آیا تاکنون یک درد ناگهانی و عجیب و غریب در قسمت بالایی شکم خود حس کرده‌اید؟ معمولاً بروز ناراحتی گوارشی به‌خصوص پس از خوردن یک وعده غذایی پرچرب عادی است، اما در برخی از افراد این ناراحتی می‌تواند نشان‌دهنده وجود سنگ کیسه صفرا باشد. در این مقاله از مجله سلامت هومکا درباره درمان سنگ کیسه صفرا بیشتر توضیح می‌دهیم. همچنین اگر قصد انجام آزمایشات مرتبط به سنگ کیسه صفرا را دارید، می‌توانید بدون مراجعه به آزمایشگاه و در خانه، این آزمایشات را انجام دهید. برای ثبت درخواست کلیک کنید.
فهرست مطالب
سنگ کیسه صفرا
کیسه صفرا درواقع یک اندام کیسه‌مانند به شکل گلابی است که در قسمت تحتانی کبد قرار گرفته است. وظیفه اصلی این اندام، ذخیره صفرای تولیدشده در روده و کمک به هضم مواد غذایی است. گاهی اوقات محتویات این کیسه متبلور شده و سنگ کیسه صفرا را ایجاد می‌کنند. سنگ کیسه صفرا که ممکن است به‌اندازه یک شن ریزه یا به‌اندازه یک توپ گلف باشد، می‌تواند مشکلات جدی ایجاد کند.
این سنگ‌ها می‌توانند مجاری داخل اندام را مسدود کرده و باعث التهاب کیسه صفرا شوند. حتی بدتر از آن، زمانی که سنگ کیسه صفرا از مجرای کیسه صفرا خارج شده و وارد مجرای صفراوی اصلی شود، می‌تواند منجر به عفونت مجرای صفراوی و درنهایت باعث التهاب پانکراس شود. به‌این‌ترتیب درمان سنگ کیسه صفرا به‌خصوص در بیمارانی که حملات این بیماری را تجربه کرده‌اند، ضروری است.
چرا درمان سنگ کیسه صفرا ضروری است؟
درمان سنگ صفرا علاوه بر کاهش علائم، برای جلوگیری از پیشرفت این بیماری که می‌تواند منجر به ایجاد عوارض شدیدی مانند کوله سیستیت حاد (شرایطی که در آن سنگ مجاری کیسه صفرا را مسدود می‌کند و باعث التهاب و عفونی شدن کیسه صفرا می‌شود) شود ضروری است. بیماران مبتلا به کوله سیستیت حاد معمولاً در بیمارستان بستری می‌شوند و آنتی‌بیوتیک و داروهای مسکن دریافت می‌کنند. همچنین این بیماران در اغلب مواقع به جراحی نیز نیاز دارند.
اگر علائم سنگ کیسه صفرا را ندارید، رایج‌ترین درمان برای شما صبرکردن است؛ اما اگر علائم کیسه صفرا را دارید درمان‌های جراحی ترجیح داده می‌شوند، مگر اینکه در معرض خطر بالایی باشید و سپس ممکن است از درمان‌های دارویی استفاده شود. اگر فردی دارای علامت باشد، پزشک معمولاً به او توصیه می‌کند که کیسه صفرا را خارج کنند. جراحی کیسه صفرا یک روش درمانی کم تهاجمی است، بنابراین خطر عوارض کم است؛ اما اگر افراد قادر به انجام عمل جراحی نباشند، فردی واقعاً مسن یا واقعاً بیمار باشد، گزینه‌های درمانی متفاوتی وجود دارد.
دفع سنگ صفرا بدون جراحی ممکن است؟
سنگ‌های صفراوی که در مجاری صفراوی گیر نکرده‌اند می‌توانند با موفقیت از آن‌ها عبور کرده و وارد روده‌های شما شوند. شما می‌توانید آن‌ها را از طریق مدفوع خود دفع کنید. این یک سناریوی خوش‌‌بینانه است، اما به‌طورکلی، شما دوست ندارید در وهله اول خطر ابتلا به سنگ کیسه صفرا در مجاری صفراوی خود را داشته باشید. این سنگ‌ها ممکن است با گذشت زمان بزرگ‌تر شوند.
برخی از داروها می‌توانند به از بین بردن سنگ‌های صفراوی کوچک‌تر کمک کنند. این روش برای افرادی که علائم دارند مناسب نیست اما افرادی که شرایط انجام جراحی را ندارند، ممکن است از این روش استفاده کنند. همچنین ممکن است برای افرادی که سنگ کیسه صفرا دارند اما هنوز علائمی ندارند، عملی باشد.
