تغییرات و رشد رحم در دوران بارداری نشان می دهد که یک موجود کوچک در شکم شما در حال رشد است. به طور معمول این تغییرات در سه ماهه اول بارداری چندان واضح نیست؛ به این خاطر که رحم و جنین هنوز در لگن مادر قرار دارند. از هفته بیستم بارداری، اندازه رحم به حدی می رسد که بالاترین نقطه آن را فوندال هایت می گویند و موازی ناف قرار می گیرد. در ادامه مطلب به مراحل رشد رحم در ماه های مختلف بارداری خواهیم پرداخت.
سه ماهه اول بارداری
رشد رحم در بارداری طی یک روند قابل پیش بینی انجام می شود. در ادامه تغییرات مربوط به سه ماهه اول بارداری را مرور خواهیم کرد. به یاد داشته باشید که این تغییرات تقریبی است.
ماه اول (هفته اول تا چهارم)
- ممکن است عجیب به نظر برسد. اما شما طی هفته اول بارداری یا هفته دوم آن که به بارداری نسبت داده می شود، در واقع حامله نیستید. تشکیل نطفه دو هفته بعد از شروع آخرین قاعدگی آغاز می شود. پزشک متخصص برای تخمین تاریخ زایمان ۴۰ هفته از شروع آخرین قاعدگی را محاسبه خواهد کرد. این بدان معناست که اگرچه حامله نبودید، اما در واقع قاعدگی شما به عنوان بخشی از بارداری در نظر گرفته می شود.
- اسپرم و تخمک در یکی از لوله های رحم در هم می آمیزند تا موجودی تک سلولی به نام زیگوت به وجود آید. اگر بیش از یک تخمک آزاد و بارور شود یا اگر تخمک بارور به دو قسمت تقسیم شود، چند زیگوت خواهید داشت. زیگوت دارای ۴۶ کروموزوم دارد؛ ۲۳ کروموزوم از مادر بیولوژیکی و ۲۳ کروموزوم از پدر بیولوژیکی. این کروموزوم ها نقش مهمی در تعیین جنسیت و خصوصیات فیزیکی نوزاد دارند. بعد از بارور شدن، زیگوت به سرعت از لوله های رحم به طرف خود رحم حرکت می کند. در این مدت زیگوت به گونه ای تقسیم می شود که به خوشه ای سلولی شبیه به یک تمشک کوچک تبدیل می شود.
- خوشه سلولی که همواره در حال تقسیم شدن است در کناره رحم ساکن می شود که این فرآیند القا نامیده می شود. گروه داخلی سلول ها در بلاستوسیست به جنین تبدیل می شوند. هم چنین لایه بیرونی به تشکیل جفت کمک می کند که در دوران بارداری کودک را تغذیه نماید.
- لوله قلب کوچک تا پایان هفته چهارم در حدود ۶۵ بار در دقیقه می زند.
- در پایان ماه اول بارداری، طول جنین به ۱/۴ اینچ می رسد؛ یعنی کوچکتر از یک دانه برنج است.
ماه دوم (هفته پنجم تا هشتم)
- صورت هم چنان در حال تغییر است. هر گوش جنین به شکل یک چین کوچک پوست از کنار سر شروع می شود. جوانه های ریزی که در پایان به بازوها و پاها تبدیل می شوند، در حال تشکیل شدن هستند. انگشتان دست، انگشتان پا و چشم ها نیز به تدریج به وجود می آیند.
- لوله عصبی که شامل مغز، نخاع و سایر بافت های عصبی سیستم عصبی مرکزی است، اکنون خیلی خوب شکل گرفته است. دستگاه گوارش و اندام های حسی نیز در حال رشد هستند. استخوان جایگزین غضروف می شود.
- در این زمان سر از بقیه بدن بزرگتر است. در حدود ۶ هفتگی، ضربان قلب به خوبی قابل تشخیص است.
- در پایان ماه دوم، جنین نزدیک به ۱ اینچ طول و حدود ۱/۳۰ اونس وزن دارد.
