ستاره | سرویس مذهبی - چرا شیعیان بر مهر سجده میکنند؟ یکی از اصلیترین تفاوتهای شیعیان و اهلسنت در شیوه نماز خواندن آنها است. طبق اعتقاد شیعیان، سجده در نماز تنها بر خاک و چیزهایی که از خاک میروید جایز است. اما برخلاف این دیدگاه، اهل سنت سجده بر هر چیزی را جایز دانسته و برخی از آنها حتی شیعیان را به واسطه سجده بر مهر متهم به شرک میکنند. این نوشته به دنبال آن است که با ارائه تبیینی از فلسفه سجده بر مهر، ریشه این تفاوتها را در روایات دنبال کند.
ریشه تفاوتهای شیعیان و اهل سنت
دیدگاه شیعیان و اهلسنت در مسائلی از جمله وضو، نماز و سجده بر مهر تفاوت دارد. ریشه این تفاوتها را میتوان به دو دلیل عمده دانست:
- منشا بسیاری از تفاوتها از زمان حکومت خلفای سهگانه و به ویژه عمر بن خطاب قابل مشاهده است. به طور مثال عادت تکتف (نماز خواندن با دست بسته) بهوسیله خلیفه دوم و در جریان الگو گرفتن او از احترام گذاشتن ایرانیها است.
- با دور شدن از عصر پیامبر و بهوجود آمدن مسائل شرعی متفاوت، شیعیان به امامان رجوع کردند که تبیینگر و مفسر احکام دینی بودند؛ اما اهل سنت بهدلیل اعتقاد نداشتن به این موضوع در موارد بسیاری ناچار به اجتهادهای شخصی و سلیقهای شدند.
معنای سجده
سجده بر مهر
- "جعلت لی الارض مسجداً و طهوراً ": زمین برای من محل سجده و پاک کننده قرار داده شد.
- اباذر نقل میکند که رسول خدا (ص) فرمود: "زمین برای تو محل سجده است. پس هر کجا که وقت نماز شد، نماز بخوان"
- عیاض ابن عبدالله قریشی نقل میکند: پیامبر اسلام (ص) مردی را دید که بر قسمتی از عمامهء خود سجده میکرد، آن حضرت با دستش اشاره کرده که عمامه ات را بالا بکش و بر پیشانی اش اشاره کرد (بر پیشانی ات سجده کن)
روشن است که اگر سجده بر غیر زمین جایز بود، صحابه رسول خدا بر لباسهایشان سجده میکردند و این زحمات را برای سردکردن سنگریزهها یا خاکی شدن بدنشان متحمل نمیشدند.
بیشتر بخوانید: احکام سجده واجب قرآن چیست؟
آیا شیعیان کافرند؟!
اهل سنت، شیعیان را به جهت سجده بر مهر متهم به شرک در برابر خدا میکنند. اتهام شرک به شیعیان در این موضوع معمولا به ۲ جهت وارد میشود که باید جداگانه بررسی شود:
- اتهام به اینکه شیعیان خاک را میپرستند در حالی که تنها باید خدا پرستیده شود. در این مورد در واقع خلطی بین "مسجود له" و "مسجود علیه" رخ داده است. شیعیان به مهر سجده میکنند، اما برای خدا سجده میکنند.
- اتهام به اینکه شیعیان قائل به قدرتی مستقل از خدا برای خاک و مهر هستند. این اتهام که معمولا به تربت امام حسین (ع) وارد میشود نیز اشتباه است. زیرا شیعه به قدرتی جز قدرت خدا اعتقاد نداشته و توسل او به تربت امام حسین (ع) تنها به دلیل توصیههایی بوده که در روایات آمده است.
سخن آخر
اهل سنت در موارد متعددی با شیعیان اختلاف نظر دارند. این تفاوتها ریشه در فلسفه آنها و توسل این دو مذهب به روایات و سنت پیامبر دارد. یکی از قابل توجه ترین این اختلافات، دیدگاههای دو مذهب درباره نماز و سجده است. شیعیان بر اساس روایات مستند نقل شده از پیامبر، تنها سجده را بر خاک و سنگ و آنچه از خاک میروید (به جز پوشیدنیها و خوردنیها) را جایز میدانند؛ اما اهلسنت سجده بر هر چیزی را بلامانع تلقی میکنند. برخی از تفاوتهای شیعه و سنی به مبانی دین و اصول دین برمیگردد. برای درک بهتر این اختلاف نظرها، پیشنهاد میکنیم با مهمترین تفاوتهای شیعه و سنی آشنا شوید. در صورتیکه سوال یا دیدگاه خاصی در این زمینه دارید، از طریق بخش "نظرات و پرسشها" با ما و دیگر مخاطبان ستاره در ارتباط باشید.