درمان سنگ کیسه صفرا
پزشک با توجه به موارد زیر، بهترین روش برای درمان سنگ صفرا در شما را انتخاب می‌کند:
- سن، سلامت کلی و سابقه پزشکی بیمار
- شدت علائم بیمار
- تحمل بیمار نسبت به داروها یا درمان‌های خاص
- نظر یا ترجیح بیمار
دفع سنگ کیسه صفرا بدون جراحی
همان‌طور که گفتیم درمان سنگ صفرا هم به کمک درمان جراحی و هم به کمک درمان‌های غیر جراحی امکان‌پذیر است. با توجه به اینکه در درمان جراحی، کل کیسه صفرا از بدن خارج می‌شود برخی از بیماران به درمان‌های غیر جراحی تمایل بیشتری دارند. در اینجا درمان‌های غیر جراحی برای دفع سنگ کیسه صفرا را توضیح می‌دهیم.
قرص‌های اسیدی
رقیق شدن صفرا با قرص‌های اسیدی می‌تواند سنگ‌های صفراوی را حل و سپس دفع کند. در برخی موارد می‌توان سنگ کیسه صفرا را با دارو درمان کرد. برخی از مواد شیمیایی مانند اورسودیول یا چنودیول که می‌توانند برخی از سنگ‌های صفراوی را حل کند، در قرص‌های اسید صفراوی خوراکی موجود هستند. این داروها به‌عنوان کپسول دفع سنگ کیسه صفرا و قرص سنگ‌شکن کیسه صفرا در مشهور هستند.
این شیوه درمان بیشتر در بیمارانی که سنگ کیسه صفرای آن‌ها اندازه کوچکی دارد و از کلسترول تشکیل شده است، قابل انجام است. اثر کپسول دفع سنگ کیسه صفرا ممکن است دو سال یا بیشتر طول بکشد و حتی گاهی ممکن است سنگ‌های صفراوی پس از پایان درمان عود کنند.
امواج ضربه‌ای
یکی دیگر از درمان‌های غیر جراحی که برای آن سنگ‌های صفراوی باید معیارهای خاصی داشته باشند، سنگ‌شکنی خارج بدنی (ECSWL) است. اگرچه این روش بیشتر برای درمان سنگ کلیه استفاده می‌شود، اما می‌توان از آن برای سنگ کیسه صفرا نیز استفاده کرد. هدف از درمان شکستن یا تکه‌تکه شدن سنگ‌های صفراوی با ارسال امواج ضربه‌ای از طریق بافت نرم بدن است. این روش فقط روی سنگ‌های صفراوی منفرد با قطر کمتر از ۲ سانتی‌متر موثر است. به‌طورکلی کمتر از ۱۵ درصد بیماران واجد شرایط ECSWL هستند.
تزریق MTBE
این گزینه درمانی غیر جراحی شامل تزریق یک حلال به نام متیل سوم بوتیل اتر (MTBE) به کیسه صفرا برای حل کردن سنگ‌های صفراوی است. بر اساس تحقیقات انجام شده، MTBE به سرعت سنگ‌های کیسه صفرا را حل می‌کند اما می‌تواند عوارض جانبی جدی مانند درد شدید یا سوزش به همراه داشته باشد. درمان به کمک تزریق MTBE می‌تواند بسیار خطرناک باشد و قبل از انجام آن، باید به‌خوبی درباره تجربه پزشک و سابقه درمان بیماران با این روش تحقیق کنید.
تخلیه آندوسکوپی
تخلیه آندوسکوپی مسیر سالم صفرا را از کیسه صفرا به روده کوچک تقلید می‌کند. درمان ترانس پاپیلاری آندوسکوپی شامل دسترسی به مجرای کیستیک با دوربین از طریق دهان و پایین گلو است. سپس یک سیم از طریق مجرا وارد کیسه صفرا می‌شود. این شکل از درمان به کیسه صفرا اجازه می‌دهد که دفع صفرا طبیعی را از سر بگیرد.