ماه سوم (هفته نهم تا دوازدهم)
- بازوها، دست ها، پاها، انگشتان دست و انگشتان پا کاملا تشکیل شده اند. در این مرحله، جنین با انجام کارهایی مثل باز و بسته کردن مشت و دهانش شروع به جستجو می کند. ناخن های دست و پا شروع به رشد کرده و گوش های خارجی به خوبی تشکیل می شوند.
- ابتدای دندان ها قسمت زیر لثه در حال شکل گیری است. اگرچه در این زمان اندام های تناسلی رشد می کنند؛ اما تشخیص جنسیت در سونوگرافی دشوار است.
- در پایان ماه سوم بارداری، جنین به طور کامل تشکیل شده است. همه اندام ها وجود دارند و به رشد خود ادامه می دهند. سیستم گردش خون و ادرار خوب کار می کند و کبد به تولید صفرا مشغول است.
- در پایان ماه سوم، جنین نزدیک به ۴ اینچ یا ۱۰ سانتی متر طول و حدود ۱ اونس یا ۲۸ گرم وزن دارد.
- لازم به ذکر است که احتمال سقط جنین بعد از سه ماهه اول بارداری به مقدار قابل توجهی کاهش می یابد.
سه ماهه دوم بارداری
سه ماهه دوم بارداری اغلب به عنوان بهترین بخش از بارداری در نظر گرفته می شود. در این زمان، ناراحتی و تهوع صبحگاهی تا حدودی از بین رفته است. رشد اجزای صورت جنین در این ماه شروع می شود. هم چنین امکان دارد با چرخش جنین در رحم حرکت های او را احساس کنید. در طول سه ماهه دوم، بسیاری از افراد متوجه جنسیت کودک شان می شوند. تعیین جنسیت معمولا در طی یک سونوگرافی که رشد فیزیکی را بررسی می کند (حدود ۲۰ هفته) انجام خواهد شد.
ماه چهارم (هفته سیزدهم تا شانزدهم)
- در این زمان امکان دارد ضربان قلب جنین به وسیله ابزاری به نام داپلر قابل شنیدن باشد. انگشتان دست و پا به خوبی تشخیص داده می شوند. هم چنین پلک ها، ابروها، مژه ها، ناخن ها و مو شکل می گیرند. دندان ها و استخوان ها تراکم می یابند.
- در این زمان جنین می تواند انگشت شست خود را بمکد، خمیازه بکشد، کشش پیدا کند و صورت خود را شکل دهد.
- سیستم عصبی شروع به کار کردن می کند و اندام‌های تناسلی به خوبی تشکیل شده اند.
- در پایان ماه چهارم، جنین نزدیک به ۶ اینچ یا ۱۵ سانتی متر طول و حدود ۴ اونس یا ۱۱۳ گرم وزن دارد.
ماه پنجم (هفته هفدهم تا بیستم)
- در این مرحله امکان دارد حرکت جنین را احساس کنید. جنین در حال رشد عضلات و ورزش دادن آن ها است.
- موهای روی سر شروع به رشد می کنند. پشت، شانه ها و شقیقه ها به وسیله موهای ظریف نرمی به نام لانوگو پوشانده شده است. این مو از جنین محافظت می کند و معمولا در پایان هفته اول زندگی کودک شما ریخته خواهد شد.
- پوست با پوششی سفید رنگ به نام ورنیکس کازئوزا پوشیده شده است. احساس می شود که این ماده «پنیردار» از پوست جنین در برابر قرار گرفتن طولانی مدت در معرض مایع آمنیوتیک محافظت می کند. این پوشش دقیقا قبل از تولد ریخته می شود.
- در پایان ماه پنجم، طول جنین نزدیک به ۱۰ اینچ یا ۲۵ سانتی متر و وزن آن از ۱ پوند یا ۴۵۳ گرم متغیر است.
ماه ششم (هفته بیست و یکم تا بیست و چهارم)
- اگر امکان نگاه کردن به داخل رحم را داشتید، متوجه می شدید که پوست جنین تان در این زمان قرمز رنگ است. تا حدودی چروکیده شده و رگ ها از طریق پوست شفاف قابل مشاهده هستند. اثر انگشت و پا نیز به خوبی قابل مشاهده است.
