هر یک از افراد در هارد رایانه خود اسناد کاری یا شخصی متعددی ذخیره می کنند. برخی مواقع ممکن است هارد دیسک به دلیل اتفاقاتی خراب شود و این موضوع به یک دغدغه بزرگ تبدیل خواهد شد. از این رو تصمیم گرفتیم در این مطلب به مشکلات و خرابی هارد دیسک بپردازیم.
مشکلات و خرابی هارد دیسک
اگر با ساختار هارد دیسک آشنا باشید، می دانید که هارد دیسک یا دیسک سخت، بزرگترین حافظه جانبی موجود در رایانه یا لپ تاپ است که تقریبا همه داده ها و اطلاعات از جمله سیستم عامل، برنامه ها، فایل ها و … روی آن جای می گیرند. دیسک سخت معمولا به اندازه یک کتابچه با سایزی بین ۳.۵-۶ اینچ ولی سنگین تر و سخت تر است.
وظیفه مهم این قطعه حفظ دائمی داده ها است؛ از این رو افزایش طول عمر هارد دیسک هم اهمیت پیدا می کند. هر داده دیجیتالی و اطلاعاتی که به برای ذخیره شدن به دیسک سخت ارسال می شود، تا هنگامی که حذف نشود در مکانش باقی می ماند. البته ممکن است شرایط محیطی هم در از بین رفتن داده ها تاثیرگذار باشد.
می توان هارد دیسک اینترنال را به رایانه های متعددی متصل کرد ولی بایستی بدانید که دیسک سخت برای جابجایی مداوم و مکرر درست نشده و از این نظر با هارد اکسترنال تفاوت دارد. به این ترتیب می توان گفت هارد دیسک فضای مهم و باارزشی است که اطلاعات و داده های دنیای مجازی را در آن ذخیره می کنیم.
از این رو باید خیلی مراقب بود که هارد دیسک خراب نشود وگرنه با چالش بزرگی روبرو می شویم. ولی برخی مواقع ممکن است به دلایلی هارد دیسک ارزشمند ما با خراب شدن روبرو شود. بنابراین تصمیم گرفتیم در این مطلب به مشکلات و خرابی هارد دیسک بپردازیم.
علائم هشدار دهنده خرابی دیسک سخت
همواره پیش از خرابی دیسک سخت علائمی وجود دارد که به کاربر هشدار داده تا اقدامات مناسبی را در جهت تعمیر آن انجام دهد. البته تعمیر هر هاردی به مجموعه ای از عملیات نیاز دارد که فقط تکنیسین های با تجربه و متخصص باید آن را انجام دهند. خوشبختانه هاردها به طور مکرر با خرابی مواجه نمی شوند ولی با این حال نگرانی از بابت خراب شدن این قطعه وجود دارد.
امروزه وابستگی به سیستم های رایانه ای زیاد بوده از این رو خراب شدن دیسک سخت می تواند پیامدهای زیانباری به همراه آورد. باید اشاره کرد تمام اجزای هارد مانند دیگر سیستم ها به هم وابسته بوده و اگر یک بخش آن به درستی کار نکند باید مورد بررسی و عیب یابی قرار گیرد. خرابی هارد با برخی علائم زیر همراه است:
۱. هنگامی که سیستم عملکرد همیشگی را نداشته و به اصطلاح کند عمل می کند. در بیشتر مواقع این مورد هشدار دهنده خراب شدن هارد دیسک است. از این رو اگر اطلاعات ارزشمندی روی آن دارید، پیشنهاد می شود حتما بکاپ گرفته و در اولین فرصت برای تعمیر آن اقدام کنید.
۲. مورد بعدی وقتی است که نمی توانید به فایل ها دسترسی راحت و بی دردسری داشته باشید. یعنی روی آیکون کلیک می کنید ولی آنچه که باید انجام شود، صورت نمی گیرد. یا این که فایلی نقص پیدا کرده و مشکلاتی از این قبیل ایجاد شود.