کوله سیستوستومی از راه پوست
این روش یک گزینه درمانی غیر جراحی است، اما زمانی موثرتر است که بعدازآن عمل برداشتن کیسه صفرا انجام شود. کوله سیستوستومی از راه پوست (PC) معمولاً برای بیمارانی که به‌شدت بیمار هستند و بلافاصله جراحی را تحمل کنند، انجام می‌شود. این روش شامل استفاده از یک سوزن برای خارج کردن مایع از کیسه صفرا و سپس وارد کردن کاتتر از طریق پوست برای تخلیه مایع است. کاتتر برای چند هفته در جای خود باقی می‌ماند و پس‌ازآن جراحی برداشتن کیسه صفرا برای جلوگیری از عود بیماری انجام می‌شود.
درناژ ترانس مورال برای کاهش فشار در کیسه صفرای دارای تورم
درناژ ترانس‌مورال یک روش درمانی است که مجرای جدیدی را مستقیماً از طریق معده وارد کیسه صفرا می‌کند. سپس یک استنت فلزی قابل انبساط قرار داده می‌شود تا کیسه صفرا به روده کوچک تخلیه شود و همین منجر به کاهش فشار در کیسه صفرا می‌شود.
کوله سیستوستومی حاد
برای بیمارانی که کوله سیستیت حاد یا التهاب کیسه صفرا دارند و قادر به انجام عمل جراحی نیستند، می‌توان استنت آندوسکوپی را بین کیسه صفرا و دستگاه گوارش قرار داد تا کیسه صفرا تخلیه شود. گاهی اوقات جراحان ترجیح می‌دهند این کار را قبل از جراحی انجام دهند، به‌خصوص زمانی که کیسه صفرا ملتهب است.
به گفته‌ی nhs در گذشته به افرادی که امکان انجام جراحی صفرا را نداشتند توصیه می‌شد از یک رژیم غذایی کم‌چربی برای جلوگیری از رشد سنگ کیسه صفرا پیروی کنند. اما شواهد نشان می‌دهد که این روش مفید نیست زیرا می‌تواند باعث رشد سنگ‌های صفراوی شود.
به همین دلیل توصیه می‌شود، اگر شرایط انجام جراحی را ندارید و یا نمی‌خواهید جراحی انجام دهید، از یک رژیم غذایی سالم و متعادل پیروی کنید. رژیم غذایی سالم سنگ های صفراوی را درمان نمی‌کند اما می‌تواند سلامت عمومی شما را بهبود بخشد و به کنترل درد ناشی از سنگ کیسه صفرا کمک کند.
دفع سنگ کیسه صفرا با جراحی
چند راه مختلف برای از بین بردن سنگ کیسه صفرا وجود دارد که اینجا به توضیح آن‌ها می‌پردازیم:
لاپاراسکوپی
در لاپاراسکوپی جراح یک سری برش‌های کوچک روی شکم ایجاد کرده و سپس به کمک ابزارهایی کیسه صفرای متورم شده و آسیب‌دیده را برمی‌دارد. برش‌های کوچک‌تر درد بعد از عمل کمتر و زمان بهبودی سریع‌تری نسبت به جراحی‌های معمولی «جراحی باز» دارند.
جراحی باز
برخی از افراد ممکن است شرایط پیچیده‌تری داشته باشند و برای مدیریت آن‌ها به جراحی باز نیاز باشد. اگر جراحی باز داشته باشید، مدت طولانی‌تری بعد از عمل در بیمارستان بستری خواهید بود و چون برش‌ها بزرگ‌تر هستند، دوره نقاهت طولانی‌تری در خانه خواهید داشت. اگر جراح شما در طول عمل با عوارضی مواجه شود، برخی از کوله سیستکتومی‌های لاپاروسکوپی ممکن است نیاز به تبدیل به جراحی باز داشته باشند.
درمان سنگ کیسه صفرا با لیزر
در واقعیت چیزی به‌عنوان درمان سنگ کیسه صفرا با لیزر وجود ندارد. درمان سنگ صفرا با لیزر درواقع نتیجه یک اشتباه مرسوم بین افراد است و منظور از این روش درمانی، همان جراحی لاپاراسکوپی سنگ کیسه صفرا است که عوارض بسیار کمی دارد.
سخن پایانی از هومکا
در این مقاله در رابطه با درمان سنگ کیسه صفرا توضیح دادیم. سنگ کیسه صفرا درصورتی‌که درمان نشود می‌تواند عوارض مختلفی را برای فرد به دنبال داشته باشد. اگر راجع به درمان سنگ صفرا سوالی دارید، می‌توانید در بخش پرسش و پاسخ سوالات خود را مستقیما از پزشکان هومکا بپرسید. برای انجام آزمایش خون، مدفوع و ادرار در خانه کلیک کنید.