- در این مرحله پلک ها جدا و چشم ها باز می شوند. جنین با حرکت یا افزایش نبض به صداها واکنش نشان می دهد. اگر جنین سکسکه کند ممکن است متوجه حرکات جنین به شکل تکان دهنده شوید.
- اگر جنین تان زودتر از موعد به دنیا بیاید، ممکن است بعد از هفته بیست و سوم با مراقبت های ویژه زنده بماند.
- در پایان ماه ششم، جنین ۱۲ اینچ یا ۳۰ سانتی متر طول و ۲ پوند یا ۹۰۷ گرم وزن دارد.
ماه هفتم (هفته بیست و پنجم تا بیست و هشتم)
- جنین به بالغ شدن و ایجاد ذخایر چربی بدن ادامه می دهد. در این مرحله، شنوایی به طور کامل توسعه یافته است. جنین به طور مرتب موقعیت خودش را تغییر می دهد و نسبت به محرک‌هایی از جمله صدا، درد و نور واکنش نشان می دهد. مایع آمنیوتیک شروع به کم شدن می کند.
- اگر زودتر از موعد به دنیا بیاید، احتمالا نوزاد شما بعد از ماه هفتم زنده خواهد ماند.
- در پایان ماه هفتم بارداری، جنین ۱۴ اینچ یا ۳۵ سانتی متر طول و بین ۲ تا ۴ پوند یا ۹۰۰ تا ۱۱۰۰ گرم وزن دارد.
سه ماهه سوم بارداری
سه ماهه سوم، آخرین قسمت مراحل رشد رحم شما در بارداری است. هر هفته از این مرحله نهایی رشد به جنین کمک می کند تا برای تولد آماده شود. در طول سه ماهه سوم، جنین به سرعت وزن و چربی به بدن اضافه خواهد کرد.
ماه هشتم (هفته بیست و نهم تا سی و دوم)
- در این مدت جنین به بالغ شدن و ایجاد ذخایر چربی بدن ادامه خواهد داد. ممکن است متوجه لگد زدن بیشتری از سمت او شوید. مغز در این زمان خیلی سریع رشد می کند و جنین به راحتی می تواند ببیند و بشنود. اکثر سیستم های داخلی به خوبی توسعه پیدا کرده اند. با این حال رشد ریه ها کامل اتفاق نیفتاده است.
- طول جنین ۱۸ اینچ یا ۴۵ سانتی متر و وزن او به ۵ پوند یا ۲۲۶۰ گرم می رسد.
ماه نهم (هفته سی و سوم تا سی و ششم)
- در این مدت رحم به رشد و بلوغ خود در بارداری ادامه می دهد. هم چنین ریه ها به مرحله رشد نهایی خود نزدیک شده اند.
- جنین رفلکس های هماهنگ دارد و می تواند پلک بزند، چشم هایش را ببندد، سرش را بچرخاند، محکم بگیرد و به صداها، نور و لمس به خوبی واکنش نشان بدهد.
- طول جنین ۴۸ سانتی متر و وزن او ۲۷۲۰ گرم است.
اواخر ماه نهم (هفته سی و هفتم تا هفته چهلم)
- در پایان این ماه هر زمان که بخواهید می توانید زایمان کنید. ممکن است حرکت کمتری را احساس کنید که به خاطر کمبود فضا اتفاق می افتد. در این مرحله، موقعیت جنین برای به دنیا آمدن تغییر خواهد کرد. طوری که سر به سمت پایین قرار می گیرد.
- طول جنین در این ماه ۴۸ تا ۵۰ سانتی متر و وزن او حدود ۳ کیلوگرم است.
هنگامی که به پایان بارداری خود نزدیک می شوید، طبیعی است که نگران سلامت و مراحل رشد جنین خود باشید. نوزادانی که اوایل این ماه یا پیش از آن متولد می شوند، ممکن است در مقایسه با نوزادانی که چند هفته دیرتر و در بازه زمانی کامل به دنیا می آیند، در معرض خطر مشکلات تنفسی، شنوایی یا یادگیری قرار گیرند.
