دلایل افسردگی در نوجوانان، علائم و روش های درمان آن

همه ما در زندگی روزمره خود بارها حس خستگی و بی حالی را تجربه کرده ایم و حتی در بعضی مواقع این حس و حال بعد برای کل روز همراه ما بوده است. مواردی از این دست با اینکه یک یا دو روز ما را از زندگی دور کرده و عقب می اندازند اما اصلا شبیه به یک بیماری روحی یا روانی جدی به نظر می رسند. با این وجود اگر همین موارد تا چند روز و چند هفته ادامه دار باشند می بایست با یک نگاه جدی به آنها بپردازیم.

افسردگی نوعی بیماری روحی روانی شایع در انسان است که گروه های سنی مختلف، از کودکان و بزرگسالان را در همه اقشار جامعه درگیر خود کرده و دردسرساز ظاهر می شود. این بیماری در نوجوانان هم به شکلی ویژه بروز پیدا کرده و اگر نسبت به درمان آن دیر اقدام شود می تواند طیف وسیعی از مشکلات گسترده را در آینده برای فرد به همراه داشته باشد. با توجه نتایج تحقیقات و آمارهای ارائه شده درباره این بیماری روانی گفته می شود که گروه سنی اصلی که با آن دست و پنجه نرم می کنند افرادی با سن 6 تا 25 سال هستند. در نتیجه گروه سنی نوجوانان در مرکز توجه این مشکل و بیماری قرار گرفته اند.

نوجوانان به دلیل حساسیت های سنی خود در برابر بیماری های روانی بسیار آسیب پذیر بوده و موردی مانند افسردگی توانایی تغییر دادن همه جنبه های زندگی آنان را دارد. با این وجود باید گفت که خوشبختانه برای افسردگی در نوجوانان راه های درمان متعددی وجود داشته و اطرافیان و خانواده فرد می توانند با کمک های خود مسیر درمان را برای بیمار هموار کنند. در واقع عشق و علاقه خانواده و دوستان بیمار کلیدهای حل این مشکل در نظر گرفته می شوند.

علت های بروز افسردگی در نوجوانان

عوامل مختلفی مانند موراد زیست محیطی و بیولوژیکی، ژنتیک افراد و همچنین پیش زمینه های روانی در فرد می توانند باهم روی نوجوان تاثیر گذاشته و باعث به وجود آمدن بیماری افسردگی در او بشوند. علاوه بر موارد ذکر شده چیزهایی مثل طلاق و جدا شدن والدین یا بدرفتاری آنها با یکدیگر، دور شدن از اعضای خانواده و دوستان و همچنین فقر عاطفی می توانند به سرعت درگیر شدن فرد با افسردگی اضافه کرده و شرایط را برای نوجوان بسیار بدتر کنند. مهم ترین علل بروز افسردگی در نوجوانان عبارتند از:

ویژگی های ژنتیکی و سابقه خانوادگی

اگر در خانواده یک نوجوان مواردی از افسردگی وجود داشته باشد یا اینکه ویژگی های موجود در ژنوم سلول های بدن او زمینه بیماری افسردگی را در خود داشته باشند احتمال بروز این بیماری در فرد به شکل قابل توجهی افزایش می یابد.

بی توجهی اطرافیان نسبت به نوجوان

همانطور که گفتیم دوران نوجوانی از نظر روانی و احساسی یک مقطع بسیار حساس است. در این سن فرد نیاز شدیدی به دیافت محبت و توجه از طرف اطرافیان خود دارد. اگر والدین و اعضای خانواده فرد نوجوان در این مقطع زمانی به هر دلیلی نسبت به او بی توجه باشند در واقع با این کار خود در حال فراهم کردن مقدمات مبتلا شدن فرد به افسردگی هستند.

آسیب ها و مشکلاتی که در کودکی ریشه دارند

اتفاقات و آسیب های جدی روحی که در کودکی برای انسان اتفاق می افتند بسیار جدی و خطرناک هستند. مسائلی مانند سوء استفاده های جنسی از کودک، فوت عزیزان کودک و… از این دست مشکلات هستند که در دوران کودکی برای فرد اتفاق افتاده و با نفوذ به روح و روان او در دوران نوجوانی خود را به شکل بیماری هایی مثل افسردگی نشان می دهند.