۳. بد سکتور شدن هارد که این مورد را معمولا سیستم اطلاع رسانی کرده و اگر سریع اقدام نمایید، به احتمال قوی بتوان هارد آسیب دیده را تعمیر کرد.
۴. همانطور که می دانید داخل هارد، سخت افزارهایی موجودند که به شکل مکانیکی حرکت دارند. در حالت عادی نباید از یک هارد صدایی ایجاد شود. از این رو اگر هر نوع صدای غیر معمولی شنیده می شود به احتمال زیاد هارد به تعمیر نیاز دارد.
قابل ذکر است برای تست هارد نرم افزارهایی وجود دارند که می توانند سلامت هارد را ارزیابی نمایند. هر چند دقت این برنامه ها خیلی زیاد نیست ولی به هر روی می توان از خرابی احتمالی هارد اطلاع پیدا کرد. ولی در صورتی که اطلاعات بسیار مهمی روی دیسک سخت دارید برای تست و بررسی هارد حتما از یک متخصص کمک بگیرید.
مشکلات هارد دیسک
به طور کلی انواع مشکلات هارد دیسک را می توان به دو مورد اصلی تقسیم بندی کرد. مشکلات نرم افزاری یا لاجیکالی و مشکلات فیزیکی هارد.
۱. مشکلات لاجیکالی یا نرم افزاری هارد دیسک
قابل ذکر است مشکلات نرم افزاری معمولا توسط نوع کاربری ایجاد می شوند از جمله :
- ویروسی شدن داده ها و هارد
- فرمت شدن هارد
- بدسکتور شدن هارد
- بروز اختلال در فریم ویر هارد
- عدم شناسایی هارد توسط سیستم
- جایگزین شدن داده های جدید روی اطلاعات قبلی(بدترین اتفاق ممکن)
- پایین آمدن سرعت هارد و عدم اجازه نصب ویندوز
- تغییر ظرفیت ناگهانی هارد به طوری که میزان هارد را خیلی کمتر از اندازه واقعی نمایش دهد.
- پیغام خطای f1 موقع بوت شدن رایانه
به این ترتیب اشتباهات انسانی، خطاهای بدافزاری، خطاهای نرم افزاری (باگ)، خطاهای ناشی از ناسازگاری نرم افزار- نرم افزار یا سخت افزار- نرم افزار و همچنین ایرادات ناشی از استفاده نرم افزار قفل شکسته (کرک شده) همگی در بروز مشکلات لاجیکالی هارد تاثیر دارند.
در این نوع ایرادات، برد الکترنیکی سالم بوده و ضمنا قطعات مکانیکی و داخلی هارد دیسک هم بدون هیچ مشکلی عمل می کنند. این ایرادات عموما نرم افزاری هستند. بدسکتورهای لاجیکالی و خرابی اطلاعاتی نظیر خرابی در جداول پارتیشن، سروو، ویروس و … در این شرایط هارد به خوبی عمل کرده و نشانه آشکاری از خرابی دیده نمی شود. ولی اطلاعات کاربر یک پارتیشن یا چند پارتیشین غیر قابل دسترس می شوند.
۲. مشکلات فیزیکی هارد دیسک
مشکلات فیزیکی یا فیزیکالی هارد دیسک معمولا به علت سانحه و اتفاقات طبیعی و غیر طبیعی روی می دهد از جمله:
- در اثر ضربه یا سقوط هارد
- سوختگی برد یا آسیب دیدن در اثر نوسانات برق
- بدسکتوری هارد به علت ضربه یا نوسان برق
- شنیدن صدای ناهنجار از دیسک سخت مانند تق تق
- روشن نشدن هارد یا هارد سوخته
تشخیص دلایل خراب شدن هارد دیسک
پیدا کردن علت خراب شدن هارد دیسک یک گام مهم در بازیابی موفقیت آمیز اطلاعات خواهد بود. گاهی مواقع پیدا کردن علت این موضوع بسیار ساده بوده و برخی مواقع خیلی دشوار. اگر هارد دیسک به علت آسیب فیزیکی( ریختن آب روی هارد یا خط و خش) خراب شده است معمولا می توان گفت اتفاق خاصی سبب از بین رفتن اطلاعات شده است.
