بی رویا اولین فیلم آرین وزیر دفتری است که قبلاً جوایز مهمی برای فیلم کوتاه خود دریافت کرده بود. با نقد فیلم بی رویا همراه ما بمانید تا به رویای یک زن جوان بپردازیم.
آرین وزیر دفتری در جشنواره فیلم فجر چهلم حضور داشت. “بی رویا” با عنوان انگلیسی “Without Her” در بخش افق‌های ویژه جشنواره ونیز ۲۰۲۲ به عنوان نماینده ایران بود.
ماجرای فیلم “بی رویا” دربارهٔ زن جوانی به نام رویا است که قصد دارد با همسرش، که در طول زندگی هر کاری برایش انجام داده و بسیار او را دوست دارد، به سفری به اروپا، به ویژه دانمارک، بروند. اما یک شب، وقتی رویا با ماشینش به خانه برمی‌گردد، با یک دختر جوان در جلوی خانه مواجه می‌شود که ناگهان به زمین می‌افتد و به هوش می‌آید.
این دختر به نوعی نمادی از گذشتهٔ خود است و از خانوادهٔ خود فرار کرده و مچ دستش زخمی است. او هیچ‌گونه خاطره‌ای را نیز به یاد نمی‌آورد. زوج جوان درگیر وضعیت این دختر می‌شوند و سعی می‌کنند راهی برای پیدا کردن خانوادهٔ او و بازگرداندن او به آن‌ها پیدا کنند، اما در این میان، زندگی خود را نیز با مشکلات مختلفی روبرو می‌شوند.
بیوگرافی بازیگران فیلم سینمایی بی رویا با بازی صابر ابر و طناز طباطبایی + خلاصه داستان
نقد فیلم بی رویا
یک رویای زیبا لابلای فراموشی حاد
بگذارید داستان را اینگونه برایتان شرح دهیم:
«بی رویا» فیلمی در ژانر روانشناختی است که داستان زنی به نام رویا را روایت می‌کند. رویا با زیبا، یک دختر جوانی که گذشته‌اش را فراموش کرده، آشنا می‌شود. رویا ماموریت دارد تا به زیبا کمک کند تا خانواده‌اش را پیدا کند. اما خود رویا همچنین با مشکلاتی روبرو می‌شود و به نظر می‌رسد که خودش نیز قسمتی از داستان را فراموش کرده است.
در این فیلم، درون خانواده‌ی رویا صحنه‌های درگیری لفظی و فیزیکی وجود دارد و برخی از صحنه‌ها شامل سیگارکشیدن و استفاده از الفاظ نامناسب هستند. همچنین، زمانی که رویا با فراموشی مواجه می‌شود، احساس تعلیق و ترقیب خاصی به تماشاگر منتقل می‌شود. این فیلم داستانی پیچیده و رازآلود را به تصویر می‌کشد.
بررسی فیلم بی رویا
تنها حدسی که می‌توان دربارهٔ چرایی وجود جملات پایانی فیلم “بی رویا” که در ثانیه آخر روی پرده نقش می‌بیند، زد این است که کارگردان دنبال مجوز بوده و یا به خودکشی هنری دست زده است. بی‌رویا در پایان بندی خود می‌خواهد بگوید که ما شاهد تماشای توهمات یک بیمار اسکیزوفرنی هستیم و تمام معماهایی که در طول فیلم دیدیم را با همین چهار خط حل و فصل کند.
اصلاً نمی‌دانم چرا چنین بهانه‌ای به تماشاگر داده می‌شود و کارگردان چرا خودش به خودش آسیب می‌زند، زمانی که تماشاگر با فضای وهمناک فیلم همراه شده و توانسته با بازی بی‌نظیر طناز طباطبایی، این فضای متفاوت را ببلعد. بگذارید راحتتان کنم، جملات پایانی فیلم را باید نادیده بگیریم تا فیلم جذاب‌تر بشود، چرا که در آن صورت با یک اثر سورئال ترسناک طرف هستیم که در سینمای ایران تک است.
داستان فیلم بی رویا در فضایی وهم‌آلود و مالیخولیایی روایت می‌شود و تجربه کم سازندگان در پرداخت و نوع روایت فیلم به طور کامل قابل تشخیص است. همانند شخصیت اصلی داستان، فیلم نیز با یک سردرگمی و ضعفی در ساختار خود مواجه است که این ضعف باعث عدم تاثیرگذاری بیننده از فیلم می‌شود و مخاطب برای برقراری ارتباط با نمایش مشکلاتی دارد. “بی رویا” تلاش می‌کند تا متفاوت باشد و خود را به شیوه‌ای منحصر به فرد ارائه دهد، اما در این پیچ‌وتاب، پرداختی خام و ناکامل دارد.
