گاستریت معده یا همان ورم معده، شرایطی است که در آن مخاط معده ملتهب شده و منجر به ایجاد علائمی مانند سوء هاضمه، دل‌درد و حالت تهوع می‌شود. علاوه بر این ممکن است گاستریت یا ورم معده علائم دیگری نیز به همراه داشته باشد که باعث آزردگی خاطر فرد شوند. در ادامه این مقاله از مجله سلامت هومکا به سوال ورم معده چیست، پاسخ داده و علت بروز آن را بررسی می‌کنیم. توصیه می‌کنیم ادامه این مقاله را از دست ندهید.
همچنین اگر قصد انجام آزمایش خون، ادرار و یا مدفوع را دارید، می‌توانید در منزل خود این آزمایشات را انجام دهید. برای ثبت درخواست و دریافت کد تخفیف اولین درخواست آزمایش کلیک کنید.
فهرست مطالب
گاستریت معده چیست؟
معده دارای یک پوشش محافظ داخلی به نام مخاط است. این پوشش از معده در برابر اسید قوی آن که منجر به هضم غذا می‌شود، محافظت می‌کند. هنگامی‌که چیزی به این پوشش محافظ آسیب برساند یا آن را ضعیف کند، مخاط ملتهب شده و گاستریت یا همان ورم معده رخ می‌دهد. گاستریت معده به دلایل مختلفی رخ می‌دهد، اما نوعی باکتری به نام هلیکوباکتر پیلوری به عنوان شایع‌ترین علت باکتریایی گاستریت شناخته می‌شود.
علائم ورم معده
علائم گاستریت معده در افراد مختلف متفاوت است. همچنین در بسیاری از افراد مبتلا تقریباً هیچ علامتی وجود ندارد. بااین‌حال، شایع‌ترین علائم ورم معده عبارت‌اند از:
- حالت تهوع یا ناراحتی مکرر معده
- نفخ شکم
- درد شکم
- استفراغ
- سوءهاضمه
- احساس پری یا سوزش معده
- سکسکه و آروغ زدن
- از دست دادن اشتها و سوءهاضمه
- استفراغ خون
- وجود خون در مدفوع
- مدفوع سیاه و قیری رنگ
توجه کنید که علائم گاستریت معده می‌توانند شبیه به علائم سایر بیماری‌ها و مشکلات مربوط به سلامت باشند؛ بنابراین بروز هر تغییر و علامت در بدن خود را جدی بگیرید و برای درمان به‌موقع اقدام کنید.
علائم ورم معده عصبی
نوعی از این بیماری موسوم به ورم معده عصبی وجود دارد که تقریباً هیچ ربطی به بیماری‌های گوارشی ندارد. وقتی فردی مدت زمان طولانی تحت استرس و اضطراب شدید، ناراحتی شدید و مشکلات مختلف روحی باشد، این شرایط بر اعصاب معده تأثیر گذاشته و باعث دل‌درد و گاستریت معده می‌شوند. از علائم مهم ورم معده عصبی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درد شدید و ناگهانی معده
- اسپاسم‌های دردناک و ناگهانی معده
- تهوع و استفراغ
- نفخ
علت ورم معده چیست؟
گاستریت معده ممکن است به دلایل زیادی ایجاد شود، در ادامه به بررسی علت گاستریت معده می‌پردازیم. گاستریت معده می‌تواند ناشی از رژیم غذایی و عادات سبک زندگی شما باشد. برخی از این عادات عبارت‌اند از:
- نوشیدن بیش‌ازحد الکل
- خوردن غذاهای تند
- سیگار کشیدن
- استرس و اضطراب شدید
- استفاده طولانی‌مدت از آسپرین و داروهای ضد درد و تب بدون نسخه (برای مثال داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی یا NSAID)
برخی از بیماری‌ها و عوامل میکروبی نیز می‌توانند باعث ورم معده شوند. به گفته‌ی hopkinsmedicine بیماری‌ها و عوامل عفونی که می‌توانند منجر به گاستریت شوند عبارت‌اند از:
- عفونت‌های ناشی از باکتری‌ها و ویروس‌ها مثل عفونت هلیکوباکتر پیلوری
- جراحی
- آسیب تروماتیک یا سوختگی
- اختلالات خود ایمنی: در اختلالات خود ایمنی سلول‌های سیستم ایمنی سلول‌های پوشش معده را دشمن پنداشته و به‌اشتباه به آن‌ها حمله می‌کنند
- رفلاکس مزمن صفرا: مایع صفرا، مایعی است که به هضم غذا کمک می‌کند. وقتی این مایع به معده و مری برگشت کند، می‌تواند منجر به ایجاد گاستریت معده شود
- کم‌خونی ناشی از کمبود ویتامین B۱۲: این نوع از کم‌خونی زمانی اتفاق می‌افتد که معده قادر به هضم ویتامین B۱۲ نباشد
