرد به نظر برسند. تشخیص زردی در نوزادانی که رنگ پوست تیره تری دارند، سخت تر است. پزشک اطفال می تواند آزمایش کند که بیلی روبین در خون کودک چقدر است. اگر علائم زیر را در کودک خود مشاهده کردید فورا به پزشک مراجعه کنید:
- رنگ پوست نوزاد زرد شود. (تغییر رنگ پوست از سر شروع می شود و به انگشتان پا گسترش می یابد).
- اگر نوزاد شما در مکیدن شیر دچار مشکل شد.
- اگر نوزاد سخت از خواب بیدار می شود، یا اصلا نمی خوابد.
- اگر نوزاد بسیار گنگ باشد. یا حرکات چشمی عجیب دارد.
تشخیص یرقان
قبل از ترک بیمارستان به همراه نوزاد متولد شده، می توانید از پزشک یا پرستار در مورد آزمایش زردی بیلی روبین سؤال کنید. پزشک یا پرستار می توانند بیلی روبین کودک را با استفاده از کنتور نوری که روی سر کودک قرار گرفته است، بررسی کنند. این آزمایش بیلی روبین (TcB) از راه پوست کنترل می کند.
بهترین روش برای اندازه گیری دقیق بیلی روبین با یک نمونه خون کوچک از پاشنه کودک است. این آزمایش به بررسی بیلی روبین سرم (TSB) در کل می انجامد. اگر سطح آن بالا باشد، بر اساس سن کودک در ساعت ها و سایر عوامل خطر، درمان به احتمال زیاد دنبال خواهد شد. تکرار نمونه های خون نیز به احتمال زیاد انجام می شود تا اطمینان حاصل شود که TSB با درمان تجویز کاهش می یابد. میزان بیلی روبین معمولاً در کودک ۳ تا ۵ روزگی بیشترین میزان را دارد. حداقل، نوزادان باید در هر ۸ تا ۱۲ ساعت در ۴۸ ساعت اول زندگی و دوباره قبل از ۵ روز از نظر زردی بررسی شوند.
درمان یرقبان
هنگامی که کودک از نظر بیلی روبین بررسی شد، اگر مقدار آن زیاد نباشد تحت چراغ های ویژه قرار می گیرد. چراغ ها به کودک آسیب نمی رساند. این کار را می توان در بیمارستان یا حتی در خانه انجام داد. در برخی موارد، اگر کودک میزان بیلی روبین بسیار بالایی داشته باشد، پزشک انتقال خون را انجام می دهد. قرار دادن کودک در معرض آفتاب به عنوان یک روش مطمئن برای درمان زردی توصیه نمی شود. حدود ۶۰٪ از کل نوزادان متولد شده مبتلا به زردی هستند. برخی از نوزادان بیشتر از سایرین به احتمال زیاد زردی شدید و بیلی روبین دارند. نوزادان با هر یک از عوامل خطر زیر، نیاز به نظارت دقیق و مدیریت زودرس زردی دارند:
نوزادان نارس
نوزادان متولد شده قبل از هفته ۳۷ ام (یا ۸.۵ ماه) از بارداری ممکن است دچار زردی شوند زیرا کبد آن ها کاملاً توسعه نیافته است. کبد نارس ممکن است نتواند از شر بیلی روبین های اضافی خلاص شود.
نوزادان با رنگ پوست تیره تر
ممکن است زردی در کودکی با رنگ پوست تیره تشخیص داده نشود. بررسی لثه ها و لب های داخلی ممکن است زردی را تشخیص دهد. در صورت شک و تردید، آزمایش بیلی روبین باید انجام شود.
خاورمیانه یا مدیترانه
نوزادی که در یک خانواده آسیای شرقی یا مدیترانه به دنیا آمده اند، بیشتر در معرض خطر زردی است. همچنین، برخی از خانواده ها شرایطی (مانند G6PDddiciency) را به ارث می برند، و نوزادان آن ها به احتمال زیاد دچار زردی می شود.
مشکلات تغذیه ای
نوزادی که در چند روز اول زندگی به اندازه کافی شیر نمی خورد، ادرار و مدفوع نمی کند، بیشتر احتمال دارد دچار زردی شود.
خواهر و برادر مبتلا به زردی باشند
کودک با خواهر یا برادر که زردی داشته است، بیشتر احتمال دارد به زردی مبتلا شود.
کبودی
کودک مبتلا به کبودی در بدو تولد، به احتمال زیاد به زردی مبتلا می شود. هنگامی که خون از رگ خونی بیرون می رود، کبودی ایجاد می شود و باعث می شود پوست سیاه و آبی به نظر برسد. بهبود کبودی های بزرگ باعث ایجاد بیلی روبین زیاد می شود و ممکن است کودک شما دچار زردی شود.
گروه خونی
زنان با گروه خونی O یا فاکتور خونی Rh منفی ممکن است نوزادانی با سطح بیلی روبین بالاتر داشته باشند. به مادر مبتلا به ناسازگاری Rh باید Rhogam داده شود. اگر فکر می کنید کودک شما یرقان دارد، باید سریعاً با پزشک اطفال مراجعه کنید. اگر کودک شما زردی دارد، مهم است که زردی را جدی بگیرید و به برنامه پیگیری قرار ملاقات ها و مراقبت های توصیه شده پایبند باشید. اگر در حال شیردهی هستید، باید برای روزهای اول حداقل ۸ تا ۱۲ بار در روز کودک را شیر دهید. این به شما در تهیه شیر کافی کودک کمک می کند و به پایین آمدن سطح بیلی روبین کودک کمک می کند.