هورمون ها و مواد شیمیایی بدن

هورمون ها و مواد شیمیایی در دوران نوجوانی دچار تغییرات اساسی شده و با توجه به عملکرد گسترده خود جسم و روان انسان را بسیار تحت تاثیر قرار می دهند. برهم خوردن تعادل این مواد تنظیم کننده می تواند یکی از علت های دچار شدن به بیماری های مختلف روحی و جسمی در نوجوانان شود که افسردگی هم یکی از این بیماری های شایع است.

مطلب مشابه: افسردگی در کودکان؛ دلایل، علائم و درمان افسرده شدن کودک

علامت های بروز افسردگی در نوجوانان

این بیماری در نوجوانان تنها به شکل اندوه و غم مداوم بروز پیدا نمی کند و نشانه های دیگری نیز دارد. عصبانیت، بی انگیزگی، دور شدن از جامعه، کم حوصلگی، خواب نامنظم و بی کیفیت، مشکلات فکری و اختلال در تمرکز و… از جمله این نشانه و علامت ها هستند که خبر از ایجاد بیماری افسردگی در نوجوان می دهند. در این قسمت چند مورد از مهم ترین علائم بیماری افسردگی در نوجوانان را برای شما به طور خلاصه توضیح داده ایم:

مشکلات تحصیلی

افسردگی در قدم اول انرژی و تمرکز فکری نوجوان را کاهش داده و در نتیجه باعث بروز مشکلات زیادی در روند مدرسه رفتن و پیشرفت تحصیلی او می شود. بسیاری از افراد که در دوران نوجوانی خود دچار افت شدید تحصیلی شده اند این مسئله را با شرایط روحی و روانی خود در آن زمان مرتبط می دانند.

کاهش اعتماد به نفس

وقتی نوجوان به افسردگی دچار می شود، نگاه او به خودش منفی شده و درباره ویژگی های مختلف ظاهری و همچنین دستاوردهای خود در طول زندگی نگرش غلطی پیدا می کند. تا جایی که اعتماد به نفسش بسیار کاهش می یابد.

تمایل به ترک کردن خانه و خانواده

پدیده فرار از خانه و خانواده در نوجوانان امروزی شیوع زیادی دارد. این مشکل در نتیجه مبتلا شدن نوجوان به افسردگی ایجاد شده و به خاطر آن فرد احساس می کند برای جلب توجه اطرافیانش باید دست به همچین کارهایی بزند.

گوشه گیری و دوری از اجتماع

افسردگی در نوجوانان حالتی را ایجاد می کند که احساس می کنند به جامعه خود تعلق ندارند. در نتیجه ارتباطات خود را کاهش داده و فقط چند نفر از دوستانشان را در اطراف خود نگه می دارند.

اهمیت ندادن به موارد مهم

اگر نوجوان شما با بیماری افسردگی دست و پنجه نرم می کند ممکن است این ویژگی را در رفتارهای او مشاهده کنید. در این وضعیت فرد نسبت به قوانین و مراقبت از جسم خود یا دیگران بی اهمیت شده و کارهای خطرناکی را انجام می دهد.

عدم انتقاد پذیری

نوجوانان افسرده در مقابل انتقادهای دیگران گارد گرفته و اصلا دلشان نمی خواهد که کسی درباره ویژگی های منفی آنها یا شکست هایی که خورده اند صحبت کند. آنها در مقابل انتقاد خشمگین شده و تحمل عیب جویی را ندارند.

مطلب پیشنهادی: جملات تاکیدی برای درمان افسردگی؛ سخنانی برای غلبه بر حس و حال بد

تشخیص افسردگی درنوجوانان

نوجوانی تقریبا خطرناک ترین و حساس ترین دوران زندگی هر فردی است. افسردگی بسیار بیشتر از مشکلات روحی و روانی ساده و پیش پا افتاده نوجوان را درگیر کرده و فراتر از تصور عموم مردم جامعه به روح و ذهن نوجوان آسیب می زند. طبق آمارهای استاندراد جهانی امروزه در حدود 20 درصد از نوجوانان جهان به این بیماری مبتلا هستند. این یعنی به طور متوسط از هر 5 نوجوان یک نفر افسرده است. با توجه به شیوع بسیار بالای این بیماری در بین نوجوانان لازم است تا اطرافیان و والدین نوجوان این بیماری را شناخته و در صورت درگیری فرد با آن سریعا مشکل را تشخیص بدهند. چرا که اگر دیر برای درمان افسردگی نوجوان خود اقدام کنید ممکن است آسیب های جبران ناپذیری به او وارد شود.