عوامل خطر ابتلا به ورم معده
برخی از عوامل وجود دارند که می‌توانند خطر ابتلا به ورم معده را در افراد افزایش دهند. این عوامل عبارت‌اند از:
- عفونت باکتریایی مثل عفونت هلیکوباکتر پیلوری
- مصرف مداوم مسکن‌ها به‌خصوص مسکن‌هایی که به‌عنوان داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDS) شناخته می‌شوند، مانند ایبوپروفن (Advil، Motrin IB، دیگران) و ناپروکسن سدیم (Aleve، Anaprox DS)
- سن بالاتر: افراد مسن بیشتر از سایرین در معرض خطر گاستریت هستند، زیرا پوشش معده با افزایش سن نازک می‌شود. همچنین افراد مسن نسبت به افراد جوان بیشتر در معرض ابتلا به عفونت هلیکوباکتر پیلوری یا اختلالات خود ایمنی هستند
- مصرف بیش‌ازحد الکل: الکل می‌تواند پوشش معده شما را تحریک کرده و آن را فرسایش دهد. این باعث آسیب‌پذیری بیشتر پوشش معده در برابر شیره گوارشی می‌شود
- فشار روانی و استرس شدید
- درمان سرطان: داروهای شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی می‌توانند خطر گاستریت را افزایش دهند
- تضعیف سیستم ایمنی یا اختلالات خودایمنی: این نوع گاستریت که گاستریت خود ایمنی نامیده می‌شود و زمانی رخ می‌دهد که بدن به سلول‌های تشکیل‌دهنده پوشش معده حمله می‌کند. گاستریت خودایمنی در افراد مبتلا به سایر اختلالات خودایمنی ازجمله بیماری هاشیموتو و دیابت نوع ۱ شیوع بیشتری دارد. گاستریت خودایمنی همچنین می‌تواند با کمبود ویتامین B۱۲ همراه باشد
- سایر بیماری‌ها: گاستریت همچنین ممکن است با سایر شرایط پزشکی ازجمله HIV/AIDS، بیماری کرون، بیماری سلیاک، سارکوئیدوز و عفونت‌های انگلی مرتبط باشد
ورم معده و تنگی نفس؛ آیا ورم معده باعث تنگی نفس می‌شود؟
یکی از مشکلات شایعی که در ورم معده رخ می‌دهد، تنگی نفس است. در این بیماری به دلیل احساس پری کاذب، احساس سنگینی بعد از مصرف غذا و عدم هضم کامل غذاها برخی احساس تنگی نفس می‌کنند. این حس تنگی نفس ممکن است به دلیل بیماری‌های دیگر ازجمله رفلاکس معده ایجاد شود. دلیل تنگی نفس در گاستریت معده این است که معده و اسید آن به مجاری تنفسی فشار وارد می‌کنند و این فشار تنفس را برای فرد سخت می‌کند.
گاستریت چگونه تشخیص داده می‌شود؟
مرحله اول در تشخیص گاستریت معده، بررسی شرایط بالینی و همچنین سابقه پزشکی شما است. همچنین پزشک برای تایید بیماری ممکن است آزمایشاتی ازجمله موارد زیر را درخواست کند:
- آزمایش بلع باریم
- آندوسکوپی فوقانی که EGD (ازوفاگوگاسترودئودنوسکوپی)
- آزمایش خون
- آزمایش آنالیز مدفوع
- تست تنفس برای بررسی وجود عوامل میکروبی
درمان ورم معده
درمان گاستریت معمولاً شامل موارد زیر است:
- تجویز آنتی‌اسیدها و سایر داروها مانند مهارکننده‌های پمپ پروتون یا مسدودکننده‌های H-۲ به منظور کاهش اسید معده و خنثی کردن آن
- پرهیز از مصرف غذاهای تند و پرادویه
- حذف غذاهای محرک از رژیم غذایی مانند لاکتوز لبنیات یا گلوتن گندم
همچنین پزشک با توجه به نوع گاستریت از درمان‌های کمکی هم ممکن است استفاده کند. برای مثال برای گاستریت ناشی از عفونت هلیکوباکتر پیلوری، پزشک معمولاً چندین آنتی‌بیوتیک به همراه یک داروی آنتی‌اسید را تجویز می‌کند. علاوه بر این اگر گاستریت ناشی از کم‌خونی ناشی از کمبود ویتامین B۱۲ باشد، تزریق ویتامین B۱۲ انجام می‌شود.
قبل از قطع هر دارویی یا شروع هرگونه درمان دیگری برای گاستریت، باید حتماً با پزشک خود مشورت کنید. هرگونه مصرف خودسرانه داروهای دیگر یا داروهای گیاهی، نه‌تنها علائم گاستریت معده را برطرف نمی‌کند بلکه می‌تواند باعث تشدید آن‌ها نیز بشود.