اما باید بدانید که جسارت آرین وزیر دفتری در فیلم “بی رویا” دقیقاً همان چیزی است که از یک فیلم درجه یک انتظار می‌رود. “بی رویا” یک درام روانشناسانه است که دارای دورنماهای پست‌مدرن و حتی در لحظاتی متامدرن می‌باشد و وارد حوزه‌ای می‌شود که بسیار کمتر فیلمسازی جرات رفتن به آن را داشته است. این فیلم به شدت به نسل جدید سینمای ایران و توانایی‌های روایی و ژانرهایی که به این سینما اضافه می‌کنند، امیدوار می‌کند.
نقد بی رویا – شخصیت پردازی
کاراکتر رویا در فیلم “بی رویا” یک شخصیت است که دو زندگی متفاوت (جدیدا مد شده است همچون فیلم تفریق) را تجربه می‌کند و به دو هویت مختلف می‌رسد. اما تمامی تجربیاتی که او در طی این سفر ذهنی می‌کند، صرفاً اتفاقاتی است که در حوزه این تجربه ذهنی برای افراد با مشکل مشابه رخ می‌دهد. بنابراین، دراماتیک بودن که در راستای تعریف و قصه‌پردازی سینمایی قرار دارد، برای بیننده واضح نیست. در بیشتر لحظات فیلم، بیننده درگیر پیگیری هیجانات و توهمات شخصیت است و جز این، داستانی برای پیگیری و درک عمیق‌تر نمی‌یابد.
اگر نقش طناز طباطبایی در فیلم “رویا” را از بین ببریم، با یک فیلم متوسط، آشفته و در روایت قصه مخدوش روبرو می‌شویم که ادعای روانشناختی دارد، اما جدیت ندارد. لحن پاره‌پاره آن قادر نیست تا تأثیرگذار باشد و تنها آزار و ضجه‌ای ایجاد می‌کند که به فیلمساز نگرانی درباره جهان فیلم اشاره کند.
در حالت سطحی‌تر، فیلم تنها حرکت می‌کند و نمی‌تواند به درستی واقعیت‌های یک بیمار روان گسیخته را منعکس کند. فیلمساز فقط یک کار مهم انجام داده است و آن هم ایرانیزه کردن نسخه‌های فرانسوی فیلم‌های “مادر!” و “دیشب در سوهو” است که با ترکیب این دو فیلم، فیلم “بی رویا” به کارگردانی آرین وزیردفتری ساخته شده است. تنها اتفاق مهم در فیلم، بازی خلاقانه طناز طباطبایی است که برای او جایزه سیمرغ نخستین شخص زن را به ارمغان آورده است.
تحلیل فیلم بی رویا
از جنبه‌ای می‌توان وزیر دفتری را در فیلم “بی رویا” تحسین کرد که به یک مسیر نوآورانه و نادیده‌گرفته شده در سینمای ایران روی آورده است. این فیلم از نظر داستان اصلی، مضمون و جنس تصویرسازی با مسیرهای معمول سینمای ایران تفاوت دارد. در حالی که بیشتر فیلمسازان جوان در آثار اولیه‌شان سعی می‌کنند با یک فیلم نسبتاً معمولی موفقیت خود را ثبت کنند، تماشای یک فیلم اولیه مثل “بی رویا” تجربه جالبی است.
از نظر اجرایی نیز، وزیر دفتری در برخی قسمت‌های فیلم توانایی و کنترل خوبی را به اثبات می‌گذارد که نشان از توانایی‌های کارگردانی او است. با این حال، با یک فیلم مواجه هستیم که قدر نابودی ایده اولیه خود را نمی‌داند. در دقایق اولیه به نظر می‌رسد با یک فیلم رمزآلود روبه‌روییم و برخی ایده‌های ماورایی را تجربه می‌کنیم، اما از جایی به بعد، فیلم به یک درام روانشناختی تبدیل می‌شود. این سردرگمی باعث می‌شود “بی رویا” به یک تجربه ناموفق تبدیل شود و حتی توانایی‌های اجرایی وزیر دفتری نیز در برخی لحظات، این سرگردانی را بیشتر کند. “بی رویا” درباره مفهوم هویت است، اما گاهی به نظر می‌رسد که خود فیلم هم هویت خود را از دست می‌دهد.