اکثر نوجوان ها به دلیل تغییراتی که در سطح هورمون ها و دیگر بخش های بدنشان اتفاق می افتد از نظر رفتاری دچار مشکل شده و بد اخلاقی و عصبی بودن فرد در این سال ها تا حدی طبیعی است و فقط نیاز به کنترل شدن دارد. اما افسردگی ماجرایی بسیار متفاوت داشته و تاثیرات آن از غم زدگی، اندوه مداوم، بدخلقی و عصبانیت های معمولی فراتر می رود. به خاطر افسردگی ممکن است که نوجوان رفتارهای غلط زیادی را از خود بروز دهد که تقریبا هیچ کنترلی روی آنها ندارد. جوش و خروش بیش از حد نوجوان یا در سمت مقابل، نا امیدی و گوشه گیری غیر طبیعی او می تواند نشان دهنده افسردگی باشد.

کمک والدین به نوجوان افسرده خود

همانطور که گفتیم امروزه بیماری افسردگی در نوجوانان هم تشخیص داده می شود و هم راه های درمانی متعددی برای آن وجود دارد. بعد از اینکه با توجه به نشانه های بروز داده شده به فرد متخصص مراجعه کرده و تشخیص این بیماری در نوجوان قطعی شد نوبت به شروع فرآیند درمانی می رسد. درمان افسردگی در نوجوان نیازمند انجام کارهای مختلفی است؛ با این حال مهم ترین ویژگی این نوجوانان دوری از خانواده و عدم تمایل در مورد همکاری و صحبت کردن با والدین است. والدین این افراد باید به درک درستی از بیماری فرزند خود برسند و علیرغم کارهایش سعی به حفظ کردن ارتباط موثر خود با او باشند.

والدین نوجوان بهتر از هر شخص دیگری فرزند خود را می شناسند و در صورت تغییر در رفتارش آنها زودتر از بقیه این مورد را تشخیص می دهند. بنابراین والدین برای تشخیص دادن بیماری افسردگی فرزند نوجوان خود هم بسیار مفید بوده و برای این کار باید همواره همراه و دوست فرزند خود باشند. بعد از اینکه پدر و مادر فرد متوجه علامت ها شدند بدون اینکه بخواهند نوجوان را مورد قضاوت قرار دهند یا اینکه با کارهای غلط سعی در اصلاح غیر اصولی رفتار او داشته باشند، می بایست رابطه خود را از قبل بیشتر کرده و با راهنمایی کردن فرزند خود او را در مسیر درمان های تخصصی و حرفه ای قرار بدهند.

در طول دوره درمان هم این والدین هستند که در کنار پزشک یا روان شناس قرار گرفته و به فرزند بیمار خود کمک می کنند. آنها می توانند به صورت مداوم در کنار فرزند خود حضور داشته باشند و با کارهای مفیدی که به توصیه پزشک انجام می دهند فرآیند درمانی را با سرعت قابل توجهی پیش ببرند. به همین علت است که کارشناسان همواره از والدینی که فرزند نوجوان دارند می خواهند که برای یک ارتباط دوستانه نهایت تلاش و سعی خود را به کار بگیرند. در نتیجه به جرات می توان گفت که یک نوجوان افسرده برای درمان شدن قبل از هر چیزی به یک پدر و مادر مطلع نیاز دارد!

درمان افسردگی در نوجوانان

برای درمان کردن افسردگی روش ها و تکنیک های بسیار متنوعی استفاده می شود. بعد از اینکه فرد به پزشک مراجعه کرد پزشک وضعیت او را بررسی کرده و پیشرفت و نفوذ بیماری به لایه های درونی شخصیت نوجوان را به صورت دقیقی مورد بررسی قرار می دهد. در نهایت پزشک با توجه به این اطلاعات برای درمان برنامه ریزی کرده و ممکن است یک، دو یا حتی چندین تکنیک و راه درمانی را برای بیمار خود به کار گیرد. در اینجا دو نمونه از مهم ترین تکنیک هایی که برای کمک به نوجوان افسرده به کار گرفته می شود و به درمان نهایی هم کمک بسیار بزرگی می کنند را برای شما توضیح می دهیم. با ما همراه باشید…