با این وجود اگر خراب شدن هارد، لاجیکال بوده یا هارد دیسک خیلی قدیمی است، ممکن است یافتن علت دقیق مشکل پیچیده شود. به این ترتیب موارد زیر را برای تشخیص دلایل خراب شدن این قطعه در نظر بگیرید.
- اگر تجهیزات رایانه شما بسیار قدیمی است ممکن است هارد دیسک به طور فیزیکی خراب شده باشد.
- اگر اخیرا سیستم عامل را تغییر داده باشید به طور مثال یک بخش جدید از نرم افزار را روی سیستم نصب کرده اید. ممکن است این نرم افزار جدید با قابلیت خواندن از حافظه رایانه تداخل داشته باشد.
- در صورتی که ویروس یاب شما بروز نیست و رایانه خود را اسکن نکرده باشید ممکن است هارددیسک توسط نرم افزار مخربی آلوده شده باشد.
- ممکن است هارد دیسک در معرض آسیب های فیزیکی از جمله درجه حرارت بالا قرار گرفته باشد.
به این ترتیب اهمیت اطلاعات از بین رفته و دلیل خراب شدن هاردها، مسیر بعدی را تعیین خواهد کرد. در صورتی که علت خراب شدن هارد منطقی و لاجیکال باشد (ناشی از ویروس یا برنامه) نرم افزارهای بازیابی دیسک سخت در بازار وجود دارد. اگر اطلاعاتی که قصد بازیابی آن ها را دارید چندان مهم نیستند پس تلاش برای بازیابی اطلاعات با این روش یک گزینه قابل قبول است.
ممکن است بتواند اطلاعات از بین رفته را با یکی از این نرم افزارها بازیابی نمود ولی اگر اطلاعات خیلی باارزشی دارید بهتر است کار را به یک متخصص بازیابی اطلاعات بسپارید. در ضمن آسیب فیزیکی هارد مراحل بازیابی اطلاعات را دشوار تر می کند. از این رو برای حل این مشکل حتما هارد را به یک فرد خبره و ماهر در زمینه تعمیر هارد بسپارید.
مشکلات رایج انواع برندهای هارددیسک
در این بخش به برخی مشکلات رایج هارد دیسک های برندهای مختلف اشاره می شود.
۱. هارد دیسک توشیبا
رایج ترین مشکل و ایراد در هارد این برند خراب شدن هد (هد کلیک و صدای تق تق)، خراب شدن موتور دیسک سخت، شنیدن صدای غیر متعارف از هارد می باشند.
۲. هارد دیسک وسترن دیجیتال
در مورد هارد دیسک وسترن دیجیتال از رایج ترین ایرادات می توان به خراب شدن برد هارد، خراب شدن هد هارد، نقص در ناحیه سرویس و فریم ویر و ضمنا بروز مشکل در رام هارد اشاره نمود. این ایرادات می توانند سبب شنیده شدن صدای هد کلیک هارد یا عدم شناسایی هارد وسترن گردند.
۳. هارد دیسک هیتاچی
در این برند رایج ترین مشکل و ایراد؛ خراب شدن هد هارد و شنیدن صدای بلند تق تق ، خراب شدن برد و از کار افتادن و سوختن برد هارد گزارش شده است.
۴. هارد دیسک سامسونگ
رایج ترین مشکل این نوع هارد دیسک به خراب شدن برد و هد هارد مربوط است.
۵. هارد دیسک مکستور
اگرچه این هارد دیسک دیگر تولید نمی شود ولی رایج ترین مشکل آن خراب شدن فریم ویر و عدم شناسایی هارد مکستور در مادر بورد بوده است.
۶. هارد دیسک سیگیت
انواع مشکلات رایج هارد دیسک این برند شامل خراب شدن موتور هارد و نچرخیدن هارد، خراب شدن فریم ویر و بدسکتورهای مجازی، از بین رفتن ظرفیت یا صفر شدن آن، عدم شناسایی هارد سیگیت به علت خرابی فریم ویر می باشند.