بررسی بی رویا
آرین وزیردفتری که به عنوان یک سناریست خوب شناخته می‌شود، در اولین فیلم خود درباره “خاطرات و حافظه”، با استایلی که کمی از مد افتاده و شیک و پیک است (با الهام از مدل‌های هیچکاکی و بیضایی قدیمی)، ماجرا را به تصویر می‌کشد. اما سناریویی که به نظر ضعیف می‌رسد، بارها اطلاعات را به تکرار می‌کشد و این وضعیت باعث کشدار و خستگی در فیلم می‌شود. این تجربه ناامیدکننده‌ای را در نخستین فیلم کارگردانی وی نشان می‌دهد و این واقعاً تلخ است. با این حال، عوامل فنی مثل فیلمبرداری در فیلم به خوبی به کار گرفته شده‌اند و این می‌تواند به عنوان یکی از نقاط قوت فیلم محسوب شود.
سینمای ایران به سوژه‌هایی تکراری درگیر شده است و برای خلق یک شجاعت خاص، نیاز به خارج شدن از این چارچوب‌ها دارد. بسیاری از کارگردانان در اولین آثار خود تلاش می‌کنند تا آثار خاصی را ایجاد کنند و از سوژه‌های تکراری مانند اعتیاد، خیانت و قصاص و… دوری کنند. فیلم “بی رویا” به این نظریه کاملاً وفادار است و با قدم گذاشتن در ژانری غریب در سینمای ایران، یعنی سینمای تعلیق و سورئال، به تقدیر ارزشمندی دست یافته است. عبارات “سینمای تعلیق و سورئال” برای علاقه‌مندان به آثار جهانی آشنا هستند، اما برای بسیاری از علاقه‌مندان به سینمای ایرانی، این عبارات ناشناخته هستند.
نقد فیلم بی رویا از نگاه روانشناختی
از منظر روانشناختی، نمی‌توانیم به فیلم “بی رویا” به همان شیوه‌ای نگاه کنیم که به آثار بزرگ روانشناسانه نگاه می‌کنیم. در این فیلم، بُعد روانشناختی به طور واضح به تصویر کشیده نمی‌شود و جست‌وجوی المان‌های زیرژانر روانشناختی در فیلم نیز بسیار دشوار است. تا زمانی که فیلم به انتها نرسیده باشد، هیچ نشانه‌ای از بیماری اسکیزوفرنی یا سایر اختلالات روانی به مخاطب نمایش داده نمی‌شود. در واقع، سازندگان فیلم، به جای اینکه دیدگاه روانشناسانه خود را به صورت تصویری و دراماتیک درون اثر جا دهند، به یک نوشته در پایان فیلم اکتفا می‌کنند و به سؤالات تماشاگران به ساده‌ترین شکل ممکن پاسخ می‌دهند.
نقد بی رویا – روایت
فیلم “بی رویا” با ساختار روایی متفاوت خود، یک تجربه جدید در سینمای ایران را به ارمغان می‌آورد که از یک کارگردان جوان و شجاع قابل انتظار است. با روایت‌های تو در تو و المان‌های مسخ کننده، بازی‌های روانی یکدست و موضوعی که تا انتها مخاطب را به خود جذب می‌کند، فیلم توانسته است ساختاری جذاب را بوجود آورده و مخاطب را به دنبال خود بکشاند.
اگرچه در بخش ابتدایی، فیلم کمی طول می‌کشد تا به بالاترین تنش خود برسد، اما در نیمه پایانی، هیجان کشف رخدادهای درون داستان، مخاطب را مجاب می‌کند تا تا انتها سرنوشت شخصیت‌های اصلی را دنبال کند. این شجاعت آرین وزیردفتری که با دل به جاده روایتی متفاوت زده است و از کلیشه‌های رایج در سینمای ایران خودداری کرده است، نشان‌دهنده این است که می‌توان به آینده حضور او در صنعت سینما امیدوار بود.
دیدگاه شما در خصوص فیلم بی رویا چیست؟ نظرات خود را در بخش کامنت‌ها با فیگار در میان بگذارید.
بهترین فیلم ها:
- بهترین فیلم های تاریخ سینما بهمراه امتیاز IMDB
- بهترین فیلم های 2023 با امتیاز IMDB بالای 6 + [دانلود، تریلر و دسته‌بندی ژانر]
- بهترین فیلم های غیر انگلیسی زبان تاریخ سینمای جهان + 2023
- بهترین فیلم های درام تاریخ سینمای جهان + [2023]
- بهترین فیلم های آمریکایی تاریخ سینما [+امتیاز IMDb]
- بهترین فیلم های نتفلیکس تاریخ سینمای جهان + [2023]
- پر بیننده ترین فیلم ها و سریال های 2022 + 2021 از نگاه IMDB
- بهترین فیلم های دیزنی تاریخ سینمای جهان + [2023]