تکنیک کار کردن روی مهارت های ارتباطی نوجوان:

افراد در سنین نوجوانی در مقابل نگاه و قضاوت دیگران حساس شده و در نتیجه به صورت پیوسته به مقایسه کردن خود با دیگران می پردازند. در نتیجه این نوع نگرش اعتماد به نفس نوجوان کاهش یافته و در نهایت فرد به خاطر ترس و هراسی که در او به وجود آمده است از جامعه دور می شود که در نهایت افسردگی را برای او همراه دارد. برای درمان این مشکل می بایست مهارت های اجتماعی و ارتباطی نوجوان را ترمیم کرد تا به او برای مقابله با این اتفاق کمک کنیم.

تکنیک پیدا کردن و از بین بردن افکار مخرب:

افسردگی در مغز و تفکرات نوجوان ریشه دوانده و باعث تخریب قدرت تفکر فرد در مورد مسائل مختلف می شود. برای مثال وقتی نوجوان بیمار در چند مورد جزئی دچار اشتباهاتی می شود این تفکر غلط در ناخودآگاهش شکل می گیرد که او قادر به انجام دادن هیچ کاری نیست و همیشه کارها را به صورت اشتباه انجام می دهد. این فرد ممکن است هر مورد و سختی کوچکی را برای خود بزرگ کرده و همه چیز را به خودش نسبت بدهد. در این شرایط است که باید به کمک او رفت و با مشاوره های تخصصی اشتباه بودن چنین افکار مخربی را برای او روشن کرد. بعد از مشخص کردن و یافتن این افکار مشاور و روان پزشک به او کمک می کنند که از این مسائل فاصله گرفته و خود را از شر قسمت های تاریک ذهنش خلاص کند.

مطلب جالب: سریال‌ های ضد افسردگی و حال خوب کن (14 سریال زیبا)

استفاده از دارو برای درمان افسردگی در نوجوانان

یکی از روش های مرسوم و موثر در درمان افسردگی نوجوانان استفاده از دارو برای کمک کردن به آنهاست. با این وجود سازمان غذا و داروی آمریکا تا کنون بارها در این مورد هشدارهایی به جامعه جهانی داده است. طبق گفته های این سازمان، استفاده از داروها ضد افسردگی به صورت گسترده می تواند ریسک دست زدن به اعمال مربوط به خودکشی در کودکان و به خصوصا نوجوانان را تا حد چشمگیری افزایش بدهد. در نتیجه مصرف این داروها باید تحت نظر پزشک و با احتیاط باشد.

پاسخ افراد مختلف نسبت به داروهای مربوط به افسردگی متنوع و گوناگون است. در نتیجه برای پیدا کردن نوع و دوز داروی مناسب برای هر نوجوان باید زمان مناسبی در اختیار پزشک قرار داد تا به خوبی آزمون و خطا کند. با توجه به اینکه برخی داروها به چند روز تا چند هفته زمان نیاز دارند تا همه اثرات و عوارض خود را نشان دهند ممکن است که بیمار در این مدت مقداری اذیت شده و مشکلاتی را تجربه کند. به همین خاطر لازم است تا خود بیمار و نزدیکان او صبوری به خرج دهند و در طول این زمان با همکاری یکدیگر شرایط بهتری را از نظر روحی و جسمی برای نوجوان بیمار فراهم کنند.

دو داروی اصلی برای درمان افسردگی در نوجوانان

دو داروی اصلی برای درمان افسردگی در نوجوانان به تایید سازمان غذا و داروی ایالات متحده رسیده است که این دو دارو فلوکستین و اسیتالوپرام نام دارند. اکثر داروهایی که برای درمان افسردگی تجویز می کنند تا حدودی بی خطر بوده و عارضه خاصی در بدن بیمار ایجاد نمی کنند. با این وجود ممکن است که در کودکان و نوجوانانی که زیر 25 سال سن دارند مصرف برخی از داروهای ضد افسردگی تاثیر بدتری روی فرد گذاشته و منجر به تقویت افکاری در رابطه با خودکشی شوند. به همین دلیل است که سازمان غذا و دارو در مورد این داروها داشتن هشدار جعبه سیاه را الزامی کرده است.