قرص دایجستیو برای ورم معده
قرص دایجستیو دارای آنزیم‌های گوارشی مختلف است، آنزیم‌های گوارشی مهم‌ترین عوامل در هضم غذا هستند. معمولاً در بیماری‌های پانکراس یا ورم معده که هضم غذا مختل شده است، مصرف این قرص می‌تواند کمک‌کننده باشد. البته توجه داشته باشید که مصرف خودسرانه قرص دایجستیو برای ورم معده و کاهش علائم آن ممنوع است و باید این قرص را در صورت صلاح‌دید و تجویز پزشک خود مصرف کنید.
رژیم غذایی برای ورم معده
در بیماری‌های گوارشی ازجمله ورم معده، رژیم غذایی و چیزهایی که می‌خورید مستقیماً در کاهش یا تشدید علائم بیماری تأثیر دارند. به‌این‌ترتیب افرادی که از این بیماری معده رنج می‌برند، می‌توانند با تغییر عادات غذایی خود و یک سری پرهیزات غذایی به کاهش علائم بیماری خود کمک کنند. در ادامه بایدها و نبایدهای غذایی برای مبتلایان به ورم معده را توضیح می‌دهیم.
غذاهای مضر برای ورم معده
برخی از غذاهایی که ممکن است معده را تحریک کرده و ورم معده را بدتر کنند عبارت‌اند از:
- غذاهایی که چربی بالایی دارند ممکن است باعث تشدید التهاب در دیواره معده شوند
- غذاهای اسیدی مانند گوجه‌فرنگی و برخی میوه‌ها خصوصاً مرکبات
- الکل و نوشیدنی‌های الکلی
- نوشیدنی‌های گازدار
- غذاهای ترش
- آب‌میوه‌های صنعتی
- غذاهای پر ادویه
- غذاهای سرخ‌شده
- فلفل تند
- شکلات
- نوشیدنی‌های کافئین‌دار مانند قهوه و چای
- دانه خردل
اگر متوجه شدید که غذا یا گروه غذایی خاصی باعث تشدید علائم شما می‌شوند، اجتناب از مصرف این غذاها می‌تواند از بروز علائم جلوگیری کند.
غذاهای مناسب برای ورم معده
برخی از غذاها ممکن است به مدیریت گاستریت و کاهش علائم کمک کنند. این غذاها عبارت‌اند از:
- غذاهای پر فیبر مانند غلات کامل، میوه‌ها، سبزیجات و لوبیا
- غذاهای کم‌چرب مانند ماهی، گوشت بدون چربی و غذاهای گیاهی
- غذاها با اسیدیته پایین
- نوشیدنی‌های بدون گاز مثل آبمیوه طبیعی
- نوشیدنی‌های بدون کافئین
برخی منابع می‌گویند که پروبیوتیک‌ها می‌توانند به کنترل عوارض ورم معده ناشی از باکتری هلیکوباکتر پیلوری کمک کنند. هلیکوباکتر پیلوری باعث ایجاد عفونت در دستگاه گوارش می‌شود و می‌تواند منجر به ورم معده یا حتی زخم معده شود. درواقع، هلیکوباکتر پیلوری شایع‌ترین علت گاستریت معده است و حدود ۹۰ درصد از موارد گاستریت به دلیل این باکتری است. به همین دلیل است که غذاهای پروبیوتیک می‌توانند به کنترل علائم گاستریت کمک کنند. غذاهای پروبیوتیک عبارت‌اند از:
- کامبوچا
- ماست
- کیمچی
- کلم ترش
- خوردن وعده‌های غذایی کوچک اما متعدد نیز می‌تواند به کاهش علائم ورم معده کمک کند.
برخی از انواع ورم معده می‌توانند جذب آهن یا ویتامین B۱۲ را در بدن مختل کنند و منجر به کمبود این مواد شوند. شما می‌توانید برای جلوگیری از کمبود آهن یا کمبود ویتامین B۱۲ با پزشک خود در مورد مصرف مکمل‌ها مشورت کنید.
ورم معده و بی‌اشتهایی
یکی از علائم مهم ورم معده، بی‌اشتهایی و بی‌میلی به غذا است. دلیل این امر، احساس پری کاذب بعد از مصرف مقدار کمی غذا در مبتلایان به این بیماری است. اگر ورم معده درمان نشود و بی‌اشتهایی ادامه یابد، ممکن است فرد دچار سوءتغذیه شود؛ بنابراین درمان ورم معده بسیار اهمیت دارد.
سخن پایانی از هومکا
گاستریت یا همان ورم معده، به شرایطی گفته می‌شود که در آن مخاط معده ملتهب شده است. التهاب مخاط معده می‌تواند منجر به بروز علائم مختلفی در افراد مبتلا شود. گاستریت معده حاد و مزمن می‌توانند زندگی عادی فرد را مختل کنند. اگر فکر می‌کنید علائم گاستریت معده را دارید، می‌توانید سوالات خود درباره ورم معده را در قسمت پرسش و پاسخ مستقیماً از پزشکان هومکا بپرسید. همچنین اگر قصد انجام آزمایش خون، ادرار و یا مدفوع را دارید، کلیک کنید.