وقتی نوجوان مشغول مصرف این داروهاست می بایست حتما خودش را تحت نظر داشته باشد و والدینش هم به صورت مداوم با او ارتباط داشته باشند تا در صورت ایجاد عوارض یا بروز افکار خودکشی سریعا این اتفاق را به پزشک معالج گزارش داده شود. این مهم ترین نکته ای است که در درمان افسردگی نوجوانان باید حتما رعایت شود.

مدیریت درست داروها در هنگام دارودرمانی نوجوانان افسرده

به عنوان والدین یک نوجوان افسرده که تحت دارو درمانی قرار دارد وظیفه بسیار مهمی روی دوش شماست. والدین نوجوان بیمار باید حتما مراقب مقدار دارویی که توسط فرد مصرف می شود باشند. اگر تغییری دز مقدار داروی مصرفی یا روند مصرف روزانه این داروها ایجاد شود ممکن است که تاثیر کافی و مناسب از دارو مشاهده نشده یا حتی حال بیمار بدتر هم بشود.

در صورتی که بیمار مقدار زیادی از دارو را خارج از دستور پزشک و یک جا استفاده کند این کار برای او بسیار مضر بوده و می تواند منجر به اوت کردن بیماری و عوارض جانبی دیگری هم بشود. به همین علت است که معمولا پزشکان حوزه روان برای افسردگی در هر نوبت مراجعه بیمار تنها مقدار کمی دارو تجویز می کنند تا دوز زیادی از داروها در دسترس بیمار نباشد و بیمار ناخواسته دچار مصرف بی رویه داروها نشود. در مورد نوجوان هایی که با افسردگی دست و پنجه نرم می کنند این نکته پررنگ تر هم می شود! در نتیجه علاوه بر پزشک والدین هم باید بر نحوه مصرف داروها نظارت داشته باشند و بهتر است که داروها را در جایی نگهداری کنند که همه آنها به صورت یکجا در دسترس فرزندشان نباشد. همانطور که گفتیم برخی داروهای ضد افسردگی در نوجوانان در صورت مصرف زیاد می توانند افکار خودکشی را در ذهن آنها تقویت کرده و منجر به مرگ شوند!

مطلب مشابه: همه چیز در مورد افسردگی پس از رابطه جنسی

جمع بندی

اگر به عنوان والدین یک نوجوان افسرده تحت درمان متوجه شدید که مصرف داروها برای فرزندتان مناسب نبوده و عوارضی را در او ایجاد کرده است که آسیب های اساسی وارد می کنند، نباید خودسرانه نسبت به قطع کردن داروهای ضد افسردگی اقدام کنید. بعضی از داروها با قطع شدن ناگهانی تاثیر بسیار مخربی بر روی روح و روان بیمار می گذراند که جبران آنها یک پروسه زمان بر و سخت را در پی خواهد داشت.  در نتیجه در صورت مشاهده این عوارض و علائم سریعا به پزشک مراجعه کنید و با شرح دادن وضعیت بیمار او را از این وضعیت مطلع کنید. در این شرایط پزشک طبق تشخیص علمی خود دارو را با کاهش دوز تقریبی کم کرده و از آسیب دیدن فرزند شما جلوگیری می کند.

همانطور که در ابتدای این مطلب گفته شد افسردگی جزو بیماری های شایع روحی روانی است که نوجوانان زیادی را درگیر خود می کند. علت های مختلفی در ایجاد این بیماری نقش دارند که تعدادی از مهم ترین موارد آنها در این مطلب بررسی شد. همچنین سعی کردیم با توضیحاتی که درباره نشانه ها و علائم این بیماری دادیم به شما کمک کنیم تا در صورت مشاهده این علائم در نوجوان های اطراف خود برای تشخیص و درمان زودهنگام آنها اقدامات مناسبی را انجام دهید.

با توجه به اینکه دوران نوجوانی دوره حساسیت ها و چالش های گوتاگون است کمک کردن به نوجوانی که دچار افسردگی شده اهمیت بسیار زیادی دارد. افسردگی در نوجوانان اگر به صورت مناسب و در زمان سریع درمان نشود می تواند عوارض بسیار بدی را در طولانی مدت ایجاد کند؛ تا جایی که حتی منجر به خودکشی در فرد مبتلا شده بشود. امیدواریم که با مطالعه این مقاله اطلاعات خود درباره این بیماری را تا حد خوبی افزایش داده باشید…